No. 2686 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 24 NOVEMBER 1928 Moderne Fransche Muziek in het Muzieklyceum door Constant van Wessem D K drie volgende avonden van den cyclus van moderne Fransche muziek die in het iluzieklycenm aan den gang is. brachten ons de ..Six." en Pa-pa Satie met zijn ..kinderen" uit de School van Arceuil. Voor de ,,Six" beijverde zich de zangeres Jane Bathori. voor Satie Kobert Oaby. voor de componisten uit de school van .\rceuii de/.e /.elf. De ..Six" waren uitteraard zeer ?eenzijdig vertegenwoordigd, n.l. alleen niet hun liederen, waarin zij veel aan de folklore, de imitatie en. de parodie offeren, de charmante manier van -onzen tijd om het romantische ge voelsleven van een vroegeren tijd door «peelsche overdrijvingen een beetje te ..ontnuchteren". Dit is vermakelijk. maar het werkt na een bepaalde periode, waarin dit als reactie een levenden zin kon hebben, in de z.g. anti-i'omantische periode van na den oorlog, wat negatief wanneer men het terughoort. Slechts enkele van deze Lsoort liederen blijkt dan een zelf standig kunstwerk geworden, zooals de ..(Hoxinia" van Aurie. Ook zon men de keuze uit de liederen speciaal van Poulenc niet geheel overeen komstig '/ijn talent kunnen vinden: uit de . .Bestianre" en ook uit ..Cocardes" en de ..Poèmes de -Max -lacob" had men iets kunnen kiezen, dat hem veelzijdiger toont. Honegger en Milhaud lieten nog de .sterkste indrukk.-n na en men had .aan de ..Six" nog meer plaats inge ruimd als men Maxime Jacob's en -Sauguet's liederen maar aan het programma, dat dezen zelf op het volgende concert vulden, had toege voegd, mot een daaruit niet onvoordeelig ontstane wijziging van de wat ?doelloos lange demonstratie van hun eigen beteekenis. Hetgeen niet weg nam. dat Jane Bathori ons er interes sante vertolkingen van gaf ondanks haar wat beperk t e sten i middelen, waar mede deze intelligente y.angeres echter uitstekend wist te woekeren. .Maar toch. en hoewel de vergelijking on rechtvaardig is: was voor ons Mozart page-aria uit Figaro, die Madame .Bathori als toegift zong. niet meer waard dan deze geheele liederenproductie der ,.Six". die. wij gehoord hadden? M Het optreden van Maxime J'acob en Heiiri Sauguet. die voor hun oeuvre onze groote vertolkster van het moderne lied Bertho Seroen, een klein orkest en drie. vrouwenstemmen te werk stelden, kreeg door de over dreven lengte van een pretentieus programma, op den duur iets irriteereiids. Deze lengte was niet in . aveiircd'gheid niet do prestaties van deze nog jonge componisten en het deed ook wat onbescheiden aan zelf van ^|- tot Kl;i aan hel woord te blijven. Maxime .lacob schrijft wat. te gewild eenvoudig, men kreeg vaak de indruk van kinderwerk. v.ijn .populaire" wijs j es hadden ie.ts kinderachtigs en men vroeg zich wel eens al wat Papa Satie. die indertijd de ..babies" ten doop hield, toch voor geniaals in hen zag. Ongetwijfeld beteekeiit Sauguet meer dan zijn jongeen vriend .Jacob en ook uit ander werk. dat nu niet op het programma stond (ik denk aan zijn balletten b.v.) : is dat reeds gebleken. Xu waren alleen de twee ..Francaises'" zijner waardig. -Maar de goede indrukken gingen ver loren in de ..enfantillages" van Jacob. kirideraehtighedon ten slotte. nog aardig in do ..eerste oefoningen."stukjes dei' ,,1'etits préludes", maar daarna ook gauw ..te veel". Dat Berthe Seroen voor dit werk in den bres moest springen was voor haar talent jammer, te meer daar zij dit heel goed deed. Doch wat bereikt zij niet in goed werk als haar sublieme vertolking van Havel's ..Sheherazade", dat zij juist den middag daarvoor in het Concertgebouw had gezongen en. waarop wij nader terugkomen ! De Satie-avond ging, der traditie getrouw, met het kleine schandaal gepaard, dat den gestorven meester ook tijdens zijn leven zoo vaak heeft vergezeld. Kobert Caby. zijn jongste vriend en zijn jongste bewonderaar, kwam over hem een lezing zitten houden, die door muzikale illustratie werd opgeluisterd. Maar helaas, toen de muziek van Satie aan het woord kwam, luisterde men nauwelijks meer. allang in de wolken gepraat door ('aby's aanprijzende superlatieven, die van af het balkon door eenige aanwezige Kransehc toehoorders m<-t protest werden on derbroken. Wat de heer ('aby zei was ongetwijfeld wel goed bedoeld, maar men dient Sati's muziek slecht met te probeeren het onwaarschijnlijke waar te maken, liet had ook van meer pieteit getuigt, wanneer de bovendien onduidelijk sprekende ophemolaar met enkele eenvoudige, maar doelt rel'fende woorden had volstaan inplaats van mot het hoede boekdeel dat hij voor las. Hoe het ook zij. de stemming was weg en zij bleef vorder ook onvindbaar. toen de muziek van dezen ongetwijfeld iiobeleii en fijngevoelige]! meester zelf aan het woord kwam. Alles hielp bovendien dien avond wel mee om de demonstratie het karakter van een moord op Satie te geven. Marie .lannette Walen, en ('ornelius Berkhout begonnen, de vierlu'.udige y.etting van. het ballet ,.1'aradi" met een ont stellend onbegrip van de volstrekt niet cubist ische. mechanische of arulerzins futuristisch bedoelde muziek te spelen en onder hun ijzeren slagen ranselden zij de gevoelige en gespannen lijnen van dit werk dood. De muziek van Satie is niet ..groot" en haar schoonheden zijn. van intieme ge aardheid. De vertolking moet- ze weten bloot te leggen in haar eigen sonoriteiteii. in haar eigen gevoelig heid. Door deze muziek kwasi-friseh ..aan te pakken" vermoordt men haar. De uitvoering der ..Moree;ui\ en forme do. poiro" (laat u toch niets wijs maken door Satio's vreemdsoortige titel manie, die in hjvir t ijd een verdi diging gold tegen de di.'py.inp.ig-poet ische tonnpoëomcii. waartoe de andere componisten zich leenden, on. men sohra.ppe ze desnoods ten behoeve van een zuiverder werking v;:.n de/.e muziek) bleef ook Veel;:l ernaast. Kerst .Jano Hailmri wist in h-v.iir voor dracht van de ..S'iera-te" en van eonige liedjes en liederen den nobelen toon te treffen, die aan Sntio recht doet weder varen. Het is wonderlijk !i< le/.eer men telkens bij le-t hooren v.-n deze v ? een zingend moduh.ereiide zangstem gecomponeerde teksten uit de ge schiedenis van Socrates ar.n het leven van Satie zelf herinnerd wordt. MEULENHOFPS Mededeelingen betreffende De Boeken van dit Jaar TANTALUS DOOR JO VAN AMMERS-KÜLLER 4e DRUK Prijs Ingen. f 4.40 Geb. 5.9O De inhoud van dezen roman is levendig, en gedetailleerd van uitbeelding; de karakters zijn meesterlijk getypeerd, en zoo algemeen menschelijk dat zeker een zeer groot aantal lezers door dezen roman geboeid zal worden. Nieuwe Rotterdamsche Crt. KRISTIN LMRANSDOCHTER DE BRUIDSKRANS DOOR SIGRID UNDSET 2e DRUK Prijs Ingen. f 3.50 Geb. f 4.90 VROUW DOOR SIGRID UNDSET Vertaald door Dr. A. SNETHLAGE Prijs Ingen. f 3.50 Geb. f 4.90 Er zijn boeken die alles in je stil maken, boeken waarbij je het rumoer om je heen en het rumoer in je eigen hart vergeet, alles valt weg behalve de verbeelding waarin de schrijver je meetrekt. Zoo'n boek is dit. De Groene Amsterdammer. Zooals ieder weet werd aan SIGRID UNDSET j DEN NOBELPRIJS 1928 toegekend INGER SKRAM Een leven van Strijd en Overwinning Roman door JEANNA OTERDAHL Vertaald door N. BASENAU?GOEMANS 5e DRUK Prijs Ingen. f 3.50 Geb. f 4.90 Zelden hebben wij de tragiek eener lijdende vrouw zoo eenvoudig en toch zoo zuiver uitgebeeld gezien; dit boek is een stuk poëzie in proza vol heerlijke gedachten. Een boek dat opheft en kracht geeft. De Maasbode. DE FAMILIE KRUSE DOOR JEANNA OTERDAHL Prijs Ingen. f 3.50 Geb. f 4.90 Een boeiend boek, waar groote bekoring van uitgaat: wij kunnen dit ieder aanbevelen als een voortreffelijk, mooi boek. Mevrouw A. v. Hoogstraten?Schocli. Bij iederen goeden boekhandel verkrijgbaar J. M. MEULENHOFF, UITGEVER, AMSTERDAM