DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 DECEMBER 1928 No. 2689 Amsterdam aan den zoom van het Woud Croquante croquetjes door Alida Zevenboom door Melis Stoke Amsterdam, Dec. 1979. M. d. R., DOOR een toeval kwam ik in bet bezit, van een dagblad uit het jaar 1928 waarin ik de plannen vond voor het. 800 Hectaren groote terrein in het hartje van onze stad dat wij het ..Amsterdamsehe Bosch" noemen, liet lijkt mij van belang iets te vertellen van de bedoeling die onze voorva deren hebben gehad met deze schep ping. Wanneer ik de bedoelde papieren goed begrijp zouden wij moeten ?/.«?om men, wandelen en baden in dit vlakke, met sloten doorkruiste en mat hoog. woest geboomte beplant stuk natuur. Het kan zijn dat on/e voorouders oprecht gemeend bobben ons daarmee' een genoegen te doen. dit is althans de eenige uitlegging die ze vrijwaart van zeer ernstige beschuldigingen. De nabijheid toch van de talloozc wilde dieren die in de dichtste gedeel ten van dit woud huizen, de groote onveiligheid dientengevolge, en de terreur van roovcrbendcn die zich verscholen houden in de moerassen van den destijdsehcn Schinkelpoldor stemmen tot alles behal\e. . . . dank baarheid. Nu dn.il ook de Gemeenteraad van Amsterdam, op het spoor van zijn voorganger van een halve eeuw gcl.'den, beieid schijnt tot het uitbreiden van ons natuurmonument, wordt het 111.i. tijd voor ten kr.ichMg waar schuwend woord. Destijds wan n de bedoelde terioinen deels veenplassen, deels weiden, grasland e.d. In vijftig jaren tijds 'zijn ze g< worden tot een vrijwel ondoordiingb;1;1!' woud waai in wolven, ijsbeeven t-n wilde honden een veilig toevluchtsoord vindon. Thans wil onze gemccnt'.-raad, niet. tevreden met. dit succes, h< t park zooals bel heet, ..meer aantrckk lijkheid geve!)"' door den aanleg van een vuurspuwendeii berg, oen giet sober ( n oen steppe. Ken deel van onze bevolking en niet, het beste. M. d. R. - za.l natuurlijk deze plannen luide toe juichen. Kr zijn altijd lieden die des Zondags met hun meisje of bun gezin iets bij/ondeis -willen doen, en er zijn zeker nog geen ongelukken genot g te betreuren. Daar behoeven geen vuurspuwende berg en ge< n glctsehcr en geen steppe speciaal voor te worden aangelegd. Ik no?m dat c-en speculatie op den avonturcnlust van hot groote publiek en dat ligt m.i. niet op den «?eg van den gemeenteraad. Ik herinner mij uit mijn kinderjaren dat het boseh er vrij goed uitzag. De hoornen stonden netjes genummerd op rijen, er waren pa^iorniandcn, rustbanken enz. enz. Langzamerhairl is het verval ge'comcn. De groote nnssa begon gebruik te maken van de moderne middelen van luchtver\ oer en bracht zijn Zondagen doe r in Hong'irije, /weden ot' op i.ndcrc planeten, al naar gelang \an beurs. Zoo begon ons boseh in verval te CADILLAC Het feit, dat de Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit we! zeer sterk voordehooge plaats,die de CADILLAC in de algemeene achting inneemt K. LANDEWEER UTRECHT AMSTERDAM Biltstraat 74 Singel 430-432 raken. Eerst speelden er nog wat arme kinderen, wier ouders geen dubbeltje voor de luchtlms bezaten, maar allengs w:>rd let een rommelboel. waarheen men honden en katten joeg die verwilderden en op hun beurt, de mensehen weer gingen verjagen. Het geboomte werd dichter en dichter. Kerst, sporadisch, toen veelvuldiger hoorde men van moorden en phinderpartijen. en tenslotte weid ons boseh tot. wat hot thans is: oen onherberg zaam woud en schuilplaats voor geboefte en wilde beesten. M. de R. als ik bedenk dat daar eertijds sappige weidon waren met grazend vee, dan breekt mijn hart on bal ik de vuisten van ergernis. Maar g rooier nog is mijn verontwaardiging -ver de nieuwe plannen tot natuinseheirnis. Wat moet die vuurspuwcnde berg, zoo viaag ik, wat moet die gletschcr. wat die steppe in Amster dam? Heeft men niet genoeg na n de stichting van een oerwoud....? Wij Hollanders zijn een wispelturig volk. Als we een zee hebben, maken weer land van (vide on/:: twaalfde provincie). Als we een mooi vlak stuk land hebbeu maken we er een boseh van.... Waarom, ja. waan m /ouden vc van een stuk van dat boseh geen krater maken.... Wc willen nu eenmaal van alles op ons grondgebied hebben, en onzen hooien inventaris verplaatsen. Sinds vijfentwintig jaren is de Veluwe ontbosel.t en tot bouwl.'nd ingericht. . . . Maar wat nood....? 'l egvlijki-rtijd groeide een nieuw boseh op een andere plaats, Nauw.-lijks wa.s de /'uidt r/.cc droog gemaakt, c,l' er gingen sU nnn< n op om van Den l laag een grootsche zceha\en te maken, een werk waar over men nu reeds vijftien ja.ren bczi"; is en waarvoor Rijswijk. Voorburg en Delft moesten worden af'uebrokc n. Andoren wciischon weerden AeliU rlioek en /uid Limburg over te brengen naar /oohind om aldus een kunst matige zeewering te schoppen.... Ik moge oiiderw( tsch schijnen M d. R., maar ik kan da.ir niits voor voelen. Voor mij is een boseh een boseh on oen weiland oen weiland, on een zee een zee. Ik woiisoh niet dat, men zal overgaan tot. de onthossching van Amsterdam, want ;-on groot deel van onze bevolking vindt een goed stuk brood bij de houtzagerijen indciix oor maligcnRuitendijksehenBuiteiHeldertsohen Polder, terwijl de hars en terpentijnwinning oen hoofdbesta.ansbron is voor de bewoners van Ouderkerk en Amstelveen. Generaties en generaties hebben van ouder op ouder die indus trieën beoefend en zoudon op de kli-i van de Veluwe geen bestaan \inden. Om nog niet te spreken van de jagers en pelshandelaars. . . . Daarom, of schoon schoorvoetend de nalatenschap van het voorgeslacht aanvaardend. doe ik een conservatief' lx roep op onze bevolking. De Amsterdammers zijn sh ds w l'ia.a.st een halve eeuw \\oudloopers, jagers en houthakkers, /ij mogen dat blijven en niet door den aanleg van vuiirspiiwcndo bergen, glet.sehers en steppen genoodzaakt worden tot nieuwe handwerken, zooals de la\abceldjessnijderij, de berggidserij en de nnisl-ang-dressHiir. . . . Met dank voor de verleende plaats ruimte WAT zijn die tegenwoordige jonge lui toch hard en ongevoelig. Ik luid liet van de week met het ao.teurt.jo van drie hoog over den Kngelscheii koning en toen haalde hij /ijn nous op en zei: ..als ik ziek ben, verschijnen ei' niet driemaal daags bulletins". Dat is ook nog al ecu verschil, zei ik. Dat is het ook, antwoordde de blaag'. Als er 0011 koning dood gaat. staat er -il tijd een opvolger klaar, maar als ik morgen uit den tijd mocht zijn. wie speelt dan mijn lol hl ..Voor stad?" Je weet niet altijd wat js'. op derge lijke dingen /eggen moet. 011 daarom heb ik op mijn beurt mijn neus ma.at' opgvhiiuld en nog al hard ook. Ik weet not; zoo goed als vandaag d OH dag dal onze geëerbiedigde ko ning Willem 111 begraven werd. liet was een koude Februai'i-dag, geloof ik. (?n ik was nog zoo'n opgeschoten ding en toevalliu i 11 den Haag. Och. och. wat een. drukte was er op den weg naar Rijswijk on. ik moet /eggen dat ik al dat gedoe nog al oneerbiedig \cind. Kr stonden zelfs zuurkraampjes langs den weu in er werd u'ovent met pro gramma's op ora.njcpapier gedrukt. liet is me alle maal goed bijgebleven, maai- wat ik mijn leven niet \eigelon zal was de achterhoede van den stoet. Daarvoor selienon /.ij al de oude snordersi i jt uiuen uit den [laaien . \msterdam voor Benomen te hebben en ik heli eerst veel latei begrepen dal daariu de heeivn van de kranten moeten uezett n hebbon. In dat opzicht is er toch \\el \eel verand'Td want alsje tcueiiwoordiu de heeivn van de |>ei> in d( n Koninklijk.-n stoet ziet rijd'-n. deuk je beslist dat zij tot (Ie hol'l I01li.il 1U bolioolell. Zoo keurig is het l'i)iüiu en zoi * netjes /i,-n /.ij ei nil. Kn allemaal llllH i igell hooucl) hi.eil. Ik Weet We1 (lat t(!Cll Illelleer zaliUcI' heLTl;'Veil Werd. ell er Willen to"il ook heel wat heei-eii van de krant bij. zij met zijn allen maai' t Wee hooue hoeden hadden die zij om de beurt dl'oeu'ell eil ik heb een jonumenseh dat ' r.u aardiu was, dat moet ik ZeUU'en. Hou' heel slieklltll den hooU'ii hoed van meneei ucieend. zoodat lm neer zijn hooue hoed op ../oruvlied" ill (lell stoet lllee !j.-|). Dat zal wijlen mt neer wel nooit ge droomd hebben dat zijn eigen hooien zijden hem nou eenmaal m<c beuraven zou ! Kn Jiet wa.s er natuurlijk een van Frouer. Dat is ook een van de vele Amster damsehe firma's \an wie niemand ooit zou gedacht hebben dat zij zouden ver dwijnen. Wat zaten 'zij daar stevig' op dat oude Beurspleintje, en was er wel i'-n notabel in Amsterdam die het wagen zou bij plechtige en onplechtige gelegenheden zonder een hoed van Frogei' te verschijnen? Kn zoo zou ik zo u bij dozijnen kunnen noemen die voor goed verdwenen zijn. Kr schijnt een tentoonstelling gvhnuden te worden ergens in desta.d. waar tentoongesteld wordt, al wat er in Amsterdam is weggebroken en ge sloopt en gedempt en toen ik er va.n las. heb ik de tranen in mijn oogen ge had. Maar wat er niet tentoongesteld kan worden dat is de geest van dat oude Amsterdam zooals ik dien noe, gekend heb. den geest van ,,de Bocht" bijvoorbeeld, waar nu ill. de deftige kamers waar onze deftige mevrouwen de boel keurig m orde hielden, juffrou wen, met polka-haar zitten te tikken en meneeren languit in hun stoelen liggen en naar do beentjes van die meisjes loeren. Kn er zijn kamers bij die ik ken als mijn eigen bovenhuis. Wij hebben nu ook Wel nette en deftige buurten ma.ar is er een ..geest", ats ik vra.gt-n mau? De meiisrhen kennen clka-ar niet eens al wonen zij vlak naast el kaar, ma.ar in ..de Bocht" was het eigenlijk n groote familie en waren ?/.ij eigenlijk niet allemaal l'a.milie van elkaar? Kn dan moet u meie-er l'ieiiv hoi) re 11 o\ er (leil . .Ueest " \ a il (ie N es en de \Varmoess! raat ! 11 ij heeft mij er \\ el eens iets \ a. 11 \ el't eid omdat ik zijn \erlrou\\eu had en ik heb hem dan altijd direct zijn mond la.ten hou den want wat hij \crtelde.... Kndan /.ei hij er altijd bij: ..waar en hoe de t t-u'en woon l iue jongelui uitgaan, be grijp ik niet", l'?]i ;ifs ik dan y.ei : ..beter ni'-t uit t'- ua:-n dan zoo '. dan w;1 s a i t i j d zijn ;< nl w o< .ril : ..is de wvrel< i dan mi zooveel beter? Misschien nog een tikje hniehelacht igi r". Wat moet je (laar dan weer op zeuueii ? Hel is anders slecht weer \ oor oude m.-innen. Meneer SI anisla I's!, i hoest de laatst e dauvn cru en ik heb hem ui steravond een nou al stijve rtimui'oe klaar ucmaakt en dan ben je wei uoed. zoo dra ze niet lekker zijn. i l ij won zei I's dal ik ei' ook een nam en bij hem zou b!ij\v-ii zilt,-n en ik heb hel maar u.edaan al moet ik /euuen dat zijn rum :det al te best is. Dan heb ik ze wel beter tegen de kou uvdronken. Ik had In-m ciucnlijk alleen moeien la.ten zitten \\'anl dan voelen ze pas uned wat het zeugen wil a'leen te zijn. Maar zoodra ze weel een veer van hun mond kunnen bl,-izen. nou .... Vertellingen uit den Bijbel A G A T H A GEÏLLUSTREERD MET 16 PLATEN Ingenaaid f 1.90 Gebonden f 2.50 In j\'ieuir l'niitti'mlimi lazen wij: .... geef (l'we kinderen) de/c verhalen en ge geeft ze iets mee voor hun leven en herlees zelt de verhalen ook eens: want nw kinderen zullen t' S'a,n alles en nou\\;i,1 er over vrauen. Dr. II. (J. van \\ijnuaat-den schrijft o. a.: ..l'ij herlezing van den Kinderbijbel van .\ua,tha. ben ik in mijn oordeel bev est iud. dat de/c minste s 7.00 uoed is als a.ndeivu. die in de laatste. jaren verschenen. Met het gemoderniseerde uiterlijk en de nieuwe illustraties is de herdruk alles/.ins verdiend." VanHolkema & Warendorf's U. -M., A 'do m