! f t t DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 APRIL 1929 No. 270$ Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra WAT do rneuschen op een af stand er soms van maken; dat is verschrikkelijk. Ieder die insider is,voelt zijn trommelvlies als een valsch gestemd radiotoestel gillen wanneer het gedaas van den outsider zijn ooitreft. Dat is zoo bij een ongeval, ptm ramp, een transactie, een intrige. Iedere flauwte wordt op eenigen afstand een beroerte; iedere steen die in. het water viel een verdrinking; ieder» teruggestuurde wissel vertegenwoor digt minstens een faillissement. [ Dat is het gewone geklets en gedaas op een afstand, die bij het el. als op de Nieuwmarkt, wordt afgemeten. En daarnaast worden nog allerlei rolletjes kleurlint vervaardigd en gotooverd van specifieke fabriokspatenten. Een steen valt in het water. Weini gen zagen het. Die het zagen, weten. Haar die het niet zagen, gaan nu .... zagen. Zij kijken naar den tienden, of zeventienden of twee, en twintigsten rimpelgolf en zij declareeren daarnaar wat het geweest is. Waren zij maar even juist met hun belastingdeclara ties ! De vakman maakt er een vakgeval van. De metselaar zegt: het was een baksteen. De zieke maakt er een ziek tegeval van, en zegt: het was een niersteen. De rechercheur zoekt den crimineelen hand, wie den steen wierp. En zelfs de diamantbewerker cal culeert: als het een alluviale was. zou het er minstens een van drie duizend karaat zijn geweest. De ma chinist meent: het was een stuk ketelsteen. « Een merkwaardige proeve van wat de Duitscher noemt ,,vaksimpelary" en van tragedie-reportage leverde dezer dagen een feuilleton van een onzer medische dagpublicisten over de tragedie in den huize Pirquet. ,,Tèvroeg ontloken genie" luidde de tweede regel van den kop. Het wil ons den gezamenlijken zelf moord van Pirquet en zijn vrouw voor stellen alsmede een uitvloeisel van zijn Vorschersleven. Zijn ..vlam" brandde: fel flikkerend omstreeks z'jn 35ste, doofde daarna snel, en dan schrijft de feuilletonnist: ,,En hier ligt de tragiek van een der gelijk leven. De goden hadden zijn schou der aangeraakt op zijn dertigste jaar, dat bracht hem geluk. Maar daarna NIEUWE EMVOEGtB MEUBELEN 5 BOEKENKASTEN METDEUR ENVEQST: PIANKEN.WNK'HJOS KUSSEN. UITVOEDINGIN SUMDN6CH EIKEN GWNMWSSAM HAHO* MET B*1-1* NIE M£T >* ZJC/-V :£*NOER USSiftNOER 55Q :&:METZ trokken ze hun hand torug. dat werd z'n vloek." ,,\Ve weten weinig of niets van de psychologie van de geniale gedachte. Waarom kwam de ..gedachte" eenmaal en daarna niet meer ? We weten het niet, maar wel weten wc dat dit voor een man als Von Pinjuet bitter moet zijn geweest. En als nu de andere zaken, die in het Icvcn bevrediging kunnen geven huise lijk geluk, rijkdom, oer, roem niet voldoende compensatie kunnen ver schaffen en berusting in het onvermijde lijke niet mogelijk blijkt . . dan hebben wc nog niet de verklaring van dit tra gische einde, maar wel begrijpen we dan althans n van du factoren, die daartoe hebben meegewerkt." Een armere psychologische verkla ring is wel nooit' gegeven. Is dan de vorscher zoo primair in den yeleerde? En is het rijke le\vn van den directeur van een modelkinderkliniek, met al zijn or ganisatorische voldoeningen dat van den grootestylschen medicus" dus armer dan dat van den empiricus-rechercheur in hem. Het is goed, dat een insider" het zegt. * * * Houvast aan d« tragedie der Pirquets hebben wij alleen uit de feiten. Daarnaast uit do verklaringen, die prof. Nobel, the big man naast demons Pirquet aan diens kinderkliniek heeft moeten afleggen ten einde politioimeele obductie te voor komen. Welke motieven deze beide rneuschen tot hun bittere besluit hebben gedreven, heeft ook Nobfcl niet kunnen aangeven. Maar wél staat geen belachelijke ijdele creatuur een feuilleton uitvinding der rubriek We tenschappen achter zijn verkla ringen; maar.... een mensch. Als een mensch van de geestelijke statuur en de beteekenis van een Pirquet tot de vlucht uit het leven besluit, dan neemt hy op de reis in 't donker natuurlijk zijn diepste ge heim mee. Het diepste geheim en het grootst*} leeil zijn ten slotte het uitsluitendste bezit van den mensch. Hohoré.de Balzac, die bijna alles van de menschen door zijn diepe intuitie wist, heeft ergens geschreven, dat de zelfmoord bijna altijd een ver heven epos der zwaarmoedigheid was. Maar wanneer twee menschen tege lijk vrijwillig sterven, dan is er geen verhevenheid en geen epos meer. Of in zeldzame gevallen een conible van verhevenheid. Wanneer twoe mehsche tegelyk en samen ih den dood gaan, dan was de een simpelweg van zwakkeren wil tlan de ander. Pirquet's vrouw liep jaren met zelfmoordplannen, zij waf lichamelijk op kuurde voortdurend .in Karlsbad en had haar reking afge sloten. ' De zwakkere in den strijd met het leven is gewoonlijk de sterkere in den strijd met den ander. De ander stuurt zijn energie op vele levenswegen uit> de zwakkere boort en stuwt hem op in ne richting; en concentreert. De> zwakkere wint daarom, wanneer -Tover teleurstellingen, misverstanden, egoismen, putten en kuilen heen het groote zoeken naar een verbonden heid blijft, die het leven niet meer kan fiatteeren. ' Pirquet's tragedie was...'. een hu welijkstragedie; en zijn, kinderlooze moedelooze vrouw, zijn alles, zijn. zorgenkind, zjjn bemoederende .ver zorgster zijn doodsengel tevens. ? ^UV LWf LEVEDT WOON-INDKHTINGCN f KAN CO tlt/IS NCDECUND STEÜNZOLEN HIT OPSTAAND» HERSTELT O.A O.ZA FIAT TYPE 620 G cyllnder «V» I«. 4?5 pers. modellen Compleet nitgeruat: Torpedo ... f 845O. CoupéSpider ,, 8850. Cond. Intérleare laken bekt. ... f 3850. Itdtr bekl 4050. FIAT TYPE 521 6 cyllnder ft'/» I<. O pers. modellen Compleet nitfferwtt Torpedo. . . f 4300. CoupéLint. . ,» 50ffO. Cond. Intérieur» Sysi. Weymann t 4750. J. LEONARD LANG, Stadhouderskade 114 »Tel. 27100 Amsterdam Hotel Beekhuizen» Velp (Gld*)* Voorjaar 1928 geheel gemoderniseerd. Centraal verwarmd, warm en koud stroomend water op alle kamers. Het Hotel is Zomer en Winter geopend en door zijn rustige ligging zeer gezocht voor Zomer- of Winterverblijf. Loges hebben vrije wandeling in de bekende Beekhuizerbosschen. Autogarage Telefoon 402 Velp Tennisbaan. PIPPERMINT GET t La Reine des Crèmes de Menthe N.V. Meubelmagazijn-Eden" MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN 0£NHftft6. VOOR BETERE MEUBELEN ARNOLD HOUTSCHILT AMSTERDAM No. 2705 DE GROENE AMSTERDAMMER VAM 6 APRIL 1929 Nieuwe Duitsche Boeken lm Westen nichts Neues" Erich Maria Remarque Erich Maria Remarque. lm Westen nirhh . (Propt/Iaën- Verlag, Berlin). Zy'n er nog altijd inenschen die in hun hart een vaak verzwegen zwakje hebben voor frissche. vrooly'ke oorlogen"? Dan moeten zij vooral dit 'boek niet ongelezen laten, want hier verryst do oorlog ? ik zovi willen zeggen: in levenden lijve voor ons. Toch is dit allerminst een pacifistisch geschrift in engeren zin. Wy voelen, proeven, ruiken, zien en hooren, dat hier de waarheid en niets dan de waarheid gegeven wordt. Die is trouwens voldoende. mér dan voldoende. Daardoor merkt men ook niet, of nauwelijks, hoe knap dit boek eigenlijk geschreven is. Men ziet dat over het hoofd door al het gruwzame dat wij mede beleven, hoewel ner gens ook maar een poging gedaan is om afschuwe lijke situaties in den breede uit te spinnen. Daar voor gaat alles toch ook weer te vlug. Maar woorden als bommenwerpers, machinegeweren en trommelvuur hebben een beteekenis voor ons gekregen en kijken, ons niet langer van achter hun neutraal uitziende maskers aan .... Eenige vrienden, gymnasiasten, zijn vrijwillig in den oorlog gegaan. Het duurt niet lang 'of er zijn er nog maar vier over. Doch dan wordt hun groepje met vier anderen aangevuld: de boer Detering, de turfsteker Westhus (die een kommiesbrood kan beetpakken en zeggen: Raad eens wat ik in mijn hand heb), Tjaden, de magere slotenmaker, die altijd eten kan, en Katczinsky, bijgenaamd Kat, die al veertig jaar is. Wat die vroeger deed weet eigenlijk niemand. Maar dat doet er niet toe ; bij is de man, die alles kan. In een platgeschoten dorp, waai de enkele overgebleven bewoners zelf honger lijden, vindt lüj nog twee brooden en een zak met bloedig paardevleesch. En als het er warm toegaat, j^is hij het steeds die de situatie beheerscht en niet Paul Baumer, de ik", die toch eindelijk nog sneuvelt, in October 1018, op een kalmen dag, als het Duitsche stafbericht zegt dat MOTOR-uZEILJACHTEN Lijsten van aankledingen gratis en franco op aanvrage HARINGVLIET 86A ROTTERDAM. er in hot Westen niets nieuws" is voorgevallen. Ook Kat is dan al duod. Hy heeft een schot in zijn knie gekregen. Paul wil hem tot iederen prüs redden en sleept hem op zijn rug nöar het naastbijzijnde veld-hospitaal. Daar- kin hij dan ook niet meer en hij laat zich om ver rollen, maar naar den kant van Kat's niet gewonde been. En dan blijkt het gruwelijke en zinnelooze: de oude kame raad is al dood, niet door die wond aan de knie. maar door een klein scherfje granaat, dat hem onderweg aan het hoofd getroffen heeft. Alles vergeefs ! Het duizelt Paul. zoodat de man van het Roode Kruis verwonderd vraagt:..Julliewaren toch geen familie:'" Neen, familie waren zt> niet. de veertigjarige landstormer. het alte Frontschwein", en dttwintigjarige gymnasiast. Maar ze waren meer: kameraden. Want dat is hot eenige goede van den oorlog, waarop Remarque het volle licht laat vallen: er wordt een kameraadschap door aange kweekt, als nergens anders ter wereld. In hot begin van het boek, hebben Paul en . Kat een gans gestolen, dio z« samen gebradt-n hebben en waaraan ze zich te goed zitten te doen. ij zeggen niets. Zij smullen maar en voelen zich vrienden, die twee', die vroeger geen gedachte ge meen hadden. Zij voelen zich zoo bij elkaar bphooren, dat ze er niet over kunnen spreken. En ze denken ook aan Kropp en Tjaden, die in arrest zitten. Die moeten er ook wat van hebben. De rest willen zij bewaren voor den volgenden dag. Maar dat gaat niet. Kat, die werkelijk aan alles denkt. zegt slechts: Tjaden". En dan begrijpt Paul hem al. Tjaden, die altijd honger heeft, moet «m extra flinke portie krijgen. ' , Doch afgezien van die loopgraven-vriendschap. welk een Umwertung aller Werte" ! Lijfsbehoud. rten en slapen, dat is het eenige waar ze nog aan denken. En niet aan de toekomst. Wat moeten diu scholieren later beginnen? Weer op de school banken gaan zitten? ;,Zwei Jahre Hchieszen un<l Handgranaten das kann man doch niet ausziehen wie einen Strumpf nachher ". De ouderen hadden tenminste vroeger een beroep, dat ze weer kunnen opvatten. Maar de scholieren? Zij deugen voor niets meer. Zelfs het verlof wordt een groote. teleurstelling voor Paul. Wat kau hij aan zyn moeder vertellen over den oorlog? In geen geval de waarheid. En als zijn vader hem nieuwsgierig vraagt of hy wel eens een gevecht van ma.i tegen man heeft meege maakt, antwoordt hij kortaf: Xeen. Ook op zijn eigen kamertje, tusschen zijn boeken voelt hij zich niet meer thuis. Alles is hem even vreemd geworden. En bij het weer snel volgende afscheid is hij het, die zijn moeder troosten moet, hoewel hij zelf ook wel eens aan troost behoefte had. Verlof is slechts ein Schwanken, das alles nachher nur noch viel schwerer macht." De moderne( gemechaniseerde oorlog is niet romantisch meer, alleen nog maar gruwelyk. Ontwikkeling, beschaving, ze zijn voor den soldaat in de loopgraven slechte lastige ballast. Weg ermee ! Dat in dit boek afschuwelijke dingen voorkomen. en sommige zaken, waar men-liefst niet over spreekt, met name genoemd moeten worden, is de schuld van den schrijver niet. Zóó is de oorlog en niet anders. Zwijgen zou lafheid zijn, evenals alle po gingen tot verdpezeling. Doch van dit alles krijgen we slechts hét absoluut onvennijdelyke. En deze beheersching maakt dit prachtige, ware boek nog sterker. Wie is eigenlijk die Remarque £ vraagt men zich af. Is dit zijn eerste boek? In ieder geval kennen we hier te lande geen ander van hem. Dat hij zelf den oorlog heeft meegemaakt, is van de eerste bladzij af duidelijk. Waarom het dan nu eerst ver schenen is? ? . Het zou me niet verbazen ala de schrijver zicli dadelijk na den wapenstilstand had voorgenomen om eerst tien jaar te laten verloopen, opdat do menschen zijn boek rustiger zouden lezen dan in de roezige dagen van overwinning en nederlaag. Maar dat doet er ook niet veel toe. In ieder geval moet het meer voor den wereldvrede kunnen doen dan honderd ontwapeningstractaatjes. 1 , ' * ' A. M. BUIS Nederlandsche Munt HoÜAnd'i beste 10 cent» KRONIEK De Vrouw en de Padvinderij IN Friesland, heb ik gelezon, zijn reeds zes vrouwelijke predikanten, en ik moet erkennen, dat dit feit aanvankelijk voor mij niets verontrüstends had. Waarom zou een vrouw niet, even goed, ja, beter dan eon man, ons kunnen stichten;* Juist het befaamde gevoclswezen" der vrouw is allicht meer in staat tot religieuse activiteit dan de zoo nuchtere man, al zal het voor dezen steeds bezwaarlijk blijven in de vrouw, die hij bij voorkeur als het zwakke vat" wenscht te beschouwen. officieel een leidster te erkennen. Maar alles went, en er bestaat gewis reeds menige man, die niet eens behoeft te wennen aan de gedachte in de vrouw zijn stuur en toeverlaat te zien. In zoover kon men in deze nieuwe functie deszwakken geslachts dus slechts de officieele beves tiging van een bestaanden toestand vinden en deed zich geen enkel bezwaar op. Maar nu las ik in het Leidersblad" der Padvin ders, dat de heer Ph. Van Pallandt van Eerde. reizende door Amerika; in St. Louis (Missouri) een gesprek had met den directeur der gevangenis ..aldaar". ..Hij noodigde mij uit. dégevangenis te komen bezichtigen en vertelde mij, dat volgens statis tieken 05 pCt. van de zoogenaamde misdadigers. in de gevangenissen in Amerika, jongens zijn onder 20 jaar. Volgens hem is een der reden hiervan het feit dat do Ainerikaansche jongen weinig gelegenheid heeft tot hero-worship (Heldenvereering). Het vrouwelijk element is absoluut overheerschend in de opvoeding. In St. Louis bijv. zijn 3000 onder wijzeressen en slechts 00 leeraren. Deze zelfde toestand heerscht in alle deelén der V.S. Sedert het begin van mijn gesprek had ik hem willen vragen wat zijn opinie over de Boy-Scoutbeweging was en wilde dit juist doen, toen hij opeens zeide: mijns inziens is. Scouting de eenige uitweg voor Amerika !" Hij bevestigde dit. door mij te vertellen, dat ge durende de laatste acht jaren, duizenden jongens in zijn gevangenis waren geweest, waarvan slechts drie padvinders. Zie, dit verandert het ganschc aspect der zaak. Als de misdadigheid der Amerikanen zoo nauw betrokken is bij het leiderschap der vrouw, dan zie ik ook die zes Friesche predikantessen met bekommering aan het werk gaan. Wel is waar zyn niet alle gemeenteleden jongens onder 26 jaar," die bij gebrek aan een Held terstond tot misdaad zullen vervallen, doch ook de ouderen ontberen nu dat lichtend Ma,nne-ideaal, (of dat ideaal van een vrouw) dat blijkbaar alleen hen op het pad der Deugd houdt. >*u behoeft men voor die jongens onder 26 jaar hier te lande de zaak niet donker in te zien. De Padvinderij is daar, om hen voor de vrouw als leidster en in 't algemeen voor de vrouw te b Aoeden. Doch de volwassenen, hoe zal men hun ter hulpe komen? (Mij dunkt de oplossing dier vraag is niet zoo moeilijk. Ook hier kan de Padvinderij helpen. Het is toch immers .«lechta om mannelijke leiders te doon. Welnu, men plaatse op eiken kansel, eiken Zondag, achter de waarschijnlijk onopvallende figuur der vrouwelijke predikante, een indrukwekkenden, ouden Padvinder, vergrijsd in vuurtjestoken en dienstbetoon. De aanblik van dezen zwijgcnden Held (hero) zal allicht voldoende zijn om de funeste werking van het enkel vrpuweiijke te nèutraliseeren. En mocht n .enkele Held niet voldoende zijn: . .Padvinders genoeg l Padvinden- voor- Volwassenen, zou inderdaad daarin n iet het geneesmiddel liggen voor vele euvelen onzerzijds*in verband met de vrouwenemancipatie? Al wat aan manlijkheid nog over is kan zich daar concentpeeren in kampeeren en heroworship. -???'. . '.''?...? ?' ?? '. ' ? F. C. Hotel Duin en Daal0 - Bloemendaal Str. koud en warm water op alle kamers PRIVÉBAD K A M E R S - Telefoon 22223