No. 2689 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 DECEMBER 1928 De nieuwe psycho analytische almanak door Mr. H. Giltay Almunach fiir das Jahr 1920. (Internationaler Psyehoanulylischer Verlag, Wien). De tijden veranderen en de almanakken met hen. Kr bestaat nog maar weinig overeenkomst tussehen een psychoanalytischen almanak en den Knkhui7.ec bijvoorbeeld. Want terwijl deze laatste ons allernauwkeurigst inlicht omtrent Christelijke feestdagen, paardenmarkten en zonsverduistermgen, is hiervan in den psychoanalytischen almanak nagenoeg niets te vinden. Po eigenlijke, kalender vroeger het hoofdbestanddeel ! - beslaat slechts .... n heele bladzijde. Enkele feestdagen zijn aangegeven, maar van paardenmarkten en zonsverduisteringen geen sp< or. Eén rubriek slechts is belangrijk uitgebreid: de raadselrubriek. Ja, deze neemt zelfs den ganschen almanak in beslag. M»ar het '/-ijn geen letter- of <;ijferraadsels of begraven steden: het zijnde raadsels der menschelijke ziel, waarvoor we ons geplaatst zien. Evenals vorige jaren begint de almanak met een artikel van Preud: ,,Ein religiöses Erlébnis". Het werpt een scherp licht op de eigenaardige positi vistische, agnostische geesteshouding van Freud, zooals wij deze trouwens reeds uit zijn Zukunft finer Illusicm" kenden. Er staan woorden ir» dit stukje, die in hun wrangheid aan He.ine doen denken. En toch, wanneer men zich niet blird. staart op de woorden, maar den geest van het artikel op zich laat inwerken, krijgt men den indruk, dat Oskar Pfister gelijk had. toen hij onlangs aan Freud schreef: ,,Ich hege den bestimmten Verdacht gegen Sie, dass Sie die Religion bekampfon aus Heligïon." Want tenslotte hangt de vraag, of men religieus is of niet, er niet van af, wat men denkt en zegt, maar wat men gelooft en doet. Freud's leven is n geweldige geloofsdaad geweest, n ontzaggelijke kamp, om de Liefde door de Waarheid te verlossen. En is, naar den eersten brief van Johannes (I Tob. t vs. 8), de Liefde, in den hoogst en zin va,n het woord, niet God zeli'l En is Freud's leven iets anders geweest dan het streven, ,,onn de iraarheid te doen, kennen en vrij te maken"'ï(Joh. 8. 32). Is zulk een mensch niet, of hij er zich van bewust is of niet. ??en strijder voor God? Een merkwaardige tegenstelling tot Freud's agnosticisme vormt I'fister's opstel over ..Psycho analyse und Metaphysik." Pfistev ik heb dit indertijd al eens m dit blad uiteengezet staat als psychoanalyticus geheel op Froud's standpunt. maar ia op het gebied van religie en metaphysica zijn absolute tegenvoeter. T'itvoerig heeft Pfister zijn opvattingen ontwikkeld en t ego .lover die van Kroud gesteld in zijn prachtig opstel: ..Die Jllunion einer Zukunft. Eine freimdsehnft/iehe Auseinundersetzun/i niit Prof. Dr. Sii/in. Freud". in den Hen Band van ..Imago" (HI2S. Heft 2/.5). Dit opstel zij een ieder, die m de psychoanalyse en haar verband met onze levens- en wereldbeschouwing belangstelt, ten zeerste ter lezing aanbevolen. N'erder bevat de almanf.k ecu fraai opstel van Kobert Walder over ..Die l'»ychoanalyxe iin Lebensyefühl des modernen Mensehen". Scherp en klaar wijst Walder aan, waarin de eigenlijke» beteekenis der psychoanalyse bestaat en wat haar einddoel is: .,de psyehoati((li/nc u'it de meiiftchheid, die zich in de ..lage landen" der moderne trerkelijkheid steeds minder tlntia roeit, orer den ~,Zauberberc/" (het onbeicuste) heen ojinieuu- die werkelijkheid binnen leiden; zij u-ijst haar den ire;/. f/ie de weg des Doods lijkt, maar //aar in werkelijk heid, ondanks alle gevaren, ten Leren leidt. De psychoanalyse wil den mensch zijn demonen doen kennen en doen. beheersehen." Zeer fijn behandelt Walder ook de vraag, of de inzichten, welke de psychoanalyse ons ia het mcnschelijk zie.leleven opent, de moreele en religieuze waarden niet van haar stralenkrans berooven. Walder beantwoordt deze vraag ont kennend. De psychoanalyse, zegt hij, behoeft de geestelijke waarden evenmin te ..entwertcn", als de .kennis van do wetten der harmonieleer en van het contrapunt de zuiverheid van ons muziek-., Krleben" aantast. Ik geloof, dat Walder gelijk heeft. Het ..begrijpen" behoeft het ,.beleven" niet te schaden. Het hangt er alles maar van af. hoedanig de mensch is, die ons de psychoanalytische waarheden ont DE BAAI VAN SABANG Tekst en teekening door J. G. Sinia A'niiii tireemaal i'iff en tieintig uur duurt de vuurt r«» deiilo», tot aan <l<' incest n-eutelijke punt van Stinitifru. maar dan ziel men oo1; eindelijk ireer land. liet zijn de, d':eht met boseh overdekte, bergen en hei eilandje Hèrax, terwijl iets latei in het Xoord-Oosten, het eiland ireh opdoemt, beleend om de schitterend mooie en, reilig baai van Sabantj. Nadat men de, Noordierst punt van \Vch, de Oedjoeni/ liogoe. gerond heeft, toont men in een groole baai, u'i'lke diep het land binnendringt. (Tit deze baai nu ijeejl veer een tamelijk nauwe straat toegang tot ef» ree/ kleinere. geheel door bergen omsloten, de, baai van tSabunij. Mijn plaatje r/fff t een gedeelte ran die baai, gezien run den ireg al, die boren langs den heuvelrand roer/, u-aar de eoornaamste grboiuren ran het plaatsje liggen. In de diepte, op mijn plaalje ntel ztchtbuur, liggen de aanlegsteigers roor de muil booten rn beneden de nrii'htingen nm kolen Ie laden. Den laulslen lijd heeft Xubang, zooals men trerl, een ziraren roneurrent gel,'i'egen h> de har n ran llelufan. n'rlkr ren ret'l gunslii/er ligging heelt roo/' den handel. sluiert. Is hij een menseh niet liefde, en geloof in de hoogere geestelijke waarden, zoo is liet afdalen aan zijn hand in den Tartarus van het onbewuste zonder gevaar en slechts heilzaam. Maar als hij arm aan liefde is en geneigd onx.e dierlijkheid als ons eigenlijk" wezen, te beschouwen, dan beslaat er govaar, dat \v ij door de analyse misschien wel ,.gezonder" worden, nuuu1 tevens moreel dalen. Van de overige artikelen zal ik er nog een kortelijksbespreken: ,,Rache unit luchter'', oen hoofdstuk uit het nog dezen winter verschijnend boek van Dr. Fritz \Vittels: ..Die. U'rit ol/ne Zuehihaiis". Men zou het kunnen noemen een proeve van psychologische ontleding van liet huidige strafrecht en di? hierbij betrokken, staatsorganen: rechter en openbaar ministerie. Wittels toont, aan de hand van een uitgebreid feitenmateriaal aan. hoeveel wreedheid hier nog altijd in het spel is. In het ambt van strafrechter en Ktaatsanwalt". '/.egt schrijver. vindt de primitieve wreedheid en wraakgierigheid een sociaal-geoorloofde kanaliseei'ing. ,.De beul woonde in vroegere tijden buiten de stad eii werd door zijn medemenschen geschuwd. De verklikker goid als eerloos. Maar den recht er en recht svorderaar heeft men altijd gerespecteerd. Het is altijd de zelfde geschiedenis: men wil kip eten. maar men veracht den kok. die het mes in de hand neemt." De strafrechter en de ..Staalsanwa.lt" belichamen de wraakzucht der maatschappij. K n wat het ergste is: zij zijn er zich. in de moeste gevallen, niet van bewust, /ij voelen zich als waardige dienaren van de geblinddoekte godin. Maar in werkelijkheid leven zij. daar zij niensehon zijn van vleesch en bloed, hun persoonlijke straf- en wra;> kbehoel't e uit. Wittels vertelt, hoe hij een der hoogste rechters van Hongarije in behandeling kreeg wegens diepe depressies en zolfmoordhnpnlsen. De rechter was berucht om de strengheid zijner veroordeelingen. Hij had b.v. een boerenjongen, die een zeis in het gras ba-d laten liggen, wa.a.rdooi' een ander zich aan den voet had verwond, tot een veel jarige korkerst ra f veroordeeld, en den jongen voor zijn leven ongelukkig gemaakt. Ken anderen jongen, die een dame op straat van haar armband had beroofd, had hij tot tien jaar tuchthuis veroordeeld. Hij had dit alles 'zonder eenige gewetenswroeging gedaan, maar eindelijk braken zijn zachtere gevoelens dooi': bij had het gevoel, zélf een misdadiger te zijn en straf te ver dienen. Vandaar zijn melancholie en zelfmoord plannen. Men ziet. dat de inbond van den psyehoanalyt ischeii almanak ook dit jaar weer uiterst belangrijk is. Door zijn rijken, veelzijdigon inhoud is het boekje bij uitstek geschikt om hun, die nog weinig of niets van psychoanalyse weten, een denk beeld te geven van de geweldige beloekenis, die deze nieuwe wetenschap voor allo levensgebieden heeft. Tentoonstellingen D. (i. Santoo Lardweer, Amsterdam. Nieuwe aanwinsten en pre itknust. Tot 21! December. Kunsthandel Kot tor, Amsterdam. Werken van l,. NV. H. Weiickebach. Tol 31 December. Kunst/.aal Wil lom Brok. Hilversum. .Schilde rijen door J. D. Hos. Tot l Januari. ; Kunst zaal Kleykamp. 's (iravoiihago. Schilde rijen door Toon Kelder. Tot l Januari. Ver. Voor de Kunst". Utrecht. Schilderijen door C. A. van der Willigen. Tot l Januari.