No. 2688 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 DECEMBER 1928 Spitstijden en efficiency door C. A. Klaasse BEURSSPIEGEL Schommelingen in den afzet "T~\ EZ K dagen geven spitstijden op allerlei gebied. *-J De vraag naar Sinterklazen en derzelver tra wanten, die, in de laatste weken voortdurend was aangezwollen, is ten top gestegen, en sedert eenige dagen weer volkomen verdwenen. Deze goedgeefsche functionarissen hebben hun spitstijd achter den rug en genieten nu een welverdiende rust. Wanneer wij 's avonds van kantoor huiswaarts tijgen ondervinden wij aan den lijve de beruchte spitsuren van de tram. Terwijl wij da.arna, ons bij den haard nestelend, den spitst ijd der electrische centrales teweegbrengen door licht- en ver warmingstoestellen te ontsteken. (Jeeft men zich rekenschap van hetgeen die' -spitsen béter-kenen, dan blijkt, dat de kosten van de «liensten welke de desbetreffende bedrijven aan het publiek bewijzen, /.eer aanzienlijk hooger zijn dan het geval zou zijn bij gelijkmatige!! afzet. Wanneer de vraag naar een bepaald product zich concenIreert in een betrekkelijk beperkt tijdsbestek, dan moet de fabrikant zorgen, dat zijn bedrijf erop ingeschoten is. aan die vraag te voldoen. De in stallatie moet dus een voldoende capaciteit bezitten om in de korte periode, die de afnemer toestaat. liet gevraagde quantum product aftcleveren. Ware de afzet geleidelijk verdeeld, dan zou kunnen worden volstaan met een veel kleiner installatie. Het gevolg va.ri den onregelmatige!! verkoop is nood wendig, dat de kosten verhoogd worden. In liet gunstigste geval kan de fabrikant of de handelaar deze fluctuatie overbruggen door tijdelijk een voorraad te vormen. De productie kan dan on onderbroken worden voortgezet, maar de opslag ruimte en andere outillage noodig voor het houden van een voorraad zullen niet geregeld bezet zijn. Ken volledige regelmaat bij handel en bedrijf kan slechts worden verkregen, wanneer ook de Uilemer geleidelijk, zonder belangrijke schokken. ?/.ij n vraag doet gelden. Zoodra door .schommelingen van de afzet liet bedrijfsleven mede aan fluctuaties onderhevig is hetzij in d<- productie, hetzij in de voorraadvorming - ontstaat op een bepaald tijdstij.) een ..overcapaciteit''. die niet niet nuttig .-t'fect kan worden aangewend. \Vaiii dr ondel nemingen moeten zich inrichten op zulk mi wijze da) zij op den drukst en tijd aan de vraag kunnen ?.'oldoen. D.'it heeft noodzakelijk ten gevolge dat >p minder drukke tijdstippen er onbenutte eapaeiteit is. !>i! verschijnsel noemt men in technische ; 'Tuien : ..leegloop". l>e remedie In Amciika. waar wel in de laatste tientallen jaren het meest is gehamerd op efficiency in dr bedrijfsvoering, is ook deze kwestie onder de loupr geüomen. .Met de efficieiicy-idee is natuurlijk dit gebrek aan volmaakte aanpassing tusschen pro ductie ca.paciteit en consumptie absoluut in strijd. De meest volkomen economie is eerst bereikt wanneer voortbrenging en verbruik als reu bus sluiten. Men heeft dus gezocht naar ren therapie voor dit ziekteverschijnsel. Het ligt voor de hand, dat de geneeswijze hier tweeerlei kan zijn. De eene. die men. om de beeld spraak verder doort rvoereu. de homeopathische zou kunnen noemen, tracht de oorzaak met wortel en tak uitteroeien. Door het verbruik in merr geregelde banen te leiden, en de ups en downs daaruit wegtenniien. De andere methode is eerder ren symptoombestrijding, hoewel ook die veelal ze,-r effectief kan zijn. Deze tracht niet de con sumptieschommelingen te' vervlakken, maarnienwe consumptie uit telokken eveneens met een schomme ling, maar dan een tegengestelde aan de fluctuatie van het bestaande- verbruik. Aldus worden de laagtepunteii in het verbruik aangevuld, en een weinig gvaccid--uteerd geheel verkregen. De eerste methode is lang niet in alle gevallen loetepassen. In Amerika kent men van de t oepassing een -/.eer frappant voorbeeld. In de aut omobielnijverheid was u.l. vroeger de verkoop hoofdzake lijk geconcentreerd op het voorjaar. Destijds was de seriewagen van standaardmodel nog bij lange na niet zoo verbreid als nu. Men werkte veeleer op bestelling van speciale typen. Voorrandvoi ming was slechts in beperkte mate mogelijk. In de voor jaarsmaanden moesten de meeste opdrachten Verwerkt worden, /oodat de fabriek een groot deel van het jaar slechts zeer matig bezet waren. Onder de huidige omstandigheden zou dat be zwaar in mindere mate gelden. .Men kan den seriewagrnvoorraad vormen. Hoewel ook dat kosten met zich brengt, en bovendien de risico's groot er zijn. De fabrikanten moeten dan afgaan op een vermeende vraag: de werkelijke kan zich geheel anders oriënteeren. Om de moeilijkheid te ver kleinen heeft men den afnemers voordeden ge boden voor aankoop buiten het t radit ioneele voor jaarsseizoen, liet schijnt zelfs, dat de oorsprong van het afbetalingssysteem hier gezocht moet worden. De betalingst'aciliteit werd den kooper geboden wanneer hij reeds in den herfst cru wagen wilde koopen. Soortgelijke voorbeelden zijn er meer te noemen. De kolenhandelaar heeft den verbruiker een prikkel geboden om reeds iu den zomer zich te voorzien van brandstoffen. Tegen het najaar worden de prijzen verhoogd. Maar in vele gevallen js er geen sprake van voorraadv orming. noch dooi den consument zelve, noch door den handelaar. Klectrieiteit kan niet dan met zeer hooge kosten Worden opgepot. De centrale dient te zijn ingericht op de st roomafneming in de spitsuren 's winters. wanneer de fabrieken nog krachtstroom gebruiken en overal de lichten reeds worden ontstoken. Daal- kan men slechts het tweede genieesmiddel toepassen. N.l. nieuwe vraag creeeren. die juist dan zich manifesteert, wanneer de afzet op zijn laagst is. derhalve buiten de spitsuren, /.oodoende is mrn gekomen tot bijzonder lage tarieven voor nachtsi room. voor telefoongesprekken na, een /.(-keren tijd. Voor week-elld en uitgestelde tele grammen enz. Dr/r pri jspolit irkr kwesties han gen trn nauwste samen met het vraagstuk van de onbenutte capaciteit buiten dr spit speriode. Die capaciteit kan mrn tegen /.eer lage tarieven <? ?? i..< ..;; i ....i. .,,,,i,,vs ,...!,,?.t T\vee iH-hniü'ri jkc toe[>jis->i n^eii De verin loging van iie rftiririirv door de uit schakelingen \an spil st i jfleii iil' het op\ullrii van Ilirt -spit st i idrl i vindt ik zridr brt reeds meer en meer welbewust r t oepasssng. Deuken w l.i in dit vrrbaud aan dr c< insoiidat ie iu \ n-schillende brd ri;t 'sgr< ir] irti. Dr verticale coni l >i nat ir is aan dr ordr van drn dag. \ i M >rt tlurrtid Irrst mrn van aan eensluiting van een m'oep bedrijven. liir opeen volgende pr< illllet les brbeel'scbell . De op/.et \an Zlllkr rol!) b'ma 'l il- is -el'mideet'd op reit Veelheid van gronden. .Maai- 'inder meer speelt daarbij .ir uit scha kelinu van l hiel nat ies een brla njj'ijke r-il. Wanneer rrn aantal onderiieininevii in n n hand '/.! j n v ereenigi ! . /.a \ mrn dr br hoi urn i , lit i , u gezir ! i! sordei-l Noor de combinatie- als geheel ' lor \-oorei- Noor e coe- s gaan bekijken, l-'. n d.an blijkt dikwijls dal vroeg, r. V nul' de \ el'eeuigillu, < 'e|i oilecolli )1 U i se 1 1 beleid u e l 'd gevoerd. Dikwijls hoopten di- orders zich bij een bepaald bedrijf stee-ds op ren bepaald tijdstip op. -Niet omdat den opdrachtgevers geen ander tijd stip gelegen kwam. maar omdat niet aan hestellt n werd gedacht voordat de behoefte zich dringend deed gevoelen. Kn aan die onnoodige fluctuatie wordt dan een eind gemaakt. Nog een enkel Voorbeeld, dat zelfs hoogst actueel is. Ken der belanunjkste schommelingen in de algeuieene bedrij vigheid wordt veroorzaakt door (h- conjunct unrvv isseling. In de malaise! ijdeu staan fabrieken en pakhuizen nutteloos, is de onge bruikte a rbeidsca pacit eit van het wrrkli lozenleger zrrr < »m vaüu'i'ijk- ludirn hrl zou lukkrn die kuil in de consumptie te dempen, dan ware bel met de hoog- en laagconjunctuur gedaan, en bet ideaal van ecoiiom isclieu regelmaat bereikl. Maar wir zal Voor zulk rru consum pi ieiiit brejdi ng op het juiste motiemt zorgen:' /ooiels kan natuurlijk slechts de staat doen. In Amerika schijn! men plannen in die richting te koesteren. Men spreekt sinds eenige weken van de vorming van een fonds van ve'e milliarden voor dat doel. Dat geld zal men wel bijeen kunnen brengen: maar daarmee is mrn er nog niet. De reu'rrring zal in tnalaisrt ijd groot r wrrkrn mort rn d< M- u uit \ i n- rrn. Maar gr nor ^ ; dr idrr is er. en de Amerikanen zouden niet zirhzelve zijn. wanneer zij het niet op de een ot andere manier zoudrn uit werken. Donderdag, (i Ueccmlwr WALLSTRKKT wordt heen en weer geslingerd tussehen buien van optimisme en van sombere toekomstverwachtingen. De stemmen van hen die waarschuwen voor overmatige speculatie worden steeds luider. Maar eveneenslnider wordt het geluid van hen die een zakenact i viteit voor de naaste toe komst voorzien, zooals die zelfs in Amerika nog zelden is geregistreerd. Kn geen van beide partijen krijgt kans om de ander te overstemmen. Al meer dan een jaar geleden heeft men tegen de speculatie gewaarschuwd, maar inmiddels zijn de koersen nog flink opgeloopen. Kn de conjunctuur blijft ontegen zeggelijk mmstig. De cijfers van wagonladingen. staal product ie. en vóór alles automobiclnijverheid geven de beste verwacht inu'en voor dr eerstko mende dividenden. Al eenige jaren zitten wij om zoo te zeggen te wachten op een depressie in Amerika, die maar niet komen wil. alle economische theorie ten spijt. Waarvoor men natuurlijk wel weer verklaringen weet te vinden, liet albetalingsstelsel. waaraan zoovele goede en kwade dingen worden toegedicht, wordt door de voorstanders o.m. als geneesmiddel tegen conjunct nurschommelingen gepropageerd. Ook op economisch gebied schijnt Amerika het land der onbegrensde mo gelijkheden. O.ize gulden houdt zich in de laatste paar maanden bijzonder vast. Wel is nog steeds de dollar boven pariteit, maar dat is nu eenmaal een valuta waartegen niet te concureeren valt. Alle andere munteenheden, met uitzondering nog van den Mark. hebben het tegen den gulden moeten ii.fleggi-ii. Al is aan de andere kant evenmin nog sprake van een dicht naderen van hè! goudinvoerpnnt. De oorzaak van deze vaste houding van onze nationale munt is hoofdzakelijk te zoeken in de gewijzigde verhouding tussehen onze geldmarkt en de voornaamste internationale markten. Sinds den ?Zomer is hier dr geldrelltr opgeloopen vall circa l' s p('t. lot l7',,. p('l. In Londen is nu de rentevoet eerder een fractie lager, terwijl ook de l irrlijiisrhr nolrri'ing rri'drr naar den flauuen kant nrirt. Daarbij komt dat le-vn het jaarseinde vele instel lingen een deel van haar buit enla ndsehe korte i 11 v est erl'l nu'rn latrli al'looprn. Kil (rnslotfe is in de achter ons im^ende maanden de strot,m van bu it en ia ndsehe emissies Mie! bijzonder m'i :< it 'Je W eest . Wel beginnen Wrr!' Illri r rn lllrrl' Dliitsche uitgiften los te komen, maar in v eruel i j ki n- tot dr activiteit die v roeier onze markt op dal gebied dikv\ijl- her!'! urtoond. is dat maai' bet rekkelij k weinig. Kn vooralsnoM ziet 'net er niet naar uit dat die s t n H in i n< M-n i en svv a a rd za l t oei ieti ien . \\ a n l i Ie strinminu v«, 01 Diiitseh materiaal is hier ni >e niet Zno veel verbeterd als il! NeW-Vork en Londen. Hel i', pi't. i'eiit et vpe hij een rendement van circa >'>?'? , p( 't. u il r r hirr n i.-l erg vlot in. Xoodal Duitschland zich eerder op beide vorengenoemde markten zal moeten richten. Tenzij ook daar spoedig een verzadiging intreedt, wal niet t mvvaarschijnü.lk klinkt. De jongste emissie Miinchen is althans in Londen geen succes geworden. Dit verloop van '/aken heeft de \ederlaildsclle ailk u'eli-uelllleid -.iegrvrn haar portefeuille buit en laudsche valuta s aan te vullen. Met een totaal van ongeveer ' L!.">O millioell hebben bu it en la l idse hèwissels en saldi tezamen thans weer onuev eer hel htiorsfe pril van dit jaar brrrikt. ('OKHKSl'ONDKNTI K. S. l'-a, (r Anislrrd;: m. D- redactie /al u v\ lni( l' van:; December over Diiils-he Hypotheken schi-ifleUik U aut woorden. Schrijfmachinehandel (Alle merken vanaf f 5O. .) COPIEERINRICHTING l T E LU :{:MOO \Volvenstr. -i - Amsterdam