8 'l DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 JANUARI 1929 No. 269$ v j J, D. STRUIJS & Zn. Prinsengracht 837 ? Telefoon 37906 Begrafenissen - Crematie - Transporten zoowel eenvoudige als betere uitvoering G. J. DE KONING 8 ZOON Keizersgracht 447, A'dam Tel. 43688. Opgericht Ao. 1739 ïïïïifli 'Voor alle doeleinden jChemKunMinNchting iDirkSchnabel " Amsterdam. * BJAS PIBOMMEL: KERKSTRAAT 56 AMSTERDAM 'IIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIiillllllllllllllll LIPS & PETERS Vraagt Catalogus met ' pnj'zen DORDT MiiiilMiilllliiiilliniiiitiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iii'iii'iiiiiiiiiiiiiiitinip '? l Koldewcy 6 Cprbière Leidschestraat 30 ~ Amsterdam ''' .: ?''?''. . ;. ' - ? '' i '. - ' ,; ' .. ?.Specialiteit in: Wiegen en Kinderledikanten BEGRAFENISVEREENIGING N. SAX J r. P.G. Hooftatraat 38 ? AMSTERDAM-Telef.: 20341, 24250 REGELING VAN BEGRAFENISSEN EN CREMATIES VAN UIT ALLE PLAATSEN EIGEN LIJKKOETSAUTOMOBIELEN GjROOTC IIOUTSm 101 Htf TCL.1O575 HAARLEM FEKZISCHE LOOPERS VOOR G/VNGi EW TRAP STERK EN VOORNAAM VANAF Pi-95 SIGRID UNDSET NOBELPRIJS 1928 Tot heden verscheen: KRISTIN LAVRANSDOCHTER DE BRUIDSKRANS geautoriseerde vertaling uit het Noorsch door Dr. A. SNETHLAGE Prijs f 3.50 ing., f 4.90 geb. KRISTIN LAVRANSDOCHTER DE VROUW geautoriseerde vertaling uit het Noorsch door Dr. A. SNETHLAGE Prijs f 3.50 ing., f 4.90 geb, i , Dit boek is zoo machtig, zoo verheven, het is als een koraalgezang. Het werd tot een wondermooie eenheid, een volkomen sluitenden kring, waarbinnen het verhaal verheven en edel staat opgebouwd; men weet niet1 wat men meer moet waardeeren, het zeldzaam-beheerscht kunnen of de ontroerende eenvoud van de kunst. De Groene Amsterdammer. Sigrid Undset heeft in Kristin Lavransdochter een modernen roman gegeven en toont daarin zooveel meesterschap, dat men zich ver baasd afvraagt, wat meer 'bewondering verdient: de verbluffende gemakkelijkheid, waarmede zij ons de oude tijden voortoovert, of de psychologische fijnheid waarmede zij de karakters harer personen uitbeeldt. Alg. Handelsblad. Deze roman was de openbaring van het werkelijk kunnen van deze schrijfster. Me,n vraagt zich verwonderd af boe zij dit heldendicht te midden der bewogen jaren klaar gekregen heeft en als wij het boek zelf lezen stijgt onze- bewondering nog meer. Wij herinneren ons niet in de Noorsche taal zoo 'iets heerlijks gelezen te hebben als de roman ?Vrouw", het deel dat op ?De Bruidskrans" volgt. De Maasbode. In eiken góéden boekhandel voorradig. J. M. MEULENHOFF -Uitgever - Amsterdam r?^ l Voornaamste Kleedinginrichtin op elk gebied No. 2695 DE GROENE'AMSTERDAMMER VAN 26 JANUARI 1929 Het licht uit het Noorden De schrijfster Sigrid Undset door Anth. Thiry Sigrid Undset is Nobelprijs winnaar. Het eerste deel van Kristin La vransdochter verscheen in ? 1920 ? "TTT IJ, «kinderen van "den ontredderden tijd, è »? waarin alles wat in den loop der eeuwen aan 'positieve levensnonnen werd opgebouwd, wordt ?ondermijnd én langzaam maar zeker afbrokkelt en verpuint, wij zjjn niet verwend door .onze groote -auteurs. Allen, hoezeer wij dan ook overtuigd zijn van hun nobele bedoelingen, hoe wij ook be wonderend opzien naar hun machtige scheppingen, hebben ze in feite niets anders gedaan ?dan krachtdadig meegeholpen om dit proces te bevorderen. Die levensnonnen immers, in plaats ?van een stut voor den mensch, inplaals vaij de vaste grondvesten te zijn ?waarop de maatschappij, ondanks alle mogelijke crisissen, zich steeds geordend kon bewegen, waren verworden tot vooze conventie. En wat de verslappende mensch nadien ook verzon op politiek, philosophisch. kunst- of welk ander .gebied, om zich ten minste zoo nog «en houding te geven en het diabolieke ?dat langzamerhand in alles doorbrak «?n tot explosie kwam in 1914, te camoufleeren, bleek al even hol en leeg. Zij, die groote auteurs, tot welke natie ze ook behoorden, warön het die de gerafinneerde schijn heiligheid van onzen tijd het eerst .opmerkten en riiets anders deden zij, elk op de hem eigen manier, <lan dit totaal gebrek aan innerlijkheid en geweten t*» brandmerken. Opmerkelijk is het, dat de groote Skandinaviërs, en 't meest nog de Noren, in deze rij van sloopers een eerste plaats innamen. Ibsen is het die begint. De eene bom na de andere laat hij ontploffen en heel Europa schudt en kraakt ervan. Eerst is het de maatschappij die 't moet ontgelden doch later komt ook do enkeling aan ?de beurt. ', Xa. hem komt die andere i-ons die Hameun is en hij moet, bizonder in zijn na?«utrlogsch werk, voor zijn prooien voorganger niet on derdoen. Was er in zijn ?Hoe het f/rwcu/e", ondanks de ver nietigende critiek op alle maatschappelijke instellingen, nog iets als ver trouwen in den mensch die tot de natuur terug keert, in zijn latere werken als ?Het laatste hoofd stuk" en in ,,Zii'ervert)" is er niets meer dan ver bittering en spot. 't Is immers alles zwendel, zoowel «f l e maatschappij als de menschen op zich zelf ! .Yerwondererfkan het niet als in een klein land ?van amper 3 millioen inwoners, schrijvers van mindere kracht en begaafdheid, en inzonderheid de jongeren, in dit hun, vaarwater van sombere, pessimistische critiek geraken, te meer nog als alles rond hen er door zijn innerlijke slapte toe bijdraagt. Ook mét Sigrid Undset gebeurde dat en 't was bizonder Ibsen met, zijn slagwoorden over ontvoogding die haar fascineerde. Hamsun was toen .nog maar pas in zijn. opkomst. Haar eerste werken, te beginnen met ?Fru Marta Onlie" uit 1907, tot ?Jenny" dat in 1911 verscheen, behandelen alle zonder uitzondering den strijd der geslachten, de conflicten tusschen man en vrouw. Het zijn sombere boeken vol desillusie, en ging het bij Ibsen in deze dingen nog éenigermate om ideeën, zij tast dieper door tot in het vleesch toe, zoodat haar kunst er ziekelijk door wordt. : In haar werk: ?Lente", verschenen in 1914, klinkt echter een andere toon door. Al vertelt het dan ook van den zwaren strijd tusschen man en vrouw, ditmaal loopt het niet uit op ontgoocheling ^n vervreemding. i Van n-J af werkt dé schrijfster in deze richting. In 't jaar 1019 geeft ze haar essay uit ?Et Kvinde-synpunkt" waarin ze definitief breekt met alles wat ze vroeger aanbeden had. en na dezen algeheelen ommekeer kan ? ze beginnen aan haar groot, werk. En jaar op jaar, van 1020 tot 1922, driemaal achter. elkaar, verschynen de, drie Irjvige deelen van: ?Kristin Lavransdochter". Het eerste boek van dit geweldige epos, getiteld: ?De Bruidskrans" verhaalt ons de jeugd van Kristin op Jörundgaard, het goed harer ouders. Ze wordt vqrloofd aan Simon Andresson, een karaktervasten, trouwen landelyken edelman uit de buurt en vertrekt dan naar Oslo waar ze in een klooster haar opvoeding voltooien zal. Daar leert ze den avontuurlijken, doch hoofschen Erl nd Nikolausson kennen, 'fc breekt met Simon, om zich aan Erlend te kunnen geven, en eerst ixa een langen, moeilijken strijd weet ze van haar vader toestemming te verkregen voor haar huwelijk. Ontroerend van monschelijk begrip zijn de gesprekken tusschen Lavrans en Kristin, en bizonder tusschen Lavrans en Ragnfrid, Kristin's moeder, en van een niet te vergelijken kracht en grootschheid 'de beschrijving van den bruiloft zelf. Lavrans komt tot de ont- . dekking dat zijn dochter zwanger is, en als hij op den avond van het feest bij zijn vrouw troost zoekt, moet hij van haar hooren dat ook zij haar eer verloren had toen hij haar naar 't altaar leidde. In het tweede boek: ?De Vrouw" volgen wy het ?verloop .van Kristin's huwelijk. Erlend voelt niet veel.voor haar huishoudelijke zorgen, voor haar moederschap, en zij begrijpt zijn avontuurlijk wezen niet dat streeft naar de realisatie van groote dingen. Het wordt een op en neer van elkaarvinden en elkaar-weer-verliezen, momenten van onverschilligheid, ja van vijandigheid volgen op momenten van innige overgave, en meesterlijk wordt ons dit alles weergegeven. Erlend wordt verwikkeld in een complot om Koning Magnus van Noorwegens troon te stooten. Het komt echter uit; men neemt hem gevangen en hij zal zijn verraad met den dood moeten bekoopen. Doch Simon Andresson, die intusschen met Kristin's zuster getrouwd is, treedt dan op. En hij, die Kristin nog steeds lief heeft, is het die Erlend vrij weet te krijgen. Het derde deel: ?Het Kruis", dat eerstdaags in Xed. vertaling verschijnen zal, verhaalt ons van dn verdere verwijdering tusschen hen beiden, tot het zelfs tot een breuk komt. Erlend vlucht en trekt zich terug in de eenzaamheid van het gebergte. Al zijn zij gescheiden toch hunkeren hun harten naar elkaar en als Erlend hoort' dat de eer van zijn vrouw wordt aangerand, keert hij spoorslags terug om haar te verdedigen. Doch pas is hij op 't erf of hij wordt gedood door een boer. Kristin blijft thans alleen met de zeven, jongens, dio opgroeien en een voor een op de eigen manier het leven ingaan. Neen, het leven, laat'zich niet begrijpen en Ze trekt zich terug in ern klooster om or den vrede te zoeken in God.' Bij 't uitbreken van de pest redt zij een kind dat door het bygeloovige volk geofferd ging worden aan de pestgodin, draagt het. lijk van een gestorven pestlijder naar het kerkhof en vol heimwee naar den dood, sterft ze dan zelf aan deze ziekte. ? ' Het zou ver voeren om uit te wijden over den breedgolvenden, rustigen stijl van dit epos, over de visie op de Noorsche middeleeuwen, zoo echt dat het historische zijn beteekenis erin verliest en totaal verdwijnt achter den bloei van het algemeenmenschelijke, en niet het minst over de vaste, magistrale constructie van het geheel. Wat treft in de allereerste bladzijden reeds, is de positiviteit van deze kunst. Hier geen ontzenuwend vraagstuk meer over de maatschappij en den enkeling, en evenmin een spel tusschen halve of kwart-menschen zooals bij Dostojewski, geniale ja, maar in wezen dan toch personificaties van verenkelde, uit hun i organischen samenhang losgemaakte ziels-functies. Neen, geen ? stokpaard-berijders en ook geen hysterici, niet anders meer dan menschen, waarin de drie Karamazofs)enMyschkin en Stafrogin weer vereenigd zijn, ontmoeten wij in dit werk. l ïk geloof dan ook niet dat er in de wereldlitera tuur nog één werk te vinden is waarin de mensch, zoojvolledig mensch is als by Sigrid Undset. De Sigrid Undset Recept van de week Argentljnschc, melkjam (dulcc de lèche) DEZE jam wordt o.a. in Parys als een buiten gewone lekkernij én als speciaal Argentijnscn produ t, verkocht. Uit alle werelddeelen komen, in Argentinië geregeld de bestellingen, voor dit zoo bijzonder smakelijk en gezond gerecht, in., Het heeft eenigszins den smaak van caramel en wordt als jam op de boterham gebruikt, of ook wel als dessert. Vooral kinderen zijn er dol op ! Van 3 Liter melk maakt men eenige jampotjes van 3 d.L inhoud Vol. Men neme steeds een zelfde aantal K.G. suiker als er Liters melk gebruikt worden; dus op 3 L. melk 3 K.G. suiker en vanille. Breng de melk met een half stok ju vanille lang zaam aan de kook. Zoodra do melk kookt, wordt ze afgenomen eti eerst wanneer de melk even van de kook af is de suiker er langzaam ingooien. Daarna zet men do massa weer voorzichtig op het vuur. Door teveel beweging zou de melk gaan schiften. Laat alles zachtjes, dborkoken en wacht totdat de melk ged getind (vooral niet bruin!) is. Eerst dan gaat men, zonder ophouden, steeds in dezelfde richting, roeren (daar de melk anders ook gaat schiften), totdat de massa de vereischte dikte heeft gekregen. Laat daarvoor een weinig van de jam op een bordje vlug bekoelen on neem ohdertusschen do pan van het vuur. Ziet men. dat de jam tot een dikke stroop is ingekookt, dan. laat men de massa, onder af en toe roeren, bekoelen en doet de jam, nadat de vanille er is uitgenomen, in de uitgekookte potjes, die ,men mot vochtig perkamentpapier afsluit. Stokjes vanillo kunnen eenigc keeron gebruikt worden; zij zijn Voel goedkooper dan de in pakjes te verkrijgen vanillesuiker. De stokjes worden, na het gebruik, gewasschen, gedroogd én in een jampotje, dat met suiker gevuld is* bewaard. Ook kunnen de zaadjes,'nadat de stokjes op deze wijze eenige keeren benut zijn, nog gebruikt worden voor puddingen of taarten. geringste bijfiguren zoowel als de hoofdpersonen, allen teekont zij ze ons, met hun oneindige ziel. Geen menschon waar we medelijden medejhebben, waar we voor huiveren óf naar Wie we met eer biedige bewondering opzien, onderwerpen voor essays, maar vrienden worden ze ons, in. wier nabij heid we zouden wenschen te kunnen leven omwille van hun levensvolheid en hun. schoon levensbegrip. En dat te kunnen wekken dat vermag maar allee» een groot, zeer groot dichter. De Hofstede ?OUD-BUSSEM" ' zendt U eerste keur Roomboter met Rijksmerk per postpakket. TELEFOON 139. POSTADRES NAARDEN.