DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 MAART 1929 No. 2703 No. 2703 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 MAART 1929 Zij schrijft toch in haar rapport: ,, . .terwijl haar (Louisegroeve) door het contract niet te tcckenen tic kans om de aanzienlijke in het bedrijf gestoken bedragen terug te ontvangen, onmiddellijk zou zijn ontgaan. Van een geheel vrijwillige oiulerteekeniug van het contract kan dan ook naar de overtuiging van de Commissie niet worden gesproken." Kn thans komt ,.De Groene" zich nog eens op dezelfde uitlating der Crisis-Knquêtecommissie In-roepen, alsof er met zoo danig beroep nooit een vuiltje aan de lucht is geweest en alsof dit vuiltje-van-een-beroep verhelderend kan werken .' Dat voorts totaal wordt genegeerd o.m. wat in het arbitrale vonnis te vinden is over het overwicht van dert Staat bij de prijsdrukkingen. wordt, naast het vorenstaande, iets onbeteckcnends. D'e conclusie van den hoofdredacteur van ..De Groene" sluit, gelijk ge/egd. logisch aan bij het valsch? feitelijke beeld, dat hij zich van de I.ouisegroeve-zaak gevormd heeft. Pe conclusie is derhalve evenzeer valsch. De eisch der Louisegroeve, dat de inhoud der contrac ten, waarbij de prijzen zijn gedrukt, wordt getoetst aan de billijkheid, wordt afgewezen met een beroep op den ..grondslag van het vertrouwen in het maatschap pelijk verkeer." nml. ,,dat overeenkomsten worden nagekomen." Dat beroep wordt gedaan ten gunste van den Staat, icicns nnttroct-bicuk de aaiilcidiiii; t<>t <lc gotische Loniscgi-OfiY-zdak crür<\</ /.«, maar over wiens, door getuigen en schriftelijke bescheiden bewezen. contract-breuk door ,,De Groene" niet wordt gerept. Dat beroep wordt gedaan ten laste van de Louisegroeve. die onder onredelijke pressie weigering van den Sta.it om den overeengekomen prijs te betalen; bedreiging met intrekking der ontginnings-vergunning de prijsdrukkingen heeft moeten aanvaarden. Dat beroep wordt gedaan ter veiligstelling van contracten, welker inhoud door ,,De Groene" totaal wordt doodge zwegen, maar waarvan deskundigen als l'rof. Westen dorp, Ir. Kosenwald, Dr. \Ventholt de verregaande onbillijkheid hebben blootgelegd. ' Den hoofdredacteur van',,De Groene" is het ..een raadsel", hoe de Louisegroev? ooit heeft kunnen denken dat in de aangegane akte van compromis Jag vervat de opdracht aan arbiters, om den inhoud der afgedwon gen contracten te toetsen aan de'.billijkheid. Kr zijn omstandigheden, die wellicht ook voor den hoofdre dacteur van ..De Groene" aanleiding zijn tot nadere overweging ten deze: de omstandigheid, dat de jongste Kamercommissie ??die vermoedelijk, overeenkomstig hare verantwoordelijkheid, de zaak wat nauwkeuriger heeft onderzocht als haar eenstemmige meening heeft gegeven, dat zij ..niet verwonderd (zou) zijn geweest^" wanneer arbiters op den grondslag van de akte van compromis hun ? taak overeenkomstig du lezing der I.ouiscgroeve ruim hadden opgevat: de omstandigheid voorts, dat -Mr. W. Xolen aan wiens woord eenig gezag toch niet te ontzeggen valt -- het ,,volmaakt onbegrijpelijk"-heeft genoemd, dat arbiters; in afwijking van de zienswijze der Louisegroeve. ,de hun gegeven opdracht eng hebben gezien. YYamiüer de hoofdredacteur van ,,De Groene" dit punt nog eens nader beziet, zal hij mi»chien ook ontwaren, dat de opdracht aan arbiters anders luidde, d.in door lic-m in zijn artikel is medegedeeld. De hoofdredacteur van ,,De Groene" schijnt zich ook nog over iets anders te verbazen, dat nml. du Louisegroeve ook na de aangegane arbitrage blijft aandringen op inwilliging van haar oorspronkelijk verlangen, den inhoud der afgedwongen contracten aan de billijkheid getoetst te zien. Ook ten deze verwijs ik naar het gepubliceerde schrijven van Mr. YV". Xolen, waarin uitvoerig wordt uiteengezet, dat en waarom de Louisefjróovéook na de aangegane arbitrage en'na de arbitrale uitspraak, waaraan zij in geen enkel op zicht tornt, ,,volkomen vrij" is te verlangen, dat dit geschilpunt alsnog tot oplossing wordt gebracht gelijk, na nauwkeurig onderzoek, de Crisis-Knquctecommissie n, tot tweemaal, toe do Tweede Kamer bij zorgvuldig Voorbereide beslissingen, het hebben gewild. , Het zou mij allerminst verwonderen, wanneer ,,De Groene," indien zij zich de moeite zou getroosten, van de feiten volledig en grondig kennis te-nomen, haar slotsom - dat aan den Staat efschen worden gesteld welke men aan een-particulier niet zou durven opleggen zou wijzigen overeenkomstig'de uitspraak, die de ' Crisis-Enquêtecommissie in haar Eindverslag heeft neergelegd, dat nl. de Staat zich in casu heeft gestold ,,op een standpunt, dat in een particuliere iirma,alge meen zou worden .afgekeurd." Mij zou het eenigermate doen bekomen, van mijn verbazing dat het mogelijk blijkt, dat in een aangelegenheid., waarbij niet alleen ? groote private belangen maar. ook een!voornaam publiek belang betrokken is, in goede trouw mot groote stelligheid oordeelvellingen zonder kennis van zaken worden neergeschreven. .Mr. C. l'. M. KO.M.MK De heer Kommo constateert m zijn' stuk hetgeen niet alleen gesteld, maar ook bewezen moet worden dat do Staat contractbreuk heeft gepleegd. Dat kan alleen slaan op de stelling, dat de Staat .een garantie voor eventueele verliezen zou hebben gegeven. Do heeren Volmer- en It'omiue zijn van de juistheid van deze stelling overtuigd. Daarmede .staat of valt de heele- bewering omtrent contractbreuk. Wanneer uien slaagt in het bewijs, dat deze garantie is toegezegd?ik heb dat reeds n eerste instantie toegegeven?dan heeft Louise Groeve in hoofdzaak do overwinning behaald. Slaagt, men daarentegen niet in dut bewijs, .dan heeft Louise Groeve do hoofdstelling verloren. Xaast deze hoofdstelling is er nog een bijstelling, die ook niet van bet eekenis is ontbloot. Het is deze: aangenomen, dat er geon garantie is gegeven, is er dan toch niet aanleiding, billijkheidshalve aan do wenschen van Louise Groeve tegemoet te komen.? Ten aanzien van deze tweede stelling staat Louise Groeve veel sterker, dan voor wat betreft de eerste stelling. Iedereen zal moeten erkennen, dat er geldige argumenten zijn aan te voeren voor een vergoeding billijkheidshalve. Daartegenover staan echter naar mijn meening sterkere argumenten 0711 geen vergoeding te geven. Tegenover dengene, die met betrekking tot dit punt het goede hart sterker wil laten spreken, dan het verstand, sta ik echter machteloos. Ik bepaal mij tot deze beide hoofdpunten. Ook in eerste instantie heb ik mij daartoe bepaald. Ik besprak uitsluitend de vraag: is er, nu reeds arbitrage in be perkten zin heeft plaats gevonden, nog aanleiding om arbitrage in minieren zin ,te aanvaarden ? Het antwoord op die vraag wordt door de b.'ide strllingen, die ik formuleerde, behcerscht. In n opzicM wil ik gaarne amende honorable doen. Ik schreef in eerste instantie: ,,IIct is niet uitgesloten. dat het beheer van Graetheide minder goed is geweest dan dat van Borgerode of Carisborg." Deze bewering steunde op het volgende. Tegenover de drie door Louise. Groeve geraadpleegde deskundigen. Prof. Westendorp, Ir. Kosenwald en Dr. \Ventholt, die verklaarden, dat d.* exploitatie op behoorlijke wijze is geschied, staat het getuigenis van Mr. Frowein, Directeur van de Staatsmijnen en van de Kodibu derhalve toch ook wel een deskundige van gezag van het tegendeel. Staande tusschen deze deskundigen, die het oneens zijn, heb ik als nict-deskundige, die de rapporten der deskundigen niet heeft gelezen en ze, zoo hij ze gelezen had. ver moedelijk toch niet zou liebben kunnen beoordeclen, geconcludeerd, dat bet niet uitgesloten is, dat het beheer van Graetheide minder goed is geweest. Ik geloof, dat ieder niet-deskundige in deze omstandigheden tot deze zelfde conclusie zou zijn gekomen. Dat ik mij daarmede aan een insinuatie 2011 hebben schuldig gemaakt, zooals de-. Telegraaf heeft beweerd, is te belachelijk om daarop in te gaan. Ik maak dus geen amende honorable voor deze bewaring, maar uitsluitend voor het feit, dat ik deze bewering, waartegen Prof. Volmer en Mr. Uomme misschien op goede, gronden zijn opgekomen, in mijn betoog heb opgenomen. Want zij is in mijn betoog volmaakt overbodig. Wanneer men aanneemt, dat er garantie is gegeven, is er aanleiding om te onderzoeken, of d« exploitatie behoorlijk is geweest, omdat de garantie uit den aard der zaak uitsluitend zou gelden voor het geval, dat de exploitatie op behoorlijke wijze is geschied. Ook wan neer men meent, dat billijkheidshalve een vergoeding moet worden gegeven, is er aanleiding zich een oordeel te vormen omtrent, de wijze van exploitatie. Waar ik chter aannam ? en nog altijd aanneem dat er geen garantie is gegeven en dat ook billijkheidshalve geen vergoeding dient te worden toegekend, is het oordeel omtrent de wijze, van exploitatie, in mijn betoog vol maakt overbodig en ik had beter gedaan die bcwcting weg te laten. Ik zwijg omtrent .allerlei details, die de heer Rommc ter sprake brengt en die aan mijn betoog, dat ik in twee stellingen heb samengevat, niet afdoen. De heer Komme beroept zich voortdurend op getuigenissen, die in zijn kraam te pas komen en hij verzwijgt getuigenissen van het tegendeel. Wie zijn artikel leest krijgt bijvoorbeeld den indruk, dat de meerderheid van de. Commissie uit de Twecdo.-Kamcr, wier rapport onlangs gepubliceerd is, het met hem eons is. Dat is niet het geval. De Com missie concludeert, dat het verzoek van Louise Groeve moet worden afgewezen. Dit is mijn standpunt en niet dat van den heer Komme. Die Commissie meent, dat Louise Groeve door het ondertcekcnen van het compro mis en het berusten in het vonnis, aan de uitspraak van de arbiters gebonden is. Ik ben dat volkomen met die Commissie eens. Ik begrijp echter niet, waarom zij deze volkomen juiste redeneering uitsluitend toepast op de acte. van compromis on niet op de contracten, die de Directeur van Louiso Groeve getcekend heeft. Wanneer d? Commissie deze consequentie uit haar betoog zou willen trekken, zou ik het met haar conclusies volmaakt eens zijn, , ;???;. ' ' ' Ik kom terug tot de beide stcllingqn, ''waarin mijn betoog in eerste en tweede instantie kan worden samen gevat. i. Men, moet aannemen, dat er geen garantie aan Louise Groeve is gegeven. 2. Kr is evenmin aan leiding om billijkheidshalve. aan Louise Groeve een tegemoetkoming te vcrleenen. ; Prof. Volmer is overtuigd, dat er wel een garantie is gegeven. In zijn plaats zou 'ik volkomen hetzelfde standpunt 'fonemen. Prof. Volmer heeft immers 'de vergadering, waarin de garantie zou zijn gegeven, bijge woond en hij heeft gehoord, dat die garantie door den heer Frowein werd toegezegd. Do heer Frowein heeft dat echter onder eedc ontkend. Prof. Volmer moet dus aannemen, dat Mr. Frowein zich vergist. Doch even góed als de. heer Frowein zich kan vergissen, is dat bij Prof. Volmer mogelijk. Voor een onderzoek is dus 'alle aanleiding. Welnu zulk een, onderzoek is ingesteld en op de best denkbare wijze. 'De beide arbiters Prof. Meiers en Prof. Scholten hebben dit punt, dat aan hun oordeel werd onderworpen, nauwkeurig onderzocht. Zij hebben van ALLEEN EDELE SOORTEN ZOOALS IN OUDEN TIJD DEN HAAG alle stukken kennis genomen. Zij hebben alle getuigen. gehoord. Kn hun conclusie luidt, dat niet bewezen is, dat de garantie werd gegeven. . Het is een kras staaltje van de wijze van polemiseeren van Mr. Romme. dat hij uit het vonnis der arbiters citeert, dat uitsluitend Mr. Frowein de garantie heeft ontkend welke bewering in dat vonnis niet is te vinden en welke bewering indien zij een samenvatting moet zijn van de overwegingen der arbiters over dit geschilpunt geheel onvolledig is doch dat hij ver zwijgt, de conclusie der arbiters, waarop het aankomt: dat de garantie niet is bewezen. 4. Partijen zijn overeengekomen dit punt aan arbitrage t o onderwerpen. Zij hebben tot dez« arbitrage bereid gevonden ongeveer tic beste arbiters, die voor «leze moeilijke kwestie in ons land waren te vinden. De arbiters hebben zich met groote nauwkeurigheid van hun tank ge kweten. Hi>t. stenogram van di- getuigenverkla ringen telt 3-H bladzijden. Met liet vonnis deiarbiters is naar mijn oordeel dit. geschilpunt uit gemaakt, zoolang althans geen nieuwe feiten, die aan de arbiters onbekend zijn gebleven, worden aangevoerd. Kn daarmede heeft Louise Uroevt haar hoofdstelling verloren. * * * Tk kom tot mijn tweede stelling, dat Louis? Groc-ve» ook billijkheidshalve niet op een tegemoetkoming aan'spraak kan maken. Louise Groeve volgt consequent eenzelfde tactiek. Zij teekcnt contracten en een acte van compromis. Doch wanneer de gevolgen van die handelingen anders zijn, dan zij zich had voorgesteld, verlangt zij, dat het contract, dat van de handtekening van haar Directeur is voorzien, zal worden vervangen door een nieuw contract, dat achteraf meer aan de billijkheid voldoet. De aanvaarding van dit stelsel beteekent een volkomen ontwrichting van het maatschappelijk verkeer, liet risico, dat Louise droeve als ieder moet Joopen, tracht zij af te wentelen op den Staat. Het is ondenkbaar, dat Louise Clroéve, wanneer do tegenpartij niet de Staat. ware geweest, doch een particulier, met haar betoog eenige kans zon hebben gehad bij den rechter. Prof. van dijn heeft er mijn aandacht op gevestigd en ook Mr. Komme doet dat in zijn hierboven opge nomen beschouwingen, dat het niet waar is, dat Louise , droeve de contracten vrijwillig heeft onderteekend. De Kodibu heeft pressie op haar uitgeoefend. Ik heb dat niet ontkend en ik geloof niet. «lat iemand c'.at ooit ontkend heeft. Ik heb mij echter beroepen op een allcs?ins tot oordcelen bevoegde commissie, die verklaard heeft, dat de Kodibu slechts gebruik heeft gemaakt van middelen, die haar door den wetgever ter beschikking waren gesteld. \\anrzou het einde zijn, wanneer men alle contracten die de Staat mede niet gebruik van do buitengewone bevoegdheden', waarover hij in oorlogstijd de beschik king had. heeft afgesloten (,, a f gedwongen" zoo men wil) zou gaan vervangen door andere Contracten, die achter af meer aan de billijkheid beantwoorden? Kr ligt een uiterst gevaarlijke consequentie in de leer, die door Louise Groeve wordt aangehangen en die ook in de dagbladpers vele aanhangers telt. Het is de vrees voor die consequentie', diu 'mij aanleiding heeft gegeven de pen op te nomen. YVat zal het gevolg zijn, wanneer de leer van Louise Groeve zegeviert5 Contracten, die de Staat heeft gesloten en die achteraf onvoordeelig uitvallen voor den Staat, doch voordeelig voor de mede-contractanten, zullen krachtens de gewone regelen van ons burgerlijk recht gehandhaafd blijven. Blijken echter die contracten achteraf voordeelig voor den Staat, doch onvoordeelig voor de medecontractanten, dan zal de Staat, volgens de leer van Louise Groeve, telkenmale verplicht worden billijkheidshalve een tegemoetkoming tu vcrleenen ? Mede om deze consequentie is het te hopen, dat de Tweede Kamer, overeenkomstig het advies 'van de 'meerderheid van haar commissie, de vordering van Louise Groeve af zal wijzen. ' A..C. JOSEPHUS JTETA. '?"*" ?'? '.'-.'?? Kon. Mcttbeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. ?« *? ?* DEN HAAG ?*?*?* AMSTERDAM - ARNHEM Verhuizingen per Auto-Trein SPREEKZAAL: Spoorwegbeheer HET spoorwegverkeer grijpt diep in ons dagelyicach leven, en daarom ia er aanleiding aandacht te schenken aan het apoorwogbeheer, voor zoover dit de behingen van het publiek raakt. In elk land ter wereld vormt het spoorboekje, de dienstregeling, een bron van elk jaar teiiigkeerende klachten. We zullen de dienstregeling voor het binnenland dan ook laten rusten. We hebben eens geraadpleegd eenige buitenlandsche reisgidsen. We noemen hiervan de Livret Chaix (de groote, zoowel als de vijf partieele van de verschillende compagnies de chemins de fer in Frankrijk, Nord, Eet, Etat, P. Ij. M. Orleaus, Midi) de Indicateur, het officieele boek voor Zwitserland, het officieele treinboek voor België, de Orario Generale van Italië, de verschillende Duitsche gidsen, zooals Storm, Henschel,, du Cooks gids voor geheel Europa, de Gids van de Compie Int. des Wagons-Lits, hefc Mitropa-boek en de Indica teur des Grands Express Européens. ' In elk dier gidsen vindt men de voornaamste Europeesche verbindingen, zoowel afzonderlijk als in aansluiting op eigen diensten, zoodat men een duidelijk beeld krjjgt van de mogelijkheden een reis op de aangenaamste en goedkoopste wijze in elkaar te zetten. By een keuze van een traject leggen niet alleen de snelste, doch ook de goed koopste gewicht in de schaal, als men de ver schillende mogelijkheden tegen elkaar gaat af wegen en men niet volstaat met klakkeloos te aanvaarden, wat het een of ander reisbureau u opgeeft. Zelfs staan in de meeste gevallen, de afstanden tot de voornaamste plaatsen in het buitenland aangegeven, zoodat men ten aanzien van de prijzen zich eveneens kan oriënteer en. omdat meestal tevens een tarief tabel is opgenomen. In Nederland heeft men naast ous spoorboekje een apart buitenlandsch gidsje noodig, dat afzon derlijk betaald moet worden en geen afstanden noch tarieven bevat.. Men kan met dit boekje Zuid en Oost-Europa bereizen, mits men maar n kant uitkijkt, n.l. over de Duitsche grens. Het boekje bevat 12 verbindingen over onze Oostgrens, tegen twee naar Engeland en 3 over onze Zuidgrens (Belgiëen Frankrijk). Het publiek heeft zich daaraan reeds gewend. Het vindt het heelemaal niet vreemd n^eer over de Duitsche grens te worden gestuurd, goedkoop als het was in een tijd dat de koersverschillen de tarieven in Duitschland voor onze begrippen laag deden zijn. Zoolang ons reizi gersverkeer daarmede .gebaat was, hadden we tegen deze oostelijke oriëntatie geen bezwaar, maar nu de toestanden zoodanig zijn gewijzigd, dat een reis naar Zwitserland aanzienlijk duurder is door Duitschland, dan wanneer men een andere route volgt, nu eischt het Nederlandsch publiek belang, dat men aan de reizigers de goedkoopste route wijst. In dit opzicht schieten de Nederlandschc spoor wegen tekort. Pet publiek draagt van de routes door Frankrijk zoo goed als geen kennis. Slechts n verbinding wijst ons den weg door Belgiënaar Basel en verder. Verder dan Parijs wordt nergens aangegeven. Hóe we naar Spanje en Portugal moeten komen, of naar Marseille of naar Genua door de prachtigste streken van Europa, dat is nergens te vinden, niettegenstaande de belangen van een zeer groot aantal Nederlanders (Indische , stoomvaaitlijnen) in die richting wijzen. De stoom'"' vaartmaatschappijen hebben nu zelf een verbinding met Marseille en met Genua tot stand gebracht, doch deze hebben Voor het gewone reizigersvervoer geen belang. We hebben ons tot de ,,Grands Réseaux de Chemins de fer francais" gewend, die'n soort centraal bureau bezitten voor hare gemeen» i schappelijke en dus ook voor de buitenlandsche belangen, en wij hebbén op deze toestanden gewezen. Men heeft ons geantwoord dat voortaan de noodige gegevens zouden worden verstrekt aan de samen stellers van het boekje met de internationale ver bindingen. Nu worden die verbindingen gemaakt op een internationale conferentie, zoodat wij eigenlijk niet goed begrijpen, dat een' particulier briefje .van een belangstellende, die niet meer geld wil uitgeven dan noodig ia, voldoende zou zijn om in i deze onjuiste toestanden .verbetering te brengen. Dat men via Lyon, Modane, Turijn veel goed kooper in Italiëkan komen dan via Duitschland en i Zwitserland en zelfs via Luxemburg, Basel enz. schijnt weinig bekend te zijn, evenals dóór die Van Halve Maen" tot Statendam" Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek onbekendheid zoo weinigen er toe komen den ZuidOosthoek van Frankrijk te bezoeken, waar het aan den Westkant van den Mont-Blanc zeker niet minder mooi «n goedkooper dan aan den Oost kant is. Daarentegen maken de bladzijden vol verbin dingen met allerlei kleine grensplaatsjea in Duitschland een beetje potaierlijken indruk. * * - * . Wij hebben lang geaarzeld alvorens we dit stuk inzonden, doch nu ook de behandeling van de Waterstaatsbegrooting geen critiek in groote lijnen gaf, zijn we er toe overgegaan, omdat het de eenige manier is om het publiek een denkbeeld te1 geven van de wijze, waarop het gereisd wordt in plaats van zelf te bestemmen, hoe het reizen wil. Zelfs als men er geen kans toe ziet zelf een reis in elkaar te zetten, dan mag men toch eischen dat anderen,,wier taak het is dit voor u te doen, u de goedkoopste manier wijzen. Xu zegt men wel, dat via Duitschland de beste en snelste verbindingen bestaan en dit is volkomen juist, doch dit is geen gevolg van het drukke reizigersverkeer, doch van den opzet der internationale conferentie, die het verkeer in hoofdzaak over Duitschland trekt. Men zij evenwel indachtig dat over Parijs minstens even goede dag- en nachtverbindingen bestaan, waarvan Engelschen en Amerikanen gebruik maken en die dus zeker niet slechter zijn. , Volledigheidshalve moeten we vermelden, dat we tegen het-eind"yah. het se zoen billetten zagen aangeplakt, waarop een retourkaartje naar Aken werd aangekondigd, dat bijzonder goedkoop moest zijn. Men vroeg voor een 30 daagsch retour ? 14.75. Daar 2 vacantiekaarten'/ 1.4.?kosten, zien We het goedkoope niet in, Op enkele groote stations heeft men eenige (gele) billetten kunnen vinden met de verbindingen via Parijs naaf badplaatsen en naar het zuiden er op. De aansluitingstijden van Hol land uit ontbraken er evenwel op. We zouden in ons land zoo gaarne het spoor boekje Voorzien van een tabelletje van prijzen tot en met 200 kilometer óf iets meer. Bovendien meenen we dat men de maatregel Voor abonnementen yan 14 dagen of drie weken of korter, waarmee men tijdens de Olympische Spelen een proef heeft genomen, blijvend moest invoeren, zooals in Belgi 'en Zwitserland reeds lang het geval is: Het zou een uitstekend middel zijn om ons volk het eigen land te leerén kennen. De eenvormige voor alle tijden en alle- gevallen geldende personen-tarieven werken Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str. koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - Telefoon 22223 fnuikend op den reislust. Daarentegen ontmoeten we in alle andere landen pogingen, die niet succes worden bekroond, om door speciale tarieven, excursies enz., waarbij zeer belangrijke .verlaagde tarieven worden toegepast, de reislust aan te wakkeren en daardoor do inkomsten te vermeer deren. Hier te lande kennen we alleen de goedkoope billetten voor 10 personen, waarmee men echter van vele treinen geen gebruik mag maken en. waaraan zeer groote en onaangename bezwaren verbonden zijn. Die kudde-vorm wil zich niet ieder laten welgevallen en is ook niet overal bruikbaar. Evenmin deugt de z.g.ix. goedkoope trein. De Xederlandsche vrouw, man en kind zijn eigenlijk veel te goedig om zich zoo als kuddedier in een volle, langzaam vo.ortkruipende trein te laten pakken. Vroeg op, laat terug, volle trein, ziedaar het eenige wat de spoorwegen bieden. We willen nog een enkel woord wijden aan het rollend materiaal. Derdeklasse wagens zooals in Engeland, zullen we wel nimmer krijgen. W. J. M. LIXDEX ONVERSCHIETBARE GEKLEURDE V l T R A G E 1OO O M BREED PER MTR GEKLEURDE MADRAS ? O CM. BR EED PER MTR. STALEN r R A N CO i