FV Groene <fe>c_ywêekbl voor- Nederland Sinds meer dan vfiftig jaar aan de spits der ?weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteuren: H. BRUGMANS, L. J. JORDAAN, M. KANN EN TOP NAEFF. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C. Dun, tóch ijzersterk OPGERICHT IN 1877 No. 2689 ZATERDAG is DECEMBER 1928 De verbinding tusschen Schelde en Rijn Een onontkoombaar beginsel door B. Nierstrasz Oud-Lid van de Tweede Kamer der S.G, H KT opperen van hot denkbeeld om het Kreekrak te heropenen heeft in de Belgische pers heel wat stof opgeworpen. (Zie het artikel van schrijver dezes in De Gids van Juli 1928.) Bit moge een aanwijzing wezen hoe gevaarlijk in Belgische nationalistische kringen dit denkbeeld voor den eiscli van een Moerdijkkauaal geacht wordt. ? ?' In haar ijver om zulk een plan bij voorbaat onaannemelijk te verklaren, heeft de Belgische nationalistische pers het overbodig gevonden de waterstaatkundige mogelijkheden ervan onder het oog te zien. l) Toch was het sedert tot uiting' gekomen, denkbeeld van een ..Kreekvakkanaal" aandacht waard. De Brnssel.sche (eri een deel der Ant werpsche) pers heeft er (Ie voorkeur aan gegeven de zaken op haar kop te zeilen. Ken. voorbeeld : De Antwerpsche Neptune betoogt op 17 October dat elk plan tot verbetering dei' /ecuwsche verbindingswateren. waarmede volgens de pers berichten de N'ederlandsche Minister van Buitenlandsche /aken omgaat, minder voordeelen voor Belgiëzal opleveren dan een Moerdijkkanaal (,,la réouverture du Kreekrak. . . . proposition ?qu'aucun. . . . n'oserait présenter conune un subslitut pour Ie canal du Moerdijk.... Klle. rie nous donnerait d'aillenrs que des avaritages absolument secondaires comparativeruent a un canal sur la terre ferme"). Men ziet de averechtsche methode: iets onmogelijks eischen en dan bij voorbaat verklaren dat al wat men ter tegemoetkoming krijgen zal, minder is. Hot- is des nachts de 7,011 willen zien, on. r/,ich beklagen dat slechts maan en sterren schijnen. Het zij voor deze onverbeterlijke!! nog eenmaal met klem gezegd: De eiseh van een Aloerdijkkanaal is onmogelijk. door niets gerechtvaardigd en door niets te recht vaardigen.: eenmaal de eisch gesteld, is men naar historische, politieke en economische gronden gaan zoeken om te trachten een recht te eonstrueei-eii waar slechts een onredelijke begeerte bestaat. Het Nederlandsche Volk zal dezen eisch. of iets dat daarop gelijkt, nooit toegeven. Het verdrag van l!) April .183!) geeft aan. waarop Belgiëten aanzien van. de verbinding tusschen Schelde en Kijnreehtheeft (Artikel l X par. l. ."> en S). Voor de beoordeeling der mogelijkheden voor Belgiëzijn par. 5 en S van belang: deze luiden: ..Par. 5. Insgelijks is overeengekomen, dat de scheepvaart op de binnenwateren tusschen de Schelde en den Kijii. om van Antwerpen naai' den Kijn. te komeu en omgekeerd, wvderkeerig vrij zal blijven. . . . v....- Var. S. Indien natuurlijke gebeurtenissen of werken van kunst de in het tegenwoordige artikel aangewezen wegen voor het vervolg onbruikbaar mochten maken, zal de Nederlaiidsche Kegeering aan de Belgische scheepvaart, ter vervanging der gezegde, onbruikbaar geworden wegen voor de scheepvaart, andere zoodanige wegen, die even veilig en even. goeden, gemakkelijk zijn. aanwijzen." De. bedoeling dezer paragrafen is duidelijk: Nederland 'zal niet het recht hebben de binnen wateren (d.w.z. de in 183!) bestaande natuurlijke binnenwateren, andere waren er niet) tusschen Schelde en Rijn. om van Antwerpen naai'den -Kijn te komen en omgekeerd, voor de Belgische scheep vaart onder eeiiigerlei omstandigheden te sluiten.. En om Antwerpen zekerheid te geven dat bet niet door natuurlijke gebeurtenissen (verpanding e.d.) of door werken van kunst, waartoe Neder land implicife het recht behield, van deze ver binding langs de bestaande natuurlijke binnen wateren zou verstoken «'orden. legt. par. S aan Nederland de verplichting op ter vervanging der onbruikbaar geworden wegen andere zoodanige wegen, die even veilig, goed en gemakkelijk zijn. aan de Belgische scheepvaart aan te wijzen. Nederland heeft in In-t midden del' Vorige eeuw par. S toegepast: hel had ten bclmeve van den spooru'egaanleg naar \\ alcheivn de afdamming van het Sloe en het Kreekrak ivoodig: beide vaarwaters waren door de natuurlijke gebeurtenissen (vcrzaiiiding) /oo goed a.ls onbruikbaar geworden: het voornaamste, het. Kreckrak. was minder dan twee uren voor en na hoogwater bevaarbaar-). Daar geen andere natuurlijke waterwegen ter vervanging konden worden aangeWezen, bouwde Nederland de kanalen door \\alehereu en /uid-Beveland. die aan zeer hooge eischen voldeden, en voldoen. Belgiëprotesteerde '.'>). niettegenstaande de Antwerpsehe binnenscheepvaart terstond na, de opening van het kanaal Hansweert -\Vemeldinge hieraan boven het nog niet at'gedamde K ree k rak eell uitgesproken voorkeur gat'. Noch de bewering. dat de route over Ifansweert langer was, noch die dat zij meer blootgesteld was a.au weerenvloeden, konden doeltreffend heet en. De oude vaarweg verliet de Westerschelde even ten Oosten van Balli door de (ielile, volgde het .,\"aarwaler-o ver-1 iet -Land" tot de Oosterse helde en splitste /JcK daar m tweeen1, de kleine binnenvaart ging' rond de Molenplaat dooi' de Kreek, het Bergsche Diep en de Keiidracht (waar in het diepst gedeelte bij laagwater niet meer dan '2 d.AI. wat ei' stond): de grootere schepen namen het Marollegal. het. Ludijksche (iat. de Vlije en hel Brabantsche Vaarwater 4). Deze weg \vas zeker lüet veiliger, bet ei- eu gemakkelijker (Art. IX Var. S van het Verdrag van 183!)) en ook niet korter (noch in afstand. noch in t ijd ) dan de route o vci' l fans weert \Veineldinge. l ja,ugs de nieiiwi- roiitr kwam de Autwerpsche Hijixvaart tot ongekend e n bloei: in .l'.'2 7 138 ('l annkomende binnenvaa.rtnigeii met V2l!.V.HlS ton en 13157 vert rekkende va,a.rt lijden met llitlS'.Mi* ton. (T. Vlouvier Sr. Ka.pporl sur Ie Canal du Moerdijk l!)28). Opgemerkt zij dal dit niet uitsluitend Kijnvaart is. ina.ar <lat de Belgische' binnenx aart er ouder begrepen is. Dezen bloei y.ou zij langs den ouden natuurlijken Weg nimmer hebben bereikt. De vei'betei'iim1 \'an liet kanaal llan-weei-t De inhoud staat op pag*20 Vraagt sfeec/s Bonbons VINGERS Let~ op den naam Wenieldinge. daaronder het wegnemen der be lemmering van de spoorwegbrug bij Ylake, is niet meer dan een «mestie van tijd. waarmede aan. alle Belgische verdra.gsaansprakeii meer dan voldaan is: het Brabant sche vaarwater, de Keet en, het Mastgat. /ijpe. Krammer. Volkerak, llellegat en Hollandsch Diep zijn niet minder ..veilig, goed en gemakkelijk" dan in 183!) en 18(i7, en geschikt voor de grootsle Hijnschepen. l Tel valt niet. in te zien wat Belgiëin dit opzicht. meer kan verhingen; Antwerpen is onredelijk. wanneer hei., op buurman's (Kott erda,m's en Amsterdam's) kosten, bezwaren zijner natuurlijke Verbindingswegen met den Kijn wil opgeheven zien. A ut werpen kan. niet verhingen een voorha,ven op gelijk niveau met zijn zeeba,ssins tot aan het/ Volkerak. la.at staan tot den Moerdijk: het begrip ..Verbet ei'in^' der Schelde en Kijn verbindende binnenwateren" valt er geheel door weg: de eisch van een dergelijke voorhaven pra.ejudiceert het sou vereinileitsrecht < ip de te doorsn ijd<-n -s ( reek i.c. \Vest N oord-Brabant. ledere verbetering, waartoe Nederland bereid kan we/en medewerking te verleenen. ka.n zich slechts bepalen tot de bestaande verbindingswatereii. vooi' zoo\ er die on l >ru i k baa i- of onvol doende zijn. In ciezen gedacht eiigang voldoet de bestaande verbinding na verbetering van het kanaal 11 tinsvveert \\enteldinge ruimschoots aan alle ver dra.gseischell. liet. heropenen van het Kreekrak in dien zin, dat een kanaal wordt gebouwd door dat oude Va-arwatel', <le Oosterschelde en (Ie Kelldracllt. beteekellt <IM11 Antwerpen een onverplichte verbelesinu' en verkorting \an zijn (lijnverbinding schenken: Belgiëkan zooda.nig a.anbod aannemen of verwerpen, het is da'irin \ri.j: zulk een kanaal dat builen zijn zuidelijke sluis open verbinding met de \Vest el'scllelde moet hebben Ie]1 wille vail andere dan specifiek A nt werpsche belanden < >ost wa.arls te willen opsclnuven t(>t op lïi'abantscheu bodem, met het plan het zuidwaart s 1 e doen jiiius'niten aan een in het Anl wer])seb ba\"eiibassin oiit sjH'inu'end kana.al. beteekenl aa.n de goede b('doeling de gr( mduf'dacht e ontnemen en is verwerpel ijk. liet totstandkomen van zulk een oostwaarts opgeschoven kanaal door West Noord-Braha.nl be teekenl een nekslug \ oor Kotterda.m. wa.araan het massaal vervoer, een a.anslag op Amsterdam, waar aan het st uku'oedverkeer ontneemt. Met beteekent aan Nederland als t ransietland een gevoelig nadeel toebrengen, een belangrijke historische bron van Volksbestaan bedreigen, de bestaande werkloosheid vergrooteii met al de ellende en <lc kosten daaraan verbonden. liet beteekent een roekeloo'/e. niet te Verant woorden 1 ei-zi jdestelling \ a.n een om »nt koomba.a.i' beginsel.welke zich a's elke afwijking van \va.t rationeel en lou'isch is. u'riuvelijk en onvermijdelijk wreken Zon. (Slot op pag. 2}