t oo V r [ l ? 'l! i P' U16 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 FEBRUARI 1929 No. 2699 Croquante croquetjes door Alida Zevenboom AI*S een inenseh kou in zijn nok heeft en last van ht»t hartwater. dan gaat hij onwillekeurig aan het peinzen on zoo dacht ik. terwijl ik met poes op schoot in het zonnetje /.at, dat in dezen tijd van het jaar tusscheti tweeën en half drie net door de scheiding aan den overkant heenschijnt, aan den samenhang deidingen. Of wou u soms ontkennen dat er geen verband bestaat tussehen «Ie grootste en de kleinste kleinighe den? Als er aan de Noordpool e.en ver keerde wind waait, voorspellen zij hier licht* tot matige vorst en vriest liet zooals het nog nooit te voren gevroien heeft en moet ik al de pisten op de boekjes van de heeren met mjmstens tien percent verhoogen, want hoe kom ik anders uit'? Met andere woorden: er bestaat verband tussehen de ..anti-cycloon" zoo noemt meneer Htanislafski dat ding, maar ik begrijp niet goed wat liet is en het dubbeltje dat ik voor het acteurtje van vier hoog voor een half onsje kaas meer in rekening breng en de twee kwartjes voor het potje jam dat ik meneer Stanislafski meer laat betalen. Ik vind hét toch wel mooi in de wereld ingericht al moet ik zeggen dat er voor ons mensehen in de kou eigenlijk niets gedaan wordt. >siet dat ik het den armen menschen mis gun, dat meneer de Miranda zich zoo warm voor /.e maakt en 7.e bij de brandende kachel op straat wil zetten. maar wie denkt er aan al de ellende. «He er geleden wordt zonder dat' er «?en haaii naar kraait? Ik heb wel eens zoo bij mezelf gedacht,.wat een voordeel het voor ze zou zijn. als de stille en fatsoenlijke armen'ook eens een politieke partij oprichtten, maar dan zouden zij zeker niet stil meer zijn en misschien nog onfatsoenlijk op den koop toe worden. ? . ? Ik dacht er over. omdat ik gister avond mijn aangetrouwden neef uitzie <'ommelingtraat op bezoek heb gehad en hij eigenlijk kwam om een loening te sluiten want nicht is ziek. moet geopereerd worden, wat bij elkaar ,ee.n dikke honderd gulden kost ,<-in het geld is er niet? Je eigen schuld, zei ik tegen neef, die me erg verwonderd aankeek. Ja, zei ik, je verdient, te veel. ?.Als je armlastig was. dan kon je vrouw in een van de gasthuizen voor niets behandeld worden, hoefde je' den dokter en den meester niette. betalen en ook niet die vijf en twintig gulden voor de X-stralen en kreeg ze nog een gratis-nabehandeling toe. Als ik jou was, zag ik dat ik werke loos werd, dat is op den duur veel goedkooper." Het is niet om het een of ander of (»m me er op te beroemen, maar ik heb hem maar geholpen, want waar moet dat geld anders wist niet wat ik zag. Hij is naar Londen voor zaken geweest en half bevroren heb ik hem teruggekregen, tën nu ligt hij met griep te bed en is het mijn beurt hem op te passen. Ik moet zeggen dat het een erg geduldige zieke is, want een man leer je eigen lijk pas het beste kennen, als hij ziek is en van je afhangt. Het zijn groote kinderen en zoo moet je ze, maar behandelen ook. Maar als ze dan weel een veer vu» hun mond kunnen bla zen, nou.... Hij was net in Londen, toen de Koning werd weggebracht naar die badplaats en hij heeft me verteld, dat al de menschen aan den kant met tranen in hun oogen stonden. Ik weet nog wel toen onze Koning STEUNZOLEN NAAR GIPSVORH Instrumenthandel SCHMEINK Spui»trvQ56, Tel .4O2OO. Amsterdam Punch Wanneer de Londenaars naar het voorbeeld van de oude Hollandsche meesters gekleed gingen betalen. Jawel.. .. Als tante Aal uit den tijd raakt, komt het wel terecht, zal hij denken. . vandaan komen? En hij zal het terug . \Villem Drie ziek was en dat ik altijd naar den hoek, waar een sigarenwinkel was, bolde, om te lezen hoe het mét hem was en eiken dag stond er een oud moedertje en huilde en iedereen * * * dit- wat missen kon, gaf haar wat. ' Pas;? later' hoorde ik, dat zij alles wat r, _ , .Meneer .Stanislafski is van do week zij kreeg, omzette in Oranjebittc-r en . tiling van MoVr. B. No'.th- nius thuis gekomen.... nee maar! Ik op de gezondheid van den Koning .Mertens. dronk, maar beter is hij er niet van geworden. Kn dan moet l' hooivn. me vrouw, zei meneer Stanislafski, h<>«> populair ons volk op dit oogenblik in Londen is door die tentoonstelling van oude meestei-s. Als ze in de gaten hebben, dat je een Hollander bent, beginnen zij direct over Hembrandt un Frans Hals en hij liet me een plaatje zien uit een weekblaadje en vroeg aan me of ik dat niet in ..De Groene"1 kon latfii zetten en ik moet zeggen. dat die teekenaar hem goed getroffen heeft, want die chauffeur op ilïe> autobus lijkt sprekend op hem en als u mij van aanzien kende, dan zou u zeggen, dat ik die dame ben in dit n zwarten bontmantel met dat kind.. waaruit u alsjeblieft niet moet op maken, alsof ik met hem naar Londen zou zijn geweest. De menschen zijn soms zoo ergdenkend. En de loodgie ter is er nog niet geweest. Kn a-lK ?<* met waterspoeling.... Tentoonstellingen Nederlandse! o Jrarbeurs Utrecht. "Xw.ntif.stu beurs. Tot 28 Februari. Stedelijk Museum. Eere-tentoonstelling. J. A. Zandleven. Tot l Maart. Gomeentemustiiim, Nijmegen. Ten toonstelling Joost van deu Vonde!» Tot l Maart. Amsterdamschc Ateliers voor 13innenhuiskunst Westemde.Amstcrdau:. Toegepaste Kunst, Schilderijen, Te keningen en Beeldhouwkunst.- Tot ?4 Maart., Huize va'i Hfs:elt, Hofc'.erdan»,. .Sch hlerije:i . tn Teekoninuen d-.oi El*e 13» re'. Tot 14 Maar . Kunstzaal van Lier. Amsterdam» Sthillirijin do >r J. Chipihal. Tol 11 Maart. Artibus Sacrum, Arah 'ir.. Schilde rijen door Kouland Konirg enbtedhuuwwerk do u- Al V. Te. inute. TI t 14 Maart. Nieuwe Uitgaven Bij de Hollandiff-Drukkerij te Baan* is verschimn: De dirde diuk van 'Slempte, tvma i van een kir.d m it spii-.'thf re.i, duor Josine Keulirg. Dii vijfde, di uk van: Een ni f uu c Boodschap, Fssays van Brent-ice, v«iCLASIE, GASPERS 6 Co. Behanger!) Ameublementen , Stoffeerdcrij Moderne Landhuisstoffen en Oud-Hollandsche Meubelen VIJZELGRACHT 13, Telefoon 37354 N*V, Meubelmagazijn'".Eden" MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN Hotel Beekhuizen, Velp (GUL), Voorjaar 1928 geheel gemoderniseerd. Centraal verwarmd, warm en koud stroomend water op alle kamers. Het Hotel is Zomer en Winter geopend en door zijn rustige ligging zeer gezocht voor Zomer- of Winterverblijf. Loges hebben vrije wandeling in de bekende Beekhuizerbosschen. Autogarage Telefoon 402 Velp Tennisbaan. Abonneert U óp: - -'?-.- De Groene Amsterdammer No. 2699 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2-3 FEBRUARI 1929 GEDACHTEN VAN SCHOPENHAUER BERIJMD DOOR CHARIVARIUS V. De Styl (slot) Wi >, schrijvend, al zijn avultcht aan zichzelvei wijdt, Sta?,t Bchrldig aan de fout der objectiviteit. Ik neem nu aan, dat gij uw onderwerp beheerscht; Maar dan begint het zware werk van 't schrijven eerst. (Jij wordt allicht verward, te duister of te hoog. Hemd geen alleenspraak, schrijver: geef een dialoog. Die des te helderder moet zijn in ieder woord, Omdat gij nooit de vragen van den lezer hoort. (Jeef maklijk weer wat gy met moeite hebt gedacht, Ook voor ideeën geldt d-,» wet der zwaartekracht: (Sezwinder gaan gedachten, die als dingen zijn, Van hersens naar papier, dan van papier naar brein. Ken zeer gewone fout, die gij vermijden moet, Is de breedsprakigheid, de woordenoveivloed. Voorzichtig! Spaar des lezers tijd en zijn geduld, Draa^ zorg, dat gij zijn hoofd met goede waar vervult. 't Is beter dat iets noodigs ongeschreven blijft, Dan dat gij iets teveel, iets overbodigs schrijft. (In»-dezen zin komt ook iets overbodigs voor, Maar dit is poëzie; dan kan 't er nog mee door.) Teveel is op het punt van stijl mijn grootste grief:Het adjectief de vijand van het substantief l Begrijpt gij dit, of vindt gij 't ijdel woordenspel? Voltaire zei het, en Voltaire wist het wel. Schroef niet Hesiodus. de wijze Griekache bard: Een h~.lf is nieer dan n. eti minder dan een kwart? De lezer heeft ook op wat eigen arbeid recht; 't Geheim van saai te zijn. is dat men alles zegt. Veel wijsheid, weinig woorden, kenmerkt het genie. De waarheid is het mooiste zonder draperie. l'w schip gaat naar den grond, als gij 't te zwaar bevracht, Srhrijf nooit iets, dat de lezer zelf wel had bedacht. \Vi.- in de rede valt. kent zijn manieren niet; Dit geldt natuurlijk evengoed op stijlgebied: Ken schrijver, die zijn stuk met haakjes overlaadt. Interrumpeert zichzelf, een even ernstig kwaad. Hij perst zijn tusschenzinneU in een tusschenzin. Kn dan nog weer een tusschenzin daar tussehen in. /ooajs-die tafeltjes, geschoven in elkaar. De arme lezer, met de handen in het haar, /egt onder.de lectuur aan 't einde van den zin: Het midden snap ik. maar hoe was ook Weer 't begin? 7oo wijkt het hersenwerk naar den verkeerden kant. Want het geheugen zwoegt in plaats van het verstand. * Wie telkens zinnen 'k voeg een voorbeeld dat de leer Die 'k schrijve s welken wellicht wat ik hier beweer Hetgeen in dit gedicht waarin 'k den stijl waarvan 't Succes waarop men hoopt met opstel. of roman Afhanklijk is bespreek behoort als kroon .op 't werk Niet duidlijk is wil prenten in den geest versterk' Bij mijn beknopt betoog in andre zinnen ploft Is lui of nonchalant en altijd onbeschoft. ( Zet haak en komma ^elf in bovenstaanden zin, Dan wordt hij duidelijk; er zijn geen fouten in.) Schrijf dus eenvouiig. Maar schrijf niet zooals gij spreekt:. Ook dat is affectatie, die zich altijd wreekt. Wij praten zorgeloos; wie spreekt er zonder feil ? (iij komt gekleed op straat, gekleed zij ook uw stijl. Behandel lichte stof niet statig of geleerd, Weest luchtig op zijn tijd. maar blijf gedistingeerd. De ergerlijkste vorm van imbeciliteit Is 't pronken met een andermans ooispronklijkheid. 't Is de gemeenplaats. Schuw, verfoei die als de pest. .,'t Ontstellende bericht." ,.het teeken," en de rest. Plaats nooit een pittig woord, dat in de mode is, Dan onderscheidt gij u. en houd g' uw opstel friech. De eerste, die zoo'n term (zijn vinding !) schreef, was groot, De tweede was een dief, de derde 'n idioot. Gij geeft uw gast', a's j.ij die muffe fout begaat. In plaats van een sigaar een peukje, van de straat. Hoe weinig werk ontstaat uit 's schrijvers intellekt. Gelijk een huis gemaakt wordt door den architekt, Die eerst zijn gansene plan zorgvuldig overdenkt. Kn aan elk onderdeel zijn volle aandacht schenkt. De meesten stellen niet: zij spelen r'omino: De hand grijpt naar een .steen; dien zetten zij maai1 zóó. Met veler werk wordt nog fantast'scher geknoeid. 't Ontstaat zoo ongeveer als een koraalbank groeit. Weer andren stormen voort, gflijk een dolle koe. In toomelooze vaart en Joost weet waar naar toe. Wij leven in een wilden, schreeuwerigen tijd: Is 't wonder, dat de stijl daar droevig onder lijdt': Lees altijd trouw de krant, en bestudeer die goed. Dan leert gij degelijk, hoe Jiij niet schrijven moet. SCHILDERKUNST door A. Plasschaèrt Toon Kelder (Brunei hij Hreekpot en te. Kotterilam In den KottcnluniMCjien KunHthundcl) Kn de tentoonstelling te Brussel n die te Rotter dam bewezen Kelder's vooruitgang. Die in Brussel. j*af daarvan den meest gesloten, gebonden indruk. omdat Kelder daar alleen tentoonstelde, terwijl hij in Rotterdam Permeke naast zich had. en ieder, die iets van schilderkunst afweet, weet dat deze Permeke de. gevaarlijkste buur is dien ge u vinden kunt. Op beide tentoonstellingen van Kelder waren werken met name te noemen', waaruit die vooruitgang bleek, en dat Waren naast soms een teekening van figuren (uit den laatsten tijd) toch meestal schilderijen. Kelder is als schilder een i-olorist, een realist, en ofschoon hij dat eerste nu ? en dan voor d'opperylakkigen niet schijnt te zij.n, wanneer hy een donker schilderij schildert in allerlei grauwen of bruinen (daiir zoekt hij de innigheid), dat hij inderdaad een colorist is bleek te Rotterdam b.v. d delijk uit de twee portretten van Mevr. R.: het eene te paard, het andere in «vonddracht (de ha den waren nog niet afge schilderd). Dat in avonddracht was het laatste en het luchtigste, < n ook daardwu- reeds afzonderlijk in Kelder's werk. dat het zware liever geeft. Maar uit beide kondt ge ook zien, dat het Kelder altijd '/aak is 't gevoel van liet levende door de kleur te geven, met andere woorden; hij is een itnpressioniat, cm door allerlei eigenaardigheden in zijn impressionisme (ik zal daar nu niet over uitweiden!) is hij een impressionist van thans; hij is dus de nitunve. beleving van n oude .Hollandsche waar-; heid in de schilderkunst, van een ras-eigen waar* heid. En hij zoekt. Kelder, naar het hoogste wat de realist kan bereiken: naar do stemming der Om deze innigheid te bereiken temt hij zijn eoloriet (en ook dat is van thans) tot reeksen van bruinen en grauwen, waar soms een rood. of een blauw openbaar leeft tus.schen'de donkere andere kleuren. Maar niet alleen door het stiller zijn deikleur zoekt hij te komen tot waar hij wil. ook de modem-geziene vorm moet daaraan meehelpen. en hij maakt de figuren daarvoor zóó gebaar-loos als hem mogelijk is. zelfs als zij wandelen. Ge zaagt dat te Rotterdam 'in ..de Wandelaars" en in.de figuren in de tvam: in een landschap niet sneeuw. waar een zwaa: van een lijn de ruimte gaf aan het landschap. De vraag is te stellen of een colorist als hij is. niet in ,, de kleur" ook een innigheid kan bereiken. waarom zijn tegenwoordig schilderen gaat. Vermeer kan hem bewijzen, dat ook als openbaar colorist het mogelijk is in ..de kleur" innig te zijn. Ik weet: er is maar n enkle Vermeer,, en hij is een licht , uitzendend wonder ! Ik hoop tenminste; dat; ik daarvan iets weet, en dat ik pok iets weet van den tegenwoordigen schilder Kelder. Maar een wijzen naar Venheer als naar grooter voorbeeld, lijkt mij hier toch gepast. Daarenboven zijn de schilderijen in bruinen en in grauwen, voor zulken overgang niet zonder baat. Zij hebben Kelder toch een y.ekere verfijning afgedwongen, en dat was wat dit talent niet kon dan baten, 't Grove of te duidelijke is altijd een fout in ieder werk* zooals iedere' onoprechtheid, iedere picturale onoprecht heid dat ook is; Kelder kon verfijning velen, omdat die. ook dénoodige eenvoud meebracht. .. . Deze kleurklare innigheid is dus hier nog een verwachting, zeker was echter de vooruitgang: dieper sphecr om de figuren en stiller hanteering van de menschen. ? , «chumncher hij Van I-Ier te Amsterdam Ik heb de.Schuhmachcr's. die hier zijn. besproken toen ik do. verzameling elders- zag. Er is bij van Lier echter n werk bijgekomen, wat- ik-toen nos niet kon zien. en dat is een zelfportret. Dat-te zien deed mij een stellig genoegen, en niet alleen om dit werk. Natuurlijk schilderde Schuhmncber .reeds meer dan n portret, dat- van zijn Moetier is een der bekendste, maar ik. zag graag, dat deze afzon derlijke schilder, die schijnbaar maar koel is in zijn persoonlijke nauwkeurigheid^ meer beeltenissen temaken kreeg ook dooi- dat zelfportret. Want niets is.?zoo het ten -minste met mate bedreven wordt, en zoo het niet ontaardt in een maar 'aannemen''van wat zich aanbiedt, niet* is aangrij pender, moeielijker, eervoller, en bewogenheid meer eischeud, dan de kunst van het portret: Zij dwingt en zij maakt vrij, zij moet alles vrij, beweeglijk maken in den schilder. Met schemata of procédé's in het zien wordt hier niets geschapen: een levend wezen moet hier. zoo go schildert als Schuhmacher. langzaain werkend, wel geweten en zeker op het paneel worden neergezet. En door de wijze van den vorm te zien (kantig) en door de eigen kleur, die mij altijd doet denken aan den binnenkant van schelpen en .door de nog wat nurksche psychologie van den schilder (die zal wel fleuriger worden) is Schumacher een portrettist, die wij gaarne zouden zien op groeien. En dat hij zelfs coquet kan worden: dat ziet go in het dasje op het zelfportret. Zenuwstillend en zenuwsjterkend is de werking van MIJNHARDT'S ze n u w t a b l et te n Glazen Buisje75 et. Bij Apoth. en Drogisten