.1' l! : 20 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 APRIL 1929 No. 2705 Kampong-bioscoop door A. Melchior EEN bioscoop is een bioscoop. Of je die nu in Amsterdam ziet of in Lutjebroek, in Praag of in Lon den, 't eenige verschil is, dat je in de eene wel naag rookcn en in de andero niet. Daarom Tind ik het altijd zonde van den tijd, om in 'n vreemd land in een bioscoop te gaan zitten. Maar deze bioscoop \vas toch wel heel vreemd l Kampong Kodjah is een puistje op de leelijke uitwas van Batavia, die Tandjong Priok heet. Xatuurlyk heeft kampong Kodjah nog wel veel over van een Jayaansche kampong, maar 't heeft er nog méér van ver loren. Het heeft een goed deel inTaudsche bevolking. Maar nog haast meer Chineezen. Arabieren, halfbloeden van diverse mengsels en ook wat gestrande Europeanen. Het heeft zelfa straten, steenen huisjes, kroegen en echte, deftige toko's. En natuur lijk een echte bioscoop. Hoewel niet deftig! 't Is een schuur met half op getrokken wanden, die niet tot het dak reiken: de ventilatie beloofde dus meer dan in menige moderne Amsterdamschc cinema. Voor den ingang stond naast een groot bord met een aanlokkelijken Maleischen filmtitel een armoedig maaivorstelijk uitgedoschto Chinees te schreeuwen. Een wonderbaarlijk sa menraapsel van filmfoto's verhoogde de attractie. Toegangsprijs O cents; Europeanen 30 ets. Met 'de noodigo on overbodige plichtplegingt-n .worden we binnenge leid in de voor Europeanen bestemde ..loge", een hoekje achter in de zaal met eeu rieten mat afgezet. Er stonden vier rotanstoek-n. Op één ervan zat ??en dikke Cliineeschi- mevrouw met drie alleraardigste kindcivn. Wij drie-en bezetten do, rest van do ..loge." Nauwelijks waren wr do bijna ge heel gevulde schuur, goed i«u wel binnengekomen, of 't selumu'lo licht ging uit on d<> muziok zette in. Deze muziek itllcru blook al do moeite dubbol waard. Do/.o muziok was 'u symbool van do steeds mis lukte poging Oost on West te paren, oon illustratie van do ongelukkige combinatie: kampong'-bioseoop. Er gens buiten of acht er oen bamboe-'1 schutting spoelde /.acht oen gamelan. die met z'n hunkerende melodieën het Oosten vertegenwoordigde. Het thema groeide, drong naar voren, naar een oplossing, die nooit kwam. 't Was de onbegrepen, muziek van den Oosterling, die op den groenen Europeaan y.oo'n diepen, molancholieken indruk maakt. Je ontkomt er niet aan! De droeve tonen in mineur zwellen aan, worden naar een climax opgedreven, tot. jo verwacht, dat ze in een, jubel zullen,«verslaan. Maar dat gebeurt nooit. Zooals ze uit het niet zyn voortgekomen, zoo glij den Ze weer in hot, niet terug. Mij maakte het kriebelig un onrustig, i Ik vergat haast de schuur met inlanders emm'n rhineesehe buurvrouw met haar mooie kindertjes. M'n ver wachting werd bijna onaangenaam gespannen. En 'wat verwachtte-'ik? Waarvan? Zeker niet van de armoe-/ dige filmvertooning. 't Westen werd naar den ''Achtergrond f gedrongen. Die muziek begon mij to fascineeren. Ik verlangde naar steeds nieer. hoe wel ik ('t eigenlijk heolemaal niet prettig vond. Daar is de melodie' weer. Je voelt hem aankomen. Al duidelijker. Hg groeit, verlangend, klagend, hui lend; om 't volgend oogenblik weg te zinken in 't harmonieuse klankenspel, waaruit zij geboren werd. Mijn ge spitste ooren kunnen haar nog maar net herkennen. Neen, de melodie raakt hopeloos weg, hoe ik haar ook poog vast te houden. Toch niet ! 't Groeit weer zachtkens aan. Dan, plotseling krijt vlak bij mrjn oor een allerafschuwelrjkste klarinet met moeite een deuntje uit zyn heesche keel; een deuntje, dat 't midden houdt tusschen Piet Hein en 't Wilhelmus. Z'n opdringerig snerpgeluid verscheurt m'n zachte, zoete gamelan, die onverstoorbaar door speelt. Hij vertrapt hem, hij geeselt hem. maar kan hem niet dooden. Dan blijkt 't noodlot: die tetter hoort erbij, tenminste volgens den bioscoopman. Hij past erby, ja, brj de film, dio hier op evon waardige wijze, als de schorre versleten klarinet het Westen vertegenwoordigt. Het bibberend beeld trilt op het gore scherm, alsof 't duivelsche gekrijsch van dien toeter het had opge roepen. De titel klinkt als een klok. Neen, klinkt als de klarinet, die nu gamelan, Javanen en Chineezen ten spijt onaf gebroken datzelfde Piet-Helmus her haalt, en 't den geheelen avond zal blijven herhalen. Xa den titel komt er: 6e Acte op 't doek te staan, en een totaal onbegrij pelijke scène begint. Neve.r mind. Xa een paar minuten Vermeldt een Engelscli opschrift geheel iets anders, maar 't wordt or achteraan gedraaid, of 't met de meeste zorg bij elkaar is gekozen, 't Blijkt een lange film te zijn. De wonderlijkste, die ik ooit /.ag. Hij is gemaakt van brokjes van Hollandsche, Hollandsch-Maleische. Erigelsche, Duitscho en Spaansche films. die met de grootste willekeur aan elkaar'zijn geplakt. Kluchten, stukken journaal.'moor den, natuurtaferoelen uit allo hoeken «lor wereld zijn met verleidingen, tournooien on ontpoppende malaria* muggen tot één homogeeno hutspot gestampt. Opschriften in alle talon doen alsof ze dit,dwaze, geheel toelichten. "t Is als oen nachtmerrie, die opge,jaagd Avordt door de striemende zweept slagen van de koperen klarinet, die niet de film. maar do arme. bedroefde gamelan martelt, 't Oosten wordt ruwweg in eva hoek getrapt, on we zien een dolle caricatuur' van de be schaafde wereld door alle tijden, door allo laridon. 't Is oen bonte rare-1 kiek. Maar de bezoekers vinden 't grootsch ! Ze leven mee ! Allah mag i weteo hoe. maar 70 leven met d«ze rommel mee. Zo juichen bij eiken held. Ze joelen on grinniken bij elke .kus en ze, hoorien on 'fluiten bij eiken schurk. Ze roepon hem scheldwoorden en verwenschingen i tot'. Ze smijten ' woedend haar 't doek, met eigarettenpeukjes en pisangschillen. Ze lijken baarlijke duivols. Maar 't volgend oogenblik schateren ze weer om een onbegrijpelijke klucht, die ongemoti veerd in een hartstochtelijke liefdtesscène overgaat. En plotseling, als de held-du jonk vrouw net zal gaan af zoenen, als de trompet luide wil nitgillen, dat Piet Hein z'n daden toch zoo groot bennen .... is 't itot. De film is afgelixrpen en ««ogenblikkelijk zwijgt goddank de klarinet. Onwezenlijk staan we oven later onder den donkeren tropenhemel. Hier is de Kachel U l U fcint totb het nliuwt lytttMH CENTRALE VERWARMINQ. ZOO BlH, VTMft B0| BttfM OBM IN DEN WINTER.... DB ZOMER IN UW H U II HERINGA & WUTHRIGH, HAARLEM. Ttl. 11006 Voof dtt Hun C. OLDENBURO Jr« Rfcwfk. TM. DM UMI MOT» Voor ArarttnUra J. BROOOMAN, tel. 39093. KENT GIJ ONZE MELOPHONE ? ooo ?DE ARTISTIEKE GELUIDVERSTERKER". ORKEST, ZANG, VIOOL EN HET GESPROKEN WOORD WEERGEEFT ZIJ VOLMAAKT voor HOTELS, CAFÉ's, RESTAURANTS, DANCINGS, LUNCHROOMS, BUITENGELEGENHEDEN, ETC. IS HET INSTRUMENT BIJ UITSTEK GESCHIKT. De geluidsterkte regelt men naar de grootte der 2aal. PRIJS EENER GECOMBINEERDE MELOPHONE (RADIO EN GRAMOFOON) Fl. 1450.ZONDER RADIO WEERGAVE FL 950.WU RUILEN UW PIANO OF VLEUGEL IN NADERE INLICHTINGEN VERSTREKT GAARNE: CE VAN |%f%EC PIANOHANDEL ? r m DER MWEA VAN 1840 L. HOUTSTR. 9 TELEFOON DEN H A A (i 13689 Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr.f Culemborg. . LCtlécT Voor alle doeleinden i N.V l Cnem.Kiin&tinr4chting IDirkScimatKM "v Amsterdam.'? JllllllllllllllllllllllllllllllllUllltlllllllllllllllllllllllllllllUIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIKIIUIIIIIIIIIIflIIIIII LIPS & PETERS Vraagt Catalogus ? met prijzen DO ROT y.lllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIlllllHlIIIIIIIIIIMIIIIÏ Koldewey 8 Corbière Lcidschcstraat 30 - Amsterdam Specialiteit in: Wiegen en Kinderledikanten AMbT. BUEK- EN STEENDBUKKER1 J, V/H ELLBRMAN, HAttMS & CO. ?-o 8 X è a S i J . S