l DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 JANUARI 1929 No. 2694 No. 2694 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 JANUARI 1929 \ Een vol-souverein China in wording ICORN VAI door Dr. E. van Raalte )ORDBNDE 102 :R 5LÜX5 IDEN MAAG WONINGINRICMTINGEN SEDKUT 1842 hooft et' tusschen China ou de Westersche zee varende en handeldrijvende staten oen nauw contact bestaan. In zeker opzicht voor het Hemelsche Kijk ook wel benauwend. want van het oogenblik af, waarop het, na Kngeland's triomf in den in '-12 geëindigden opiumoorlog. een aantal zijner havens voor het buitenland moest gaan openstellen, zag liet zich meteen genoodzaakt in verdragen met de betreffende staten waaronder niet alleen de groote, doch ook kleine mogendheden, zooals Nederland :?rege lingen te accepteeren, die anders, onder normale verhoudingen, geen vol-souvereine staat behoeft te aanvaarden. Hier en daar hebben de Chineezen grondgebied aan vreemde mogendheden in pacht moeten geven, waardoor praktisch buitenlandei's het gezag voeren over en de wet voorschrijven in die, concessies. Bovendien bezat China geen autonomie op douane' gebied, doordat in de verschillende tractatén was vastgelegd, dat het tai'ief van invoerrechten nie hooger dan 5 pCt. ad valorem mocht Wezen. en. ook een pijnlijk punt voor liet Chineesche gevoel van nationale eigenwaarde, de z.g.n. verdrags staten hadden voor hun burgers extra-territorialiteitsrechten verkregen, waardoor de vreemdelingen niet aan de Chineesche rechtspraak onderworpen waren, maar eigen consuls als rechters optraden. Alles te samen dus een belangrijke inperking van hetgeen anders een soiivereinen staat rechtens toekomt: de Chineezen waren dientengevolge verre van volkomen baas in eigen huis. Op den duur is hiertegen het' ver/et onder ile leiders der Chineesche bevolking steeds sterker geworden. De vreedzame biimendringing van het Westen strekte zich verder uit dan alleen tot wat met. materieele waarden samenhangt. Ook geestelijk vond er penetratie plaats, dank zij pogingen om hier de zegeningen van het Christen dom te brengen en om in Westerschen trant onder wijs te geven. Jonge zonen van China gingen in het buitenland, vooral in Amerika, kennis opdoen en zoo is het vooral de jeugd, die bij haar ijveren voor nieuwe denkbeelden als kampioen voor demo cratische idealen optrad, idealen waarmee men dank zij hetgeen ten dezen door de buitenlanders geïmporteerd werd. meer en meer vertrouwd raakte ! Met het streven om China niet langer ten opzichte der mogendheden in een ondergeschikte positie te doen verkeeren ging het verlangen gepaard naar democratische hervormingen, naar een staats inrichting geschoeid op modernen leest. Als dan in 1911 de Keizerlijke dynastie ten val gebracht wordt en daarvoo'r in de plaats de republiek treedt. ziet men weldra, als 'vurig voorvechter van déze idealen de vroeg gestorven Sun Yat Hen de leiding nemen. Hij heeft onder vele jeugdige Chineezen school gemaakt en thans is het zijn partij, is het de organisatie, welke zijn werk voort wil zetten. de Kwomintang, die na jaren van strijd de over winning behaald schijnt te hebben. Immers, nadat gedurende de tweespalt* die na den wereldoorlog in het Chineesche Kijk geheerscht heeft, aanvan kelijk nog Peking tegenover de in het Zuiden zich gevestigd hebbende Kwomintang stand had weten te houden, slaagde Nankin er eindelijk enkele maanden geleden in, aan het bewind van de Noor delijke Regeering n einde te maken om vervol gens zelf in steeds grooteren kring gezag te ver werven. En de grootste triomf is nu wei voor de heeren, die van. Nankin uit de lakens zooveel mogelijk uitdeelen, dat zij door de mogendheden als déRegeering in China erkend zijn, en dat zij hebben weten te bereiken, dat de zoo vurig ge wen sch te douane-autonomie internationaal is vast gelegd. Ee s'e vrucht van' beteekenis van den P U ROL er op! Als Uw Handen ruw zijn of gesprongen en Uw Ifppen schraal en pijnlijk;maar vooral ook bij brand- en snij wonden, ontvellingen en allerlei huidyeruondingen Het verzacht en geneest oogst zrowel door China zelf «!s dror de overige rr.ogi ndhvdea vrorln reid. * * Toen China goed genoeg was geweest om als bondgenoot der geallieerden aah den wereldoorlog deel te nemen en het als een der overwinnaars zijn blyde entree in den Volkenbond mocht maken. trachtte het natuurlijk van de ongelijke verdragen en de daaruit voortvloeiende ondergeschikte positie af te komen. Maar daar wilden hun Westersche vrienden voorloopig nog niets van weten. Wat de verliezers in den oorlog aanging, vonden zy het goed, dat China zijn zin kroeg. Overigens echter diende er eerst heel wat te veranderen en te verbeteren in de Chineesche orde van /.aken voor men bedoelde wenschen voor inwilliging vatbaar achtte. Aldus het standpunt in 19.19 te Parijs ingenomen. Twee jaar Inter. ter gelegenheid van de conferentie van Washington, gaven de mogend heden te kennen, dat er best met hen te praten viel. maar onmiddellijk een einde maken aan den be staanden toestand, daar kon niets van inkomen. Het douane-vraagstuk en dat van de extra-terri toriale rechtspraak zouden nader bekeken moeten worden, ten einde te zien. wat er dient te ge schieden, eer een en ander overeenkomstig China's verlangens te regelen ware. Ken in 1025 gehouden douane-conferentie maakte plannen op. ontwierp een schema voor nieuwe tarieven, terwijl een inter nationale commissie een onderzoek instelde met betrekking tot het andere probleem. Verder dan die plannen en dan een rapport van de extraterritorialiteitscommissie met een stel aanbeve lingen van wat er moest gebeuren om geleidelijken overgang naar Chineesche jurisdictie mogelijk te maken, kwam het niet, dank zij de bloedige en zeer ingewikkelde conflicten tusschen de Chineezen onderling. .', . * * Maar nu is het dan zoover, wat do tarief-regeling betreft. De verdragsmogendheden hebbeu zich accoojrd verklaard met China's autonomie in zake douane-rechten, terwijl over en weer behandeling op den voet van meestbegunstigde is toegezegd en de Chineesche Regeering, welke op de basis van de plannen van 1925 haar tarieven zal gaan heffen. de belofte deed, dat zij tot opheffing van de likin zal overgaan, een soort binnenlandsche tolrechten. die voor de buitenlandsche importeurs in de praktijk dikwijls zeer bezwaarlijk bleek tézijn, niet in de laatste plaats door de willekeur, waarmee de verschillende provinciale Gouverneurs bij deze heffing te werk plachten .te gaan. De in December onderteekende verdragen ook ons land behoorde tot de partij dank zij de door den gezant Oudendijk gesloten overeenkomst, die alleen de erkenning der douane-autonomie en de meest begunstigingsclausule( inhoudt. zijn dus n om hun inhoud n van-wege het feit. dat zij erkenning der te Xankin gevestigde Regeering insluiten, van het allergrootste gewicht voor Excellentie Wang, den Chineeschen Minister van Buitenlandsche Zaken, en zijn collega's. Engeland heeft nog wat meer gedaan dan dérest. door n.l. bij afzonderlijk tractaat nog eens in allen vorm uitdrukkelijk de erkenning uit te spreken. De sinds den Opiumoorlog als traditiöneele erfvijand be schouwde Brit heeft er dus nu voor gezorgd om der'wille van de smeer likt de kat den kandeleer een wit voetje bij China's huidige machthebbers te krijgen. Een handige zet van John Buil, die er in slaagde Uncle Sam ten dezen nog juist Voor te zijn, dank zij door de Vereenigde Staten gemaakte zwarigheden over het aantal te wisselen saluut schoten !! De anders toch zoo praktische Yankees hebben dus 'deze kans om een goeden indruk te maken om der wille van een gevoelsoverweging, welke aan het ceremonieel der saluutschoten ten grondslag ligt, voorbij laten gaan. En dat waar epn veel belangrijkere gevoelskwestie voor China in het geding was: wie de eerste welwillende stap zou ondernemen door de douane-autonomie in tp willigen. Alleen Japan hield zich afzijdig, zoodat hieruit nog wél eens moeilijkheden zpuden kunnen voortvloeien. Geldt voor Japansche goederen npg het oude tarief van 5 pCt., moet 't dan ook niet, op grond van de meest-begunstiging-clausule voor de overige staten van kracht blijven? Overeen stemming tusschen Nankin en Tokio, waar men vermoedelyk allesbehalve geestdriftig gestemd zal zijn over het feit, dat zoo juist ook het sterk door Japan gepenetreerde Mandsjoerije den nieuwen heeren is bijgevallen, zal niet zoo ge makkelijk te bereiken zijn. Nog andere lastig»' kwesties doen zich voor. Voorshands blijven d«» e.xtra-tërritorialiteitsrechten van kracht, al zullen ze hun langsten tijd. wel gehad hebben. Toch is onmiddellijke afschaffing zonder meer niet mo gelijk. Dat schijnt men te Nankin ook wel in t« zien en men schijnt daar uit de zoo pas gesloten tractatén, die het prestige der nieuwe heeren aan zienlijk versterken, terecht de conclusie te trekken, dat de mogendheden tot redelijk overleg ten Volle bereid, zijn. Aan de Chineesche Regeel ing om nu verder te toonen of. zij werkelijk ook voldoende kracht en beleid vermag te ontwikkelen om zóó over de 400 millioen Chineezen van Noord tot Zuid te regeeren, dat zonder ernstige bezwaren de extraterritoiialiteitsrechten op den duur zullen kunnen verdwijnen. SPREEKZAAL SINDS eenigon tijd kan men in',de uitstalling van eiken boek- of plaatwinkel reproducties zien van Toorop!s laatste werk: het zelfportret, met de tot Christus opgeheven handen. Op het gebied der reproductietechniek is daarmede wel het uiterste bereikt. Origineel en afbeelding zijn niet of nauwlijks van elkander te onderscheiden. Geen wonder dat pers en publiek dit nieuwste mirakel der techniek om 't hardst aangapen en prij/en. Het is een ondankbaar werk'zijn stem tegen dit koor te verheffen, maar het moet. Welaan dus. Met voortbrengselen als dit gaat het reproductiebedrijf zijn natuurlijke grenzen te buiten en verlaagt zich tot falsificateur. Het hut en den zin van goede reproducties ontken ik volstrekt niet. Ze zijn onmisbaar als studiemateriaal en een voortreflyk memotechnisch middel. Ze bereiden vóór op wat men bij het zien van het kunst werk te genieten zal krijgen en ze zijn een steun bij de herinnering aan het genotene. Maar reproducties als déze gaan verder. Zij hebben de pretentie het kunstwerk te evenaren en te vervangen. Slechte vrienden zijn het. die u influisteren, dat gij u de moeite en de kosten van musëumbezoek kunt besparen. Volgt hun raad en ge zult bemerken, hoe spoedig uw smaak vervlakt, uw onderscheidingsvermogen afstompt. Het zijn aankweekers van gemakzucht en snobisme: ver foeilijk surrogaat, dat den eerbied voor kunstenaar en kunstwerk gelijkelijk ondermijnt. En wat nu speciaal de reproductie van Toorop's afscheidswerk, betreft: is dit aangrijpende en uiterst persoonlijke kunstwerk bestemd en geschikt om in eiken plaatjeswinkel, tussehen Le Rire" en Hoe bpuw ik mijn eigen kippenhok?" te worden geprostitueerd voor wie er een paar kwartjes voor over heeft? Op deze vraag moge het antwoord geven, wie er verantwoordelijk voor is. Mr. J. KUNST STAANDE LAMPEN EN .LAMPJES u n MEUBEL «FABRIEK PARKSTRAAT DEN MAAGl 'ï/ Nederlandsche Munt HolUnd'i beste 10 cents sigaar BOEKBESPREKING door Hk. Brugmans Over i Af r. P.'JV. de Koniny, Volk en Staat, Amsterdam, [P. N, van Kampen, 192H. Wat het lezen van deze bondige, kernachtige en veelzeggende studie tot een zoo verheven genot maakt, is, voor alles, de aantrekkelijke, verfijnd puntige stijl, dan ook de wijsgeerige helderheid, de cartesiaans betoogende gestrengheid van opzet en lijn. Het geheel beslaat SI korte paragrafen, en het wezenlijkste is hiermee gezegd: het geraamte der vraagstukken staat er. Het begin vormt een nauwlettende inventarizeering der arsenaalstof. Wat is: stam, ras, volk, bevolking, staat, natie en nationaliteit? Bij ouderscheiding der beide laatste begrippen krijgen we een vernuftige vondst, die hoewel nog onbekrachtigd door het gemeen spraakgebruik in elk geval bizonder nuttige en verhelderende gevolgen mee slepen kan. Immers, natie wordt hier genaamd: Htaatsbevolking als zoodanig; nati(e)onalist is hij, die dus dit toevallige, soms anti-volkschp vormsel opzweepen wil tot grooter macht. Dit voert naar anncxionisme, chauvinisme, imperialisme en militarisme, tot de kikker en de os. Daarentegen: nationaliteit wordt: een bepaald volk, welks belangen tegenover een ander worden verwaar loosd. Een nationalist, die op dit begrip teruggaat, is daarom niet alleen anders dan de vorig genoemde, doch hij maakt dikwijls zijn eenvoudig en voldongen tegendeel uit, niet praktisch alleen, maar in gansche denkwijze en levensdoels'.elling. Wij denken hier bij voorbeeld aan de Vlaamsch-natóowife Ge dachte (normaal verzet tegen verdrukking: naast, zelfs tegen het' belgisch staatsverband), niet aan de overzij der barrikade: de ,.Action N"aiionale". verheerlijking; juist van datzelfde re giem, niet vastbesloten vernieling van iedere rechtseisch en van in het bizonder: devolksche-nationale van het eerste soort. Zijn staat en volk. natie en nationaliteit elkaar dekkend, ook dan, gelijk in Frankrijk, blijven de beginselen onderscheiden. Nationaliteitsbesef wordt daar tot een grooter individualisme* het andere tot egoisme en pene- ? tration pacifique naar buiten. Het eerste is gevoel van eigen waarde, het tweede: waan van eigen overmacht. Het eerste is de voodster van ruim internationaal begrepe.i wereldgevoel. het laatste «luit dit hoonend uit. Zoo ligt dan het grof materiaal gos'chift. Nu volgt logisch een opstel over hel recht der volken. Mag «?en verdrukte nationale gemeenschap zich te weer stellen? Zal een geheele stam het onrecht een ?/ijner looien aangedaan, zich als persoonlijke krenking mogen aanrekenen? Is zelfs b.v."het Duitsche ras' bijstand schuldig aan het door Itali verbasterd wordende Tirol? Mogen zich bewuste voormannen verzetten tegen een toestand, die door de velen niet als scheef en vernederend meer gevoeld wordt, waar immers alles went? Heeft <;en, getalsmeerderheid die zich niet als machtsmeerderheid wist téhandhaven nog reoht van «preken? Heeft ieder volk voor de eeuwigheid ge lijke levenskansen gekregen? Of is. naar het Brusselsen Orakel, het Waalsch-Fransche uitver koren en het Vlaamsch-Nederlandsehe Verdoemd?. Ik zal Mr. de Koning's betoog niet ontzenuwd n. versimpeld hierheen overhevelen. Men doorziet, waar het heen leidt. Want De K. is in beginsel, leven en streven overtuigd Groot-Nederlander, strijder 'voor de geestelijke verlossing van het lankmoedig verbelgischend Vlaanderen, in welken vorm dan ook, inmenger in büitenstaatsche aange legenheden wanneer het moet, >vanneer het. de beveiliging geldt van miskend Nederlandsen Kunstzaal van Lier Rokin 126 Amsterdam* i ' ' ? ? Oosterscha & Europeesche antiquiteiten Oude en Moderne schilderijen-en plastieken Negerkunst & Ethnographica De Revolutie in het Leger des Heils Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan Het lied van den opstand. volksbestaan 0.11 . Nederlandsen beschayingsleven.' Maar dan. Als dus een nationaliteit de plicht 'bezit, voor zijn heiligste belangen te arbeiden en te vechten, waar zijn deze dan aanwezig te achten? Is de verscheidenheid der volken een ijle leus of een waarachtig verheven doel? Is al weer.de verfransching van Vlaanderen een smaad en een ontaar ding, of een weldadige noodzaak der geschiedenis? Dit hoofdstuk van Volk en Staat is zeker het kleur rijkst, het is lenig en snel, vol voorbeelden en slot-. sommen, die tenslotte samenbundelen in het eene groote ideaal: dat van een weerbaar, veerkrachtig, autonoom, geestelijk vol* fier en vrij nationalisme, wijd geopend voor het buitcnliggende, door onverbasterde zuiverheid en kracht van binnen. De innig Nederlandsche, Amsterdamsche Vlaming Vondel kon Franschen invloed ondergaan, de weifelend slappe XVII Ie eeuwer,' die Frankrijk 'heel wat minder levend ervoer en begreep, werd ontrouw zelfverzaker, franschelaar, ledig,, gevaarlijk, ont mand dweper. Zoo ver gekomen gaat De K. naar de, i volkomen andere! kant van het .vraagstuk, hij begint bij tegenstanders argument, en, geeft de proef ,op de uitkomende soni, door aan te toonon, hoe zijn nieuwe volkenconceptie ee,h evenwichtige n vrede in zich sluiten moet. Vast on zakelijk stelt hij zijn bakens uit. Bevrediging der natuurlijke, in den grond harmonische volksyerlangens en daardoor BIOSCOOP THUIS. Vertoon-apparaat, waarvoor films overal verkrijgbaar zijn, schitterende projectie f 34,50. Prospectus op aanvraag. JOS. HARTQG. Hoofdsteeg 17 Nobelst raat 28 Rotterdam. Utrecht. nis"; tégenover de voortdurende angst van vergroeide, aldus kwetsbare land-staten en daar door oorlog, de georganiseerde paniek. En zoo meer. Nogmaals: het heeft geen zin, hier te reproduceeren, wat men in 72 bladzijden rijp en eenvoudig, volledig lezen kan. Maar wel is het mijn' plicht, te wijzen op het feit, dat Holland gemeend heeft oVeï* dit werk te moeten zwijgen. Van Nederland,, trotsch op zijn oude vrijzinnige verdraagzaamheid hadden we waardiger, hoogerstaande en moediger houding verwacht, POLROGER&C1^ LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER GERLINGS HAARLEM