Historisch Archief 1877-1940
J
lr.
i8
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 MAART 1929
No, 2703
KIESWODUWE
TE
STEUNZOLENpiSmöKHOI
ter
HERSTELT DBPLATVOBT\\
.A.MASSING.
O.Z.VOQ.WBUR6WAL 33*. XTO
HMIT BINfltNéASTMUISJ
Huize KUM-OF
Rast' en Herstellingsoord
WASSENAAR
Prijs f 2.50 per dag - Tel. 125
Hoogtezon aanwezig
N. TIMMERS
Ged. Verpleegster
Spoor's
Mosterd
W A. Spoor Jr., Culemborcf.
AAN DE INZENDERS
Alle voor het redactioneele gedeelte
bestemde i n * e n d t n g e n moeten
worden geadresseerd '. '
REDACTIE VAN
DE GROENE AMSTERDAMMER"
KEIZERSGRACHT 333
AMSTERDAM, ?
?onder vermelding van persoonsnamen.
Verkeerd Verbonden ...
door Melis Stoke
VELEN zullen, met mij, veront
waardigd zijn over de wijze
waarop, in dit weekblad, een der
vaardigste teekenstiften van Neder
land, zich geleend heeft tot eene
dubbele persiflage, namelijk van het
hoogstaande college van de Tweede
Kamer der Staten Generaal en van
het aanbod der telefoonadministratie
om hare lijnen, versterkers en luid
sprekers ter beschikking te stellen van
hen die het woord moeten voeren in
eene vergadering waarheen zij zich
uiet persoonlijk begeven kunnen.
De Tweede Kamer moge door hare
levendige debatten en gekruide inter
rupties blijven aantoonen dat zij
leeft door de persoonlijke
gedachtenwisseling harer leden die daarvoor de
Handelingen ter beschikking hebben.
De telefonie echter zij in onderstaande
regelen verdedigd tegen het misver
stand van eene averechtsche toepas
sing der door haar geschapen gelegen
heid.
Ik weet dit niet boter te doen dan
door het te boek stellen van eene
versche ervaring. Onlangs zat ik met
eenige kennissen te bitteren in het
CaféDe Vroolijke Accijnsverlaging
toen ik plotseling bemerkte, dat het
etensuur verstreken was, en dat het
hoog tijd mocht heeten Mathüde
telefonisch iets op den mouw te spel
den omtrent dringende conferenties.
Ik begaf mij dus naar de telefooncel,
welke echter bezet was. Na het genot
van een verdere borrel begaf ik mij
weer naar de telefooncel waaruit juist
een mijnheer in het zwart te voor
schijn kwam met betraande oogen.
Met een haastig excuus wilde ik hem
voorbij gaan toen hij mij tegenhield en
zijn plaats overgaf aan' een anderen
heer, eveneens in het zwart.. Deze
maakte volle twintig minuten van
het toestel gebruik. Ditmaal wilde^ik
mij niet laten verschalken en wachtte
op mijn beurt. Maar hoe groot was
mijn ergernis toen de man tenslotte
snikkend naar buiten trad en spra
keloos van aandoening de hoorn aan
een wachtende bood.
Woedend begaf ik mij naar het
buffet om mij te beklagen, doch tot
mijne verbazing zeide de chef dat het
hem zeer speet maar dat de lijn was
afgehuurd door eenige lieeren die
deelnamen aan een begrafenismaaltijd
te/Bergen op Zoom en op deze wijze
hunne redevoeringen uitspraken. Dit
maakte mij veel duidelijk en, naar
mijne vrienden terugkeererid, vertelde
ik mijne ervaring en wees op een
tafeltje naast ons waaraan de sprekers'
van zooeven gezeten waren met
eenige anderen. Tnderdaad keerde
hunne conversatie telkens terug op
zekeren Willem, bij het uitspreken van
wiens naam zij het hoofd schudden en
haastig nieuwe borrels bestelden.
Gelukkig bezat het cafénog een
ander telefoontoestel in een glazen
cel bij den portier. Maar toen ik die
binnentrad zat daar een dikke man,
schuddend van het lachen een
toespraak te houden die, blijkens den
gepeperden inhoud, bestemd scheen
voor een heerendiner te Appingedam.
De portier beloofde mij te zullen
waarschuwen zoodra de lijn vrij was,
maar hij zeide dat dit nog wel eenigen
tijd zou kunnen duren aangezien hu
eerst nog een dominéverwachtte die
zijn trein naar huis gemist had en
minstens ' twintig minuten
catechesatie moest geven aan de kinderen
zijner parochianen te Zierikzee, ver
volgens een stamgast die beloofd had
het woord te voeren over Plaatselijke
Keuze te Schiedam doch verhinderd
was persoonlijk daarheen te gaan, en
tenslotte een humorist en karakter
komiek die was uitgenoodigd om een
verkiezingsvergadering op te luisteren
van de plaatselijke afdecling der
Vereeniging voor Staatsburgeressen
te Nieuwediep.
Aangezien ik toch niet wachten kon
met mijne waarschuwing aan Mathilde
begaf ik mij ijlings naar de Blauwe of
Muzikale Sociëteit om aldaar het door
mij gewenschte telefoongesprek af te
wikkelen. > Helaas.... de nieuwe, ge
legenheid scheen zoo enorm ingeslagen
te zijn dat de lijnen van de club alle
bezet waren. De portier legde mij
een lijst over waaruit mij bleek dat er
niet.minder dan achttien toespraken
werden gehouden in de diverse
spreekcellen.
,,Als u -eens wist, mijnheer," zeide
hij, wat een succes dat is.... We
hebben zelfs toestemming moeten
geven dat Professor Kohnstamm ge
bruik maakt van het toestel achter
het buffet voor een redevoering over
Sexualiteit en Huwelijk in Wolfhezen..
Let u maar niét op de slechte be
diening. De buffetjuffrouwen hangen
aan zijne lippen. Zooeven kwam er een
telegram voor hem uit de vergadering
dat het gerinkel met de borden en glazen
zoo hinderlijk was, maar daar is nu een
maal niets aan te doen, want er is geen
spreekcel meer over. In n cel zit
mijnheer Duys voor een Indonesischen
feestavond te Klundert te spreken. . ..
In een andere cel zit Minister Kan om
het jubileum van het achttiende elftal
van de Harderyvijksche korfbalclub
luister bij te zetten.... in weer een
andere cel spreekt dominéKersten
voor de Israëlitische Geamputeerde....
Boven in de directiekamer houdt
mijnheer Duymaer van Twist theorie
over het roestvrij houden van de
bajonet voor de burgenvacht van
Koog aan de Zaan.... laat ik u zeggen
dat het teveel wordt voor onze tele
foonjuffrouw .... We hebben er al
een boel .ellende mee gehad.. Stel
u voor.... gisteravond heeft ze aller
lei verbindingen in de war laten
loopen. .. Ze heeft mijnheer Maivhant
laten spreken in een vergadering van
de Synode waar ze het over de spre-,
kende slang hadden.... en we hebben
een heeléboel klachten gehad omdat
ze per ongeluk mijnheer Van der
Vegte heeft laten spreken bij de be
grafenis van zes slachtoffers van een
ongeluk bij een onbewaakten overweg.
Het ergste was nog dat wij mijnheer
Kleerekoper een gloeiende toespraak
over de doodstraf hebben laten hou
den inde cel die gereserveerd was voor
Mr. Kamp vóór een gezellig avondje
voor de gevangenen in de cellulaire
strafgevangenis in Haarlem.... Ik
hoor dat mijnheer Kamp zijn verzen
heeft opgezegd over de lijn die ver
bonden was met de vergaderzaal van
de Nederlandsche Handelmaatschappij
.... Mijnheer Van Aalst moet woe
dend weggeloopen zijn.... Hij dacht
dat het een verrassing van Professor
Treub was...."
Op dat oogenblik kwam Mgr.
Nolens woedend toeloopen....
.?Wat is dat portier...." riep hij
uit... ,,ik zou het Seminarie te War
mond toespreken en nu laten ze me
weten dat ze er niets van begrijpen
Muziek in blik
De man die eens Amerika ontdekt heeft
en veilig rust in der historie schoot
weet niets van al het kwaad en aldennood
die hij t aldus ontdekkende, verwekt heeft...
-4 merika heeft sindsdien leeren tooveren...
en zijn bewoners zijn al jarenlang\
metmenschenen machine» aan den gang
de goede oude wereld te veroveren....
Tot dusver bleef hun krachtig mededingen
in hoofdzaak technisch en financieel..,
maar dreigend komt thans intellectueel
het nieuwe volk Europnbinnendringen...
...De film is niet meer zwijgend... en ten
leste
verovert sij dit oude taalgebied,
en 't Europeesche strijkje houdt het niet
voor het succes van honderd-mans or
kesten. ...
Gij.... trouwe musici der bioscopen...
A l was 't klavier ontstemd,de fiedel valsch,
.... 'A; gedenk in dankbaarheid uw
Weener wals
bij 't naderend gerucht van de syncopen...
Ge hebt geen kans met zulke concur
renten ....
De film draagt in haar lijf geconserveerd
de klank van een orkest...enwat beweert
ge tegen de vermaardste dirigenten... ?
Ik leg het vraagstuk voor de bolleboozen,
hoe men uiv arbeidsmarkt beschermen kan,
nu er orkesten van een honderd man
de grenzen overyaan in. ... blikken
doozen ?
MELIS STOKE
waarom ik over den noodzaak van het
twee-kinderenhuwelijk spreek en de
voordeelen van de leer van Malthus..
dat moet eene vergissing zijn...."
De portier snelde weg, en kwam
even lateer zijne excuses stamelen....
,,De nieuwe telefoniste heeft u de
verkeerde lijn gegeven.... U hebt
gesproken voor het vijfentwintig jarig
jubileum van den Goudschen voetbal
bond .... op uw lijn was mijnheer Lou
de Visser aan het spreken.... Een
klein ongelukje het is al her
steld...."
Om half twaalf des avonds kreeg ik
Mathilde aan de telefoon.
Het is een beetje laat geworden
voor het eten.... ben je al vast
begonnen...?».?" vroeg ik..... en da
delijk, om de storm te bezweren, ver
telde ik van mijn interessante er
varingen. ...
Het is merkwaardig. . .. vrouwen
interesseeren zich niet voor techniek.
Mathilde zeide alleen: ,,Schaam je....
je hebt geborreld.... je spreekt
wartaal...."
Ik bezwoer haar bij hoog en laag dat
het waarachtig waar was.... z»
antwoordde niet?. toen zeide ik eeii
zeer krachtig woord... en nóg een...
en nog een vél erger..
Er kwam geen antwoord.... Maar
opeens kwam een luid gerucht uit do
cel naast mij.... en de portier rukte
doodsbleek mijn deur open....
Om Godswil.... mijnheer....
houdt u op.... geen woord meer....
er is wér eene vergissing.... u staat
verbonden met Warmond...."
Toen ben ik teruggegaan naar het
CaféDe Vroolijke Accijnsverlaging....
LINCOLN
de meest volmaakte wagen
JAN LIMBACH- Haarlem
2703
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 MAART 1929
UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
Groquante croquetjes
door Alida Zevenboom
OM niets. Of eigenlijk om oen boek.
Dat zij altijd over de leuning
hangt als meneer Stanisla\vski thuis
komt. heb ik nl eens verteld. En dat
zij sigaretten rookt on tot twee uur
's middags in zoo'n on/.odolijke pyja
ma rondloopt, weet u nog niet. Maar
hot kwam eigenlijk aan om een book.
Van do wook bracht ik zelf de
koffieboel boven, want Loontje hooft
haar voet verbrand. Mot dio meiden
heb jo tegenwoordig altijd wat. En .
als zo ziek zijn, kan je hot nog betogen
ook. Je kon do rook op de kamer snij
den wat al troon pas geeft on zo zat
op de divan in een broek on oen jasje,
Dat geeft 'hoelcmaal geen pas. En ze
lus dat book mot den gelen omslag.
dat altijd bij 'meneer vStanislafski
op. het Jiocktafeitje ligt en waarin
met eoji vrouwenhand een opdracht'
geschreven staat. Wat ook niet te pas
komt, want het zul wol van oon ge
trouwde vrouw zijn. En hoc zij aan dat
boek gekomen is, HOU ik wol eens willen
weton. Zeker niet op oen netto manier.
En dat geeft ook geen pas. En dat'
allemaal in mijn huis ! Maar jo kan
je oogon niet van achteren on van
voren hebben on dat is maar pood
Ook, want dan bad je goon lovon, Hot
is nu al erg genoeg.
Hot was of ze expres zóó was gaan
zitten dat ik dat gele. boek zien. moest.
Jawel, dat kon ik.
Ik deed net of ik niets zag al kreeg
ik eon gevoel of ik do geling zou
krijgen, zoo werkte ze niet dat boek
voor mijn qocen. En haar smoes is
goed. Mevrouw" voor en mevrouw"
? na en zoo lief. Maar hot is oon slang.
Ik ben ook een vrouw, maar hoe
kunnen die sukkels van mannen aan
de vrouwen zooveel macht in de wereld
geven,, zoolang er onder ons vrouwen
iipg zooveel rondloopt dat je niet
vertrouwen kan. En hoe grooter slang
hoe harder de mannen er in loopen.
Want hoe komt ze anders aan dat
boek?
Maar dien meneer daar beneden
moet ik ook in de gaten houden, want
nooit een on vertogen woord, nooit
een on vertogen blik en alles in de
puntjes. Haast een begijntje zoo keu
rig. Maar geef ze de ruimte l
Er lag bij haar op tafel nog. een boek
te zwerven dat ik weglei toen ik
de koffieboel klaar zette. ,
Dat moest u toch eens lézen,
zei, ze valsch. Dat is door een domine's
vrouw geschreven en zoo interessant.
En zoo echt litterair.
Daar houd ik niet van, zei ik,
want litterair wil gewoonlijk zeggen,
dat hot erg laai is.
", Noen. maar dit is erg interessant.
De schrijfster is getrouwd met oon
domino.
Hoe heet het? vroeg ik.
- ,.De Zondaar" zei ze. Xet iets
voor U.
,.l)e zonde trekt me aan", zei ik
ernstig, want men Avordt er altijd
beter van als men er van loost. Ik
hoop dat dat met u ook zoo zal zijn.
Leest u dan maar gerust dat
book, zei /.o. ITot is al do vijfde druk,
u kan dus wol nagaan of hot ook. een
goed boolc i«. Noemt 'u het gorust
maar ,niee. Ik krijg hot wol van. u
terug nis n het-uit. heeft.
Eon serpent kan. niet mooier spreken.
. Dinsdagavond, toon de vaten
gew'asscheii waren, bon ik op mij n gemak
uraan zitten on sloojr liet book open.
Voorin «lap oon uitknipsol uit de
.,Nieuwe Rotterdammer" waarin eon
verslag stond van oeu lozing dio de
domino, dio uiet do schrijfster vnu hot
boek getrouwd is. over haar on haar
bock gehouden hooft.
Ik heb mijn bril want ik bril
niet van wege do jaren maar omdat
ik zenuwen op mijn oogon heb
wol driemaal afgewreven, want veel
begreep ik er niet van on toen ik hier
on daar oon bladzij in het book open
las. ben ik'weer aan het wrijven gegaan.
Zoo schrijft dus tegenwoordig een
dominé'svrouw en over zoo'n. vrouw
en over zoo'n bpek durft eon domino
een lezing te houden in plaats.van in
het kolenhok te kruipen on zich voor
het oog van hot menschdom 'weg. te
houden. En ik zou wel eens willen
weten wat de kerkeraad er van zegt
en als meneer R ikus Colijn weer eens
bij me komt, want hij heeft me beloofd
me eens af to halen om me de
JZuiderzeewerken> te laten zien, waar hij nu
voorzitter van is, waaruit u weer eens
zien kunt, dat als je in de politiek
bent, overal verstand van hebt, ik
zeg dat ik meneer Rikns er eens een
paar hoofdstukken uit zal voorlezen
en hem dan vragen of hij eens raden
kan wat voor een soort vrouw dat
geschreven heeft! Ik ben benieuwd wat
bij zeggen zal!
En litterair dat het is! l Maar ik
heb het haar teruggegeven en:. ..
In den Beierd
door Ds. F. W. Drijver
TTOORHEEN mocht in oen stad
V van eenigo beteekenis behalve oen
gasthuis, oon leproze-nhuist. een pest
huis en oen dolhuis ook een Beiord niet
ontbroken. Op oen ouden plattegrond
van het Amsterdamscho Uasthuis
zien wij een dor gebouwen, staande
dicht bij do gasthuispoort en de Oudo
Zijds Achterburgwal on tusschon het
liegonteii Comptoir on het Soldaten
Gasthuis welk laatste in 1587
gesticht werd ten behoeve van zieke
en gewonde soldaten aangeduid
met den naam Boy ei t, dateerend uit
het begin der zestiende eeuw.
De Beiord verschafte nachtverblijf
aan vreemdelingen, in hoofdzaak
landloopors en bedelaars, dit.' er oorspron
kelijk gedurende de wintermaanden.
van November tot Mei.' later tijdens
het gohoele jaar, om 'l'ïods wil onder
dak konden verkrijgen, wel to ver
staan, volgóns verordening van* 30
Nbv. 1590, uiet langer dan drie
nachten, zooals Vondel zegt:
J)c Bttjcrt hcrbcrijht tro»
Drie nachten liefdereen vcrlcgc
u-umlelrf«strn.
Die.uacckt en ycldeloos, rernutyert zien
van vasten.
Daar volgons het bekondu spreek
woord ,,armoede list zoekt", kwam
het niet zelden voor dat do klanten,
na don vierden nacht ergens een
schuilplaats te hebbon gezocht, zich
wederom kwamen aanmelden' voor
andermaal vrij logies. Vandaar hot
later genomen besluit dat de gaston
niet binnen don tijd van zes weken
mochten terugkomen. Volgens een
oude beschrijving werd de poort voor
zonsondergang geopend. . wie later
kwam liep de kans buitengesloten' te
worden. Door de poort kwam. men
in een lange gang, welke leidde naar
een groot vierkant vertrek, waarin
Meneer Stanislafski is er op aan
gekomen en het acteurtje on al mijn
gasten" en.. .. Enfin, ik heb haar
de huur, opgezegd, dat is het voor
naamste.
Dames die sigaretten rooken in
manskleoren en zulke boeken lezen,
hooren in een net pension niet t'huis.
Stel. je voor dat meneer T! ikus ns
verkeerd geloopen en bij haar was
binnen gekomen ! Onze beele verkie
zingscampagne was er door in de
war gestuurd !.. ..
zich een haard bevond en de noodigo
banken stonden. Hier Werden de
gasten, zoowel inannoii als vrouwen,
onthaald op eon warm of kond maal
en dun bier het (Jasthuis had zijn
eigen brouwerij en bakkerij alsook oen
vetmesterij, voor welko laatste het
afval van het otoii «goede diëtisten
bewees. Nadat tic trasten zioh te b«-d
haddon begeven, werden do
bovenkleeron in manden in do gang tot don
volgenden ochtend opsx-borgen. De
..Bayert Vader" droei: zorg dat, als
in onze hotels, de gaston behoorlijk
ingeschreven on na dm derden'nacht
afgeschreven werden. Zij, dio van do
gastvrijheid van den Beiord genieten
wildon, waren volgens een handvest
dor stad verplicht er aan den Vader of
Moeder kennis van to geven indien zij
,.uiot oenige schurfte, rappigbeyd ot'
andere' heymolijke gebreken besmet
waren." teiwijl /.ij, die met Lazatye.
Spaanscho pokken.als anderszins be
smet waren, om oi-srei» tv voorkomen,
niet toegelaten werden, 's Morgens.
als do gasten ..beneden" varen on hun
ontbijt gebruikten, stelden do Vader
en Moeder, alvorens do poort voor hot
vertrok geopend werd, in do slaap
zalen yen onderzoek in of er misschien
een of ander ontvreemd was. Mocht
iemand het in onig opzicht to bont
gemaakt hebben, dan had hij of zij
de komst van den Schout tor afreke
ning af to wachten. Do Amstordam
scho Beierd is in hot jaar IS 11 opge
heven. Omtrent don oorsprong'van
het woord tasten de geleerden nog
stöods in hot duister. Sommigen
denken er bij aan eoiv oud Fransen
?woord ..Bay", synoniem met
Aubergo", da. herborg, terwijl anderen'
het afleiden willen van het woord
baaierd", hetwelk zooveel' als chaos
of warboel béteekent.
PRIMA
?i
?i
'f' ':
,1