Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 APRIL 1929
No. 2707
! i
t
t
?-TGroquante ^.
croquetjes {
?door Alida Zevenboom
DE mot zit in mijn gordijium. Jo
begrijpt liet je niet maar (lat heb
jo met die nieuwerwetsche woningen
licht en dicht. Vier en twintig
jaar ben ik in betrekking geweest bij
mevrouw zaliger en hooit n onge
dierte o vet' den vloer, geen vloo en
niet wat anders. En dan zeggen 7.0
nog, dat oude huizen vol zitten. En
toch heb ik elke week de kamers een
oede beurt gegeven, maar dat komt
als vreenul volk op je meubelen
rust. Je weet niet waar die over dag
<-n 's nachts zitten en dat brengt van
alles thuis. Rn weet u wie me een
middel tegen de mot gegeven hoeft?
Niemand anders dan meneer Wibaut.
Ik sprak hem in Lijn S, net toen hij uit
Spanje terug was en toen ik hem 700
oag zitten dacht ik bij me zelf: net
Orelio toen hij nog den.,Toreador"bij
de Groot zong !
Hij vroeg direct hoe het met me
.ging en toen ik hem vertelde, dat het
best met me was, maar dat de mot er
bij me in zat, zei hij: ..Caramba, ik
heb een pracht van een insectenpoejer
uit Sevilla mee gebracht, daar zal ik
u een sombrero-vol van sturen. Zoo
zie je de mot en zoo zijn ze dood.
Ik had in mijn hotel nogal last van
een zeker soort insect. Een handjevol
van mijn poeder en verdwenen waren
ze. Basta ! Aschewijne !"
En nu verval ik in nieuwe gordijnen
<m wie vergoedt me de schade ? Kon,
ik maar, net als meneer Mengelberg,
zeggen dat ik, als ik de kosten niet
terug krijg, weg zal gaan, maar waar
moet ik naar toe? Maar als u mij
vraagt is het hier toch wel erg met de
belasting. ..Overal om ons heen ver
lagen ze de belasting," zegt meneer
Stanislafski, nu weer in Engeland de
thee-belasting en in dit land kan je
geen stap verzetten of er zit accijns
aan vast. Als ik 's middags mijn
borreltje drink, zegt hij, maak ik de
.schatkist alweer vetter, elke trek, dien
ik aan mijn sigaar doe, komt de be
lasting ten goede en elk schepje suiker
-dat u in uw thee doet, kost u een
bédragje aan belasting." En waar is
al dat belasting-betalen goed voor?
Ze kunnen niet eens de mot uit je
gordijnen houden. Van de week moest
er voor mijn deur een dooden iep
gerooid worden. Ik heb er naar zitten
kijken. Drie weken geleden kwam er
?een meneer met een auto, die bijden
boom stil .hield, uitstapte, hem
opABONNEMENTSPRIJS
van ,,De 'Groene Amsterdammer"
per jaar, bij vooruitbetaling
< franco per post:
Voor Nederland . , . f 10.
., Ned.-Indiëp/mail. 13.50
.. ,, ,, p/zeepost M 10.
M ab. binhen Europa 11.50
uitgezonderd:
Engeland-Italië. \ ?-?- Kn
rr '. i l i ti lu.OU
,, Zwitserland c.a. J
M Amerika ... . ,, 15.50'
M Zuid-Afrika. . . ,, 11.50
België' direct
uit Holland 150 francs
.i M via den Ned.
? B hl. Antwerpen 125 ,,
Postgiro No. 72880
Gemeentegiro G. 1000
» \
Kaleidoscoop
Het Haüysche stadsvuil gaat naar
Drenthe..
Ik juich als burger van den Haag,
f n roep mijn asrhbak toe.. : O., drnag
in 't Oosten morgen rijke rente
van 't geen ik heb verteerd vandaag..
De theorie der economen
hee/t naar wijn oordeel tecer gefaald:
hetgeen, waarop men toebeiaalt,
opdat 't ons schielijk worde ontnomen,
en uit de woning wordt gehaald. .. .
. . hetgeen den burger in het Westen
verveelt en griezelig tegenstaat,
als het zijn huis niet gauw verlaat,
komt 't dankbaar Oosten nog ten beste
al werpt het kosten voor de baat.
T3STSinds ik mij niet 't begrip vertrouwde,
zie ik mijn afval andera aan,...
De schil van appel en banaan
beteekcnen thans voor mij de gouden
preludia van een rijk bestaan....
Sardineblikken, groenterestent
verzuurde melk, die poes versmaadt..,
de kluif die 't hondje tegenstaat,
. .'t gaat al van 't Oosten naar hetWesten
en koestert ginds het kiemend zaad....
Men heeft wel eens het banketteeren
van de regeering opgesomd,
en op de budgetpost gebromd
Maar thans ia al 't protest verstomd,
omdat het Haagsche congresseeren
arm Drenthe weer ten goede komt....
MELIS STOKE
nam en wat in een notitie-boekje
schreef. Toen kwam er een week later
een andere meneer, ook in een auto,
die niet uitstapte, ook wat noteerde
en weer wegreed. En nu zijn ze sinds
veertien dagen aan den gang om den
boom te vellen. Dat wil zeggen, dat
ze de eerste week besteed hebben aan
hun voorbereidende maatregelen. Er
is eiken dag een andere heer gekomen,
loopende, maar met een mooie pet op
met een gouden band en die heeft
met de werklieden staan praten en
daarna zijn ze weggegaan. Maar de
werklieden bleven ftaan praten.
Nu zijn ze aan het rooien geslagen.
Vier man en een paar halfwassen. Ik
denk dat er een plantkundige bij is,
dio ze voortdurend aanmaant vooral
voorzichtig met den armen iep om te
gaan. Ik hob nog nooit, menschen met
zooveel zorg een boom zien omhakken.
Het is of elke houw dwars door hun
'eigen vleesch< gaat, want telkens
moeten ze even ophouden, ik denk,
omdat het te veel op hun zenuwen
werkt. Ik had zoo met ze te doen dat
ik ze eiken dag koffie geef. Als het
nog zoo'n tydje aanhoudt, zie ik het
ervan komen, dat ik ze 's middags
ook nog een borreltje schenk, om
ze weer heelemaal op hun verhaal t
laten komen, want je krijgt met die
menschen te doen. En telkens komt
er weer een meneer met een gouden
band kijken hoe of ze opschieten en
dan staan ze weer den boom te be
kijken en schudden hun hoofd «n
praten en dan is het zoowat schaf ttijd.
Ze hebben nu de wortels bloot
gelegd, en alleen al van het kijken er
naar, heb ik het spit in mijn rug ge
kregen. Ze denken zoo ongeveer tegen
Kerstmis den boom eruit te hebben
en als ik naga wat mijn aangetrouwde
neef' verdient, die by de gemeente
werkt, dan kom ik tot een aardig
sommetje, dat die boom zal kosten
als hu in blokjes gezaagd bij den
Burgemeester in den open haard vlamt.
,,En dat vindt u nu allemaal op uw
belastingbiljet met de opcenten,"
zegt meneer Stanislafski. Maar het
middel van meneer Wibaut werkt
prachtig, dat moet ik zeggen. De
muggen vallen zoo maar dood neer
en geen motjète zien. Stel je eens
voor dat hij het mee nam naar de
Eerste Kamer !,..,
Tentoonstellingen .
Jack Niekerk en Co., den Haag.
Schilderijen en Teekeningen van
Fransche meesters. Tot 21 April.
Amsterdamsche Ateliers voor Bin
nenhuiskunst, Westeinde 25, Amster
dam. Werken van . Zanelli
Kaehlbrandt. Afzonderlijke tentoonstelling
batikwerk van Jonkvr. A. de Ranitz.
Handweefwerk van Bep Vlas. Tot
21 April.
Kunstzaal Kleykamp, 's
Gravenhage. Beeldhouwwerk van Joh. Polet
en John Badecker. Tot 28 April.
Kunsthandel Hofstee Deelman,
Amsterd. Werken van Victor Tischler.
Tot 27 April.
Wülem Brok te Hilversum. Schilde
rijen van Jelle Troelstra. Tot l Mei.
Huize van Hasselt, te Rotterdam.
Schilderijen van Johan de Vries.
Tot l Mei.
De ? Ploeg, Leiden. Schilderwerk
ven M. Hein es. Tot l Mei.
BelgiëNederland
HIER volgt het kort verslag van
den voetbalwedstrijd Belgi
Nederland, die vermoedelijk eind Mei
zal plaats hebben:
Als om 13 minuten voor 2, de
Hollandsche spelers bet veld betredon,
geëscorteerd door een eerewacht, be
staande uit een mitrailleurafdeeling,
stijgt er een oorverdoovend gefluit
op. Het is alsof de hel is losgebarsten.
Uit de gierende orkaan komt lang
zamerhand een gescandeerde kreet te
voorschijn, en men onderscheidt het
rythmiache geroep van: U-trekt,
TTtrekt, U-trekt, U-trekt," dat zich
oplost in een loeiend en langgerekt
boe! !-geroep. Buiten het Stadion
klinkt een verwijderd salvo: eenige
Nederlandsche supporters hebben een
meeningsgeschil met Belgische
sportbroeders vereffend. Plotseling over
stemmen de loudspeakers het gejoel
en men verneemt een stem die het
publiek vermaant:
Gaj zajt verzocht de grootste
silence in acht te nemen, vermits de
poliesse den Stadion anders zrl doen
evacueiren."
De rust keert weer, doch het begin
van den wedstrijd is al dadelijk sensa
tioneel. Bakhuys slingert zich door de
vijandelijke linies heen, en net als hij
een vuurpijl op Somer's veste wil
lossen, wordt hij door den Belgischen
aanvoerder gevloerd. Sportief steekt
de Zwollenaar den Belg spontaan de
hand toe, welke geste de eene helft
van het publiek tot een delirium van
geestdrift brengt, doch door de andere
met loeiend hoongelach wordt beant
woord. Als de Duitsche scheidsrechter
een penalty^oekent, daalt een Covenfc
Garden van zuidvruchten op de ont
hutste ploegen heer, doch het kanon
van Kol laat zich. niet intimideeren
en jaagt vijf minuten na het begin
met een suizend schot een onhoud
bare bal in de Belgische veste. Dit is
den Belgen te veel. Een stormtroep.
onder aanvoering van Pierre Nothomb
verbreekt de politieafzetting en over
stroomt het veld. Twintigduizend
Belgen volgen hun voorbeeld. De
Tiendaagsche veldtocht speelt zich
opnieuw af in tien minuten. Het
Oranje elftal is in een tniniimnm van
tijd, ingemaakt"; het is oranje
Marmelade geworden. Terwijl Roode
Kruiswagens 'zich een weg banen
klinkt opnieuw een rythmisch geluid:
,,a nous l'Escaut! a nous l'Escaut!"
Maar de Belgische regeering heeft op
alles gerekend: een vliegmachine ver
schijnt boven bet terrein en laat bom
men vallen met traanverwekkende
gassen, 20.000 menschen baden in
hun tranen en doen den grond in
modder verkeeren. Het terrein wordt
wegens onbespeelbaarheid afgekeurd.
De scheidsrechter harkt de over
blijfselen van het Nederlandsche elftal
bijeen en wat eens van der Meulen
was zegt tot hem, met tandeloozen
mond:
Emotievolle wedstrijd. Pakken
we'n glas Geuze Lambic?
NESSUNO
centraal theater
zaterdag 27 april 1929, 's nam. 2.30 uur
charlotte kohier
uostojewskie's Je lachtmoedipe"
monoloog vert. s. van praag
entree f 1.50,leden kunstkrmgvoor
allen, volksuniversiteit, filmliga,
ned.-nieuw rusland 50 % reductie
No. 2707
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 APRIL 1929
UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
Dagblad-rebussen
door Melis Stoke
DE Néderlandscho dagbladpers
heeft, terecht, de reputatie van
de discreetste ter wereld te zijn. Ze
heeft dio reputatie verdiend door het
consoqurmt doorgevoerd beginsel om,
in gevallen waarin publicatie omtrent
onvrijwillige botsingen tusschonstaats
burgers en de uitvoerende macht
nood&kolijk is, nimmer don betrokkene
bij naam en/of toenaam te noemen,
maar uitsluitend diens initialen en
qualitoit.
In oervolle gevallen als
overlijden,jubilea.hot ontvangen van onderscheidin
gen of het houden van redevoeringen
j)i'i.jktdénaam van den verdienstelijken
burger voluit in de pers, maar zoodra
hij voor don rechter is geweest wegens
hot plegen van oen moord, het fietsen
zomïer licht of het ledigen van zijn
vuilnisbak op een daartoe niet van
overheidswege aangeduide, plaats,
wordt zijno identiteit versluierd, om
dat zulks tot de -goode zedon behoort
en omdat wij allen, zelfs de verslag
gever en de verantwoordelijke hoofd
redacteur, boter op het hoofd drr.gen!
Een der meest frappante voorbeel
den van deze fijngevoeligheid is
goloverd op den dag toen do dagbladen
een bericht bevatten blijkens hetwelk
een anonymus z,ich voor den rechter
had moeten, verantwoorden, wions
identiteit werd Verborgen achter de
ondoorzichtige aanduiding: Mr. P. J. T
voorz tter van het partijbestuur van
de S.D.A.P.
En nog dezer dagen kon men een
persverslag lezen van eene veroor
deeling door den politierechter van
een zekeren onbekenden: B., land
bouwer, lid van de Tweede Kamer
dei Staten Generaal te Hekelingen.
. Deze redactioneele rebussen geven
in duizenden en tienduizenden huis
kamers ,op lange winteravonden aan
leiding tot genoegelijke gezelschaps
spelen met behulp van Staatsalma
nakken, Telefoongidsen, enz.
Bovendien hebbén deze rebussen
dit gemeen met die welke de
handeldrijvende middenstand in adverten
ties pleegt op te geven om door geld
prijzen, -clientèle te .lokken, dat zo in
de meeste gevallen zeer gemakkelijk
zijn en den oplosser aldus eene
goedkoope en gemakkelijke voldoening
schenken.
Verder zijn ze ook instructief aan
gezien ze hot publiek prikkelen tot
het verzanelon van parate kennis
omtwmt de personen, die in ons maat
schappelijk loven op den voorgrond
tt-edun.
En toch u zult het niet willen
golooven schijnt liet nog wel eens
voor to komen, dat de een of andere
belangstellende dagblad lozer zulk oen
achter initialen verborgen persoon
lijkheid niet weet thuis te brengen.
Er zijn nu altijd van die sukkels, dio
do ontwikkeling van do maatschappij
tegenhouden on die een stelsel van
opvoeding en instructie eisuhun dat
verre on verre beneden do capaciteiten
ligt van de groote massa.
Aange/ien zulke menschen nu een
maal , bestaan en aangezien wij meer
ontwikkelden ons tempo mooton rich
ten naar do achterblijvers, is hot
hoodig dat de dagbladen een rubriek
openen om hunne lozers in te loiden
in do kunst van hét dcchiffrooren van
initialen.
D'JZO cursus zou eenvoudig moeten
beginnen en met gefingeerde gevallen,
zooals bijv. eone modedeoling dat
eeno aanrijding hoeft plaats gehad door
de auto yan (nu opletten lezers):
Z.K.H. Pr.H.d.Ned. Hort. v. Meck.
V.v.VV.S. en R. Gr', v. Schw. enz. enz.
enz. '
Wanneer deze oplossing bevredi
gend is geweest zou men voor de meer
gevorderden kunnen overgaan tot het
stellen van eene puzzle luidende als:
geverbaliseerd wegens het fietsen
zonder rood achterlicht: Jhr. Mr.
Ch. J. M.-M. de B. voorzitter van de
Tweede Kamer der Staten Generaal*
Minister van Staat.
Aldus, langzaam aan en voorzichtig
de moeilijkheid en ondoorzichtigheid
de rebussen opvoerend, zou men ten
slotte het Nederlandsche publiek kun
nen brengen tot het volle genot van
4e lectuur zijner dagbladen.
Want geen onzer zou, als recht
geaard Nederlander, de oplossing aan
de hand willen doen om te breken
met het zoo bewonderenswaardig dis
creet stelsel dat ons persoonlijk, bij
voorkomende gelegenheid, waarborgt
tegen publiciteit van eventueole
akkafietjes met den rechter, wegens over
treding van de motor- en rijwielwct,
eenvoudige belcediging, huisvrede
breuk en alles wat ons feitelijk eiken
dag boven het hoofd hangt.
Bovendien zou de volle publiciteit
den verslaggover ook zekere beper
kingen opleggen in zijne schriftvoering,
die hot fijne aroma ontnemen zouden
aan zijn copy en daardoor genot aan
den schurpzinnigen lezer.
Zoo bijvoorbeeld het geval van den
heer B. uit Hukelingen, landbouwer
en Jid van de Tweede Kamor, die ver
oordeeld is wegens eenvoudige be
lcediging. omdat hij twee belasting
ambtenaren heeft toegevoegd: schof
ten dat jullie bent.... or words tot
that effect.
Wio toevallig een staatsalmanak
of oon telefoongids van Hokolingon
bij de hand hoeft, ondekt wellicht, wie
deze'lJ. is. Do anderen zullen eenvoudig
zoggen.... hé, een Tweede Kamerlid
dat veroordeeld wordt wegens
beleediging.... En in dien gédarhtvngang'
zullon ze instemmend niet het hoofd
knikken wanneer zo verder lozen, dat
de rechter don beklaagde, herinnerd
heeft aan het spreekwoord, dat adel
dom verplichtingen oplegt.
Aldus dringt tot .hen de waarheid
door dat een Kamerlid in de Kamer
alles mag zeggen maar daarbuiten
niet moor dan U of ik.... en deze
waarheid, volkomen ontdaan van de
identiteit van den beklaagde is veel
meer waard dan de anecdotische zijde
van het bericht wanneer daaraan de
naam van den niet genoemden B.,
verbonden zou zijn gowees t.
Zóó houdt on/p pers de massa verre
van ongezonde nieuwsgierigheid en
volgt fier en afdoend de traditie Van
informatie zond c t meet.
Het ondoorglotidelijk initiaal blijve
nog tal van jaren'het criterium, waar
naar wij de goede zeden en de ge
hoorzaamheid aan de wet afmeten.
Zoolang ze lezen dat M. S. met zijn
auto den weledelgeboren heer Karel
Pieter Hcndrikse, ridder in de Oranje
Nassau heeft overreden, voelen wy,
daartoe opgevoed dóór de pers, dat
deze M. S. een wetsovertreder is, maar
dat de voluit genoemde overredene
niets op zijn kerfstok heeft.
Een grond van partijdigheid....
zult u wellicht zeggen.... ?
Góéd, ook die.... Gaarne zelfs.
Want indien wij onzen zin kregen
zouden de Kamerverslagen 7elfs zoo
danig geredigeerd worden, dat er bij
voorbeeld stond:
Mr. J. D. (S.D.A.P.) roopt den
H. E. G. H. Gen. Maj. B. D. L. P.
Duymaer van Twist ridder in do orde
van do--Nederlandsche Leeuw, Offi
cier in de Orde van Oranje Nassau, ettz.
euz. too: Dat liegt u...."
. .aldus, op de kiesche on rechtvaar
dige wijze onze pers eigen, onpar
tijdig vaststellend wie de aanvaller
en wie de aangevallene is geweest.
INHOUD:
l. Mr. A. C. Josephus Jitta, De f'.nant.
verhouding tusschen rijk en gemeenten.
2. Dr Jan Romein, Het BrUscht Rtjk.
3. Era«miaan Uit Rotte's s/ad. Joh.
BraakenMek, Het Haag&ehe vuil.
4. Di H. W. van Loon, Httdtnveretrlng.
5. S. K Rfcbée, Een kunstwerk
btdorvrnl-L J Jordaan, Or. Mcngelbergen de Fiscus
6. Dr. R. Feenstra, Het letlljke grootbednjf,
7. Dr, Jac. P. Thljfsr, Dt Sarasins Mr.
Frans Coenen, Kroniek,.
9. Voor Viouwen.
10?H. Dr. J. H. Holwcrda. Hellas en Romt.
12. Mr. M. F Hennus, TentoonstellinKen.
Mr. H. Scholtc, Vonders Maria Stuart.
13. Dr. P. van Olst, liltravioUtte straten.
15. A. M. Harthooin, Het arbiterschap van
Owen Voung. ,C. K., Beursspiegel.
16. C. van Weifem, Muziek. Spreekzaal.
17. L. J. Jordaan, Bioseopy.
18. Allda't Croquantt Croquetjes. Melis
Stoke, Rijm. Nesmno, Kaleidoscoop.
19. Melis Stoke, Dagblad-rebussen.?UUJtet
Kladschrift van Jantje.
,20. Cel 2 Telefoon.?Charivaria.'
Omslag: Spelproblemen.
Bijvoegsel: Joh. Btaakensiek. Nichls Ntutt
in Genève.
}
til
J
JLi.
'S'