Historisch Archief 1877-1940
t
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 FEBRUARI 1929
No. 2698
Van Oskaar en den Does
No. 2698
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 FEBRUARI 1929
B*:
on
ui
li
l i,
door F. de Sinclair
o
ik weet ik zeu net nie of t'om nou
r-juust 'n ondeugende vent was, moar
ne duvel, dat wastem zekors.
lolokotoeu was ter bange veur; de
kleine gasten, ooje, «»ejo, 'k zalik moar
? /.egge. as de schoole uitgong.
ver-toado. en Oskaar, die kwam ieveranst
in 't zicht, ge kost gien drei tellen of
:d da kleine grut was gobloazo on in
nis on schreeuwen, jong, Moedere ! ...
Allee, niaor t waste de kindei's
idleenig nie. d'r waste groxite mensche
onogt di«' volschoten as Oskaar d'r
ankxvam.
't Was .uk 'n oprecht lilikke vent.
n.- nou/.»'. di>» zou schoof sting of t om
-alt' plntg»-slnge was en zijn beuven.sto
lip altijd z»»u"n bitjo opgetrokken.
moar allee, ast einders niet on was as
dicnc sch«'evo nouze en diene Hp, dim
kosttet nog we schikko. moar z'n
.?ugeii... ah. jting. zukke felle eugon.
?/.wart ui- zjenexiverbeezen en mee
\\eiikbi.iuvven d'r beuven lijk stukskus
van ne kapotton schoenesmeerborstel
,MI veddevs y.ijnéix kop al mee stekelige
«?aren. toe. lijk eene weerxvolve zoggen
?/.«'? we. r», weet ikkik zelf nio sjuust
Avaveur n e biest of da oigelik os.
Kn «Ui.n a^tem proatte. 'tzwas of
ielk woord n<j vloe'i was, da rommelde
«?n dondeide. jong. moar go mot goe
vorstaon.dj» \va///.e portan gien vloeken.
«la kxvam allenig deur 't lawijt dat
y.i.jne st'-miit.' miek. zulle.
To»'. moar wak mm zeu inpossant
tl'i van gezoet ebbe. das genogt om te
\orstoan dat diene Oskaar Vercoetere
n.e.opro«.-ht. onplezierige monsche was.
Man** waster portan moe getrouwd.'
joa-et. inan.'da ben dinge, zulle vour
i ie \ Toiiwiij»'ijscho. trouwen mee zeu'n
lilikke vent, moar toe. da benne z» ako
.voar'n and»-: nie tusschen mot komme.
Kst rne wi.iar»'?
A Ha. mom wak nou no koor wou
vertellen, dad es van Oskaar on
dioiK-n does. Oskaar was toch al zeu'n
«?ixversehuhgen g<«st vour de uto'nschen.
«?/«?u dan kxmde eige's we verstoan
hoetoni w.-i*- veur'de bieston. Aggom
/.eu inde stemme noo hourdo roazen
"iiver porden en kooien en ondon on
katten, dan wast duidelik, jong. rlat
i.-Ik biest. u-Ht omtrent Oskaar Ver- ,
icocteiv kxvam. toch zekers no stamp
kr«-«'g ««f.'.iie trap. ast om nie sobiot
heolegoji!' wier deudgesloge.
Ah. df4 was verdikke toch ne lilikke
veiit. i-»- sloeber, dien Oskaar, ne
vieze, jong. ne duvel !
'Moar nou van dienon does.
Acht.i Oskaar zijn hui'/.eke, rloar
was n<- lorhtinge: toe, no 'titiri zegge
ze in 't eug-ollaris en in diene lochtinge
doar sting zeüvan alles, rondijs, en
Beider .'i* droikroppei's on sloai on
pootjes en blommet jos.... joa-et
'da xvas toch oardig eo, vour zunno
vont lijk Oskaar, moar blonimokos
\vastte d'reuk. en Oskaar, die labeurde
in' déInchtinge'asteni moar effekos
tijd kost, vinden on dan miektem alles
1 proper, me.e nrt rijfko en ne schüp en
dan kostom ast gereed was moe zijne
schrikkelijk»' stemme roepen:
..Mariwo..., ne keer ier!"
" ...loa-et. . .. waclest?." vroeg Manse
dan. " ..
../iet ne, koer.. .. de lochtinge
Kn dan keektem noar Manse.
Ah. moar das schudde, jong...."
?/.ee Manse dan tos sjuust lijk ne
[?ark !"
Kn dan vertrok da lilikke smoor van
< Iskaar, dadet nog lilikker wier, moar
da kxvam otndattem, dan loech, ver
st oadde'? .1 oa-et doar kunne lilikke
jnonsclio niks nie an doen. ?'.'?'
Kst nio xvoare?
N(»u van dienon doos.
Neffoii 't huizeko van Oskaar «'-n
Manso, doar sting 't kasteolko van
Madam Paternoster, da was eene
weeVo van no bierbrouwer, moe eens.
man en dikke, ooje, oojo ! Toe, moar
da geef nou niet. Moar diene Madam.
die ad ne does no fostorror. zegge ze
d'r xvèteuge of oazoxvind. ikweotikket
zeu sjuust nio. moar 't xvas in iolk
geval ne does. Nog jonk 'n alf jour
misschien, moar dieixo does. dio was
«ou al drei keer in de lochtinge
gokonuno. sjuust as Oskaar godoan ad
en alles proper loe en dan kxvam da
biest on miek alle parkskes weer deur
mekoare en xverkte mee zijn
achterpeute zeu driftig dat de jonge pootjes
mee de klxiite dexir de selder vloxige
en dan groeftom moe zijne veurpeuten
en zijne snoet goat on in de grond, dat
er bekans gien dreikropper moer
o verend kost blijven.
Kn as Oskaar dan moe veul laxvijt
kxvam toeleupo i moe ne stok en Manse
d'r achter moe 110 xixsvogor. dan
zoet cm; Waf! on dan wastem seffens
gobloazen.
Naturelik, da x\-as diono doos dio
Waf zoo. moar da zulde oig«is a xv
verstoan (»bbo.
Kst nio xvoare?
Moar da was schrikkelik zexi as
Oskaar dan angong. man; da xvas moar,
sobiet van doudtrappe on vergif en
'sakkorju' en d'arsens insloan en nie
alleonig diono doos moar Madam
l'aternoster die wout on enk ver
moorden on Sjuulma, da xvas de meid.
ouk deudtrappe en den brouwer ijxik
deudtrappe, nioar die was al lank
deud. azeu da was nio erreg. .
Moar op no keer toe gong Oskaar
noar 't kastoelko om te kloagon en
toe zoo Madam Paternoster: llawel'.
't os nio plezant Oskaar, aggo-alles
sjuust proper gokuisch het. moar' no
ond os'n ond- ^'°kunt ne gulden
krijgen veur de schoai."
Moar dan wier Oskaar zou os'kxvoad.
jong. da was schrikkelijk on dan
rieptem: Schoai !... Neoo".. . neem.. .
sakkeju .; . . tos nie om dor eens an
te verdienen.... gij.... gij.. ... ah
ge kun gij ouw plan trekken moe
ouxv smerige eens. verst oude?
Moar'as .dienen sloeber nog oenen keer'
in mijne loehtingo ktunt. hij goat er
an. niodumnu'ko. versto'ade.... hij
goat er an.... en dan kundoin terug
xveerommo krijgen veur 't vel en van
't x'lóosch kunde soep trekken !. . ..
Sakker.... .. nonde .... nonde.. .. !
Kn dan goiigtern.Vort en roasde nog
van alles en ioloketoon had da laxvijt
gohourd.
..Ooj*'. ooje. dien,doos .van madam
Paternoster, dio za.' nie lank moor
blaffen, 'zulle," zeeën ze alletnoal en
Madam Paternoster on Sjuulma die
tliervc-n 'dien dag niet'meer buiten te
kommen.
,J oa-et, Oskaar Vorcoetero, pas no
koor op. da was ne vieze, man!
Toen op nc Zondagmorgen; Oskaar
xvas noar de vroogmisse gexvist, alloenig.
da deeën ze inspres. xvant binst dienen
tijd. doar pastte Manse op de locht
ting(? veur da Ixieder van ne does,
want ge. kosteni nie'vertrouwen.' en
Oskaar die zee: Vandoago of morgend,
tos al gelijk maor deud zaltem; ik
blijf ik d'r op tuis a mottokik no weke
dor veur verletten." '. ? ,
Moar as Oskaar wo(;rOnïteruggo
was en ze 'n stukske breud gegoten
adden en ne taske kaf fee adden ge
dronken, doe gonk Manse noar do
eugmisse on Oskaar bl«vf alloenig.
..l'ast ne koor op" zeotem mee ne
schrikkoliko stemme as ze gonk,
aggo teruggo zijt go zult ne dooien
does liggen zien veur de deun» van
Madam Paternoster!"
Manse gong noar do kerke on
Oskaar tort in do Lochtinge on stelde
z'n eigen sjuust neffon da gat in de
hoage, woar dien verrekten ond altijd
dourkwam: da was no schunno plekke.
want doar kostom z'n eigen versteken
achter de mosthoupo en doar zattein
dan op zijnon urroko mee de rijf
noastem on nog oenen ijzeren roei oh
wc twintig groute stoonon.
As dienon does nou moar kxvam.
jong. dan wast t seffens gebeurd; moe
den rijf no gat in zijnon kop sloan on
ast om dan nog tr«»k. moe don ijzeren
roei op zijn bast. tot de dermo d'r
uit k wammen en astem dan nog
vort Hop moe d»» steonon d'r achter.
Joa-ot, moar as don does nou moar
avoceorde !
Oskaar zat daor nou sjuust. nie
gomakkelik. moar anders wastor goed
zrjh. 't Zunneke seinen worm en
ouveral kwam 't zoad op in do proper
gekuiste parkskos: ge kost do sjolotten
a ruiken, mour de peerse trossols van
de kruidnoagolbeum. beuvo de slooto.
die gavven toch nog moer lucht af.
zoete: ouveral wast stille, langs de
kalsei veur 't huizoke gong nou niks
moe don /omlag en 't loste getinkel
van 't kloksko veur d ougmisso was
al verst urreve. T n do hoage wazze do
imisseheh ant k wet t eren en ievoranst
in de wei achter de lochtinge. doar
gongct: Kook «-k !
Moar lijk ik zegge. Oskaar, die zat
doar nou sjuust nie gemakkolik: aggo
op o u w xirroko zit. da duur nie lank.
jong. of alles goat zeer doen: azeu
as don doos nog nie kwam. Oskaar
trok zijne knieën recht en most er ne
keer van zuchten on zat op de grond
«?n leunde zou'n bitje teugen do stamihe
van no pooroloer. die vol zat mee» witte
blo(»semki»s en doar roonkte et v.i'i
do biekos en d'hommels.
A wol., moar do. rijf die leoleih
noastem en don ijzeren rooi en do kalseien.
As dione doos nou verdikkeme moar
avoceordo !
't Wier oprecht worm in de loch
tinge en of da kwam van do mestheupo
of van do kruidnoagol, da xvistom nie.
moar Oskaar kost bekans zijn eugen
niet moor open houwo.
't Was ouk zou stille, zou stille al
rondom en 't lawijt. dat er nog was, da
gong alletnoal zeu zootjes en da
doensdo zon in Oskaar zijnen kop.
dattoni van eigos in sloap gerok.
A wol .moar do rijf on don ijzeren
roei, dio loovn noastem en de kalseien:
oo'je, oeje. as dienon (loos kxvam. . .. !
Kn binst dat Oskaar doar zat 'en
sliop. doar. kwam verdikke don doos
deur da gat in do hoago en gonk op te
nieuw in d«' propere parkskes speulon
en miek n' gat inde, grond, dat do
dreikroppoi's ver/on' en en krabde moe
zijn driftige achtorpooton. dat de '
jonge pootjes'mee de kluiten deur de
selder vlogen en astom inoo al dienen
slochtighoid gedoan had, dan zagtem
j n eene' Oskaar zitten en dan begostem
ne ziJHen stoort te kxvies,peron.
Oskaar dio slic.p.
Dan Hop den doos noar. 'm toe: en
gong op don rijf zitten en keek
omhouge noar da lilikke gezicht van
Oskaar.
Moar Oskaar die sliep.
Waf ! zee den doos dan, \vant da
duurde zeker te lank.
Wast nou?.... sakkerju ...."
groinmolde Oskaar, die wakker wier.
Moar veur dat tem goe wist wat er
gebeurde, sprong den does teugen 'm
op on liktenem in zijn lilikke gezicht,
aj moar likken,, jong al moar likken en
zeu'n hitje janken en blaffen en
kwiosperon moe zijne steerte.
llawel sakkorju.. . . !" zee Oskaar
en dio stak zijnon hand uit noar de rijf.
moar veur dat tem dien U» pakken had.
dan zoo don doos terug: Waf !" on
bogost te likk«'n an Oskaar zijn hand
on boet in do stook» van de rijf on
kxviespordo moe zijn steerte, jong, zou rap.
dattot leken oftom we tien stoerten
ad !
Oskaar most er verdikke moe
lachen en dan bogost den does
euk!«lachen: go wit xvè, zeu as ne doos
lachen kan, moe kleine eugskos binst
dattem zijn bouvenste tanden zien
loat,
,,Loebas!" zee Oskaar dan. Ik
goan ^?ik ou deud moake ! Verstoado
dat?"
Waf !" zee don doos.
. ..Sloeber, die ge zijt !"
Waf !" zoo don doos.
Ik goan ik ou mee den rijf de
harsctïs insloan !"
Waf" zoo don does.
(Je zijt nc smerige deugoniet !*'
Waf !" zee don does.
Joa-et, Waf!" zee Oskaar en die
kwam o verend anders kunde nie
dan waf zegge en de boel
verrinnowoore. Toe, vort gij .... en seffens....
of ik goan ou.... sakker non ....
do.... nonde.... !"
Moar don does die sprong terug
teugen Oskaav zijn beenen en looch
op te nieuw en zee nog ne keer: Waf !?
Kn veur Oskaar d'r eigelik goed
erreg in had. toen xvastem mee don
doos in nis gekommen en den doos die
gong ouvoral rond en die sneufdo an
do stoelen on an de stove en an 't
bedde en dan sprongtom teugen
Oskaar zijn boenen en, doe zijnen bek
open en liet zijnon r«>oien tonge zien.
Ilawol. moggo nog drinken enk !"
grommoldo Oskaar en dan kroogtem
no tellorke on zotte dat op de steonon
on schonk d'r 'n bitje melk in.
Kn don doos dio slobberde de melk
hoolegoar op on likte rond zijnen bok
veur do druppelkos, die an zijnon
snor waste gebleven en dan koekt cm
noar Oskaar en clan ineeue, lioptom
noar do deure en wastem gobloazo.
Toon Manse' weerom kwanx van d««
ougmisso tort Oskaar sjuust mee do
rijf in zijnon hand uit de lochtinge:
allo parkskes lagge nog net zeu proper
as toen zo gong.
Tlawel,'' zei zo. Es den doos
deud?"
..'k Kn ik gionon . does gezien,''
grommolde Osk mr.
Aehtordien as ze an 't eten wazze.
da kwam ter in cone 'n oardig la»vijt
an _ do st roatdeure.
Wast nou?" zoo Oskaar.
't Ks verdikke 'n ond, die doar
'stoot.te krabben" 'zoo Manso, <U« deur
't glas kook en gelijk da ze dat zee.
bogost dien ond te janken en krabde
Kog jirdor.
Oskaar wier hoolgoar reud in zijn
gezicht. ,
O, sakkorju ! Kijkt ne keer !" riep
Manso. T e, Oskaar.. .. seffens....
vat don ijzeren roei.. .. testom....
don doos van Medam Paternoster!"
Moar Oskaar die wier nog veul
reucr en die zee nikske, moar binst da
Manse riep, da kwam Madam Pater
noster al toogeleupe mee Sjuulma dor
bij en Hchreouwen, jong, schreeuwen
en allerlei volk kwamter euk omtrent
en mee greut lawijt pakte Sjuulma
den ond op en dan liepe ze vort, zou
ard as ze moar koste. . ?
"Op den kalsei veur de dcure van
Oskaar doar bleven nog 'n poar
gaste, proate.
Ooje, oejo da was sjuust op 't
kantje af yeur dienen does" 7^0 d'r een.
Ah, .jong" zee. den ;andere ,.as
Oskaar 'm gezien ad.. .. "?
, Manse, die weer was, goan eten ze.e:
(Je ben gij toch 'n oardigo.. .."
Oskaar die zee nikske.
UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
Croquante croquetjes
door AHda Zevenboom
En dan moeten die kranten maar
schrijven vaji ijsfoest op ijsfoost
en meneer Clinge Doorenbosch zoo'n
mooi versje maken op de vorst on dan
moet je met oen bovcnhuis met diio
tages en een zolderétage en alles bost
en keurig net veihuurd, dau moot je
daar mee zitten, zeg ik, en al je kranen
bevroren en den hcelen dag trap op,
, trap af met water sjouwen! Als er
iets is dat me zou doon wcnschen om
geen Hollandsche te zijn. niaar een
Afhgaansche of een Moorsche dan' zou
het die heerlijke, nationale winter zijix.
Mij kan h j morgen den dag gestolen
worden en dan niet een advertentie in
Boflmnuuto
INSTALLATEUR
VAN HET
KON. PALEIS
Binnenhuis-Architect
Modern, Antiek
Showrooms
Heerengr.2S4
Tel.44o62
do krant om hem terug te bezorgen.
zooals mijn aangetrouwde nicht niet
haar kat en. haar man godaan hooft.
De kat is bij die,gelegenheid
v«»rstanfliger geweest dan de man. want hij
is weggebleven.
n natuurlijk al de loodgieters in het
touxv on geen enkele te krijgen. Ik heb
er twaalf tegelijk opgescheld en het
ahtxvoord was steevast: u zal wel aan
de beurt komen zoo tegen den
langston dag ! Waar blijven wij nu mo tal
onze beschaving als de natuur maar
oven buiten haaf boekje gaat? Als de
politieke partijen allemaal zonder uit
zondering zoo hoog opgeven van wat
zij al zou voor den arbeider gedaan
hebben, dan moet ik altijd lachen, .want
een paar graden vorst meer dan wij
gewoon zijn en het is huilen met de
lamp vasthouden. Dan wil me eer
de Miranda vuurpotten op straat
zetten en kunnen B. en W. niet gauw
genoeg met erwtesoep met worst voor
een stuiver de portie komen óf
halfAmsterdam is verhongerd en.stijf va-u
de kou.
Neen, als u mij vraagt is die
heele beschaving geen cent waard
want wat heb ik aan stroomend warm
en koud water op al mijn tages als
déwaterleiding bevroren is?
En dan moet je nog een begin van
brand ook hebben gehad, zooals ik,
omdat ik op een wiegelend trapje en
met een ziek been, met een
petroleumlampje de buis van de waterleiding
heb trachten te ontdooien.' Het
had zus of zoo gescheeld of ik had pp
straat gestaan met een brandend dak
heven mijn hitoül i-u iii-t ??*-i\~
«Miren.lijk hoog irelioei; xvr/ekel-u
Och. wat heb ik ilit-n arnn-n meneer
Boedels beklaagd, liet eerste wat ik
vroeg toen i k'vanden brand in Flora"
hoorde, was: is meneer Boedels zijn
hoogen hoed gered'r
tielukki}.; i:* hij ongedeerd, wrn't.
?zooals hot acteurtje van het Plein m-»
vertelde, slaapt h er mee. net zooals do
brandweerlui in bod hun'helm ophou
den., hooft Koba. hot twoode meisje
van wijlen mevrouw mij eens verteld,
want zij xvas niet oen brandweerman
gotrouxx'd.
Ja, die hooge hoed van meneer
Boedels! Ik hoop dat hij nog eens in
het Theater-Museum op het Museum-'
plein een plaatsje zal krijgen want
wat zou Amsterdam zijn zonder dien
hoed? Hoe lang is dat alweer niet ge
leden dat ik meneer Boedels hoorde
voordragen en hoe mooi d<?ed hij dat
niet! Erg gevoelig en altijd even.netj.es
want anders z'ou ik hem natuurlijk n«et
'gehoord hebben. Ik heb nog altijd een
liedje in mijn hoofd dat hij. eens ge
zongen heeft en ik. kan hot soms in
eens neurieën zonder dat ik het helpen
kan. Het is zoo' iets van:
In een laantje, in een laantjo...."
Verder kan ik het niet maar het was
heel aandoenlijk van een meisje dat
eer marinier had laten zitten ,en wat
kon meneer Boedels mooi dio marinier
ne doen. In alles met zijn hoogen hoed
op. Ik vind het knap. Draagt er in d
. zen tijd nog iemand een hoogen zijden?
De Burgemeester kwam ik tegen vóór
dat hij naar In die ging on hij ha l een
elpp vilt hoedje op. Draagt meneer
Jan ter Haar n hooge nu hij. waar
nemend Burgemeester is en me ei*r
Wallie Boissevain soms? En ilj mag
het de heeren zpo graag zien dragen.
Hot is zoo echt mannelijk. Meneer
Stanislafski heeft net zrto'n zwart
dingetje op als meneer Wibaut en ik
zou wel eens willen weten waar ze die
fff»K
v .
PATRIAf= PRI
clownspetjes koopoii. Ik vind hot geen
dracht voor mamion op zekeren loeftij tl.
En nu, >s doctor Aletta Jacobs ook
al vijftig jaar doctor. Wajir blijft de
tijd. Ik weet nog ivel wat er te doen is
geweest toen zij doktor werd. Wijlen
meneer vond het onzedelijk van een
vrouw en ik geloof dat mevrouw
zaliger die toch' hooi liberaal was in haar
opvattingen - alleen 'kon ,ze wel' erg i
beknibbelen op de huishouding - hot ,
ook maar zóó-zóó vond. Ik voor mij
ben heeletnaal op al die vrouwelijke
vrouwen die mannen-baantjes heb-'
ben, niét gesteld, En dan oen vrouwe-,
lijke doktor ! Ik zou bang zijn dat zij
me wat gaven waar ik niet zoo heel
gauw van opkwam want zoo zijn vrou
wen onder elkaar. En zijn wij vrouwen
met al dat gedoe van vrijheid en gelijke
rechten 011 al die poespas meer, nu
werkelijk er zooveel beter aan toe dau
vijftig jaar geleden? Ik zeg maar: zoo
lang ze de mannen niet verbeteren.;
blijft het precies eender of een .vrouw
al haar'rechten heeft of geen een. De
mannen nemen toch a\\o rechten
zoodra je ze maar even vertrouwt. Maar
als het mij weer overkomen mocht. ..?'.'
dan weet ik wat ik doen moet. Dat
zeg ik maar!