't. 1,1., i ? ' i DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 MAART 1929 No. 2700 Wereld-Staatslieden HERBERT HOOVER door Diplomaticus A ANSTAANJ5EN Maandag zal Herbert Hoover JtV zyn intree doen in het Witte Huis. Men vraagt allereerst hoe hij daar gekomen is met een zoo overweldigende meerderheid als nog nimmer een candidaat voor het Presidentschap heeft bereikt. . Het antwoord op die vraag is niet zoo een voudig. In de eerste plaats was de candidaat der Repu blikeinen ditmaal favoriet, wijl het Amerika goed gaat en die bloei tot hooge uiting is gekomen onder he^ bestuur van President Coolidge, H covers partijgenoot. lu de tweede plaats heeft het prohibitionisme het gedaan. Afschaffing is voor menig Amerikaan in het bijzonder voor de non-conformisten een gel «ofsartikel geworden, waaraan niet mag worden geraakt; men denke hier ook aan den in vloed der vrouwen. Amerika voelt zich door zijn verbod van sterken drank een voorbeeld voor de geheele wereld. De vrijheid is naar het gevoelen van de meerderheid volkomen safe. Het moet niet het misbruik van sterken drank, een veel voorkomend euvel, vooral in het Zuiden, nu maar eens uit zijn. En de wet moet worden nagekomen; het 1 beteekent niets of er nu aan het toezicht nog iets hapert. In ' de derde plaats was Hoovers tegencandidaat. Alfred .Smith, HoomschKatholiek. Daari«n op zichzelf zou men hem niet hebben la ten vallen: man Jasst Jedermann geru seelig wer den nach seiner Facon" aan de overzijde van den Oceaan. Maar katholiek zijn. beduidde voor menigeen van de anti-drankfanatici tevens een zekere slapheid tegenover het verbodsvraagstuk en vandaar dat Smith een groot aantal stemmen moest missen, te meer omdat hij zich in'zijn ver-.. fciezingsmanifest (dat overigens de kool.'on de geit vrijwel spaarde) maar slapjes had uitgelaten over zijn voornemens t en aanzien van het,. l Hde amende ment." , Kindelijk maar dit zal wel vooral voor de intellectueelen gegolden hebben, die ook daarginds een verdwijnende minderheid zijn 'Hoover , stond- bekend als een man die du wereld, ook Europa, uit eigen langdurige'aanschouwing keilde. Die zich dus niet, zou- schuldig maken aan het ultrarAmerikanisme van zijn voorganger, hoewel ook h.) een echte jingo is, op-otrtop. Maar die oor-, deelen zou naar'eigen ervaring, van al de jaren, die hij in de meest verschillende doelen der wereld, in Australië, in \ziöen gedurende den moeilijken oorlog, in Europa* heeft'doorgebracht. - . /-' ? ^ ?-. ;. '?' %?* ;_-' ??? ? ;.";. . Is Herbert Hoover een aangenaam mensch? Men zegt van neon. Ondanks zijn niet. on vriende lijk voorkomen, heeft hij in den omgang eerder iets afstootends,«heeft een molankoliok humeur, zekere reserve, een koel uiterlijk. Hij .mout geweigerd hebben bij zijn' verkieziiigsrcis door do iVereenigde Staten do kinderen der kiezers te kussen,'wa|t .er toch bij hoort. *Sniith Was daar zeer gul mee.... Is Herbert Hoover een diplomaat? -Zeker niet een van den ouden stempel,, d^ie de wereld van boven af beschouwt, mefc zelfgenoegzaamheid, on door oen fijnen, hoewel dikwijls beslagen bril. Maar wol in zix>ver hij door zijn rijken omgang niet de b.esto staatslieden'dor wereld hen hooft loeren kennen en doorzien, gemakkclijkTioid in den om gang met menschen van allerlei «oort heeft ver kregen, on geleerd heeft ook van hun standpunt ? te oordeeleri en alles te begrijpen wat hom Wordt voorgelegd. ' i Herbert Hoover aanvaardt het Presidentschap Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Hoover: Voor mij kan hij wel wat hooger!" Om oen klein, voorbeeld te noemen: Hoover zal in het Witte Huis niet overkomen, wat, naar men zegt, Coolidge is gepasseerd, l oen een Nederlandsen gezant, tot Gouverneur-Generaal van Nederlandsen Indiöbenoemd, daar zijn afscheid kwa'n nemen. ..Are you coming or leaving ?"v vroeg de President ?vriendelijk. Hij,wist dus niet eens dat de betrok kene voor de hoogste positie was uitverkoren die in Nederland te vergeven valt, niets omtrent het groote rijk in Azië, waarmede Amerika de leven digste en steeds toenemende betrekkingen onder houdt .... Dat zal Hoover niet passocren. Hij is daartoe te wereldwijs. ' **'* ' Herbert Hoover is 55 jaar oud, geboren in een kleine houten hut in lowa, midden in de velden. Hij was de zoon van een smid; eigenaardig dat ook Mussolini dat is en dat het eerste vak dat voor President 'Masavijk, van Tsjecho-Slowakije, is uitgekozen, insgelijks het smidsvak geweest is. Hij is dus volop een 'solf-nuide man, altijd een aanbeveling voor de Amerikanen die gaarne een mensch zien dat gebruik maakt van opporturiity." De landstreek zijner geboorte maakt deel uit van the Middle West", zijn verkiezing beduidt dus, daar hij er altijd trouw aan is gebleven, de'opmarsen naar het Westen van het Amerikaansche volk. Zijn familie is^inds de 18de eeuw in Amerika geves tigd en hij is dus volbloed Amerikaan, schoon men hem een Hollandsehen oorsprong toeschrijft. Zijn moeder was een Kwakoi% bekend om de puurheid van haar levenswijze. Zij liad theologie gestudeerd en bestemde zich voor den dienst dor Kerk. Zij deed 'veel aan filanthropie; vandaar waarschijnlijk bij den zoon het medelijden en de deelneming in hot lot der armen, die ten grondslag lagen aan zijn werkzaamheid, gedurende den groe ten oorlog. 'Hij verloor zijn oudere al vroeg, genoot een strenge ? opvoeding ? van een oom. Hij studeerde voor ingenieur de eerste Président uit het ingenieursvak! Hij zakte voor zijn, examen voor de Californischo universiteit, maar trok daarbij reeds de aandacht, door de wijze waarop hij zijn tanden op elkaar klemde en zichzelf beloofde ei' toch te komen. En liet volgende jaar slaagde hij. Hij legde zich aan de Universiteit b.a. op muziek toe en organiseerde een concert van Pader«;wski, maar met weinig succes, zoodal liet comitémet de kosten van de zaal bleef zitten. Padorówski betaalde, weinig denkende hoe nauw het l 'Vt-n hém later'nog, als Poolsch President, met' den jongen academieburgcr in. aanraking zou bren gen. Gereed gek'omen meti zijn studio, ontwik kelde hij zich als een der beste ingenieurs van de mijnen van San Francisco en werd do0r den' eigenaar aanbevolen, op 23-jarigen leeftijd, aau een .groote firma te Londen, die een ingenieur vroeg, niet beneden 35 jaar, om het toezicht in de mijnen %an het Westen van Australiëte houden. Hij verborg zijn leeftijd, liet zijn baard staan on werd aangesteld. Hij deed prachtig werft in het Verre Oosten en verwierf den bijnaom van geneesheer der zieke mijnen." Daarna huwde hij en vertrok naar China, waar zijn reputatie hem reeds was voor afgegaan. Hij exploiteerde er mijnen op buiten gewoon vernuftige wijs eu werd weldra met een regeeringsopdracht belast om kolen en ijzer in het Noorden van China te gaan zoeken. Daar kwam de Boxoropstand zijn succes verstoren en organi seerde hij h«?t eerst den dienst der levensmiddelen voor de Amerikaansche kolonie onder het vuur van den vijand/ Later werd zijn huis er door de Kozak ken geplunderd, maar hij liet zich niet terneerslaan en trad kort daarop Weer in dienst der Chineesche Regeeriug. Intusschen keerde hij het volgende jaar naav Californiëterug, waar hij zich weldra tot een deigrootste n ijneigenaars opwerkte, niet bureaux te San Francisco, te New-York, te Londen, te Melbourne en te Shanghai, met meer dan 125.ÖOO werklieden in zijn dienst. Een goed deel van al het zink en lood dat in de wereld werd verwerkt. kwam ui : ijn m j non. Hij grioot en onbeperkt handelsvertrouwcn. Hij leerde in dezen werkkring, uitstekend de kunst om met menschen om te gaan: men verwacht van hem dat hij die kunst thans zal tóepassen en de administratie der Vereenigde Staten met mannen* niet met politici, zal bezetten. Geen enkele werkstaking heeft hij ooit in zijn mijnen gekend ! .' * *?'?,.-'.,? In 1914, tijdens den moord op den Aartshertog, bevindt hij zich in Europa om een groote Califomische wereldtentoonstelling voor te bereiden. De oorlog breekt uit en tal van Amerikanen kunnen niet naar hun vaderland terug. Hoover organiseert BERGT UWEN INBOEDEL BIJ VOORGENOMEN VESTIGING IN DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND BIJ DE FIRMA BATENBURG & FOLMEB TE 'S-GRAVENHAGE,HuwGENepABK22 T E L E P O O N l 1030 EIGEN GEBOUWEN. Bespreking kosteloos OPEC. BlNNENL. EN INTERN. TRANSPORTEN No. 2700 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 MAART 1929 VAM HELLES TABAK den eersten, hulpdienst om in hun behoeften te voorzien. De inval in Belgiëmaakt uitgebreide hulp in die streken noodzakelijk en zoo wordt Hoover, onderdaan vau een neutraal land en bekend om zijn organisatievermogen, daarvoor uitgekozen. Hij treedt op als hoofd van de , Amerikaansche hulpcommissie. Het was een groot offer dat daarmee van hem geëischt werd. Hij had al zijn mijnillusies en parti culiere zaken op te geven. Van bezoldiging was geen sprake; gedurende zijn geheele vierjarig verblijf in Europa heeft Hoover zelfs zijn eigen* reiskosten betaald. Hij gaf zijn gansche carrière op voor een onzeker doel, hij, de minst romanesk aangelegde van alle menschen. Hij weet het ver trouwen der Geallieerden te winnen en bestuurt van uit zijn klein kantoor in >de rue de Lubeck te Parijs gedurende den gansenen oorlog d t in de geschiedenis der menschheid eenige wereldconcern. dat met eigen vloten opereerde, zijn eigen vlag voerde en met Staten over verdragen onderhandel de ! Alles met vrüwillige hulp van Amerikanen en anderen, die hij zelf zorgvuldig uitzocht en ontsloeg, een onderneming van vrijwilligen hulp-. dienst, onbezoldigd, zooals de wereld er nooit een heeft gekend. Soms tegen de oorlogvoerenden in, die vreesden dat de hulp aan Belgiëen Servi en Roemeniëgebracht, den oorlog zou verlengen, daarop onderhandelend met Duitschland, opdat de hulp enkel aan de burgerlijke bevolking ten goede zou komen, met als eenige wapens de redenee ring, het menschebjk gevoel, de verontwaardiging. Frankrijk weigerde na den oorlog Hoovers bestuur aan een financieel onderzoek te onder werpen; anderen hebben het toen gedaan. Terecht werd hij op een diner bij Koning Albert tot eere burger van Belgiëbenoemd en reikte .Caillaux hem een getuigschrift uit, geteekend door alle maires van de Fransche Republiek. * * Hij- keerde na het eindigen van den oorlog, met roem beladen, in zijn vaderland terug en aanstonds begonnen sommigen een campagne om hem tot President te maken. Maar Hoover onttrok zich en vervulde onder President Harding en daarna onder President Coolidge zeven jaar lang de plaats van Staatsseci'etaris voor Handel en van verschil lende andere Departementen. Tot het Ameri kaansche volk hem met een verpletterende meer derheid tot het hoogste ambt in den Staat riep. Voorwaar, indien er iemand is van wien'getuigd kan worden dat hij dit -verdiend heeft, dan is het wel deze President. Europa zal wellicht veel van hem door de vingers hebben te zien: zijn jingoïsme. zijn ijveren 'voor een groote vloot, zijn weigeren. om met iets anders rekening te houden dan met Amerikaansche belangen. Maar het heeft een groote schuld aan Herbert Hoover vergeten wij dat nimmer. n daarom worden zijn daden met een dankbaar hart aan deze zijde van den Oceaan afgewacht. DEN HAAQ AMSTERDAM ROTTERDAM AXMÉNSTER KARPETTEN ?i * 3 METER 2.20x3.20 82.90 XlCHTZCNDrlNOBN MANCO DOOR QEHEEL N O Prof» Dr. H. BrUJjmanS Teekening voor de Groene Amsterdammer *?-* /T Sl/t** Art Sl*> / -f *» AA S\+*+* * y« M/M* S9S9 *** door Dr. J. G. van Dillen door Martin Monnickendam %S jaar hoofttrerttat* )12N de redactie van dit weekblad mij> ver zocht om oen bijschrift bij het portret van professor Brugmans, heb ik eerst een oogenblik geaarzeld en mij afgevraagd, of hot noodig was om in de tJroene" over Brugmans te schrijven. Immers welke trouwe lezer kent hem niet uit zijn vele artikelen, boekbesprekingen en ..Amsterdamsche bijzonderheden"? Maar toen ik dacht aan de velerlei andere werkzaamheden van deze veel zijdige figuur was mijn aarzeling ras overwonnen. De afsluiting van een 2ö-jarig tijdperk van acade misch onderwijs in de geschiedenis is trouwens op zichzelf reeds belangrijk genoeg «m or oen oogen blik bij st l te staan. Als historicus debuteerde de jubilaris van heden met een proefschrift over Eui/eland en de AVrft'rhinden in de eerste jaren vu n Elizabeth'tt rctjei-rintj (Groningen 1892), waartoe hij ook' een onderzoek in Engelsche archieven had verricht. De aldus verkregen kennis van het Engelsche archief wezen maakte hem later tot den aangewezen man. om toen van rijkswege onderzoekingen werden ingesteld naar hot materiaal, dat buitenlaiidsche. archieven betreffende do Xederlandsche geschie denis bevatten Engeland voor zijn rekening te nemen. Het verslag van deze archief reis is oen werk, dat aan do beoefenaar!? dor' historisch»*' wetenschap vele diensten heeft bewezen. Teeamen mot Kernkamp schroef Brugmans een Alyemeene Cieschiedenit). een v-elgebruikt hand boek, waarvan eenige. jaren geleden een tweede druk is verschenen. Sinds evenwel Brugmans in 15)01 Kernkamp als hoogleeraar aan de Amstordamsche Universiteit had opgevolgd, richtte zijn belangstelling zich meer in 't bijzonder op do zoo merkwaardige en glorieiise geschiedenis dor hoofd stad. In den beginne was het vooral de economische zijde der Amsterdamsche geschiedenis, welke zijn aandacht trok. In zijn nog steeds lezenswaardige inaugureele rede: Het beUiny der ecomonische yeschiedschrtjvintj, toonde hij de beteekenis der economische ontwikkeling niet alleen op zich zelf maar ook ter verklaring der politieke gebeurte nissen in te zien, al verklaarde hij tevens niet te willen stranden op ,,de klip van hot historisch-materialisme". Deze belangstelling droeg rijke vruchten. Als resultaat van een uitgebreid onderzoek had Brugmans, reeds voor zijn be noeming tot hoogleeraar, in het groot-e verzamelwerk Amsterdam in de zeventiende eeuw" een lijvige studie gepubliceerd, getiteld: Handel en Nijverheid, die ongetwijfeld tot zijn beste werk behoort en waaraan ieder beoefenaar dor econo mische geschiedenis van Amsterdam veel te dan ken heeft. Het jaarboek van Amstclodamum bevatte meermalen belangrijke artikelen van zijn hand. waarvan hier een studio over het ontstaan van Amsterdam en oen andere over het ISe-eeuwscho tijdschrift De Koopman" mogen worden genoemd. In de Bijdragen on Mededeelingen van het Historisch'Genootschap publiceeerde hij o.a. de statistiek der in- on uitvoerrechten van 1MU7/UH en de notulen en bijlagen vaii het ..Collegie van Commercie", de oudst» Kamer van koophandel van Amsterdam. Tesamon niet Peter»', gaf hij een fraai geïllustreerd werk over do geschiedenis der Xederlandscho steden uit. In latere jaren heeft Brugmans zich blijkbaar over 't algemeen meer aangetrokken gevoeld tot het poptilariseeren der historische wetenschap. Daarvan getuigen o.a. zijn beide boeken: Opkomst en bloei van Amsterdam en Hel nieuwe Amsterdam, werken die ongetwijfeld de belangstelling van breede kringen hebben getrokken. Tot dit genre behoort' ook een boek over: De Middeleeuwen, in de serie der wereldbibliotheek verschenen, en eveneens de onlangs uitgekomen: Proeve eener Beschavingsgeschiedenis van Nederland.. Dat intusschen ook de studie der politieke geschiedenis zijn belangstelling behield, blijkt o.a. uit het in 1926 verschenen werk: De buitenlandache politiek van het Briteche rijk. Met dr. Wachter gaf hjj de: Briefwechsel des Vbbo Emmiits uit, terwyi een uitgave van de correspondentie van Leycester in voorbereiding ia. Een volledige opsomming van het literaire werk van Brugmans is dit geenzins, want daartoe Prof. Dr. H. Brugmans behoorcn <>.u. i>»>k nog talrijke tijdschriftartikelen. Doch het j.'«-n<>fm<lf bewijst wol reeds de. groot t* \\vrkknicht e.n d<- vt;el/ijdigo . bolangslelling van den auteur. Niet iraarm* z»»u ik willen beweren. dat de bookoii van Hrugmans nergens reden tot kritit-k geven. Wie zich op zoo'n breed vehl bi'weeirt. geeft zich va n/el t' wel eens bloot aan de kritiek van specialisten. Ken goed geheugen en een vlugge pen -zijn benijdenswaardige eigenschap pen, doch hebben ook hun gevaarlijke kant ! Doch welke goede eigenschap heeft niet haar schaduw zijde ??'''. Het succes van den jubilaris als academisch .docent blijkt wel uit de waardeering zijner leer lingen en uit de talrijke proefschriften, die onder zijn U-iding zijn bewerkt. Een artikel over Brugmans ware onvolledig. wanneer men hem alleen als schrijver en docent beschouwde. Zijn aanleg maakt hem bij uitnemend heid geschikt voor het waarnemen van bestuurs functies, waarvan hij dan ook vele bekleedt. Zonder volledig te zijn. noem ik zijn lidmaatschap van de Commissie voor 's Hijks lieschiedkundige Publicatiën en van het . bestuur van het Historisch Genootschap, zijn voorzitterschap van Amstelodamum en van hot Ned. Econ. hist. Archief. Zoo neemt'?'Briigmau.s in don kring der Nederlandsche historici een hoe! aparte plaats in. Zonder te willen beweren, «.lat in dezen kring ruzie .schering en inslag ie. zou men hem toch gevoegelijk kunnen aanduiden als ..de man.' die met niemand ruzie heeft"! Dat wil geenszins zeggen, dat Brugmans geen eigen meeningen zou hebben. Zelfs geeft h\j daaraan wel eens uiting met een stelligheid, die sommigen prikkelt! Evenwel doet zijn even wichtige geest hem ook de betrekkelijkheid van de waarde der diverse ..meeningen" inzien en dat verleent aan zijn patriarchale figuur een zeker cachet van verzoenende gemoedelijkheid. Zoo kunnen ook zij, diéin wetenschappelijke en poli tieke opvattingen soms met hem van mèening verschillen, van ganscher harte den wensch uit spreken, dat hét hem gegeven moge zijn aan het reeds verrichte belangrijke werk nog heel veel toe te voegen. SCHAKEL l MEILIGEWEG 11rl?* AMSTERDAM Overhemden naar maat Bi) ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN i t ? u