"è r i 18 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 JANUARI 1929 No. 2694 BEURSSPIEGEL Donderdag, 17 Januari 19*» ONZK nationale industrie kan in den laatstou tijd niet klagen over gebrek aan belangstelling van de zijde van het beurspubliek. Binnenlandscho industrieele papieren, die langen tijd op de beurs «?enigszins stiefmoederlijk zijn behandeld, treden nieei- en meer op den voorgrond. Doen wij slechts een gret'i» uit de fondsen, die kunnen bogen op van ree-enten datum stammende belangstelling. Daar zijn: de lleemaf. Nederlandsche Kabelfabriek. Eerste Neder!. Kogellagerfabriek, van Herkel's Patent, om nog te zwijgen van glanspunten der prijscourant als Philips, Margarine l'nies. ('alvé Delft. Zelfs een nieuwelinge kon y.ich verbeugen in een gunstig onthaal: de Kodowa. aandeel in een fabriek van koelapparaten. De be langstelling voor binnenlandsche industrie-waar den waiS zóó uitgesproken, dat bijv. van SpanWeverijniieTiog^ nimmer jaard's Ntou op de publieke markt een beroep had gedaan, een post aandeelen ter beurze werd geïntroduceerd, ?en met succes. De nieuwe emissies van industriebedrijven wei-den alle door het publiek grif opge nomen. * * * , En nu komt weer een van de jonge favorieten van de speculatie een beroep doen op de kapitaal markt. De Margarine Unie gaat haar kapitaal uitbreiden. Deze onderneming, die ruim een jaar geleden werd opgericht als resultaat van de samen?werking der Jurgens- en van den Bergh-margarineconcems.heeft zich inmiddels zeer sterk ontwikkeld. De beëindiging van de concurrentie tusschen die twee machtige groepen bleek den weg te banen voor een snelle expansie van de uit haar geboren combinatie. In verschillende landen zijn goedgefundeerde en met gunstige resultaten werkende margarinefabrieken en daarmee samenhangende be drijven overgenomen. En bestaande belangen in andere ondernemingen werden dusdanig uitge breid, dat de volledige controle in die bedrijven werd verzekerd. Tot het ten uitvoerleggen van contracten van dien aard en bovendien ter finan ciering van de sterk stijgende omzetten worden thans nieuwe middelen opgenomen. Doordat het meeren duel van de houders Van Jurgensaandeelen gebruik maakte van de bevoegdheid tot omwisseling van hun stukken in aandeelen Marga. rine Unie is het geheele gewone kapitaal dier vennootschap ad. ? 90 millioen geplaatst. Het lijkt waarschijnlijk, dat het tijdstip van de uitgifte door het bestuur juist nu is gekozen, omdat het van meéning is dat van de zeer optimistische stemming, welke ter beurze voor dit materiaal heerscht, tijdig gebruik moet worden gemaakt. * * Philips doet haar dochtermaatschappij in België -nieuwe aandtwlen? uitgeven^ waardoor het ge plaatste kapitaal niet minder dan vervijfvoudigd wordt. Helatief een zeer belangrijke uitbreiding dus, maar absoluut heeft zij niet veel om het lijf. Het verhoogde aandeelkapitaal bedraagt thans f r. 10 millioen, of in Hollandsche munt omgere kend niet meer dan 7 ton. Daarvoor draait, de moedermaatschappij de hand niet om ? Nadat nu geruimen tijd de houding van petroleuinwaarden betrekkelijk gunstig is geweest, valt een reactie te constateeren. Het oude lied op de oude wijs? Hebben de tot optimisme lokkende factoren weer hun effect uitgevierd, en wordt nu de markt weer gevoelig voor hier en daar minder gunstige aspecten, die men in de hoera-stemming van eenigen tijd geleden als quantité négligeable heeft beschouwd? De samenwerking tusschen de 10. Schrijfmachinehandel (Alle merken vanaf f 5O.?.» COPIEERINRICHTING TEL. 38400 Wolvenatr. fc-4 ? Amsterdam Hollandsen- Kngelsche en de Amerikaansche maat schappijen. die het haussemotief van het verleden uitmaakte, is nu wél definitief tot stand gekomen. De ?export organisatie" is in kruiken en kannen. Maar nauwelijks is dit resultaat bereikt of de houding van oliewaarden wordt zwakker. Heeft men de macht van Rusland onderschat, en merkt men nu dat, ondanks slechte economische en financieele organisatie, de Russische olieindustrie verwAarloozen concurrent is ? De grootste macht van Rusland 's product is wel gebroken, toen de Standard-Oil-gröep haar steun terugtrok. Maar er blijft nog genoeg over om dezen factor niet uit het oog te verliezen. Anderszij ds moet men de beteekenis van het bereikte eenheids-* front onder de ,, kapitalistisch e" producenten ook niet te laag aanslaan. Hoewel de nieuwe ?export vereeniging" zich omtrent haar doel nogal vaag uitlaat, schijnt de opzet, behalve gemeenschappe lijke restrictieactie, ook te zijn: optreden tegen vreemde concurrentie. In Amerikaansche antitrust-stijl wordt natuurlijk gesproken van deloyale en destructieve concurrentie. Maar dat kennen wij: de mededinger berge zich. Intusschen is dat een sneeuwbui aan den oliehemel, die op de koersen niet geheel zonder gevolg blijft. C. K. Nederlandsche Handel-Maatschappij AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, ? Britsch-Indië, China, Japan en Arabië ~~ ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPÖSIT. ? KOFFERKLUIS. STANDAARD HYP O T HEEK BAN K te ROTTERDAM Directe: Mr. H. H. C. CASTBNDIJK «n 1. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algtm. Administratie- enfrnstkantoot 4\%Pandbrieven tegen beurskoert tdt. Koopt voor Belegging: ? PANDBRIEVEN? Bataaf sohe Hypotheekbank ?-AMSTERDAM ? De HolL Voorschotbank HAARLEM. KRUISWEG 70. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag net een minimum van f lOOO.^opzakeHjk onderpand en onder borgtocht met in pandseving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stokken van f 1000.-,. 500,- en f 100.- tegen den koers van 97%. Rott. Hypotheekbank v* Nederland Opgericht In 1864 Voltedcend Maatschappelijk Kapitaal f5.000.000. .Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor Inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank. Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie t Mr. th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. WQk. B. van Rossem. OBUGOTEN /GBONDBQIEVEN/ DER OXANDSCHE AMSIBÖEftM ANNO «906 UIO£ CflOMOLMD «.AJ.AAAKIDER» ?Bll^^ LEVENSVERZEKERING lUTKUmi Gunstige polisvoorwaarden Q C? K 1 1? J F-" AA oillijkc preniiefl» NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP ? II l JJllUUUl lUUIIUUUU UU11UU|J l UU1 l UlilU J gevestigd te AMSTERDAM. U l TG l FTE van ?10,000,000,? Gewone Aandeelen, De Heeren HOPE & Co. en de NEDERLANDSCHB HANDEL-MAATSCHAPPtJ te Amsterdam en de Heeren R. MEES & ZOONEN te Rotterdam berichten dat zij op VRIJDAG 25 JANUARI 1929, van des voormiddags 9 tot des namiddags 4 uur r de Inschrijving op bovengenoemde Aandeelen tot den koers yan 199 pCt. openstellen, uitsluitend voor houders van Gewone Aandeelen der NEDERLANDSCHE SCHEEPVAART UNIE, ten kantore van de Heeren VAN LOON & Co. te Amsterdam, van de Agentschappen der NEDERLANDSCHE HANDELMAATSCHAPPIJ te Rotterdam en te 's Gravenhage en ten kantore van de Heeren B. MEES & ZOONEN t* Rotterdam en van de Heeren R. MEES & ZOONEN BIJKANTOOR 'S GRAVENHAGE, te > Gravenhatje, alwaar Prospectussen en Inschrijvingsbrieven verkrijgbaar zijn. AMSTERDAM ROTTERDAM' 18 Januari 1929. No. 2694 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 JANUARI 1929 Producten, stapelartikelen, prijzen en koersen door G. A. Klaasse DE piij'/on van minerale, agrarische en andere stapelartikelen zijn steeds aan min 'of meet' scherpe fluctuaties onderhevig geweest. Altijd heeft vr voor het prijsverloop van die goederen en voor Uc verklaring daarvan belangstelling bestaan. Maar publieke belangstelling op ruime schaal heeft men pas in de laatste decennia kunnen waarnemen. Ku nog steeds kan men constateeren. dat in voort durend stijgende mate de prüsontwikkeling wordt gevolgd, hetgeen volkomen begrijpelijk is. Waarom zijn de goederenprijzen getrokken kader delaars die er rechtstreeksch belang bij hebben? Omdat per saldo elk gebruiker dagelijks aan den lijve de gevolgen van schommelingen ondervindt? Neen. daarvoor is de gebruiker zich als zoodanig te weinig van zijn positie bewust. De publieke belang stelling vindt men alleen daar waar bewust gel delijk ?medeleven" bestaat. De houder van een aandeeltje in een kopermaatschappij volgt nauw lettend de koperprijzen. De industrieele concen tratie. en de daarmee gepaard gaande uitbreiding van de ope.n-marktfinanciering, waarvan wij in de laatste halve eeuw getuige zijn geweest, moeten hier in de eerste plaats genoemd worden, De daaruit voort vloeiende democratische kapitaals organisatie werkte een ?populariseert^/" van de goederenmarkt in de hand. Prijzen en «root bed rij f Maar er is moer. Ik denk nu in het bijzonder aan <h> minerale producten. De opkomst en verbreiding VAIV de machine hebben de beteekenis van de metalen enorm doen stijgen. En juist deze behooren t,-)t de goederen met een wereldmarkt, waarvan 1i'»t prijsverloop telkens een zeer groot aantal fondsen beïnvloedt. . Tenslotte is er nog een factor die geldt voor alle ?itapelproducten. voortgebracht in ..kapitalistisch" «rootbedrijf : en juist die zijn het, welke zich in dé publieke belangstelling verheugen. Door de kapitaals- en bedrijfsconcentratie komt het meer en meer voor. dat de markt gemanipuleerd wordt. Dat kan nok daar voorkomen, waar de productie in handen van veel kleine bedrijven berust ? ijiaan ? , als de groothandel zich inlascht. Maar veel firder is dat het geval waar enkele groote produ ct ntengroepon bestaan, die zich aaneensluiten tt-r ?controle van de markt. En nog interessanter wordt ht«t wanneer «»ok de afnemers machtige industrieel foncerns zijn. en de strijd tusschen twee kampen wordt gevoerd. Dan is men getuige van een bijwondere. moeilijk te voorziene prijsontwikkeling. En juist 'deze concein- .en. syndicaatsvorming behoort tot dé' typische verschijnselen van dezen Nog een enkele opmerking ter. inleiding. In nagenoeg elke beschouwing over product-prijzen vindt men melding gemaakt van de ?statistische positie". Een van de begrippen die zeker ook zal bijdragen om den markt te populariseeren. De fceling van de insider gaat men dan vervangen door de nuchtere cijferverhouding tusschen vraag en aanbod. Ongetwijfeld zal de statistiek in deze nut kunnen bewijzen, maar dan moet ze volledig zijn. Een onvolledig cijfermateriaal, dat b.v. de veelal zoo belangrijke ?onzichtbare voorraden" brj den handel verwaarloost, vertroebelt eerder het Jttzicht-instede. van?liet Jbe ?verhelderen- _ TIn Kom ik thans tot een beschouwing over het tin, een der producten, die in den jongsten tijd nogal de aandacht hebben getrokken. Onze beurs kent eenige tinaandeelen van eigen bodem. Billiton Maatschappij en Singkep Tin behooren tot de hoogst genoteerde fondsen in de rubriek mijnbouwwaarden van onze prijscourant. En de tinpryzen hebben in de laatste jaren heel sterk geschommeld. Wat men dikwijls in zulke gevallen aantreft, heeft zich ook hier voorgedaan: een recordprijs in het eene jaar en een laagtepunt in hét volgende jaar. In 1927 was de gemiddelde prijs hooger dan in de vijf daaraan voorafgaande jaren, en het verschil was zeer groot.. Ten aanzien van 1922 was er b.v. een stijging van 100 pCt. Maar in 1928 bleef dan ook de reactie niet uit. De gemiddelde noteering bleef toen niet alleen aanzienlijk beneden die in 1027, maar ook beneden 1924, 1925 en 1920. Vragen wij ons nu af, wat wel de oorzaak van die sterke schommeling is geweest, dan raken wij meteen een gevoelig punt in de geschiedenis van de prijzen van standaardartikelen in het algemeen. Prijsstijging is op den duur nagenoeg steeds het gevolg van toeneming van de vraag, en prijsdaling van Arermindetïng der vraag. Gaat men dan even verder, en onderzoekt men de oorzaak van de verandering in de vraag, dan komt men in de meeste gevallen tot de volgende conclusie. De eerste oorzaak van de vraagverandering ? dat wil in dit verband zeggen wijziging in de verhouding tusschen vraag en aanbod ? is meestal slechts van beperkte beteekente. Maar zoodra zulk een kleine wijziging ?zich manifesteert in de prijs, komt er eerst recht' <>en wijziging in do vraag. Ligt de bron der mutatie misschien bij het aanbod (niisnogpt. betere pro ductiemethoden, diopboring). na dat eerste stadium komt er steeds een ingrijpende wijziging in de vraag. .Stijgt de prijs, dan trachten de gebruikers van het product, bevreesd voor verdere prijsver.hooging, hun voorraden boven het normale peil aan te'vullen., waardoor de prijsstijging nog wordt, Verscherpt. Daalt du prijs, dan laat de fabrikant» afnemer zijn .voorraad tot het uiterste slink'en. koopt steeds mondjesmaat en schept daardoor op de product «markt den indruk van sterk vermin derende vraag, waardoor weer de prijsdaling wordt geaccentueerd. En zoo ontstaat dan de schier eeuwigdurende actie en reactie. Want noch extreme aankoopen noch extreme onthouding van voorraad aanvulling kan blijvend worden volgehouden. Zoodat op den duur elke beweging in het tegendeel moet overslaan. Tenzij werkelijk los van prijsverwaehtingen vraag of aanbod aan een ingrijpend»' wijziging onderhevig zijn. Wat natuurlijk aller minst uitgesloten is. Het valt niet te ontkennen dat de consumptie van tin in de laatste jaren sterk is gestegen, en dat heeft dan ook de kiem gelegd voor de prijsstijging van 1920 en 1927. Maar men heeft het haussemotief overschat, en het heeft, op de wüze als bovenomschreven, een zelfversterkend effect gehad'. Totdat de terugslag kwam! Ik maakte hierboven melding van de stijging van de consumptie, die voor eenige jaren zulk een optimisme ten aanzien van de tinprijs uitlokte. -Maar behalve dat men dat motief overdreef, hield men geen rekening met de eveneens stijgende productie. Ook hier weer een verschijnsel dat niet beperkt is tot de tinproductie. De vooruitgang van de techniek gepaard aan den prikkel van hooger prijzen stimuleeren steeds de productie. De pro ductiemethoden werden verbeterd, waardoor men erts op grooter diepte kon winnen, en minder rijk erts rendabel kon exploiteeren. Juist als in andere delftstof-industrieën! Eendeer typisch verschijnsel mag het wel heeten. dat waar de productie en de consumptie van dit metaal, elkaar zoo dicht benaderen ? de zichtbare voorraad is slechts voor zeer korten tijd genoeg ? toch zulke groote fluctuaties voorkomen. Slechts de kunstmatige afwijkingen tusschen vraag en aanbpd, die ontstaan door terughoudendheid der koopers of door overmatige kóoplust kan men daarvoor verantwoordelijk stellen. Het is begrij pelijk, dat zoowel producenten als verbruikers gaarne zouden aansturen op uniformer prijzen. Beide groepen hebben zich hier en ? daar aaneen gesloten. Eind 1928 werd opgericht de London Malayan Tin Trust, die ten doel had regelend op de markt op te treden. De bedoeling was aan de organisatie óók andere tinproduceerende gebieden te verbinden. Men sprak van restrictie ? het tooverwoord van deze eeuw. Tusschen pn duet ie en consumptie is ook op hft gebied der statistiek samenwerking .allerminst overbodig. Zonder zulk een samenwerking blijft men tasten in het duister, deiundcerde />rof/j«n*c is alleen dan mogelijk wanneer men over volled.ii; statistisch materiaal beschikt en , dat kunne alleen producenten en consumenten te- zan^ bijeenbrengen: de zoo belangrijke^ onzichtbar* voorraden betrekt men dan mede in de statistiek. En die spelen in de vermeende toe- en afneming van de vraag juist zulk een belangrijke rol. Zoolane: zulk een satnaiwerking in het oj st» lk-n der statistische gegevens nit-t 'btivikt is. v alt. het moeilijk te ? voorzien, of.de prijsstijging, die in de laatste maaiden van 1928 is ingezot. ook zal standhouden. is de Kachel! U een vulkachel, U kent toch bet nieuwe iyiteim CENTRALE VERWARMING. Zoo alet, vraagt ooi bed» ooit brochun: IN DEN WINTER.... DB ZOMER IN UW HUIt HERINGA & WUTHRICH, HAARLEM. Tel. 119W Voor du HMB: C. OLDENBURO If.. Rfltwllk.Tti.Dtl Voor Amsterdam J. BROODMAN, Tel. 23092. BOUUTINHET zoowel eenvoudige als betere uitvoering G. J. DE KONING S ZOON Keizersgracht 447, A'dam Tel. 43688. Opgericht 'Ao. 1739 VEILINGGEBOUW ?DE ZON" L. GIJSÈLMAN & ZOON ? GEVESTIGD 1823 Singel 118?120 en Blauwburgwal 15, Amsterdam (C.) Heden, 'Zondag en Maandag KIJ K D A GlTST van KOSTBARE INBOEDELS ENZ. VEILING: DINSDAG 22 JANUARI en vele volgende dagen Catalogus u 25 cent verkrijgbaar. ? ONDER DEN S1V MAARTEN HAARLEM ? DEN HAAG ? AMSTERDAM Gfootc keuze nieuwe Slaapkamer modellen