l! f ; M O< ha Iu Bi tu E< st Wi vc D d; Zi d b v h d h g v v o li l d o r i \ - i P)e Groene ^mslerdommcr <b>c_yvvfeekblad voor Nederland Sinds meer dan vijftig /aar aan de apita der weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN Mr. A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: H. BRUGMANS, L. J. JORDAAN, M.^KANN EN TOP NAEFF. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C. v Dun, tóch ijzersterk OPGERICHT IN 1877 No 2707 ZATERDAG 20 APRIL 1929 De finantieele verhouding tusschen het Rijk en de gemeenten HET vraagstuk van de finantieele verhouding tusschen het Kijk en do gemeenten is in den vorm, waarin dat vraagstuk sinds 30 jaren hier te lande gestold pleegt te worden, een o n o plosbaar vraagstuk. Men heeft meer kans een schaap met 5 ppotcn te vinden, dan een oplossing, waarin alle bestaande moeilijkheden, die de finantieele verhouding van Kijk en gemeenten raken, op inderdaad bevredigende wijze uit den weg worden geruimd. Het vraagstuk pleegt aldus gesteld te, worden. liet is billijk, dat uit 's Kijks kas aan de gemeenten c«n veel grootere uitkeering wordt gegeven, dan y.ij thans ontvangen. Die grootere uitkeering mag n iel gepaard gaan met een vermeerdering van den invloed van de regeering op de g'-stic der gomoentobe, turen. Integendeel: tot dusverre tast de regeorii,_ de autonomie der gemeen t en reeds in veel te st> :-ke mate aan. Die uitkcefing di<'iit te geschieden Voi.vns een systeem, wanraan de gedachte ten gï-"tidslcg ligt, dat het Kijk- voor elke fuiK'tio. die h-1 uan de gemeenten opdrargt, Oen billi.ke ver. g-i.'i!iug geeft. Op een dergelijke uitkeering kunnen de .?vmeenton oen recht doen geUon. 11.1 vraagstuk pleegt aldus gestold te worden do**; <lo Ve.roonigi.ng vauICodorlamlsche Gemeenten, ecii -inortvakveroeniging van gemeenten. Voor wie zii !i \vcl eens ergert aan de -wijze, waarop vakVen ? -ingingen gewend H i j n. te agoereri, is het inorkwa-imh'g de gestie -van dexe vjökvereoniging niet uitsluitend publiekrechtelijke leden gade te slaan.' De/e gestie vertoont dezelfde gebreken, die men Somtijds, niet ten Onrechte, aan de ge-woiu; vak-' Vere.-iligingen verwijt, 'als:, overvragen en het Venvuiren. van belang en recht. i De (lierboven geschetste theorie, waarvan een geestig man gezegd hoeft, dat '/ij de pre-nieonton als loonki.i-ohts in dienst van hot Kijk tu-sdmuwt, is dom- de in 1021 ingestelde staatscommissie, die in IH'21 haar rapport uitbracht, overgenomen. De wijze, waarop de staatscommissie ele/.e theorie uitWerkt., geeft echter duidelijk blijk, 'dat die theorie, :'Consequent -toegepast, volkomen onbruikbaar is. Wanneer1 de stelling juist /.On /ijn. dat het Kijk de kosd-ri van allo diensten, die door een wet of Koninklijk besluitaan de £<nieontcLoi-turori worden Opgedragen, moet vergoeden, dan heeft 'hot weinig zin, Kooals de staatscommissie heeft .aanbevolen, slechts eon deel van de kosten van enkele «lezer diensten door het Kijk dan de gemeenten.te doen vergoeden. Do staatscommissie is tot deze inconse quente toepassing van.het door haar gestelde beginsi'l-overgegaan» omdat zij onmiddellijk begreep, dat een consequent»; toepassing van liet beginsel niet de minste kans zou. lurbben gehad om door de rogooring aanvaard te worden. Het is zelfs aanne melijk, dat men hot d bel van do genot nidekoston, dat door het Rijk vergoed zon worden, vrij wille keurig heeft berekend, ten einde tot een oxtrauitkecring van pi.m. 20 millioen gulden te komen, liet bedrag, dat de regeering naar men meende voor dit doel ter j beschikking zou willen stellen. -" * * ' * De regeering is de staatscommissie niet gevolgd op dezen weg, die in een slop voert. Zij heeft een geheel andere oplossing gezocht voor de moeilykheden, waarin de gemeentebesturen verkeeren. Een oplossing, 'die bestaat in een ingrijpende' her- ( ziening van het gemeentelijk belastingstelsel. Het is bekend, dat de gemeentelijke inkomsten belastingen in do verschillende gemeenten een absoluut verschillenden druk op de ingezetenen uitoefenen. Dat onderscheid kan, niet verklaard worden door de gestie dier gemeentebesturen, doch het is nagenoeg uitsluitend het gevolg van de onderling geheel verschillende omstandigheden, waarin de gemeenten vorkeeren. Het is de moeite waard die verschillen met enkele sprekende cijfers toe te lichten. . Een ingezetene, die een zuiver inkomen heeft van / tiOOO. betaalt daarvan in Wassenaar aan ge meentelijke- inkomstenbelasting ? 08.?, in Bloemendaal ?153.?, in Amsterdam ?322,?en in l'urinerend / UNO.?. Ken ingezetene met een zuiver inkomen vati / 20.000 betaalt aan diezelfde belas ting in Wassenaar ? iYM.?, in Bloemendaal ? 573, in Amsterdi.m ? l "OU,?on in l'urniorend ? 15020.?. Een ingezetene meteen /.uiver inkomen van ? 10U.UÜO betaalt in Wassenaar ? 1050.?, in Bloeiuondaal / 3000.?. in AmsttTdi m / lO.oö.?en in l'urmerend wanneer hij daar ten. minste blijft wonen ^- ?20.921.?. Het wetsontwerp. waarv'an de memorie van toe lichting de ondertoe'keiiing drat;gt van de Ministers de Geer en Kan. komt aan dit euvel tege moet door dégemeentelijke inkomstenbelastingen te vervangen door een nieuwe Kijksinkomstenbolasting, geheven volgons een schaal, die in alle gemeenten ongeveer gelijk is. L'i t d*.- opbrengst van deze nieuwe lichtst ing wordt.mot 50 opcenten op de vermogensbelasting, eon fonds govoimd, waar uit aan de gt meenten uilkeci-iii^cn woi'di-n gedaan volgens een formule, waarvan de twee voornarmste factoren zijn': de drcrgkrr.cht van de ingeze tenen on de uitgaven, die de* g< moente in de tef.thte jaren hoeft gedaan voor .politie, leger ondel wijs, armenzorg en werkloosheidsbestrijding. Ken aan deze uitkeeringsfotmulo toegevoegde garantieformule Wfti.kt er voor. dut de uitkeeringen Linnen een mininum- en eon maximumgrens blijven. . De g< meent t besturen krijgen de bevoegdheid op de g( meent of ondsbolast ing t «-n hoogste 80 opcenten 'te heffen. ? Óver do afschaffing van de forensenbelasting, de wijziging van ele personeole belasting en. andere bij/oneiei heden van het wetsontwerp zwi;g ik, om mij tot do hoofdzaak to bepalen. Dim individucclon helastirgbctalor kon de voor gestelde wijziging bet rekkelijk, koud. laten. Of de grondb<'Iasting \vordt gestort in 's 1-JiJks kas. dan wel in de geineen t okr,s. .nuuikt voor hem geen verschil. Wj'liswucJ' Worden 'afgoKchaft: do g*moontelijke inkomstenbelasting óii de f.orènsonbelastiug; doch daarvoor komen in ruil: een genuxiiitefondsbelasting on eventueel u'péenl en daarop. De be lastingbetaler zal van deze; wijzigingen allicht zeggen: oud lood om out) ijzer. V ooi? de gemeente kassen brengen deze wijzigingen echter een groote verandering. : De geschetste wijziging heeft dit dubbele voor deel, dat daardoor* eencrzijds een einde wordt gemaakt aan de, volkomen ongemotiveerde, al te groote verschillen tusschen de plaatselijke inkom stenbelastingen onderling en anderzijds, dat het Rijk aan de gemeenten, mede dank zij het afstaan van een deel van de opbrengst van de gr on d Belas ting, een verhoogde uitkeering doet van meer dan 20 millioen- gulden. * ? * * De inhoud staat op pag* 19 l/raorqt sfeecfs Bonbons Tegenover deze voordeelen staat echter een nadeel, dat beide aangegeven voordeelen zou kunnen overtroffen: het gevaar, dat de gemeenten haar zelfbeschikkingsrecht zoude:) verliezen. De autonomie der gemeenten is een kostbaar goed. dat historisch onder is dan de Xederlandsche staat en zijn wetten. Men gaat echter to ver, wan neer men de st< Hing volhoudt, dt:t aan de gemeen tebesturen volledige vrijheid op het gebied van belastingen behoort to worden gelaten, zooals het Internationaal Stedoncongres te Sevilla vol gons do mededeelingon van zijn voorzitter, Dr. F. M. Wibaut. in hot voiïce nummer van do Groent» hoeft Vorkoneligd on zooals do tienieentoraad van Amstorelrm in zijn roquest aan de Tweede Kamer hoeft geschreven. Die loer werd ook niet aangehangen door Thorbecko. toen hij in onze Gerncontowet do aloude autonomie1 der gi meonte-n opnieuw bevestigde, doch, op hot gebied van de financii'n en belastingen d»; suprematie van.'du Bijksregeorinp erkende. Dat is in oen eenhoidsstart noodzakelijk. Het aanhangige wetsontwerp beperkt stellig de autonomie dor gemeenten op het stuk van belas tingen in sterkere mate. elan tot dusvonv hot ceval was. Dat is de onvermijdelijke» consequentie van don opzet van. hot ontwerp, dat boeiopt de al te groote' verschillen in Lclr.stirgdruk iotwat te egalisoeren. Alles beslissend omtrent h et go w i c h t i g o punt. of d e g o m e e nt e n -n o g v o l d o o n d o v r ij h e i d b eh o u d e n. ei m z c l f s t. a n el i g d e g e meent e l ij k e l» u i s h o u d i n g n aar e i g e n b e1 i o v e n int e r i c h t o n, is het a-n tw o o r d o p d e vragen, of de f i n a nt i e e l o n o o d v u n t. a l v a ix ge m e e 11t e n m e t d o z e v e r g r ei o t o i ij k s u i tk e e r i n g wordt v o r h o l p e n e n o f e r daarnaast n o g een in a r g o o v e rb l ij f t, groot g e n ei o g o ui d e a ut on c» m i o der g e m o e n t <? u te 'ha.iidh n. v e n. Wat mij betreft, /ou vr gee-n bc/waai' togéii bestaan, te bepalen, dat dop mei nti-n. inpl^.its van 80 opcenten desnoods 100 of 120 opcenten youdon ? ?mogen heffen.'-Kvorinin. waniu>er men do pvogrossioschaal dor nieuwe belasting /ou 'Versiln-nmu1 Volkomen vrijheid dMi de geldon, die door middel van liet gemeentefonds' in do, ge meentelijke kassen 'zullen- Vlooien, to heffen' volcons- och 'oigoh g( meent olijke ?inkomstenber lasting. in te richten naar eigen kouze. Zou niet passen i h hot stelsel der rogoomig. Hot gevaar zou bestaan, dat het euvel, dat men zoekt te. ver holpen, weder opnieuw zou ontstaan. Omtrent de feitelijke gegevens, die op de genoomde vragen een antwoord moeten geven, heorscht groot verschil van meening tusschen d« regeering en do Vereeniging van Xederlandsche Gemeenten. Het is te hopen, dat de discussies in de Tweede Kamer in dit opzicht verhelderend zullen wei-ken. Want van het antwoord op de genoemde vragen hangt naar mijn meening de conclusie af, of het tot standkomen van dit wets ontwerp wenschelijk moet worden geacht, ,of niet. ' A, C. JOSBPHUS JITTA '. l . -l 11