Historisch Archief 1877-1940
No. 2691
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 DECEMBER 1928
De subsidie voor de
Beeldende Kunst
door Jan Gregoire
Hoe de subsidie verdeeld moet "worden
HET kan nog vele lange jaren duren, eer de
wanverhouding' tus.schen Kunst en. Maat
schappij in het l ind van Kembrandt en van Gogh
tfot een redelijke oplossing komt. De oorzaak der
wanverhouding zit dieper dan ze gewoonlijk gezocht
wordt; het ligt echter niet in de rede om binnen het
bestek van dit artikel, te trachten daarover tot
helderheid te komen.
De gebeurtenis in den Raid, nog wel op Sinter
klaas-dag, welke het avontuurlijk bestaan der
Nederla.nd.sche kunstenaars zoo treffend symboli
seerde (gaf niet n enkele stem den doorslag!), zij en
blijve ons punt van uitgang.
Onze kunstenaars werken onder een druk als in
geen ander land, en desondanks dwingt hun werk
m.i. respect en bewondering af, vroeger en nu nog
altijd, bij hen die er voor open staan. Kn voor
degenen, die, om welke reden dan ook. onmachtig
zijn dit in voldoend-sterke mate te beseffen en. te
erkennen, zou het taaie vechten-naar-alle-kanten
der kunstenaars zelf voldoende aanduiding kunnen.
zijn dat het hier niet gaat om: een kleinigheid die
verwaarloosd kan worden". Maar ook van hun
strijd is men niet op de hoogte, omdat daar naar
buiten zoo weinig van te bespeuren valt. en waar
van men buitendien weinig last heeft.
Intusschen wordt er van overheidswege in
Amsterdam wat gedaan. Gelukkig ! Men. kan er
van op aan dat 't hoog, hoog noodig is. Afdoende
hulp is 't niet, die is nauwelijks denkbaar in de
bestaande verhoudingen. In een samenleving
waarvan de overheid afdoende zou kunnen helpen
zou trouwens de kunstenaar ongetwijfeld ruim
kunnen ademen, 't Ken zit nu eenmaal in 't andere
opgesloten.
In ieder geval, er y.ijn mi die dankbaarst emmeiide
dertigduizend gulden en dit is iets. en zelfs iets va n
voldoende beteekenis, om er aandachtig bij te
worden.
Laat ons eerst vooropstellen dat, er van den kant
van het bestuur der schooiie stad Amsterdam meel
en meer bedoeld wordt, dat het accent va.n het
meelijden verplaatst worde naar het meeleven.
Kn het zij mij vergund in die richting ook enkele
praktische aamvijzigingvn te ge\ en ter voldoening
aan, eigen geweten.ten gerieve van alle betrokkenen
en tot glorie der kunst, zonder dat daarmee kritiek.
op de tot nu toe gevolgde richting bedoeld wordt.
Want Ie gebeurt alles op tijd en. 2e zal uit het
volgende blijken, dat de eigenlijke steunprinripes
(zoolang men daaraan moet en. wil vasthouden)
niet iri 't gedrang behoeven te komen.
Men concentreer»' de opdrachten en tevens de
aankoopen. Men kome met de in wei k uitgedrukte
resultaten nog meer naar buiten dan tot nog toe,
men geve der kunst niet alleen geldelijke?' steun
maar ook meer ruimte. Het verdubbelde bedrag
deisubsidie kan dan praktisch, dunkt mij. mér dan
het dubbele tastbare resultaat opleveren.
Men aarzele niet bij l u't geven va n opdracht en va 11.
beeldhouwwerk en wandbescliildering en zette wat
begonnen is stevig door, ma.ar y.oekc het hier meer
in een harmonischer, een geslotener geven
«leiopdrachten, en ruimere belooning ervan. Want
hiervan gaat een zeer groote stimulans uit
na.-Mbuiten, terwijl er zeer zeker veel blijvende eii onver
vreemdbare waarden eigendom worden \a.n de st»d
en hare bevolking. Laat men hierbij bedenken,dat
men een hoogstaande monumentale kunst niet uit
den grond stampt, maar dat y.eer veel hoedanig
heden samen moeten treffen om een ontwikkeling
ervan mogelijk te maken. Maar vooral, men h 'bbc
vertrouwen in de Amsterdamsche kunsti na'rs.
Men late zich iiU't door gedeeltelijke mislukkingen
of wat men er voor houdt, terughouden, want het
kunstleven is er een van vallen en opstaan.
Als men in l'arijs b.v. rondwandelt, dan. ziet men
daar o.ik 'u gamma van leelijk tot mooi. maar alles
bij elkaar brengt er toch dien. bloesem, die aan
onze steden en gebouwen teneeiienmaleont breekt.
De angst voor 't vrije beeld aan. den openbaren \veg
is meer dan puriteinsch. hij is absurd. Ken hier en
daar met al te groote bescheidenheid aangebrachte
sluitsteen, een enkel beeld in hal. portaal of t
rappenhuis wekt nog te weinig lust en liefde voor plas
tische kunst.
Met andere woorden: men kome rond. met z'ii
Bekende Nederlanders naar Indi
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
De Ned. Maagd tot Elout: Jij ook ? Wie blijft er dan in Nederland ?
kunst voor den. (hit; in de talrijke plantsoenen en
late liet a'Ui tijd ril omstandigheden over t c bepalen
wal <?]? gehandhaafd blijft en wat niet. l let /.elfde
geldt vooi' wandschilderingen en hij verheidskimst
en/,.
Ook voor de vrije kunst, die toch wel zér
inheemsch is. kan ineii de/.e gedragslijn volgen. Nu
worden door de belanghebbenden werken iüge
st uurd. die in beslot en c om i t e bekeken, g -keurd en
geko/,en, vervolgens verspreid (inisscliien soms wel
opgeborgen?) worden. Kan a.Mes niet opent),";
;gebeuren? Kunnen niet van lederen schiKh r drie
werken samengebracht worden in een tentoon
stelling? Kunnen vervolgens niet, nadat het comit
bepaald heelt wie van de inzenders voor ste\u\ \\\
aanmerking kond, een aanlal dei' bes! e werken.
worden bekroond mei een premie v;1 n b.v. dui/.eiid
gulden, tot het gezamenlijk uitget i ukken bedrag ?
Natuurlijk met dien verstande, dat de bekroond"
werken eigendom worden der stad. De makers
deibekroonde stukken moeten y.irli dan wel
verpliehten de volgende jaren weer in te sturen, maar /.e
komen de twee volgende ja.ren niet voor be
kroning in aanmerking. De kosten worden (per
hoofd) niet noemenswaardig meer dan bij de mi
geldende regeling. De \oordceieii /.ouden y.eker veel
grooter worden, zoowel voor den kunstenaar a.ls
voor de gemeente. Weliswaar krijgt de gemeente
dan per duizend gulden ma.; r rechl op een
schilderij, ma.;;,!' ze kan dan ook hierin kiezen
uit 't beste en represent at iet'st e werk. \Va.nI
sterke prikkels y.nllen er zijn vooi' ieder om 't
beste in te sturen n.l. 't openbaar tentoonstellen.
de kijiis op een goeden prijs of tol een \olgend ja.a r
te moeten wachten e.il. De kunst enaar nu y.a.I wel
geen Kekerheid heblu n. dat hij direct geholpen
wordt, niiii'i' daartegen o \ er sla. a t. dal hij a.ls hij /.'n
wankelen financieelen. t oestand kan schragen, in de
erop volgende periode ruimer en rustiger wefke'i
kan waardoor //n collectie \erhoogd wordt, iets
dat voor vele 11 voldoende /.al blijken, om hun
«'eg /.onder verderen st ei m te\ inden, /e k er zullen ei
meer grieven loskomen, maar men behoeft de/.e
niet te ont wijken, gezien liet resultaat. Kn wat wel
het belangrijkste is: er gebeurt meer naai' buiten.
het publiek wordt er dief alleen niet wat belasting
geld in betrokken, liet krijgl een grootere kans
mee te leven. Daarbij, er komt een otïicieele kant
a. '11 'l geval en Wel een gezonde, die m.i. ook de
zeer prikkelbare kunsten;'.ars niet minder wa.ardig
/uilen \'inden.
K n v;1 n den ka ut der kunst el ia. i'rs zon men mogen
hopen op wat geduld bij persoonlijke achterstelling
o l \ ern 'e ei'd e acht erst ei li n g, die i tvei'igens n ia a. r v a. n
l ijdeli.jken aard i-:. Iedere poging i -t nu eenmaal
tijd hebben om haar best a.ansrecbl te kunnen be
wijzen, terwijl een stelsel, waarbij a::n allen recht
wordt geda;in in een y.oo gecompiiceertle wereld
als die der kmtsl wel heelemaai ondenkbaar is.
Ku ten s'ottc zou altijd nog een klein bedrag
geresel'N eel'd kllmieji w^orden olll \ i; de
Amstel'damsche vertegenwoordigers van het
Nederla.ndsclie Steuncomitéda.ai- te belanden, waar niet
minieme bedragen in 't allei nijpends! e gebrek ka.,n
worden v oor/ie!!.
DEN H & A C
AMSTERDAM
ROTTERDAM
VERMIJDT KLACHTEN
KOOPT FAERCK-SAT
PERMANENTE
GARANTIE