DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 DECEMBER 1928 No. 2691 Kerstdiners voor Vrijgezellen door Melis Stoke OEN Kobus van De Kroon" zijn vijfentwintigjarig jubileum als ?^aalkelner gevierd had, was er een keerpunt in zijn leven gekomen. Een geschenk in geld, hem door de stam gasten ea de directie aangeboden, was, tesamen met zijn spaarduiten, vol doende geweest om zich een. eigen .,zaak" te koopen, een bescheiden ^koffiehuis, juist breed genoeg dat er ?des zomers twee tafe'tjes voor op het trottoir konden staan, en gelegen in ?een niet drukke straat. Maar Kobus als eigenaar had niet liet succes van Kobus als werknemer. Veel menschen beoordeelen hun beiwaamheden verkeerd, en Kobus had ?zijn geschiktheid voor bedrijfsleider ?overschat. Het kleine zaakje kwijnde ?ondanks de groote borrels die hij -schonk en ondanks het feit dat hij er 'twee zoute stengels bij verstrekte, in tegenstelling met den nen op het schoteltje van het groote café, waar hij ?dienstbaar was geweest. Eerst waren, stuk voor stuk, of in ?groepjes, de oude klanten van zijn 'wijk uit De Kroon eens komen birtnenloopen: Zoo Kobus. ..." hadden ze gezegd we komen toch eens 'kijken hoe jij het hier hebt. ... !" Hij had de stoelen aangeschoven en ?de glazen zoo vol geschonken dat de borrel rond stond, en hij had zijn beste praatje gehouden en verteld dat hij op drie kranten geabonneerd was voor ?de leestafel. . . . Maar een clubje had zich nooit gevormd. De Nieuwe Kroon", zooals hij zijne inrichting met meer speculatie- dan competitiezin genoemd had, bleef een stil kroegje in een stille straat, waar zoo nu en dan eens een handelsreiziger binnenstapte, of een kind dat voor thuis een maatje brandewijn kwam halen onder een schort: en 's avonds kwamen er wel eens vrachtrijders en werklieden uit de buurt staande een glas bier drinken.... Maar van be stendige gezelligheid was niets te bespeuren. Minder krachtige, of minder in het vak doorkneede personen dan Kobus zouden oiidor die omstandigheden wellicht zelf naar de flesch gegrepen hebben. Kobus echter zat acnter het buffet en rekende.... rokende, .sta rend in het licht van de honderd kaars-lc-mp boven de leestafel en peinzend over de kansen van een caf -zonder spiegclruiten 011 zonder portier bij de draaideur, en zonder strijkje. Want Kobus was een vrijgezel, on de practijk van vijfentwintig jaren van dagelijksch verkeer met andere vrijg zeilen, zijne cliënten, had hom. zoo niet doen inzien dan toch doen woten dat de mensch temidden van de grootste roezemoes eenzaam kan zijn «n verlangen naar een rustig plekje.... - Indien hij tevens begrepen had dat dit verlangen juist geboren weid uit het geroezemoes, on dat de bevredi ging er van een onmiddellijken terug keer naar het strijkje on de spiegelruiten ten gevolge gehad zou hebbon. dan ware De Nieuwe Kroon" nim mer opgericht en stond Kobus nog als de oudste van een populair on be proefd personeel op het arbeidsveld van zijne jonge on middelbare jaren. Het eerste jaar zijner onafhankelijke? bedrijfsvoering spoedde ten einde. Op l Januari was De Nieuwe Kroon" .geopend mot oon vrijen borrel en drie sprictige bloemstukken op hot buffet. en het einde van November schiep de zekerheid van oon hoewel nauwelijks aangesproken, dan toch geheel onbetaalden drankvoorraad en een dwang bevel van de belasting. . . . De beelden die voor Kobus' oogen dansten terwijl hij staarde in zijn honderd-kaars-lamp waren verre van vroolijk; in alle drie de avondbladen had hij de advertentie van De Kroon" gelezen die een Kerst-diner aankon digde met of zonder hors d'oeuvres. maar in elk geval met kalkoen on plumpudding. . . . oon ellenlang diner met het vleesch en de aardappelen on de groente en do saus onder elkander gedrukt, zoodat het nog veel langer en goedkooper scheen. En er werd bij vermeld dat de zaal versierd zou zijn. en dat er een electrisch verlichte kerst boom zou prijken. Van dat Kerstfeest, zooals hij er vier en twintig had meegemaakt want op de drukke dagen was hij nooit vrij geweest, behalve eens toen hij met een gebroken been op de zieken,zaal lag zweefden zijne gedachten naar drie-en-twintig nieuwsjaarsdagen (tweemaal was hij vrij geweest, eons met het bovenvermelde gebroken been en een anderen keer doordat hij, ten onrechte verdacht van medeplichtig heid bij het in omloop brengen van valsch papiergold, in voorarrest zat: hij kon er nog verontwaardigd \?,n vertellen)... nieuwjaarsdagen met vroolijke felicitaties en blij klinken Ie guldens in de fooienbus op l.et buffet. En in De Nieuwe Kroon, waarde versiering misschien uit e -n paar ro dpapieren klokken zou bo ta MI, n:a;r waar zeer zeker goon guldens zouden rammelen, kregen die dagen hot per spectief van oen verpletterende des illusie na een jaar van gespannen ver wachtingen. ..Ik mot toch wat doen met die feostda.ge. ..." zat hij maar te denken. Maar wilt er gebeuren moest, wist hij niet. De kosten van een oloctrischo i kerstboom en oen pianist schrikten hom at'.... Kn trouwens, vuur die p;i;t,r monschon dio binnen /.ouden komen loopeii. . . . '? Kn wat anders....':1 Hij kon toch geen kerstdiner a.dverteeren, met al die spullen ondel1 elkaar gedrukt on do kans dat hij niet /.'n eten zitten bleef. . . . of dat 'iede:i kok niet /,ou kunnen lietalei.. Den volgenden middag kw;un niijniu'or Jas. van donhoek. bimienloopoii: een ouwe klant uit ..De Kroon"met zijn eeuwig joviale: ..Nou Kobus. . . . en hoe gaan de /aken. . . . ':" Kobus /et te den o ver vol Ie n borrel met de twee zoute stengels voor mijnheer Jas lieer en zei o]) verslagen toon: ..Heb u do advertentie van De Kroon gelezon, meneer. . . . -1" De ander slurpte van den bon el. veegde z'n snor at', en las het blad dat Kobus hom voorhield. Nou " zei hij toon koeltjes wat zou dat .... dat, is toch net als andere jaren. . . .'f Niks voor mij. man. Op zoo'n avond blijf ik thuis. ..." Kobus logde do krant op de lees tafel, veegde oen tafelblad schoon waar in dagen geen kring op geweest was, 011 luisterde naar z'n gast- die breeduit was gaan zitten om te hetoogen dat het Kerstfeest een familie feest was. on dat je als je alleen en gesjochten was beter deed op zoo'n avond vroeg in je nest te kruipen. ..'t Is zonde meneer" antwoordde Kobus machinaal ..en dat als h.-t feest is. ..." Maar meneer Jas liet het thema niet los. Hij gaf zich moeite het verschil aan te toonen tusschen een cafézoo lang het een caféwas, en een caféals daar een feest wordt gegeven. Dat is net, zeide hij, of ze je meubels ver zetten, on jo klooren verhangen. Ze drijven je uit je doen, en ze moesten die dingen nalaten met het oog op do menschen die eiken avond komen on die d'r niet van gediend zijn." Hij wond zich zelfs op on sloeg hard met zijn vuist op tafel, terwijl hij uitriep: Ze moesten jo je rust gunnen. ..." Terwijl Kobus dit mat beaamde, zat mijnheer .Jas hoofdschuddend voor zich uit te staren. Wij vrijgezellen". sprak hij eindelijk op moedoloozon toon, wij moesten op zulke avonden oon toevluchtsoord hebben. . . . hier Kobus. . . . dat waren er twee, on een kwartje voor jou...." Dien avond staarde Kobus met zooveel spanning in do honderd kaai s lamp, dat hij er roode on gele kringen van begon te zien. toen hij opeens zijn kasboek voor zich nam en begon te schrijven. . . . Uit een lade had hij oon lijst gehaald waarop zorgvuldig do namen en adressen van zijn relaties uit De Kroon waren geschreven, oen lijst dio hij eerst dikwijls hoopvol had geconsulteerd maar allengs moedeloos vergeten had. . . . En twoo dagen later logden oenigo dozijnen hospita's naast het ontbijtbordjo van hunne inwoners een brief kaart waarop, boven de onderteekening. Kobus van do Nieuwe Kroon" te lozen stond dat bij genoegzame deel neming op de, t wee Kerstdagen een een voudig heereridiiier inel. Bordeauxwijn ad / 2.50 verkrijgbaar zou /.ijii bij oiidergefeekende die zich beleefd hield aanbevolen". Vorder had Kobus nog geschreven dat oenigo gewaardeerde H.H. geregelde bezoekers hom oji dat denkbeeld hadden, gebracht. doordat zo in groote /aken uit hun doen werden gebracht . . . . " Hot was Kerstmis, l it de groot,resta.urants straalde het iieht over M;:nk-l,vsMeemV(!e .straten. Automo bielen voer.len vroolijke gezelschappen aan, en mu/.iek klonk naar Kuiten ris de (leuren werden opengeworpen tloor gega llonneeide portiers. Doimegroen geurde daai-lnnnen Irng.^ de wanden, in slingois bijeengehouden door roode st rikken en gouden handen. In de Kroon snelden de kelners al' i-n aan om stoelen aan te schuiven hij do m«-t hulst \er.sierde tafels. Maar ook De Nieuwe Kroon h:'d een ongewoon druk aan/ion. Telkens werd de deur opougest oot en en trad iemand \.-ri middelbaron of ouderen leeftijd binnen. stampte <!e sneeuw van zijn schoenen en keek rond in het nauwe zaaltje, waar een dikke walm VJMI siga.renrook hing. Kr was niits roods te bekennen dan (Ie gezichten va.it de aanwezigen, waar onder Kobus en een hulpj.' die af on ;'.:'.ii liepen, en een roodgloeiende plek in de kachel. Kondom de vijl' tafeltjes /aten de bo/oekors, disenssieerend of stil-tevredeii luisterend en rookoiid. wat verhit wellicht door do oxtravoordoelige borrels. ma.ar overigens /ooals op lederen normalen dag. Dan hier. dan daar riep er een om Kobus of Piot /.ooals het hulpje heette (eigenlijk heette hij Joopio. maar Piet was een Kroon-naain en daarnaar Irid Kobus hem gezegd te luisteren) on zo kwamen handen tekort om bij te schonken. . . . Kit (ogen half' /even word het eeno tafeltje voor. hot andere na, blank als viel er oon milde sneeuw maar hel waren de tafellakons en er kwam soep 011 oen pasteitjo. en kalfsgohakt Uitverkoopen Nu wordt met schreeuwende plakkaten op welhaast elke winkelruit het jaarlijksch tijdperk ingeluid, dat velen uwer met mij haten. . . . Nu lokken ons alom bij hoopjes de vogelaars naar 't paradijs van extra-laag gestelden prijs en nimmer nog vertoonde koopjes. ? ? ? .... en juist nu wij met schrik bedenken dat wij niet spaarzaam zijn geweest met 't Sinterklaas- en Kerstmis/eest en te royaal weer met geschenken .... .... nu wij de rekening betalen, zien wij hoe plots de marktprijs zinkt r» winkeliers met roode inkt een streep door ,,de oude prijzen" halen... ...Hen manlel die nog niet behiald in. met vier-en-zestig pop er tij ! Daar staat in'n Sinterk/aas-karaj icier prijs tot op de helft gedaald is .' .'.. . . . .daar ligt de faseh, diezelfde grijze. die tante van ons heeft gehad. . . . En 't is alom Rabat ! .'.. Rabat .' .' en extra-extra lage prijzen .' ' Ik vlucht voor alle tcinkelkasten en vloek het feit dat w' ieder jaar iceer tegelijk en met elkaar maar stormeer/ in de beurzen lasten .... Maar 'k ivettsch er nooit meer in te loopen. en listen zieeren roor mijn geest om 'l Sinterklaas- en Kerst>nis/eent Ie rieren met <le. . . . l'itrerkoopen . . . . J//??'/,/* HTOKI-: met spci'cioboontjos 011 rumpiidding. en Kobus /elf liep rond met (Ion Bortli'ftu\->\ ijn waa.rvan de prijs was iiibegrepen on schonk bij./.onder te rekenen. maar in oen geweldig elan om hot wonder van de/o overwinning naar do strategie der veldheoren tot in liet uit erst e (>p te v< >eren .... Kn daarna was er nog weer koftie. on toon kwam het vanzelf tot biel1 on wijngroc met schijf on eognaegroe . . . . Tegen tien uur kwamen er een paar werklui om den IKK k kijken, maar zij ontmoetten x.oovelc wellicht iotwat waterige maar toch koele oogen. dat /e /icli onder hot mompelen van oon \erweMsehiiig terugtrokken, luid buil/end mot de deiii'B »9 * Tenslotte Word er aigen-Konu . . . . Ja. . . . ei- waren er /ells die maar /eideii ..Kobus. zet maar op do reken int-1;.... Kn \ ooi-a l dal laat st e \ ervi'.lde hom met oen innige genoeg doening Om l'ij twaalven lag Kolnis /wee tend \un do opwinding en do, ver moeienis in '/.'n. lied .... \ oor /ijn oogen dansten cijfers on boeldon va,n stampvolle /a.altjos vol sigarenrook on roode koppen, maar alles rustig en huiselijk on beslist netjes. . . . Kn in don nacht, (oen do kerst klokken luidden, dreven hun klanken door den witto't nacht. . . . Kobus. in z'n achterkamertje, lag op z'n rug te slapen, afschuwelijk snurkend, maar mot eeiie uitdrukking van geluk om de lm II' geopende lippen. dio sciienen te willen prevelen: lawel meneer. . . - dadelijk meneer. ... Ik zal u holpen. . . . "