Historisch Archief 1877-1940
t
18
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 FEBRUARI 1929
No. 2699
j?tij
i'
De bekeering van Henri
Overdrag
door J. C. Kasteelen
mOTDAT de Tweede Kamer der
1. Staten Generaal van het Ko
ninkrijk der Nederlanden, vereenigd
in de openbare zitting, waarvan de
student in volks- en staathuishoud
kunde het volgnummer kan vinden
in de , .Handelingen", bij groote meer
derheid van stemmen besloot de
accijns op gedistilleerd belangrijk te
verlagen, aangezien gepatenteerde
smokkelaars en bedriegers het staat
s*bewind groote sommen geld» uit de
.-.fluit kist en voor den gek hielden,
hetgeen een
datief-akkusatief-kon«truktie is. die ik door dit lichtende
voorbeeld bij Nederlands grootste
stylisten populair hoop te maken tot
opvroolijking van t'harivarius en die
me bovendien de samenstelling van
dezen veolzijdigoii volzin in het brein
doet verwanen waar was ik ook
weer gebleven? totdat het
Nederlandsche parlement . zooals gezegd.
dit krasse besluit nam. was het leven
van Henri Overdrag. afgezien van
een ongelukkige liefde op zijn acht
tiende jaar. waaraan (ik bedoel aan
«He liefde) overigens de wetgevende
macht met inbegrip van onze vrouwe
lijke Kamerleden volstrekt onschuldig
was, was het leven van ITeiiri Over
drag verloopen zonder groote of op
windende innerlijke konflikteil of uiter
lijke veranderingen.
Henri Overdrag was door -de jaren,
heen dezelfde gebleven, een
pit-nte;zakenman, hard van stem en gemoed.
brutaal van optreden, cynisch in
zijn vroolijkheid en grof in zijn (uit
sluitend zakelijke) ernst. Hij was die
heele periode zeer dorstig geweest.
Zeer.
Henri Overdrag dronk vuor het
i -t en eenijre glaasjes ? jene,ver, gekruid
met droppels (.'ats-elixer. Kn voor
hij naar bed ging. dronk hij zijn
glas bier in den zomer on. zijn, cognac»
grokje in den winter. Dan sliep hij
l»-kke ? r.w.ig in. Dit was een booze
gewoonte ,van Heiiri Overdrag. die ik
moet vermelden, omdat hè. noodig
is voor de strekking van dit verhaal.
Het was op den dag na- de aanne
ming van de verlaagde alkoholaccijns
in de Tweede Kamer.- dat Henri
Overdrag het cafébinnenging, waar
hij gewoon was zijn glaasje te
kantelen en de jongste tegelijk met
meer belegen anekdoten te hooren.
Het bitteruur was het helderste uur
van zijn dag. Zijn groote stem scha
terde en daverde door de cafézaal. Zijn
harde, ruwe, wreede < >pmerkingen over
leven en dood werden door zijn taf
elmakkers gretig ontvangen, fn het
kringetje Van stamgasten was
r.iekeloosheid met geestelijke waarden zeer
in tel. Alle vrouwen werden beoordeeld
naar het lichamelijke nazien, alle
mannen naar de hoeveelheid geld, die
ze verdienden.
Op dien dag gebeurde het..dat zijn
makkers niet verschenen. Niet een van
de vijf kwam. 't Was zeldzaam e i ver
velend. HenrïOverdrag had juist twee
buitengewoon overspelige anekdoten
in voorraad. Hij begon te kniezen voor
het léege eerste glaasje. Misschien
kwam er toch een:.hij zou nog wat
wachten mee bestellen.
Henri Overdrag liet den kelner ,de
krant brengen en begon het Kamer
verslag te lezen. Het interesseerde
hem. want daar stond in stemmige.
nuchtere drukletters dat de
alkoholaccijns zou worden verlaagd. Hij las
aandachtig en vernam wat de minister
gezegd had over de smokkelarij, het
geen hij zeer dramatisch vond en wat
de Kamerleden hadden ten beste
gegegeven, hetgeen hij amusant vond.
Nooit hatl Henri Overdrttg geweten,
dat een Kamerverslag zulke prettige
lektuur kon zijn. Ken pikante mop
was er kinderspel tegen.
Een warm gevoel van voldoening
had zich in de borst van Henri Over
drag genesteld, toen hij deze parlemen
taire episode had genoten tot de blij
moedige ontknoopmg van het
aan' nemen met een groote meerderheid
toe. Hij staarde voor zich uit en glim
lachte beminnelijk. Zijn kelner maakte
een kollega op dit verschijnsel opmerk
zaam en samen keken zij strak, met
ronde oogeii en slap openhangende
monden, naar Henri Overdrag.
Zijn oog viel op het leege glaasje.
Hij nam het in. de hand, speelde ermee
en rook eraan, zooals een verliefde
jongeman met een blanke roos doet.
Hij had gelezen, «lat de prijs voor don
borrel ja, in het stijve verslag had
de vertrouwelijke ..borrel" geflonkerd
als een diamanten broche op een lap
tl of grijs fluweel zou worden ver
laagd. Zijn vingers streelden teeder
langs het glas.
Hij stond5op het punt in de blijheid
van zijn gemoed een nieuw glaasje te
bestellen, toen er een schok door zijn'
rustig lichaam ging, als een snoek dooi
een s oot. Voorzichtig en geluidloos
zette hij het glaasje neer op het ronde
schijj'je sponzig bortlpapier, bedrukt
met blauwe letters, die den roem ver
kondden van een groote brouwerij.
Kr had iets in hem plaat» gegrepen,
waarvan de gevolgen vreeselijk zouden
zijn.
Wanneer «jen zakenman een koop
waar voor een htujgen prijs koopt,
terwijl hij AVeet, dat ze over eenige
weken dertig of veertig procent
goedkooper zal zijn, is hij een idioot, een
knoeier, een soort van verrader jegens
de heiligste wet van den handel, die
om zoo' te zeggen gekondenseei-de
zuinigheid is. Henri Overdrag zou nu
een kwartje betalen voor een artikel,
dat hij over een maand of wat voor
twee dubbeltjes of misschien zelfs drie
stuiver zou kunnen koopen? Zoo'n
sle ht zakenman, zoo'n klungel was
Henri Overdrag niet. Dat mochten
alle Kamerleden en alle, Ministers en
de heele. alkuhólhandel AVoten.
Duidelijk zag lJenri Overdrag het
onzakelijke en het onpoëtische van de
openbare behandeling der wetten in.
Welk goed zakenman gaat te voren
vertellen, als hij .van benauwdheid zijn
prijzen moet verlagen? De regeering
is idioot!" zei Henri Overdrag hardop
en de monden van de twee kelnere
klapten energiek dicht van verbazing.
Ja. zoo had 't moeten gaan: plotseling
hatl de kelner op hem toe moeten
treden met de blijde boodschap, dat
de borrel nog maar drie stuivers zou
kosten. Dan had hij hem met kracht
aan de 'borst gedrukt en daverend
gelachen van loutere verrukking.
Ho<! dor en oru'omantisch, is de'
demokratie niet haar vrijheid van
drukpers, die feeën zoet geheim weet
te bewaren ! Welk zakenman, die den1
naam zakenman waard is, kon nu nog
met tevreden hart zijn bitter drinken?
Henri Overdrag betaalde en ging heen.
* * *
Den heelen avond streed hij met
tien moed van een martelaar tegen zijn
dorst. Zijn tong kleefde aan zijn
verhemelte, zooals die van den afvalligen
Jood volgens het lied van Juda ben
IA>VV zou moeten doen. Er was een
«Iroge prikkeling in zijn keel, alsof er
een pluk engelenhaar van een ont
luisterden kerstboom in zijn
strottenhoofd was gevaren. Zijn gedachten
werden stomp, zijn schedel leek gevuld
met eeu pruttelende gortpap, zoo
traag stegen de luchtige blazen van
gedachten eruit naar boven.
Ken wrange melancholie, knagend
als een klassieke kiespijn, was in zijn
binnenste. Om tien uur ging hij kreu
nend t n weeklagend naar bed mei een
zeer nat hoofd, ten eeiste van de rijke
lijk vergoten tranen en ten tweede van
een afspoeling met koud water.
Die nacht.. die nacht.. o die nacht.
Vele zonden had Henri Overdrag op
zijn geweten, maar in het
rekeiiingcourantboek van Petrus moet dezen
nacht een belangrijke post op zijn
credit geboekt zijn.
Het bed was warm en troosteloos,
nis een koortsachtige ziekte. De laken*
wonden zich om zijn beenen als lianen
om .een boom; geen menschelijke
macht was in staat ze rustig en glad te
houden. Zij Vormden' harde rimpels.
tüe ieder inslapen triomfantelijk ver
hinderde i en bij Henri Overdrag's
wilde protesten tegen dat gesar ver
dwenen zij als bekwame duikers naar
het ondereinde van het bed, waaruit
ze zich alleen maar aan den verkeerden
kant lieten opdiepen, /oodat ze plot
seling in een grooten dot heelemaal
bovendeks werden getrokken en over
boord geworpen. Maar dan kriebelden
«Ie. wollen haartjes van de dekens
Henri Overdrag zoo, dat hij vloekte
van slapensnood en ellende en het bed
uitsprong om met degelijke kuiten
onder een kort nachthemd uit door
zijn kamer te dwalen.
Dan werd hij koxid, zich armoedig
voelend van drcnz'erige verkleumdheid,
als een wachteend minnaar in de regen,
.met doordrenkte overjas en lekke
schoenen. Hij maakte het bed op
nieuw op, de rimpelige, lauwv«>chtige
lakens niet een trillende hand glad
strijkend, en hij ging weer liggen. Hij
wilde denken aan een gemeene streek
met een partij dubbelzinnige sigaren,
maar uit zijn ziel doken visioenen op
van musschcn, sluipende musschen
met kra ikwitte oogjes, die , naar hem
keken, tot hij benauwd werd en begon
te wentelen en te worstelen met ife
zieke lakens. K walen,dood en vooral de
doodstrijd werden nu het voorwerp
van de onbestuurbare uitbarstingen
van zijn denken, tot hij zoo bang werd,
dat hij: Moeder!" schreeuwde. Toen
werd hij kwaad op de lakens, die onge
naakbaar waren, zelfs als hij ze .
scheurde. Daarom koelde hij zijn woede
op zijn hoofdkussen, dat hij wilde
vermoorden, zooals de groote
levenswet hem eens vermoorden zou en de.
donsv«!ertjes vlogen zachtjes zwevend
rond, terwijl-hij razend op liet kussen
insloeg* uit welks opengeseheurden
hals kreten van veertjes werden
gestooten bij iederen boksstomp, Soms
werd- hij angstig door het gluiperige
gezweef van die veertjes* «lie in do
opgejaagd» , lucht beweft«*lijk wartai
en snelle witte donspootjes .toonden,
Hls ze over den grond of 'de gladde
gewatteeï'de deken liepen. ,Want ze
liepen en waren in het schemerlicht
van de nachtlamp als witte,
vrees«;Jijke spinnekoppen, waar Henri
Oyeitlrag om gilde.
Alle verschrikkingen, die de oörziel
in,de uiterste angst van verwilderde
onmacht gewaar kan worden, om
ringden zijn nuchtere slaapstede. Om
vijf uur na do derde afwassching met
koud water sliep hij in en droomde
van honing eten, voortdurend honing
eten. Hij werd wakker met een kateiv
die hem stomp-ongelukkig maakte.
Pas toen hij eenige koppen koffie
had gedronken, verdween zijn melan
cholie in een gemoedelijke loomheid
en in dezen toestand deed hij nuchtere
zaken zonder trucs,. Zijn instinkt
van zakenman, dat instinkt, van. het
wouddier om voedsel te vinden, bleef
hem bij en zijn zaken waren winst
gevend. Hij ontdekte, dat de koopman
voorziet in een behoefte, terwijl hij
vroeger de koophandel had beschouwd
als een maatschappelijke bezigheid,.
die bestaat uit het aansmeren van
partijen goederen met alle middelen
van geslepen i'eklamt- en bedriegelijke
suggestie. Voor 't eerst sedert veje
jaren be.iieep Henri Overdrag, dal
hij met al zijn slimheid nog n«>oit
iemand bedrogen had. Anders had
toch nooit iemand zaken met hem
willen doen, tientallen jaren aan it
stuk d t tor.
Hemi O verdrag'bemerkt e, dat eeii
slaperig brein gesterkt met cuffrmt*
nog altijd helderder inzicht heeft in.
de gebeurtenissen der wereld dan een
van alkohol opgewonden verstand.
Bovendien had hij door het schuwt «i
van alkohol eenige gulden» uitge-,
spaart! en met fier hoofd liep hij de
café's voorbij. Dien avond ging hij
nnar de bioscoop, waar hij dommeliji
zat t«> genieten. Zijn genot werd ver
hoogd door een zekere
hoovaardipverachting voor wat hij zag. Uij
ontwaarde, dat de dramatische kunste
naars hun zaken deden met
dezelfdttrucs en taktischu behundighedoii,
duhij met zijn voortdurend bcnevt-KI
hoofd vour inhaeront had gehouden
aan den koophandel.
Toen hij zoet-uitgepüt insliep. wai-«-u
er. twee heldere gedachten gestadig
lichtend in zijn geest. Ten eerste, dat
kunstenaars veel Waardere en
betendingen zouden voortbrengen als K<
wat meer slapeloozo nachten hadden
en de gevolgen daarvan bestreden met'.
sterke koffie en ten tweede, dat
abstinentie veel zuiniger is dan alco- .
h'>! gjbi-uik. Deze t Wee heldere ge
dachten smolten op jiet gelukzalige
(?ogenblik van inslapen samen tot
d«gestalte van een slanke, jonge vrouw
met ik bedoel een slanke, jonge
vrouw, zooals mannen ze graag zien.
* *
Niet altijd echter was Henri Over
drag in staat om de verzoeking
vemte houden en meermalen gloeide er
op zijn lippen een wild verlangen naai
de kanteling van een koel glas.
Maar telkens slaagde hij erin den satan
der bekoring achter zich te doen.
wijken. Hij spaarde zooveel geld uit.
dat hij trots'ch op zichzelf was en
naast het gebed is satan machtel«>o-i
tegen het gevoel van eigenwaarde.
Zijn zaken gingen goed en met eeu
nuchter hoofd begon hij anderen te
doorzien, zooals hij eens zelf doorzien
was. Bovendien gaf zijn
geheelonthouding in de handelskringen «>en
sensatie en niet-al-to-vernuftige
zakenmenechen wendden" zich 't liefst t«»t
ht»m. mndat zij vonden* dat de geheel
onthouder een in ethisch opzicht beter
mensch is dan de drinker, lii enkele
AVeke.i Vestigde hij .een. roep van
moraliteit en soliditeit, die zijn hart
deed zwellen in rechte rede tot zijn
portcmonnaic. "
Henri Overdrag verachtte zijn vroe
ger ik en voelde zich gelukkig.
Veel is er geschreven en gesproken
.over- de verlaging van de alkohol
accijns. maar ik meen. dat aan tien
kant. dien ik in deze ware(geschiedenit*
heb belicht, onvoldoende aamlaeht i*
besteed. ?'.'*'.'
No. 2699
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 FEBRUARI 1929
l
r
l
HET
LEVEN
BRUIST
door Melis Stoke
H KT levensprogramm» v»ii den
solieden j doorsiiee-llollander be
vat-behoudens maaltijden van soep,
vleeseh, groenten, aardappelen en
wat toe, en als geregelde uitspatting
een wekcljjkssii kaart-avond je. ook een
periodiek winterbezoek aan de speel
holen en riolen des verderf» langs de
Zuidkust van Frankrijk.
Mijne Mathilde en ik ontkomen
riet aan dien regel, en momenteel
ligt dit laatste programma-punt, zoo
even afgewerkt, vlak achter ons.
Daar waar het leven schuimt en
bruischt en klopt zooals de dich
ters en de reisbureaus zeggen
daar hebben wij weer rondgeneusd en
geduizeld van de hoogten en laagten
die de menschelijke ziel weet te
bereiken. Kn zonder nu direct te
willen beweren dat onze gemoedoren
zich lieten opzweepeii tot het wilde
genietingstempo der croupiers en
beroepsdanseurs", kan ik toch wel vast
stellen dat wij weer stof tot koi
rtsachtige gedachten hebben opgedaan.
Wanneer nien uit Holland aan n
stuk doorreist naar de riviera in
carnavals-stemming dan heelt men
dezelfde sensatie die men ondervindt
wanneer men plotseling van zijn huis
kamer wordt overgebracht naar een
opgewonden gezelschap, dat aan het
dessert van een goed diner is gekomen.
Men moet hatstig overschakelen op
eene kleinere versnelling om het toe
rental van de stemming te bereiken.
Als n>en dat niet doet blijft men
hoofdschuddend en verbaasd achter
bij zijne omgeving.
Mathilde en ik. het eerste verkie
zende, stortten ons in de wilde
maalstroom des levens. Achter de
groene speeltafels van het onver
woestbare casino van Monte t'arlo
zagen wij de ritselende biljetten uit
geurige damesréticules omwisselen te
gen groene en roode fiches. Wij
zagen de fiches wegharken door on
verschillige croupiers en wij zagen
«ehandschoende vingers nieuwe bil
jetten uit de réticules peuteren. We
zagen het traditioneele dametje, in
het toilet van het tweede keizerrijk
hare veertig francs winnen en naai
de tearoom verdwijnen, en we zagen
den gretigen Scandinaaf in zijn
reispak 7 terwijl zijne vrouw in de hall
wachtte ??het geheeïe tableau over
dekken met Louis.
'Vervolgens zagen wij het
po.liersbedrijf in. de tir au pigeons waar
schot op schot knalde Uit de jacht
geweren van m irkiezen 'en hertog-m
i en waar de veeren va'i a%ng« schoten
duiven linkf? en recht* dwarrelden.
We klemden onze lippen opeen om
niet onbeleefd te. juichen als een
duif wei-d nüsgeschoten en in een
sierlijke bocht tegen de blauwe ju h t
de vrijheid vond, en «Mi i n'et
ei'g'inis-te verraden wanneer een
vleugellani wegvluchtende vogel dooi- den
apporteer-hond werd ingehaild en
«ioodgeknauwd.
Dat was het temp») en we waren
vastbesloten niet remmend te werken
op dien frisschen en vlotten ging.
Toen geschiedde er iets
eigenaardigs. Wij dronken thee in de groote
ovalen hall van het Negresco-hotel te
Nice, welke ter gelegenheid van de
UI T HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
feesten fraai versierd wat- met papieren
bloem friezen. Toen ilc piccolo met de
witte spats en handschoenen op een
.sClirijfbord de namen kwam
annoneeeren van een danspaar m toen de
verlichting in overeenstemming was
gebracht met liet ons wachtende
schouwspel, waren wij niets verbaasd
eene vrijwel naakte dame te zien
verschijnen die, blijkens hare angstige
gebaren en blikken, achtervolgd werd.
Kronkelend van angst en voortdurend
achter zich kijkend naar de deur,
waardoor zij binnen was gekomen,
dan-te zij eenige malen op hare bloote
voeten de parketvloer rond.
lU-eds wilde ik. Mathilde mijne
nieuwsgierigheid te kennen geven
omtrent het gevaar dat 'deze danseres
qualitate qua bedreigde, toen, een
eveneens vrijwel ontklee.de heer, met
een bokkenpruik op en van harts
tocht verwrongen gelaat met eenige
groote sprongen van . achter eenige
kelners te voorschijn kwam.
Hij maakte eenige wilde buite
lingen, die, naar ons duidelijk bleek,
de vrees van de jonge vrouw nog
grooter maakten. Zij vluchtte eerst
in de 1-i.chting van, drie oude dames die
/aten thee te drinken maar ? was.
aangezien daar geen doorgang bleek
te; zijn, gedwongen de overzijde van
het dansplankier te zoeken. Jlelaa?,
juist halverwege werd haar door den
naakten persoon de weg versperd.
Hij greep haar wild aan en slingerde'
haar eenige malen boven het hoofd.
Klky beweging werd. nauwkeurig door
een gekleurd zoeklicht gevolgd,
zoodat ons niets ontging van de uit
drukking van gretigheid op 's mans
gezicht en die van ioverigens be
grijpelijke?vrees 'op het Hare.
Naarmate het spel vorderde werd
de man woester. Telkens vluchtte de
dame naar een anderen hoek, om
echter telkens weer' te stuiten op
tafels vol thee en gebak die haar den
doorgang belemmerden. Kn telkens
werd zij dan ook weer gegrepen en
rondgeslingerd.
Toen geschiedde het vreemde: op
een gegeven moment, toen de hart s- .
tochtelijke naaktloopcr haar op bij
zonder wilde wijze van zich af
sling.-rde, scheen zij te slippen op de.
gladde vloer, waardoor zij een
eindweegs ? en blijkbaar verder dan zij
wilde doorslicrde over het parket.
Me't een slag kwam zij terecht
tegen een tafeltje, waaraan ? eene
Amerikaanscho dame op gevorder
den leeftijd thee en koek zat te
genieten met eeii meisje van naar
schatting veertien jaar en een jongen
van hoogstens zestien. Een poot van
de tafel brak, de theeboi»! viel om.
en een stroom van melk, warm water
en aftornooii-tea plaste over het
naakte lichaam en het weinige gazige
omhulsel'van de door de i naaktlooper
zoozeer begeerde prooi.
De twee Angelsaksische kinderen,
blijkbaar ternauwernood' verschrikt
door het feit dat een naaktloojje:1 eene
naakte vrouw tegen de tafel slingerde,
waaraan zij een voedzamen maaltijd
nuttigden, waavdoov deze omviel,
stonden op. terwijl de. oudere dame'.
blijkbaar hunne grootmoeder, rustig
een kelner wenkte.
De danseres zelve, hoewel kletsnat
«ip de parketvloer uitgestrekt, bleef
geheel in haar rol. Het zou' inderdaad
dwaas zijn geweest indien zij. ontkleed
i-n nat als z'«j was, ware opgestaari
om hare excuses te maken, en eveneens
zou het Verkeerd, zijn geweest' indien
de toeschictende ' ke'nt-r me' . een
servet hare bloote beunen liad
droogge\t;epd.
Do naakt/danser redde de situatie
door, zoo mogelijk op nóg hartstoch
telijker wijze dan tevoren, rondom zijn
uitgestrekte prooi te dansen. Ten
Hintte hief hij haar op, en haar klets
natte beenen glommen in de straal
van het gekleurde zoeklicht. i
Zoo droeg hjj haar onder een stormt
PRIMA
van applaus weg. het licht , d
en aanstonds zette de muzi»>k' et,-n
wilde dans in waaraan tientallen
paren deelnamen.
Mathilde en ik zaten *?%??? n > ver
stomd. Dit was iets zeer bijzondere
geweest, juist door het feit dat nie
mand het zoo heel gek vond. En aan
gezien Amerikoanschc kind-ten er
niets vreemd» in zieh als hun th«vtafol
omvalt, doordat er eene naakt,- \ rouw
tegen .a»n wordt geslingerd, en omdat'
niemand er aan dacht om die vrouw
af te drogen, en omdat di. vrouw
hare excuses niet maakte, beseften
wij voor het eerst ten volle 'h<>»». moei
lijk het is zich aanstonds in t- werken
Jn eene nieuwe omgeving. . .'?£
Het Wlegekmd
Moeders nemen voor
roode, gesmette of
ontstoken huid
van de kleine, uit
sluitend het aller
beste, en' dat is
PUROL
Doos 30 en 60 cent. Tube 60 cent.'
Dij Apolh, en Drogisten >