No. 2688 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 DECEMBER 1928 Uit de Natuur: Zwarte Specht door Dr. Jac. P. Thijsse DE natte bruine bladeren opeongewaaid tussehen de dichteheesteretamnietjes van Kardina.tlsmuts, Oeldersche Hoos. meidoorn met hier en daar een opgeslagen njarigen ahorn ma ken een donkeren rand langs het bosch van honderdjarige grove dennen. Er is ook opslag van zilverspar, een heuveltje jaren lang ongestoord gelaten en nu bedekt met frissclie sparren vaa alleleef tijden tot tien jaar toe en rondom begroeid m-.'t dichte groene eik varens en een paai- donkere kruisbesst ruiken. Daarachter weer ?/.ware dennen en populieren met onderhout van berberis en vogel kers en de grond bedekt met bramen, dor blad. kamperfoelie. dorre stengels van brandnetels en koekoeksbloem en op n plek liggen lang uitgegroeide primulabladeren over groen mos. Aan de andere zijde van het pad weer oude dennen, aankomend eikenbosch vol met lelietjes van dalen, die langen tijd nog groene bladeren hadden, maar nu liggen ze leggen bleek langs den grond. Op zoo'n rijk en rijp plekje is altijd iets nieuws te verwachten en iederen dag als ik er langs kom zet ik alle andere gedachten van mij af e;a stel mij in op waarschijnlijke of zelfs onwaarschijnlijke voorvallen uit het planten- en dierenleven. De wandelaar, die zoo handelt, is als een goed jager en komt dan ook zelden platzak thuis. Er loopen drie fazantenhanen tussehen de eiken, stralend in goud en purper ondanks den nog vroegen, grijzen, zonloozen Decembermorgen.. Zo zijn hier eiken dag te ontmoeten < 11 de meezen in de sparren slaan dan ook geen acht op hen. Maar nu begint opeens een koolmees te schateren en een gani uit de peppels geeft een schreeuw. Nu komt het er opaan. om op te letten, want' dat beteckent iets bijzonders, een uil misschien of zoo iets. Een tweede gaai komt krijsehend aanvliegen en meteen vliegt met nog feller schreeuw een groote zwarte vogel uit een rossen dennekroori. Hij gaat. recht omhoog dan vlak langs de kroivn heen. een groot zwart beest, met duidelijken kop op dunnen hals, korte afgeronde vleugels en een staart met. twee punten, eventjes omlaag. Hij schreeuwt nog even en is dan verdwenen achter den Uoogvn heuvel. Zijn roep is honger da:\ die van de gaai. twee of drie rollende lettergrepen: ..ti u-1 roe. ru" of zoo iets. Dat is nu de zwarte specht. Wij wachtten hem al lang in de duiiistreek en eindelijk is hij dan gekomen als /.werver in. den winter. Vijfentwintig jaar geleden kenden wij hem in Nederland niet anders dan als zwerver, als zeer zeldzame zwerver en in de voorrede van den eersten druk van mijn Vogeljaav kon ik de bemoedigende mededeel ing doen. dat ik-z:'lf in ons land nog nooit een zwarte specht gezien had. Ik hoopte er op. hem in Zwitserland te leereii kennen en dat is toen ook wel gelukt en geen wonder, want deze zwarte specht komt voor langs de heele Noordelijke strook van de Oude Wereld: van Japan tot Portugal. Maar in dit groote gebied liggen vele leege plekken en daartoe behoorde ook ons land en behoort nog altijd Groot Brittanje en Ierland. In West falen. is hij pas een jaar of veertig geleden wat algemeener geworden en bij ons is hij ongeveer twintig jaa.r geleden voor het eerst komen broeden, natuurlijk Jonge zwarte spechten het eerst in Twenteen den Achter hoek." in volgende jaren ook op de Veluwe en in het l'trechtsche. £ Men heeft (leze vorderingen van de Zwarte Specht wel toe geschreven aan de toeneming van de bebossching in de laatste halve eeuw. zoowel in Duitsch land ;:!s bij ons (e lande. Het ligt wel vooi- de hand. om dit te vermoeden. maar «-ij dienen wel te bedenken, dat deze vogel zich het liefst ophoudt in oude bossehen. en die zijn er in dien tijd eer achteruit dan vooruit op gegf.Min. De oorzaken van opkomst of ondergang va.:i een dierensoort zijn dikwijls heel moeilijk na te gaan. Wanneer wij het avontuur van de zwarte specht willen door gronden dan moesten wij eerst weten, hoe liet precies gesteld was met de spechtenbevolking in het omliggende gebied. Veertig jaar geleden deed men echter weinig of niets aan volkstellingen van vogels; thans wel. Met wat goeden wil en samenwerking zou het niet moeilijk zijn om op de kaart van Nederland de positie van de zwarte specht vast te stellen en ons een denkbeeld te vormen over zijn opmarsch naar den duinkant. waar de bonte spech ten en de groene specht zich reeds zoo prettig thuis gevoelen. Het is voor ons een interessante bezigheid, om na te speuren, hoe de bosschen van de duinen aan hun bevolking zijn gekomen, vooral hoe dat gegaan is met de dieren, die niet zonder boonien kunnen bestaan. Wij hebben in de laatste jaren gezien. hoe de eekhoorn zich in de duinen beeft gevestigd. dat wil zeggen, wij hebben er ons o\ er verwonderd. dat hier in. kotten tijd de eekhoorn : zoo talrijk werden, da.t ze gewoon over den weg liepen tus sehen de automobielen dool'. .Maar tot TUI toe weet niemand la.ngs welken weg ze hierheen zijn ge komen. Misschien uit liet (looi!- Kn hebben ze da.n het Polderland doorkruist van boerderij tot boer derij en buitenplaats langs Vecht en Angstel. llolendrecht. Amstel. Ouden Kijn. Niemand heeft er iets van gemerkt. Nu lijkt dat met de zwarte specht eenvoudiger. wa~.il die kan desnoods in een pa:>i' uur vliegen va,;i Hamdorff naar Kraantje I.ek. Maar dat doet bij niet en hij moet 7iet als die eekhoorn van boschje tot boschje. Inderdaad is hij in bet Polderland c" >k al een. enkele maal gezien en nu zoo'n eenling zich reeds a.an bet duin vertoond heeft, mogen wij het volgend jaar wel dubbel waakzaam zijn en op letten of we in de vele specht enboomen die we gelukkig hier nog hebben, behalve de ronde gaten. van de nesten van bonte en groene specht ook de ovale openingen kunnen ontdekken, die de zwarte specht beitelt. Als hij komt. zal hij niet onopge merkt, blijven, want hij is zoo groot en druk en duidelijk met die roode vlek op zijn langen kop, dat we hem stellig te pakken krijgen, wa.nnee!' hij slechts in onze gedachten leeft. Waar za.l het zijn: den Haag. Jlaarlem. Ileilo-' Nieuwe Uitgaven Mü. J. C. HI.OIOM verzorgde een uitstekende Veitaliiig van Charles Diakens' De l,-rcl,i<l hij ili'ii Ilutinl. Do teekeningen zijn van Francis I). Hedford; de band van AndréVlaanderen. BEZOEKT DE EXPOSITIE VAN WERKEN DOOR L. W. R. WENCKEBACH TEXEL KENNEMERLAND VELUWE in de KUNSTHANDEL FETTER WETERINGSCHANS 79 AMSTERDAM-(C.) Koninkl. Boomkweekerij Wilhelmina," Charles van Qinneken & Zoon, Zundert, N.Br. Het van ouds gunstig bekende adres voor: Dennen, ter bebossching (uitsluitend Inheemschzaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boonien en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco. fel Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: Wilhelmina,Zundert. KRONIEK ^ '"' '"''''Ven onrustige tijden op liet verheven gebied der Kunst. In Italiëzijn voor honderddi izenden lire s beeldhouwwerken, schilderijen, fresco's uil gevoerd, die vervolgens deugdelijk valsch bleken, verseh uit de n'jverc handen va:i een beeld houwer ti' Home. Kn hier. in ons eigen huis. is een stijgend rumoer om misschien vervalschle Van Goghs. niet minder dan dertig stuks, die reeds sederf lang hun kostbare zegetochten dool- de kunstwereld begonnen zijn, met eert ifirateii van echtheid.... op hun kist, zal ik maai' zeggeti, afgegeven door befaamde en onfeilbare deskun digen. Hij zooveel en zoo wijd verspreide boosheid zou men schier aan mensch en deugd gaan vertwijfelen, als daar niet tegenoverstond de, zij het dan duivel achtige, bekwaamheid der vervalschers. Na de valsche bankbiljetten, wekken de vervalsehte schilderijen wel het meest onze bewondering -?al is die dan met afgrijzen plichtmatig gemengd. wijl hier bijna nog mér nauwlettendheid en inzicht vercischt wordt. Overigens is hel niet vreemd no -h beschamend, dat men baast eiken artiste na kan malden, zoodra hij maar eenma,al het publiek aan zijn visie gewend heeft. Dan leert men immers natuur en niensch zien mei /.ijn oogen en vraagt liet enkel techniek die gewoonlijk overvloedig \ < lorhandeii is om die visie te imileeren of te ei "pieerell. * * * /no /ijn er dan ook van eiken belangrijken meesier vele nania.a ksels in omloop, soms meer dan li-. t heele oeuvre zelf lelt. en blijken die imi taties dikwijls precies even mooi. zood.at alleen de kunstenaar zon kunnen zeggen of hij ze maakte. Maar die kunstenaar is da.n gemeenlijk al dood en k n niets meer zeggen. Als bij bet wel kon en 1eV'-ns een wijze Kunstenaar was hetgeen zelden voorkomt . /.ou hij va:i oordeel zij». da! zoo de namaak maar mooi is. zij ook recht van bestaan heeft en even goed kunst ma, g heeten, als bijv. de eindeloos herhaalde reproductie van een Heethoveiische pia ni is< »na 1 e. liet zijn enkel zulke Weinig Verheven eigen schappen als ijdelheid, siiobbisme. winstbejag. speculat ie/.ucht en dergelijke, die zich tegen deze beschouwing ver/.et ten. l te kooper wil een unicum en betaalt daar\ oor grof geld. /ijn «inst gaat teloor, zijn ijdelheid wordt gefnuikt, als later blijkt. dat h"t mooie ding in meerdere exenmlaren bestaat. of niet van den beroemden 111:111 zelf is. Wat komt ditarbij mooi of niet mooi. knust of geen knust 1e pa-!' Om geld en bezit is 't te doen bij den koop,. i', als bij den verkooper en den maker. Kn de ..kunst" beeft biei' enkel de functie van handels artikel. en er zijn geen hoogere maatschappelijke of imlividiieele belangen mee gemoeid dan begrepen zijn in da', sn obbisnie i n \vi nst bejag l'ovenuvnoemd. l.a.a! ons. kunst lievende leeken. dan liever blij zijn met bel feit. dat telkens weereen kmisl enaar zijn verrassend nieuwen kijk op de wereld gemeen goed kan maken, zoodanig, dat sommigen die visie rcproduceeivn als de eigene. Dan eerst, als dat gebeurt kan men zeggen, beeft de kunstenaar zijn gemeenscha. pstaak vervuld. K C.