Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 12 JANUARI 1929
No. 2693
Tikblaadjes
door Dr. R. Feenstfa
NEEN, geen gezwavel of erger
over de jaarswisseling zelf. Maar
bij het bekijken van al deze plaatjes,
die de kranten ons bij de jaarswisseling
aanbieden, komen onwillekeurig ge
dachten bij je op over oude en nieuwe
mènschen.
Al deze oude menschen, die dit
jaar weer van ons gingen: krijgen wij
nog Ersatz ervoor? Natuurlijk: geen
stoel blijft leeg geen conto
naam.loos geen baantje onbezet; we
krijgen nieuwe menschen op de oude
plaatsen. Maat /.i j u het geen....
andere menschen ?
Wij doen altijd heel gewichtig of wij
een ander jaar krijgen. Wij verdrinken
het oude jaar in een heelèboel punch
en champagne na een serie-start
feestdagen en wij kijken dan in de
eerste sneeuw, die met het Nieuwe
jaar valt, alsof daarachter en daaruit
omhoog zich iets geheel nieuws zal
afteekenen. Maar de jaren blijven in
wezen vrij nder.
Daarentegen de menschen gaan;
en slechts. ... nieuwe menschen ko
men; en zij zijn soortelijk van elkaar
verschillend; en lijken minder op
«Ikaar 'dan 'n wijnmt'rk van verschil
lende jaargangen.
Deze ruide menschen, die stierven
CHAIR
NS
4KLEINE GEMAKKELIJKE HUKEUIL
SIERLIJKE VORM VOOR KAMER
MET BEPERKTE RUIM- X
*%TE ZEER GESCHIKT H O^J .
TAFELTJE HOOG4OV- DIAM
BLAD 30 y2 XM MET \TL _^
ACHTKANTia BLAD F, K/5O
AFBEELOIMCEN FRANCO
zij hadden ellebogen, óf zij hadden een
niet op acht uur afgestemde
werkWoede; óf zij hadden een universali
teit die tegenwoordig niet meer te
vinden is. Zij hadden talenten, die
hen op een afstand plaatsten van het
compacte gros - terwijl er tegen
woordig uit het gros een soort magne
tisme opstijgt, dat ook de talenten
aan zich bindt en vasthoudt.
Deze oude menschen van de oude
jaren, die zoo verschillend waren, als
talrijk waren allen in hun soort:
karakters; terwijl het karakter teloor
gaat bij de nieuwe menschen, die in
community zingen, in community
wonen, coöperatief leven en sterven.
Niettemin: de wereld wordt van
jaar tot jaar meer bouwterrein. Alles
wat nuttig is, wat efficiont is, wat
maatschappelijk rendabel is vindt
bouwmeesters en erfpachtsuitgiften.
Het is een gehamer en geklop, dat je
oude <xn' ei1 .van gaat brommen.
Werkplaatsen voor heelkunst, meet
kunst, scheikunde verrijzen overal,
torens, van Babyion, die naar den
acther grijpen, om er het laatste
geheim uit te hengelen.
Alles wat ons bestaan kan ver
lichten, verbeteren, ons gerief en
onze snelheid verhoogen dat wórdt
geprobeerd en'vertoond : ons heroïsme
i» technisch schier .volkomen, ge
worden ? maar wij /elf kijken er
naar' met oogen. die half up die va T
den doorsnee Amerikaan Babbitt, en
half op die van een herkauwend dier
lijken. Xiet meer met de pittige
karakter*mgen van die oude meiisejiun
uit de oude jaren, 'die straks finaal
van ons weg /uilen Zijn .gegaan.
Wat is het verschil tusschen oud en
nieuw:' Tussclien het oude jaar en het
Nieuwe Jaar'is er geen ander .verschil
dan dat de feestdagen plotseling op
y.ijn; en de werkplaats ,weer begint te
gonzen. Dat het eeiie -.rustige jaar,
gemaakt uit drie honderd zooveel
onrustige dagen, voor een volgend
rustig dienstjaar, bedrij f sjaaiv levens
jaar. . . . met even zooveel onrustige
dagen heeft plaats gemaakt.
Maar: de menschen. die komen
zijn als sprinkhanen; zij weten dat
het groene blacl op'deze wereld . voor
allen is, dat ook de kleinste er van
mee mag bikken: «lat zoo noodig
voldoende stikstof mest voor mér
blad zal worden aangemaakt; en dat
het doelloos is uitïhet gelid te gaan;
en anders <lan*eenfsprinkhaan in den
FIAT TYPE 52O
6 cyllnder 2'A. I*.
4?S pera. modellen
Compleet uitteerust:
Torperto ... f 3450.
CoupéSpider ,, 3H5O.
Cond. Intérieur»
' laken bekl. .... f »H,TO.
Itdtr. btkl. 4O50.
R. A. I.
STAND 3H
FIAT TYPE 521
6 cyllnder «V, 1*.
6 pera. modellen
Compleet uitgerust:
Torpedo. . . f 43OO.
CoupéUrn. . ,, 3Q5O.
Cond. Intérlenre.
Syst. Weymann
t 4750.
J. LEONARD LANG
Stadhouderskade 114 Tel. 27100
Amsterdam
? jMuv
LWT LEVERT
WON-INDKHTINGEN
fPANCO HUIS NEDEDIAND
STEUNZOLEN
HCT OPSTAAN OCN
HERSTELT D
J.A.
o.z.vo
Spoor's
Mosterd
W A. Spoor )r?Culemborcp
-MANUS
FA JACOBSÓN & MANUS
WEESPERZIJDE 2
TELEFOON 53266
OPRUIMING
KOOPJES IN ALLE
WITTE GOEDEREN
KOOPT NU «[ZET
VUiTU W LINNENKAST
CLASIE, CASPERS .6 Co.
Behangen] Ameublementen Stoffeerderij
Moderne Landhuisstoffen en
Oud-Hollandsche Meubelen
VIJZELGRACHT 13, Telefoon 37354
zwerm mee te trekken. Zij krijgen- de
nieuwe -gezichten. Over vijftig jaar.
als men bij de jaarswisseling de foto
pagina's met de dood en van het jaar
zal bekijken, dan zal men naaf mijn
idee heel wat minder pittige koppen
te y,itm krijgen. Koppen mot oogen
als Van Yankees en.insecteti: met meer
..arithmetiHche" trekken: waarop mis
schien de draadspanning zal leven
van een hoog opgevoerde
verkeersaandacht; en met neuzen, als
reageerstiften op stikgaseen. Koppen van
zoo en zoo veel in het mud, net als
aardappelen. '
Maar misschien zal men dan gén
foto-doodenlijsten meer publiceeren;
al ware het alleen uit efficiency
ofwel: omdat men sferische beelden
uitzendt .'via den ae'thot'.
De juiste weg tot het verkrygen van blinkend witte tanden
is de volgende: r
Druk een strook Chlorodont-pasta op den drogen Chlorodont-tandenborstel
(speciale borstel met getand borsteloppervlak), borste! het gebit r,u naar
aile kanten, ook van onder naar boven, doop eerst nu den borstel in
water of beter in Chlorodont-inondspoekvater en spoel daarmee, onder
gorgelen, terdege na. Het resultaat zal U verwonderen' De bruinkleurice
tandaanslag is verdwenen en een heerlyk gevoel van irischheid blyft achter.
Koopt nog heden een tube Chlorodont-tandpasta en den daarby bchoorenden
Chlorodont-tandenborstel,
JU^V
ifTiiTi 11 iMrt
AIJWlmM
CHlorodortt-tandpasta Chlorodont-tandenborstels Chlorodont- mondwater
Tube 35-en 60 cent
75 cent, voor kinderen 45 cent
Jlacon f. 1,10
Men verlange uitdrukkelyk alleen echt Chlorodont en wyze jedere namaak af.
No. 2693
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 12 JANUARI 1929
Uit de Natuur:
Zwart kop Mees
door Dr. Jac. P. Thijsse
DE tamelijk ondiepe vijver is langzamerhand.
door vier dagen matige vorst »1 zoover, dat hij
een enkel voorzichtig mensen kart dragen. Alleen
in het midden is een wel en langs den westkant,
waar het grondwater van de duinen komt
binnenvloeien, blyft vlak langs den oever een strookje
van een paar centimeter breed nog open. We
behoeven dus voorloopig nog geen mjt te hakken
als drinkplaats voor de vogels en ademhalingsgat
voor het watergedierte. In het gebied van dat
warme duinwater zijn gras en biezen ook langer
groen gebleven. We hebben hier in een klein gebied
een merkbaar verschil van klimaatjes.
De steile oever in dat warm gebied is voor een
deel begroeid met berken en elzen en die leveren
een beschutten weg voor de vogels, die willen
drinken of baden. Al het klein gedoe van vinken,
merels, winterkonipkjes, meezen strgkt eerst neer
in de boompjes en springt dan van tak tot tak naar
den waterkant. Ze schijnen den eenzamen,
stilstaanden mensen niet te zien of vreezen hem niet,
doordat zy ook al lang gewend zijn aan den tuinman
die hier den heelen dag rondscharrelt en andere
menschen komen hier maar weinig in dezen tijd.
Het is aan den waterkant
druk genoeg. Bijna altijd zijn
er twee of drie vogels bezig,
soms een half dozijn tegelijk
of meer en binnen een half uur
krijg ik wel alle vogels te zien,
die tegenwoordig in den tuin
vertoeven. Er zijn heel wat vin
ken, ongeveer evenveel manne
tjes en wyfjes en ook een
groenvinkenpaar. De groen vink en heb
ben de wilde rozen ontdekt en
doen zich nu al weken lang te
goed aan de bottels, die ze open
hakken en dan kraken ze de
harde dopvruchtjes, die ze liever
hebben dan brood. Haast iedere
rozenhaag of groote rozenstruik
heeft tegenwoordig zijn
groenvink, tenminste hier in Kenne
merland. ,
Het lijkt wel of de vinken meer behoefte hebben
aan water dan de meezen, maar ook die komen
alle toch opdagen: veel koolmeezen, haast even veel
zwartkopmeezen en drie paren pimpelmeezen.
Haast al die vogels vormen tegenwoordig al
paartjes. Staartmeezen heb ik den eenen dag wel,
een anderei niet, de zwarte mees kwam eenmaal;
de kuifmees nog in het geheel niet. Die is zeldzaam
in de duinstreek; Verleden week op de Veluwe zag
ik ze bij troepen in het jonge dennenhout.
Iedereen kan tegenwoordig al die. meezensoorten
onderscheiden: de koolmees met zijn zwartblauwen
schedel en de heldergele borst met zwarte
middenstreep; de pimpel met aijn mooi hemelsblauw kopje,
de kuifmees en de staartmees die beiden hun naam
eer aandoen. Zwartkopmees en Zwarte mees
hebben beiden een zwarten schedel, maar de
zwarte mees heeft een groote witte hekvlek, veel
grooter en veel witter clan'de nekylek van d
koolmees.
Zoover gaat alles goed. Maar nu weten we ook.
dat er twee of zelfs meer soorten van zwartkop
meezen in ons land. voorkomen. Voorloopig zullen
we ons maar houden aan twee soorten en wol: de
Glanskop-zwartkop en de Matkop-zwartkop. Als
het nu wat blijft winteren en we krijgen al die
meezen aan de voederplaats en aan de i drinkbak,
dan willen we tocty eens probeëren, om die
zwartkoninkl. Boomlwelerij Ifiilitliiiini,"
Charles van Ginnekrn & Zoon, Zondert, ty.fir.
Het van oud's gunstig bekende adres voor:
Denhen, ter bebossching (uitbuitend Inheemtch zaad)
Exotische Dennen- en Sparrensoorten«
Boetch- en Haagplantsoen,
Boomen en Heesters. ' '
Catalogi op aanvraag gratis, en franco.
Tel Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: )VNhelmina,Zundert.
Zwart kop Mees
koppen uit elkaar te houden. De eerste dagen
lijkt dat heel moeilijk, en ik vrees ook dat velen
uwer het een overbodig werk zullen vinden. Maar
hot is toch wel heel goed, om oor en oog te oefenen
en ge wordt beloond niet alleen doordat die prach
tige vogeltjes u zooveel nader komen, maar ook
door het innig besef van de i groote i onbegrijpelijken
rijkdom en verscheidenheid van levensvormen.
En wie met inspanning kijkt, krijgt ook geen
hinder van zijn koude voeten.
De Glanskop heeft glanzige zwarte schedel
veeren, bij de Matkop zijn ze doffer en trekken ze
iets in het bruine, maar het verschil is lang niét
zoo groot als tusschen Monteux en Mengelberg.
Bij de Sfatkop gaan de zwarte schedelveeren wat
dieper naar de nekstreek, eenigszins vaag over
gaand in het gr^js van den rug. Beide vogels hebben
een zwarte kinvlek en die is ? bij de Glanskop
scherper begrensd dan bij de Matkop, die ook in
zijn wangen en voor aan de i borstkant donkere
vlekjes kan vertoonen. Maar al deze verschillen
zijn zoo subtiel, dat n enkele afzonderlijke
Zwartkop toch moeilijk te identificeren is. Gelukkig
heeft de Matkop nog een aardig kenmerk in zijn
vleugels, doordat de
buitenrandèn van de kleine slagpennen
nagenoeg wit zijn en die vormen
dan met elkander een kleine,
niet al te opvallende maar door
gaans toch goed waarneembare
witte spiegelvlek.
Toch/ zouden wij nog graag
een ^beslissend kenmerk willen
hebben. Dat vinden wij nu in
het geluid, in de lokroep. De
Matkop is het, die al dikwijls
uw aandacht heeft getrokken
door het parmantig, zelfs tame
lijk ruw pèh, pèh, pèh" waar
mee hij zich aankondigt., laag
van toon en lang gerekt en zonder
de i-geluiden en r-trillers. die
voor de meeste andere meezen
zoo typisch zijn en die de Glanskop
ook tot zijn beschikking heeft
hoewel hij ze ook afwisselt met ,.tet-tet-tet". dat
echter veel korter en helderder klinkt dan de ik
mag wel zeggen bekende Matkoproep. Ge ziet
dat onze studie toch nog altijd inspanning blijft
vergen.
Binnenkort gaan al die meezen zingen, velen
doen het reeds nu. Wanneer ge bijtijds de Glanskop
en de Matkop leert onderscheiden, zult ge spoedig
bemerken dat het Glanskopje de beste zanger LH
van de twee. Bovendien merkt ge ook,1 dat Matkop
en Glanskop tegelijk op dezelfde plaatsen voor
komen, maar dat n van beide altijd duidelijk
in de meerderheid is. Bij ons de Matkop.
Vondelherdènking
De Vondelherdenking, welke door het bestuur
van het Vondelmuseum wordt georganiseerd, zal
in de eerste plaats bestaan in een plechtigheid,
op Maandag 4 Februari des avonds in het
Muzieklyceum te Amsterdam. ?
Prof. dr. Gerard Brom zal bij die .gelegenheid
een herdenkingsrede uitspreken. Voorts zullen
mevrouw Ellen Russe en de heer Paul Huf mede
werken met de voordracht van verschillende ge
dichten en dramatische fragmenten van Vondel.
Het plan, om de opvoering van een treurspel
van Vondel mogelijk te maken, is wel eenigszins
uitgesteld, maar wordt in geenen deele opgegeven.
De pogingen in deze richting worden met kracht
voortgeze^. Indien enigszins mogelijk, zal die
opvoering nog in dit voorjaar plaats, vinden.
MEILIGEWEG 11-17* AMSTERDAM
Kleermakerij
Bij ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN
KRONIEK
I'itvcrkoop
DE Vroede Vaderen van Staat en Stad zijn wel
immer ijverig en oplettend doende om onze
goede zeden te bewaren, maar het schijnt toch
soms of zij op het wijde veld der Onzede blind
blijven voor het voornaamste. Wij mogen niet
naakt loopcn, wij mogen geen pornografie lezen,
wij mogen ons zelfs niet afzonderen", wij mogen
nog zoo veel niet, dat onze reinheid aantasten zou,
dewijl het op onze lagere hartstochten" werkt.
Alles.goed en wel, en wjj zijn in erkentelijk voor
al die voorzorg.
Doch nu is, helaas, een groote stad zonder meer
al een oord van schandelijke verleiding, in zoover
winkel aan winkel onze hebzucht opwekt en onze
jaloesie gaande maakt jegens de beter gesitu
eerde evennaasten, die van de heerlijkheden
in de etalages al het een en ander deelachtig
werden, waar wij zelf af moeten blijven. Een
speculatie op de lagere instinkten van ijdelheid en
kooplust is zoo'n stad, maar hoe dan, als die fatale
trek nog verhevigd wordt .door .... Uitverkoop V
Uitverkoop hier en daar, uitverkoop overal, vau
alles, dat toch al zoo erg te koop was, maar nu ons
schier naar het hoofd gegooid wordt in over
stelpende hoeveelheid.
Daar is vooral zekere uitverkoop van coupons".,
die speciaal het vrouwelijk menschdom tot zonde
verleidt. Wie in de eerste dagen van zulk een
duivelsspel het nauwelijks beleefde gedrang om de
toonbanken^gezien heeft, de gesloten witte
ge,zichten met de harde oogen en vooral de koortsig
graaiende handen, die elk oogenblik in staaf
schijnen aan de buurvrouw haar lapje te ont
futselen, juist haar lapje, dat ineens zooveel be
geerlijker lijkt dan het eigene; wie de ongeduldige
rukken en duwen waarnam van hen, die nog niet
tot liet lokaas door konden dringen en ,van
anderen de wijdgespreide, afwerende vingers over
de Uitverkoren lappen, of die 't misscMeu zouden
worden wie, die . dit alles huiverend gade
sloeg, voelde niet zijn geloof-in de Mensc'.iheid
wankelen of zelfs finaal tegen de Vlakte slaan ?
En men zegt, dat het op de beurs en bij tabaks
veilingen bijv. nog erger toegaat ...... Waarom is
dan de overheid zoo fel op de handhaving der
'sexueele zedelijkheid en laat die andere lagere
instinkten" van beurs en uitverkoop, om maar
deze te noemen, de vrije baan? Zou hier toch
hoogere wijsheid voorzitten? Wellicht de p
vert-uigihg, dat-het bezitsinstinkt, de snoode. heb
zucht toch maar het fundament des burgerlijken
levens is en dus eigenlijk een deugd? Terwijl het
vrijen enkel de vrij-gevi'gheid in de hand werkt.
Aldus zou i er onderscheid te maken zijn tusschen
de eene en de andere lagere neiging" en cultiveert,
desbewust, de Overheid de goede of voordeelige,
om de onnutte driften strengelijk te keer te gaan.
Maar ik begrijp toch niet, dat de , Ver. voor
Volkenbond n Vrede hier geen lont geroken heeft,
als men dit oneigenlijk beeld voor zulke vrede
lievende i gebruiken mag. Want, vraag ik,,wat
moet er ooit van Volkenbond en .Vrecie terecht
komen, als wij de dierlijke bezitlust niet bestrijden.
en zelfs toelaten, dat deze systematisch eii perio
diek in ons wordt opgehitst?
l^aat ons dan, tot heil der menschheid* de
Uitverkoope'n, mijden. De beurs en dergelijke
kunnen wij natuurlijk voorjoopig ' nog njet
missen. .
. -?' '?' ?'?'." "' ? ? ' .. ". : F. C.' '