DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 DECEMBER 2928 No. 2691 SCHOPENHAUER ?. Lezen en Denken Een rijke rommelboekerij geeft minder baat Dan een, die klein is. maar \vaav alles netjes staat. Zoo 's veel verwarde kennis van geringer nut Dan weinig wijsheid, uit geordend brein geput. Slechts hij, die wat hij leurde, denkend heeft verwerkt, Bevindt zich door zulk voedsel voor den geest gesterkt. Ofschoon men zonder leeren weinig weten kan. Slechts wie zijn les doordacht heeft, wordt er. meester van. Lectuur en leeren zijn passief, want hij. die leest. Laat d'indruk van een ander we'ken op zijn geest. En wordt gedreven door een aandrang buiten hem; Wie denkt, hoort naa,r zijn eigen, innerlijke stem. Wel neemt hij van wat hij beleeft, gedachten aan. Ma?j' ziet ze niet, als hij die leest, klaar voor zich staan; Hij moet ze kneden, keeren. wenden orn en om. En. zoo alleen verkrijgt hij haar in eigendom. Veel lezen schaadt, verzwakt de spe.nkre.cht van den geest: P^en veer verslapt, die steeds gespannen is geweest. Men leert het denken af. als 't lezen hoofdzaak wordt: Wie steeds in auto's rijdt, verliest den lust voor sport. En dit verklaart dan ook volkomen, hoe het komt-, Dat veel geleerde heeren zoo zijn afgestompt. Besteedt gij aan uw boeken al uw vrijen tijd. Dan zijt gij binnenkort uw denkvermogen kwijt. Want uw gedachten zijn aan ketenen gelegd, Gij wordt geleid, en meestal is uw leidsman slecht. Waar drijft gij henen op den breedeii boekenstroom? Neem de Natuur tot gids, want die is wijs en vroom. Ach, hoeveel goede boeken zien per ja-j- het licht, ooneelstuk of roman, beschouwing oJ gedicht? Veel duizenden per dag verschijnen en vergaan, Een tiental in een eeuw is goed. en blijft bestaan. Maar deze leest men niet. Men is al heel content. Als men den naam des schrijvers en den titel kent. Wie heeft geleerd hoe 't hoort, leest den succes-roman, Waar hij op zijn visites «ver praten kan. liet nieuwste boek geschikt St. Nicolaasgescheuk ! Bewaar je goeie geld. en lees het niet, maar denk. Voelt gij een denkbeeld in uw hersenen ontstaan, Beschouw het als een gift, en neem het dankbaar aan. Een denkbeeld heeft iets van een aangebeden vrouw. Pas op, want zij ontsnapt haar minnaar o zoo gauw ! Ze 's weg voordat je 't weet, en Leiden is in last, Dus trouw Marietje vlug. en hou je denkbeeld vast. \Vie, denkend, een ideeën-schat heeft sa'MUgebracht. Vindt, lezend, soms bevestigd wat hij heeft gedacht. Als antwoord op de vragen van zijn intellect. Wat tot versterking van zijn zelfvertrouwen strekt. Wel had hij. door te lezen, tijd en werk bespaard. Maar 't tweevoud dus verworven goed is 't tienvoud \va,'.ir<l. Het zuivre denken langs de strenge, rechte lijn. Voert tot conclusies, die soms treffend eender zijn. Zoo heb ik met voldoening menigmaal gemerkt. Dat ik een denkbeeld, door mijzelveii uitgewerkt. Schoon soms in andreu vorm. veel later tegenkwam In een geschrift, dat ik toevallig \ oor mij nam. Dan. vond ik in den schrijver een vertrouwden vriend. Die vreugde was mijn loon. Kn 'k had mijn loon verdiend. De grage lettervreter leeft slechts i,p gezag: De schrijver zegt hem wat hij denken moet en mag. De denker scherpt zijn geest, de lezer ma;?kt hem stomp, Hij heeft eell anders hoofd gezet op eigen romp. Hij mag wat slentren op zijn buurmi?.n's lust-terrein. En met diens planteiikeus moet hij tevreden zijn. Men hoort verschaalde wijsheid van hem. als hij praat, llij spieekt niet. maar hij knarst, gelijk een automaat. Wie 't vreemde land slechts uit een reisbeschrijving kent. En u ervan vertelt, verveelt u permanent. Dat is de boekemvurm. De werker in deii geest Is als de reiziger: hij is er zelf geweest. Hij kent het door en door. Als hij ervan verhaalt, Dan voelt gij. dat de waarheid uit zijn. woorden straalt. Gelezen waaiheid is een valsch gebit, onecht, Een kunstbeen, wassen neus. van buiten aangehecht : Bedachte waarheid is gelijk een levend lid. Gegroeid met u. en inderdaad in uw bezit. Wie denken heeft geleerd is een monarch gelijk; liij heerscht met onbeperkt ge'/.".g iu eigen, rijk. Elk oordeel gaat van zijn gedachten-kamer uit. Een soeverein decreet, een koninklijk besluit. Hij, die zijn meening door lectuur verworven heeft. Is als het volk. dat slaafs naar wet en voorschrift leefl. Men kent den denker en den le'/.er uit hun. taal: De eerste spreekt met smaak, de laatste lalt banaal; Des denkers stijl is frisch. en vol oorspronklijkheid, De lezer volgt de woordeii-mode van den tij;l. De meesten denken niet. /ij zijn gelijk het dier. Welks geestesveld niet verder strekt d;: n Nu en Hier. HET KERSTNUMMER VAN DE GROENE AMSTERDAMMER IS UITVERKOCHT! Voor onze nieuwe abonné's hebben wij een beperkt aantal van dit KERSTNUMMER met bijdragen van Dr. J. Th. de Visser, Augusta de Wit.. Emmy van Lokhorst, Ina Boudier?Bakker, Alie Smeding. Ant. Thiry e.a.; en bovendien een aantal platen, in driekleuren druk en in zwart en wit, van onze beste Nederlandsche schilders en teekenaars, gereserveerd. ,,De Groene Amsterdammer" verschijnt van l Januari at onder hoofdredactie van Mr. A. C. JOSEPHUS JITTA Artikelen van schrijvers als Prof. Dr. H. Brugmans, Top Naet'f, L. J. Jordaan, Mr. Frans Coenen kunt U in ieder nummer?dat onder meer ook een viertal politieke prenten bevat lezen. ZIJ, DIE ZICH THANS VOOR 1929 ABONNEEREN, ONTVANGEN HET FRAAIE KERSTNUMMER GRATIS De abonnementsprijs is f 10.?per jaar. Gironummers: 72880, Gemeentegiro G. 1000. Een brietkaartje aan de admini stratie van ,,De Groene Amsterdammer", Keizersgracht 333, Amsterdam C., is voldoende. Nog eenvoudiger: BEL ONS OP: 37964 Ondergeteekende wonende te wenscht zich van l Januari a. s. at' op ,,De Groene Amsterdammer" te abonneeren a f 10. per jaar en het Kerstnummer 1928 alsnog te ontvangen. (In briefomslag als drukwerk te verzenden.) Kn wie. ontzet. In-t ooi verdoi >veiid leven, hoort. Dat heden dcg en nacht des denkers rust verstoort. Hem niMtit niet vrede !;',;',1. geen avond en geen nnr. /egt: hij, die denkt, grs't lijnrecht tegen de Natuur. Want wie aan zeker doel van ieder lid gelooft. nis hoofd:l .ces Weinig, t N geiiiu'g. en h<:u je da..;ir maai1 iiij. Wanneer j alleen nuiar Scl'.oivnViM' :? leest (en mij). ('II AIMYAüU'S