l t f ?NI ?t» DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 APRIL 1929 No. 2706 Groninger Volksvertellingen Het boek van Trijntje Soldaats Vülkm'erteUimjrn, ver zameld door Mevrouu' K. J. H \i\zenya?Onnekes. Eerate Deel: hei boek run Trijntje tfoldaate. Al et prenten en ini tialen, in hout gesneden door Johan Dijkstra. l'ity. P. Xoordhoff. Dit i» de verrukkelijkste verzame ling dwaasheden, die ik ooit gelezen heb. Kr zijn op de wereld ontzaglijke hoeveelheden naïveteit verloren ge gaan, waarvan wij allemaal veel pleiy.ift- hadden kunnen beleven indien de bezit tei van die naïveteit slechts de gav* had bezeten, deze verrukkelijke eigenschap in een blijvenden vorm te gieten. Helaas gaat met de toenemende ga v o van het geschreven woord veelal de naïveteit te loor, gelijk omgekeerd df kinderlijksten van geest meestal niet het talent bezitten, hun primitieve gedachten aan het papier toe te ver trouwen. Hier in het boek van Trijntje Soldaats, werd de naïveteit als 't ware op heeterdaad betrapt. En hoe uvinig had het gescheeld of ook de?,e waardevolle uitingen waren ons ont snapt l Onder nagelaten familiepapieren (Herman Poort vertelt het ons in de inleiding) vond mevr. Huizenga?-Onnekes in Ten Boer een volgekrabbeld opschrijfboekje, oud, vies e« versleten.... Het droeg het jaartal 1804 en de kostbare inhoud bestond uit verhalen, door een oude luiisnaaister ,,Trijntje Soldaats" ver teld aan mevr. Huizenga's bet-overgrootvadei Gerrit Arend Arends en diens broer Klaas Arends. Wie de verhalen van de oude huisnaaister leest, begrijpt dat mevr. Huizenga aanstonds onder hun bekoring kwam, door den kinderlijken verteltrant, de wonderlijke spelling, de primitieve phantasie,.... en misschien ook door de zeer ongegeneerde onwelvoegelijkheden, die terecht in den tekst behou den zijn als uitmakende een integree rend deel van Trijntje Soldaat's palet. Men vindt in sommige vertellingen personen en gebeurtenissen terug, die r.ns uit sprookjes bekend zijn. ' Ik kan de verzoeking niet weerstaan iets over te schrijven: ,,daar was eenmaal een oude schuitschipper en die ging met zijn schuit over zee en doe hij in de zee was kwam daar t-ea dikke baar aan en die baar sloeg zijn schip in stukken en hij kwam op een stuk van zijn schip te drijven en toen kwam er nog een dikke baar aan en die sloeg hem aan het straat doe reikte hij met de hand naar de paaien en klom er ' uit toen vloog daar een meeuw om hem heen en hij greep hem in de hand en hij wenken zonder kramp of pijn. ^ tOoos 60et Bij ApotK en Droqisten stuk hem in de buis en hij was zo nat. en toen kwam er een boer aan jagen op de zeediek en toen vroeg hij of hij met hem varen mogte. neen zeide de boer ik zie dat gij nat bent ga maar na mijn huis en zeg tegen mijn vrouw dat zij die wat eeten geeft en dat ik mij wat drogen moet en toen ging de oude schuitschipper na de boer zijn huis en doe zat daar een vroolijke kwant bij de boer zijn vrouw doe zeide de schuitschipper dat de boer die had zeidt dat ik mij wat drogen zou en mij wat eeten geeven doe zeide de vrouw dat hij zoude maar op de zolder gaan doe ging hij op de zolder en hij zag door de zolder heen en zag wat zij deeden. doe bragten zij daar een poffert en een stuk braden vlees en drie vlessen wijn op de tafel en toen kwam de boer met zijn wagen thuis en doe bragt de vrouw de poffert in de schuttelkamer en het stuk braden vlees agter op de schuttelkamer en de drie vlessen' wijn in de meikenkamer en de bezoeker kroop in de kist die .bij de deur stondt en dat zag die oude schuitschipper die op de zolder zat , en toen kwam de Boer in huis en zeide tegen zijn vrouw waar is die oude schuitschipper doe zeide de vrouw die is op de zolder daar wilde hij op en doezelde de Boer haal hem hier maar heer en toen kwam de schuitschipper bij déBoer en hij had zijn zeemeeuw nog in de zak doe kneep hij de zeemeeuw en doe schreeuwde, hij doe zeide de boer wat hebt gij daar doe zeide hij daar heb ik een waarzegger, die waarzeggen kan doe kneep hij hem weer en hij schreeuwde. doe zeide de Boer wat zeidt hij nu dan doe zeide hij dat in de schuttelkamer een poffert stond, doe zeide de Boer dat is niet waar want wij hebben in driejaar geen poffert gehad doe zeide de boer' tegen zijn meid ga eens heen en zie reis of hij er is doe ging de meid heen en zij zeide Ja zij is er al. breng hem maar op de tafel zei de boer en doe bragte de meid de poffert op de tafel. doe kneep de Schuitschipper de zeemeeuw weer en hij schreeuwde doe zeide de boer wat zeidt hij nu doe zeide hij dat agter op ,de schotelkamer een stuk braden vlees stondt. doe zeide de boer dat is niet waar wat wij hebben in geen twee jaar braden vlees in huis had doe zeide de Boer tegen zijn meid ga eens heen en zie eens of het er is en doe ging de meid en zeide het is er al. Breng het maar op' de tafel zeide de Boer en de Meid bragt het op de Tafeli en doe kneep hij hem weer en hij schreeuwde doe zeide de boer wat zeidt hij nu dan doe zeide hij dat hij zeide dat in de melkenkamer drie vlessen wijn stonden doe zeide de Boer dat is dog niet waar want ik wist niet wanneer wij wijn in huis had hebben, doe zeide Boer tegen zijn meid ga maar reis weer heen doe zeide de meid zij bennen er al doe zeide de boer breng ze hier maar op de tafelen de meid bragt het op de tafel. En de vrouw die zag zo lelijk doe zeide de Boer wat hij voorde waar zegger hebben wilde doe zeide hij een paard met een wagen en die oude kist die daar bij de deur staad doe zeide de Boer goed en hij ging met zijn paard en wagen met zijn oude kist er op voort, en hij reed op de zeedijk langs, doe zeide hij ik wil die oude kist maar in de zee smijten doe riep de gevangen e og laat mij er uit toen reed hij nog wat verder en doe zeide hij nu wil ik die oude kist niet langer hebben ik' smijt hem inde zee doe zeide de man og laat mij er dog uit ik zal u zooveel geld geeven als u peerd strekken kan doe liet hij hem er uit n zij reeden me,t malkander naar huis' en hij kreeg zijn geld op de wagen" , Verbaast : het u, dat ik na een vermoeienden dag deze eerlijke ver halen ter verfrissching telkens weer te voorschijn haal om ze voor den twintigsten en dertigsten keer te lezen? ' ! , De prenten en initialen van den Groningschen schilder Johan Dijk stra, heel knappe houteneden, gevent aan den bundel een bijzonder artistiek cachet. ' B. P. 1/tjlfMEUKLCN U^s^sW WDOaRBMUC 71 ik] GOEDINWWfNENAf Bekgenhiidsaanbleding Br i Man t witte kleur 1.33 karaat f 850.?. Zilveren toilotgarnituur 5-deelig handgahamard f 79.-. S. S PIJ ER Juwelier Kalverstr, 222, Amsterdam Plaats 5 Den Haag Inkoop Ruiling Expertise van Juweelen STEUHZOLEN HIT OPSmANOCN t HERSTELT O .A az.vo %[en hij 457 . %/. 43286 %.e. föedifz School of OVERHEMDEN NAAR MAAT FR. SINEMUS 20 LeitUchestraat 22 - Amsterdam Hotel Beekhuizen* Velp (GkL)+ Voorjaar 1928 geheel gemoderniseerd. Centraal verwarmd, warm, en koud stroomend water op alle kamers. Het Hotel is Zomer en Winter geopend en door zijn rustige ligging zeer gezocht voor Zomer- of Winterverblijf. Loges hebben vrije wandeling in de bekende Beekhuizerbosschen. Au{ogarage Telefoon 402 Velp Tennisbaan. ' N.V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG ~ AMSTERDAM BOEKENKASTEN G -BAAI ROOD 13 CT. PER '/t ONS MUNT UIT DOOR RIJPE KWALI* TBIT. GOEDEN BRAND EN AROMA. DE ERVEN DE WED. J. VAN NELLE V1CTORIA-WATER Reeds meer dan 40 jaren OBERLAHMSTCIM in Nederland ingevoerd M>. 1706 GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 APRIL 1929 Uit de Natuur: Stadsvogels door Dr. Jac. P. Thijsse IN de aflevering yoor Maart 1029 van het tijd schrift British Bivds geeft A. Holte Macpher son een lijst van de vogels van Londen in engeren. zin. Hy bedoelt daarmee een rechthoek van vier kilometer bij zes en een halve- kilometer met Charing Cross als middelpunt. Dat is het hartje van London, maar daar liggen eenige parken in zooals Kiensington Gardens, Hyde Park. Battersea Park, Regents Park en de Theums van Chelsea tot Deptford. Zooals het bij het samenstellen van dergelijke lijsten meestal gaat, moeten alle beetjes helpen en Macpherson rekent dan ook oen aantal vogels mee, die hij wel oom hooft fcooren over vliegen. Zoodoende komt hij tot 'l 2U snorten, waar onder 21, die in dit gebied broeden. Eigenlijk valt mij dat niet meo. en .Amsterdam of Den Haag kunnen zeker niet een hetero lijst voor den dag komen, .vooral wanneer 'wij de vogels uit de lucht muetellt-n. De vogelwcrcld van do gemeente- Amsterdam telt om on bij do tweehonderd soorten dank zij de medewerking van'Waterland. Zuiderzee. I.Tpolders. Watergraafsmeer. Maar zelf*» wanneer wij ons beperken tot de bebouwde stad en tot een oppervlakte rondom hot Leidsche Plein ' van 2600 H.A. dan slaan wij den Engelschman toch nog met eenigo tientallen soorten. Hot aantal vogelsoorten,die in Amstordan broeden, is omstreeks dertig.Vroeger waren er nog meer, maar h<>t Vondel park heeft den .nachtegaal niot kunnon behouden.' Ook is de vogelbevolking van do tuinon ?tueschcn Heerengracht en Keizersgracht o r in de laatste jaren niet op vooruit gegaan. De kansen zijn voor Londen beter, want de stad ligt aan een getijstroom en tegelijk in een heuvel land, heeft dus al de ivoordeelen van Rotterdam en van Arnhem.»Maar de invloed van den mensch is, er veel sterker, zoowel ten goede als ten kwade. Wij kunnen dan ook heel merkwaardige verschillen opmerken. Bonte kraaien komen in dit hart van Londen niet in overgroot aantal voor; zwarte eigenlijk meer. In -Amsterdam is da't andersom. Roeken broedden in 1903 nog in Coixnaught ' Square en in Gray's Inn tot 1015, doch sedert niet meer. Onze Amsterdamsche roeken houden nog aardig stand, dank zij de intelligente en liefdevolle belangstelling van onzen Dienst der Gemeente plantsoenen. Ook ' onze kouwtjes spelen nog bij dozijnen rondom onze kerken en paleizen tot in het allerbinnenste hartje van Amsterdam, terwijl ze daar in Londen slechts in gering aantal voorkomen. Het de spreeuwen gaat het in beide steden zoowat N.V. KON. KWEEKERIJ MOERHEIM DEDEMSVAART TUINARCHITECTUUR Dnxc nieuwe beschrijvende catalogus met Kunstbijlage is zooeven verschenen en wordt op verzoek gratis toegezonden. Orders boven 110.?levering franco station. Kuif eendjes (foto W. Tinbergen) gelijk op; ook Londen heeft zijn spreeuwenwolken en spreeuwenslaapplaatsen. In Hyde Park wordt de nachtzwaluw of geitenmelker nog al eens een keer gezien. Daar kunnen we in Amsterdam niet op rekenen, tenzij toevallig eens op den trek, evengoed als wij de houtsnip Tcennen uit de Eerste Helmer straat of het zeldzame kleine, Waterhoen van het Damrak. Met watervogels slaat Londen ons finaal, al mogen wij ons in de laatste jaren ook verheugen in de groo-, te vermeerdering van de wilde eenden, die in onze parken broeden en. waardoor het mogelijk ip dat je op Sophiaplein of Frederiksplein vergast kunt worden door den aanblik van een koppel wilde een den hoog boven de huizen. Laat ons hopen, dat de meerkoeten en de prachtige en onderhoudende waterhoentjes ook spoedig in groot aantal het heele jaar door onze vijvers zullen opvroolijken. Het komt er echter in de eerste plaats op aan, dat dio vijvers een behoorlijken plantengroei krijgen, zoowel in het water als langs de oevers. Lange jaren hebben de Londenaren pleizier gehad in de guitige kleine dodaarsjes die broedden in St. James' Park. In den zomer van 1914 echter is de vijver daar drooggelegd en eerst eenigen tijd na den oorlog heeft men er weer water in gelaten. De dodaarsjes zijn nog niet teruggekeerd. Het vorig jaar echter heeft zich weer een paartje ver toond, in RegemVs Park. In Vondelpark of Ooster park zie ik ze nog niet zoo spoedig komen. En hoe zal het gaan met de kuif eendjes? Deze mooie en gemakkelijk te herkennen duikeenden verheugen zich tegenwoordig in een grooten voor spoed. Hoe dat komt, weet waarschijnlijk niemand. In de laatste kwarteeuw hebben deze dieren zich belangrijk vermenigvuldigd, nieuwe gebieden ver overden waar ze vroeger zeldzaam waren, lijken ze nu soms talrijker dan de gewone wilde eenden. In Londen waren ze voor 1000 allén bekend als vrij zeldzame wintergasten. Doch ieder jaar kwa men ze ia grooter aantal opzetten en in de laatste jaren, zegt Macpherson, vertoonen zij zich op al de Londensche parkvijvers in ontelbare menigte. Ook zijn ze reeds voor den,oorlog begonnen met op de vijvers te broeden eerst in Victoria Park, later in Hyde Park en ze zijn daar even mak als de gewone wilde eenden. Hoe staat het nu bij ons? Als overwinteraar is het kuifeendje bij ons al sedert , jaren bekend op de Zuiderzee, op al onze meren en plassen', langs de groote rivieren en komt daar nu ook al meestal 'voor in ontelbare menigte. Op het Naardermeer zijn 's winters wel evenveel VERHUIZINGEN MEUBELBEWARING N.V. VAN DIR HOOP'S *,ub.lb.w.rlng ?n Trcn«p*rtmMteohappl| AMSTCLDUK AMSTERDAM kuifeendjes als koeten en dat zegt wat. De manne tjes zijn gemakkelijk te herkennen reeds op grooten afstand aan hun spierwitte zijden en buik en aan den donkeren rug en zwarten kop. Eigenlijk is de kop niet zuiver zwart maar mooi glanzig met donkeren violetten of groenen weerschijn. Aan het achterhoofd hangt een dikke losse lok, die we kuif noemen. Het wijfje heeft die kuif ook, maar haar zijden zijn donker gekleurd en daardoor is ze van verre niet zoo gemakkelijk te herkennen. Maar er zijn toch altijd genoeg mannetjes. Hoogstwaar-» schijnlijk hebt ge in den afgeloopen winter wel ergens deze kuifeendjes gezien; in den Haag zwommen zy bij troepen in het ververschingskanaal. Trouwens ze zijn er nog, op het Naardermeer zag ik ze tot in Mei en er bestaat alle kans, dat ze daar ook broeden. Hier en daar in Nederland zijn ze dan ook al broedend waargenomen en nu is het heel goed mogelijk, dat ze zich zullen wagen in parken en vestinggrachten, wanneer daar langs de oevers maar genoeg riet, lischdodden, biezen en zeggen groeien. Wrj hebben in den Bloemendaalschen Planten- en Vogeltuin gezien hoe een spiksplinternieuwe vijver reeds in het tweede jaar van zijn bestaan door de waterhoentjes als broed plaats werd aanvaard, alleen omdat er een flinke groep was van dcode lischdoddenstengels. In Londen worden tegenwoordig in de parken ook stelselmatig vogelschuilplaatsen aangelegd en in stand gehouden onder den nog al weidscheu naam van birdsanctuaries. Ongetwijfeld dragen dio veel bij tot vervroolijking der parken en wij moch ten dat goede voorbeeld wel volgen, 't Is niet voldoende, om eens een paar dozijn nestkastjes op te hangen. Den Haag doet in dit opzicht meer dan Amsterdam en eigenlijk geloof ik wel dat er in de 2600 H.A. rondom het centrum van Den Haag meer vogelsoorten voorkomen dan in een gelijk stuk van Amsterdam, evengoed als Amsterdafri Londen overtreft. ALLEEN EDELE SOORTEN 2OOALS IN OUDEN TIJD OEN HAAG NIEUWE UITGAVEN Henr.' Roland Holst?van der Schalk. Déweg tot eenheid. Uitgave van Em. Querido, Amsterdam. A. M. de Jong, De Rijkaard (Een dorpstragedie) 2e druk. Uitgave van Em. Querido, Amsterdam. Fenna de Mevier, De Keuze, Uitgave van De Klyne Librye, Edam. Wouter Paap, Rondom den loudspeaker. Uitgave van Nederl. Uitgevers-Maatschap, Amsterdam. Thea v. Harbou, Metropoli*. Geautoriseerde vertaling van Maurits J. Vies. Uitgave van Nederl. Uitgevers-Maatschap. H. W. Heuvel, Uit den Achterhoek. Uitgave van A. E. E. Kluwer, Deventer. H. W. Heuvel, Oud-Achterhoeksch Boerenleven. Met illustraties van J. F. Persijn. 2e druk. Uitgave van A. E. E. Kluwer, Deventer. Gustav Frenssen. Otto Babendiek. Geautoriseerde vertaling van Dr. C. D. Sax. Uitgave van A. W. Sijthoff, Leiden. ' Ifs N.V. J. S. MEUWSEN'S a root* t« keus*. . ... «TETSONS \,