l.' 22 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 MAART 1929 No. 2704 DE AMSTERDAMSCHE ii. van LEVENSVERZEKERING AMSTERDAM, N. Spiegelstraat 17. verzekert aan een man oud 30 jaar, tegen betaling van een premie van ? 298.?'s jaars, een bedrag groot ?10.000.?, uit te betalen bij zijn overlijden binnen 35 jaar. Bovendien wordt vanaf dat overlijden een rente, groot ? 100.?per kwartaal, uitgekeerd aan zijn nabestaanden, totdat de termijn van 35 jaren verstreken is. Is de verzekerde na 35 jaren in leven, dan heeft hij het recht een der volgende keuzen te doen: Ie. de verzekering beëindigen en in contanten ontvangen een bedrag groot ? 13,360.?; 2e. Zonder Verdere premiebetaling verzekerd blijven voor ? 5000.^, uit te betalen onmiddellijk na zijn over lijden, en in contanten ontvangen een bedrag groot ? 10.000.?; 3e. zonder verdere premiebetaling verzekerd blijven voor ? 5.000. , uit te betalen onmiddellijk na zijn over lijden, en een levenslange lijfrente ontvangen van ?250.?per kwartaal; 4e. een levenslange lijfrente ontvangen van ? 334.?per kwartaal. ZUIDER-HYPOTHEEKBANK te Breda waarmede verbonden ORANJE NASSAU-HYPOTHEEKBANK te Den Haag Gezamenlijke Reserves ruim f 1.5OO.OOO.?, PJDBRIEVEN a 99 /< Deze pand brieven worden o,au gekocht door de Rijkspostspaarbank, de Rijksverzekeringsbank en andere Rijksinstellingen Pandbrieven tezamen In omloop ± f 29.500.00O. Hypotheken tezamen uitstaande ± f 31.000.000.~~ De Directie Mr. AUG. L. HEIJBRÖEK Mr. K. A. NEDERLOF LEVENSVEIIZEKEIIIIG «MTSCHAPPIl Gunstige polisvoorwaarden Q p? M U F" AA Zeer billijke premiën* N.V. INSULAIRE HYPOTHEEKBANK ZIERIKZEE In stukken van ? 1000, ? 500, ? 100 en ?50 zijn verkrijgbaar :4V2 % PANDBRIEVEN 99 % en tot een beperkt bedrag 5 % PANDBRIEVEN a OOV* % Economische Weerkaart door G. A. Klaasse ongelijk WAT is de stand van de econo mische en financieele barometer op hot huidige oogonblik. was de vraag ?waarmede ik de vorige week eindigde. Ken vraag die niet een, twee, drie be antwoord kan worden. Eene waarvan de beantwoording bij den huidigen stand der economisch-meteorologisohe wetenschap in geen geval met zeker heid tébeantwoorden valt. Onze huistuin-en-keuken barometer wil ons nog wel eens iets voorspellen, dat later blijkt een flagrante vergissing te /.ijn. De profetische capaciteit van dat zoo nuttige instrument is begrensd, de duur bijv. van een verandering in de weersomstandigheid vermag het niet aan te wijzen. En soms is de duur van de verandering zoo kort, dat die in het geheel niet tot een ommekeer in de weersgesteldheid tot uiting komt. Vol maakt is de klimatologische baro meter dus geenszins. Maar in elk ge val kan men met absolute zekerheid constateeren hoe de wijzer staat. Zoo ver zijn wij helaas met de economische barometer nog niet. Om de eenvoudige reden dat het economische leven levend is, en dat bepaalde symptomen, die vroeger wezen op naderenden storm, nu wellicht heel anders geïnterpreteerd moeten worden. Lage luchtdruk betcekent altijd minder gunstig weei?, en omgekeerd; de spanning in handel en bedrijf, en op do geldmarkt kunnen onder verschillende omstandigheden een andere beteekenis hebben. En daarom is het zelfs niet mogelijk om met zekerheid 'te joggen, waarop de barometer wijst. Het mechanisme van den wijzer is nog te labiel. * * Na deze korte inleiding kan ik terug* keeren tot het1 punt van uitgang van de vorige week, Wat is de reden, dat men zich juist nu op dit oogenblik afvraagt óf niet regen in aantocht is. al dan niet voorafgegaan door storm (crisis). Die reden moet, wij zeiden het reeds, gezocht worden in de geld markt. Daar kraakt het. Om dat aan te toonen had ik geen geschikter tijdstip kunnen afwachten. Een paar dagen geleden verhoogde juist de ' Nederlandsche Bank ons disconto tot 5.5 pCt., het hoogste peil sedert 20 Augustus 1914. En de rente van (J pCt, die toen een twintigtal dagen had gegolden was slechts een uitvloeisel van de bijzondere omstandigheden verband houdende mot het begin van den oorlog. Zelfs in de hausse jaren 1019?21 is men niet boven de 4.5 pCt. uitgekomen. Nu geldt de rente op de geldmarkt als een belangrijk conjunctuur-symp toom. Omdat alle mutaties in het economische léven zich in de eerste plaats afspelen via de geldmarkt. Welnu sedert eind 1025 beweegt de geldrente zich in rijzende richting. Sindsdien is het bankdisconto hier te lande geklommen van JJ.5 op 5.5 pCt. Neemt men bovenvermelde bijzonder heid, dat dit cijfer het hoogste is dat in jaren werd bereikt, in aanmerking, dan dringt zich de vraag op of wij niet naar het einde van de hoogcon junctuur loopen, en of niet 'een de pressie ons binnen afzienbaren tijd te wachten staat. ' ' ' ' - '*.*'* ' . Hoe komt het dat de géldrente is gestegen? Ik hpb reeds gezegd, dat de stijging van de rente als symptoom van' hoogconjunctuur' wordt aange merkt. Maar er kunnen andere oor zaken /ijn. afc in de inflatietijd in Duitsland het disconto 00 pCt. be droeg was h-.'usch. niet h?t gevolg van de groote bedrijvigheid. Laat ik maar dadelijk met de deur in huis vallen» De beurs kan ook aanleiding geven tot bewegingen op de geldmarkt, die los staan van de bedrijfsconjunctuur. Lang behoef ik hierbij niet meer stil te staan; ik heb de vorige- week ge memoreerd, dat reeds eenige jaren etm internationale hausse-speculatie is te constateeren, die is uitgegaan van New-York, en daar nog steeds aan de spits staat. Dat de omvang van de beursspeculatie nimmer invloed kan uitoefenen op de hoogte van de rente op de geldmarkt, hetgeen door den bekenden Zweedschen econoom Cassel is beweerd, is wel voldoende door de feiten geloochend. .De beide laatste discontoverhoogingen der fe derale reserve-banken hingen ten nauwste samen met den omvang der aan effectenmakelaars verstrekte voorschotten. En die voorschotten waren op hun beurt natuurlijk weeiafhankelijk van het koei-apeil. Inder daad zijn de koersen inde laatste jaren zeer sterk gestegen. Het ren dement der aandeelen is aanzienlijk teruggeloopen, hetgeen bij een stijgen de rente van hot geld natuurlijk geen gezonde ont-wikkeling mag heeten. En zooals het in New-York is gegaan ging het ook elders. Onze eigen beurs geeft een uitne mend voorbeeld; sedert 1022 zijn de koersen van alle belangrijke industrieele fondsen bij sprongen voor uitgegaan, zoowel door binnenlandsche als door buitenlandsche specu latie opgedreven. En ook hier zijn beursleengelden in omvang gestegen.Betrouwbare cijfers van het totaal bedrag aan prolongatie zijn er niet,. maar de balansen der Amsterdam sche kassiersinstelüngen wijzen op een zeer aanzienlijke uitbreiding. Toch kan niet ontkend worden, dat** de in het laatste halfjaar in Europa ontstane geldmarkt-spanning eerder een direct uitvloeisel is van de ont wikkeling in Amerika, en dat het verloop der beurskoersen hier dien invloed versterkt heeft. Maar met dat al is toch die geldspanning thans internationaal (slechts Frankrijk ont snapt er .nog aan, maar dat heeftbuitengewone oorzaken, nog samen hangend met de inflatie van v oor v. heen). En deze toestand is, y.ooals vernield, symptomatisch voor «lebeurshausse. En waar nu op eike hausse een baisse moet volgen, n die baisse haar stimulans ontvangt van een factor die de verwachtingen voor verdere koersstijging doet .ver minderen, zouden wij wel eens aan het begin van een koersdaling kunnen stann. De kans daarop is des te grooter, wanneer de spanning op degeldmarkt van dien aard wordt, dat de centrale bank meent op de beurs te moeten, ingrijpen. In New- York hebben de autoriteiten reeds aspira ties Vertoond om hot Berlijnsche, voor beeld van Mei 11)2? te volgen, doch men schijnt het nog niet zoo drastisch aan te durven. Maar.... men kan d en leeuw niet te lang tergen. Men meene niet dat met zekerheid oen baisse op de beurs te'verwachten is. Ik z«ide reeds, dat de barometer zeer gebrekkig werkt. En er kunnen tegenwerkende factoren zijn. Zoo i& 'de hausse tot nu toe nog steeds sterk gesteund door een zeer gunstige ontNo. 2704 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 MAART 1929 wikkeling van de bedrijvigheid in nijverheid en handel. Natuurlijk is een baisse in tijd van aanhoudende of zelfs stijgende hoogconjunctuur niet onmogelijk. Aan een overspeculeerde beurs, die wij nu wellicht meemaken, kan desondanks een krach komen. Maar de weerstand is veel en veel grooter. De vraag is dus maar: hoe het staat met de kansen in het bedrijfsleven. Depressie? En daarmee komen wij tot het tweede punt. Is de hooge geldrente ook de voorbode van een naderende depressie? Zooals gezegd is stijgende geldrente veelal het begeleidend ver schijnsel van hoogconjunctuur, en de crisis pleegt zelfs te worden aangekon digd door een scherpe stijging' Maar om de conjunctuur te peilen moet men naar honderd ^ andere factoren kijken dan naar dégeldmarkt. Ook de kapitaalmarkt geeft dan een stijgende rente te zien. Sedert ver scheidene jaren zijn thans obligatiekaerson stabiel, en de reactie van de laatste maanden is slechts een direc te terugslag van de ontwikkeling der gfeW-koersen. Dat wij een stijgende conjunctuurlyn achter ons. hebben valt uiet te ontkennen. Vier belang rijke industrieën zijn sterk, zeer sterk uitgebreid: automobiel, electriciteit, radio, Jcunslsijde hebben alle veel leven in de economische brouwerij gebracht. En do historie geeft voor beelden van conjunctwirgolvetv met heftige crises, die door slechts n industrie werden veroorzaakt. Zoo bjjv. de crisis van 1907 door den groei van de electrische nijverheid. En dat de periode van activiteit die wij nu meemaken te eeniger tijd wel tot een reactie zal leiden lijkt waarschijnlijk. Maar of die reactie nu /.al komen, dat is hier de vraag. Het kan niet ontkend worden dat sommige takken van bedrijf, als scheepvaart, kolenijverheid, nog maar juist het laagtepunt voorbij zijn, en het nog lang niét tot hoogconjunctuur konden brengen ! De crisisgeschiedenis geeft ons mate riaal om de symptomatiek der conjunc tuur op te bouwen. Hoe staat het mi dus met die symptomen. Wat wijst de barometer aan. A * # * En nu kom ik op mijn punt van uitgang. Het economische organisme is levend. Wat vroeger symptomatisch ?was hoeft het nu niet meer te zijn. De ontwikkeling der prijzen was vroeger een der voornaamste sympto men. Een prijsdaling der fo«#J.?-grondatoffen, ijzer, kopot, steenkolen, olie duidde op een naderenden storm, een stijging op verder -opgaande conjunc tuurlijn. Maar de góéde oude tijd van vrije concurrentie, toen prijsveranderingen veranderingen in de vraag beteokenden, . is voorbij. In deze kolommen heb ik meermalen de aan'. dacht gevestigd op den invloed der kartellvonning in dit verband. Prijsschommelingen zijn nauwelijks con junctuursymptoom te noemen; zij zijn een uitdrukking voor de mate waarin de trustvorming haar doel bereiken kan. Prijzen zijn manipula tiesymptomen, geen welvaartssymp tomen. Zou men thanH naar de prijzen .der basisartikelon kijken, dan moest men tot de conclusie komen, dat 1027 nog een jaar van de diepste depressie was, terwijl wij ons thans snel in LINCOLN de meest volmaakte wagen JAN LIMBAGH- Haarlem opgaande lijn bewegen. Koper, olie on kolen noteerden ruim een jaar gele den nog laagterecords, nu zijn de eerste twee sterk, do laatste lang zaam stijgend. Maar geen spoor van vrye prijsvorming? behalve dan bij kolen! De stijging daarvan hangt echter weer nauw samen met de wel gemanipuleerde olie. De aanwijzing moeten wij thans veeleer zoeken in de quantiteit, niet in de prijzen der producten. En het valt niet te ontkennen dat ook daar gunstige symptomen zijn waartenemen. Do ijzerconsumptio stijgt de prijzen zijn. geruimen tijd vrijwel constant. Het staal kartel verhoogde onlangs de quota. Dat zijn cijfers waaraan men meer heeft. Maar ab soluut betrouwbare statistieken ont breken nog. Neen, voor zoover men kan heenzien door den sluier van kunstmatige invloeden lijkt het er met de conjunc tuur voor het oogenblik nog niet kwaad uit te zien. Of is de kartellsluier zoo dicht, dat wij er niet door heen kunnen kijken? Caleidoscoop Politiek Terwijl het jougmensch mij .stond in te zeepen, zei hij plotseling: Gaat beroerd in Suriname, me neer ! Zoo? zei ik gereserveerd. (Je kon nooit weten of het niet op een bedelpartij uitliep). Ja, Suriname is de laatste tien jaar achteruitgegaan. Hm. Ondanks de ontwikkeling van het bauxietbedrijf, de uitbreiding van het boschbedrijf en de toeneming van den rijstuitvoer. Let or vooral op,'dat ik in m'n hals een heel dunne huid heb. En weet II wat de ongunstige factoren zijn? Ten eerste de slechte gang in het balatabcdrijf. ten tweede het feit.... Ai kerel, wees tóch voorzichtig onder m'n neus. Is 't open? Nee meneer, niets gebeurd. Ten tweede hét feit, dat de suikercultuur niet toeneemt, en t/en derde de om standigheid, dat de Liberia-koffie, die Suriname kweekt, moet worden verkocht op een markt.... In mijn hals opscheren. ... .op ' een markt, waar zér veel aanvoer is uit rijker koffiegebied. Hij nam even het nies van mijn gezicht af om met'een breed handge baar tékunnen zeggen: En wiens schuld is het? Van de regeèring ! Terwijl wij voor ons onder wijs in Suriname veel meer uitgeven dan onze Britsche buren met een talrijker bevolking, besteden wij voor de landbouwvoorlichting slechts een fractie van wat Déniers ra met gelijk soortige belangen daaraan ten koste legt. 't Is een kwartje meneer. Wat heeft die jongen toch?" vroeg ik bij het. afrekenen niet zonder be zorgdheid aan den patroon.. , 't Is de-schuld van de krant me neer. De kapper van het Mac Alpinehotel is 't in z'n bol geslagen. IJ weet wel, die man die onlangs schatrijk is gaan rentenieren en bij zijn afscheid in een rede tegen zijn peVsoneel heeft gezegd: Wees beleefd, maak je nietdruk om de fooien en lees de hoofd* artikelen, als je er komen w'l. Hij wil er komen, 't is een Streber.. .." M'n jonge vriend was juist rnet een nieuwen klant begonnen: Gaat beroerd in Suriname, meneer l « NESSUNO Nederlandsche Handel-Maatschappij, N. v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, ~* Britsch-Indië, China, Japan en Arabic ~~ ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. ! i il Il, Onderlinge Glas-Verzekering-Mij. Gevestigd te Amsterdam Opgericht 1876 Kantoor: Kerkstraat No. 69 Telefoon 42163 Directie: Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN Verzekeringen tegen vaste jaarlijksche premie, voor schade door breuk aan Spiegelruiten, Spiegels of andere Ruiten Ijverige vertegenwoordigers gevraagd Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland Verkrijgbaar! 4i/i % PANDBRIEVEN tegen Beursnoteering Deze Pandbrieven zijn aflosbaar doof uitloting binnen 25 jaar. toafiumaaniaiaraM l Koopt roor Belegging: PANDBRIEVEN Bataafsohe Hypotheekbank AMSTERDAM Rott Hypotheekbank v« Nederland Opgericht in 1864 Vohedcead MMtechappettik K*ptta«l f 5.000.000. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie i , Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wflk, Mr. B. van Rossem. De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakeIQk onderpand en onder borgtocht met in pandgeving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken van f 1000.'-, 500.- en f 100.- tegen Beurskoers. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTBNDm «n I. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle oan het Alaem. Administratie- en Trtutkantoor 4l%Pandbrieven regen beorfkoert aft, tJtmlt^ UTRECHT Pandbrieven pLm* f 49*000*000» : ? . i ' ..' ? ? . De Bank stelt beschikbaar: r ?' : : ' '' ' 4*j2 pCt. Pandbrieven a 99 */ in stukken van t 1000.?,- t 500.~ .en f.'ÏOO.~ De Directie: , ML A« j. & VAN LIER Mr. R R. HOORWEG j