DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 APRIL 1929 No. 2708 s 'il Ope n Brief aan de lezers van De Groene door Melis Stoke H KT wordt hoc latigor hoe moei lijker de oischen van het publiek te bevredigen on hot tempo bij tohoutien van don snel avaneeeronden tijd. Ook voor don kroniekschrijver, on ixiot hét minst voor deze. Vroeger kon hij zich bezinnen. on vervolgens zoo duidelijk mogelijk. zijne gedachten .te boek stellen. In ilon majesteitelijken meervoudsvorm vervatte hij zijn oordeel.... iu een soort geloofsbelijdenis. Maar dit be vredigt de massa niet meer.Xij wonscht toegesproken téworden, fel en recht streeks, zooals dat geschied t van do spreekgestoelten in hare openbare vergaderzalen en op de hoeken van hare straten. Ken artikel moet zijn eeue op schrift gestold»' redevoering.. liefst met interrupties t-u yevatte antwoorden, kant en klaar. Kn nojr zwaarder weegt <le jonast e eisch van het publiek, dat nog per soonlijker cachet wil. een rachot «hit slechts Kloven kan worden door een opstel don. vorm te .go.ven van oen persoonlijk woord, niet van don schrij ver tot de massa, maar over die massa heen tot een bepa.ihlen pef.soi m gericht. Zoo is de modernste vorm dor journalistiek geboren: de zoogenaam de Open Brief, een uit imjsvornulio meer en moer in-zwang komt. wellicht niet slechts door zijn realistisch en rel IetjosachtiR karakter, maar ook door de pikanterie van liet nog steeds gehand haafde briefgeheim op don achter grond. D>> open brief is nauw v.-nvant aan hot Schandaal. aa,n de Onthulling en aan het incident, op hun beurt lieven van het Vrsoonlijk Feit. do(iebeurtonis Waar Wij liet Liefst liet Xwijgon Toe Hadden (ledaaii on hot Aluemeen Belang, allemaal troetelkinderen van hot deel ohzor genoratio dat. mogen wij den';Puitschoii auteur «oltioveu. slechts naar den lijve de vernielende werking dor granaten ontloopen is. En omdat ik mi eenmaal ««en op portunist ben 011 'geen volksopvoeder acht ik het. natuurlijk ook weer in hot Alfjenioon Belang, mijn harde plicht om den por vorsen smaak van dozen ont aarden lezerskring te bevroiliiïou door het schrijven van oen Open Brief. Laat; ik eerlijk zijn <-ii erkennen. «lat het denkbeeld-.niet'Van mijzelf is. maar van Mathilclo. Hij verwijt mij dat ik niet mot mijn tijd .meega. Kijk eens naar nndetv journalisten. zeide zij. on naar hetgeen die bereiken mot' hot schrijven van Opon .Brieven. Mijnheer lïitter bijvoorbeeld. -Men kan zoggen wat men wil. maar niet dat zijne denkbeelden onopgemerkt blijven. De lieele 'wereld newnt er notitie van. Als hij de regeering c'ritisoort doet hij dat niet in eón artikel dat zoo weinig geldt, dat oen Kamerlid hoogstens schriftelijk aan do règeering vraagt of Zij er kennis van genomen heeft, dés ja enz*.-. Neen. hij wondt zich in een open brief rechtstreeks tot den minister president en spreekt hem aan met snaak of guit. En nu weer tegen Professor van Embden. Meesterlijk gewoon. En inderdaad. Een ander zou schrijven: LINCOLN dé, meest volmaakte wagen JAN LIMBAGH- Haarlem ..Wij hebben met verbazing kennis genomen vim do woorden aan ons adres gesproken door het lid van de Kerst t» Kamer Prof. V. E...." Maar de hoer Ititter begint: ,.Ik heb, Iloogedolgestrenge Hoor. nog een zuur appel tje mot u te schillen. Het is een der nadeelen van hot parlementair stelsel, dat de immuniteit, die de volksver tegenwoordigers genieten voor het in «Ie Kamers gesprokene, 'door minder scrupuleuse persoonlijkheden, steeds moer gebruikt wordt om ongestraft woerloozi' burgers te beloedigen. Ook hebt ge u in uw rode van 22 Maart tegenover mij ernstig misdragen. er huiselijke uitdrukkingen, niet be paald boleodigonde, maar juist vol doende prikkelende stoutighudentjes en oneerbiedigheidjes in te lanceeren, uitdagingen in te slingeren.. kortom de platgetreden paden van de verouderde dagbladschrijverij mede te verlaten. Das heb ik besloten ook een Open Brief te schrijven. Mijn lezers hebben daar recht op. Kn om nu den overgang niet te plotseling te maken kies ik den vorm van het compromis, i.c. het systeem-Beelaerts?DJ ("leer, waarin de schrijver zich niet rechtstreeks tot . don ? correspondeerende of becorrespondoorde wendt, maar tot het groot e publiek. Ik wil dus een Open Brief richten tot de lezers van de Groene, en over een sensationeel onderwerp. De keuzo daarvan is niet gemakkelijk, want ik kan maar niet zoo beginnen met een uitdaging of provocatie, door bijv. klakkeloos neer te schrijven: Het Paleis voor Volksvlijt, R. I. P. '« Het monument voor Volksvlijt Hat aan brokken. De f/rond lii/t roor de speculatie braak. 't Puleis, o/> hooj) van volksvlijt opyet rokken. o)itriny geen vlijt ma.ar <lcs te meer vermaak. en onder 't puin lint zoet aewin te lokken. Een hoop en een verwachting zijn geschonden. Ze u-aren dl verouderd.. ; vit den tijd. Want hij die noy de stelling durft verkonden' dat vlijt tot 'welvaart en poleizen leidt, ti'ordt altf een bok in de woestijn (jesonden. d'lllusic van de vlijt en d'arbeidsblijheid sliep jarenlang in '/ holle spookpaleis. En buiten klonk het straatrunwer der vrijheid. en 't ulleng» luider roepen van den eisch u-aaraan men ieder jaar den eersten Mei wijdt., {?een sprookjesprins kwam de illusie trekken. De tijd ging onherroepelijk voorbij. 't kaleis voor Volksvlijt bleef zijn jaren rekken. M aar langu zijn puin komt'.straks, den eersten Mei, het volk niet zant/en en banieren trekken. rf Zon slecht de tijd het monument der droomen vu n een 'voorgoed venjcten voorycttlachi. Wat nifn'tu-ou schehken heeft het volk. .f/enomen.. en nou veel meer dan men tv nehenken dacht loett j»i '< Palein van burycr-plicht en -/tracht die brave Vlijt haar intrek />ad ncnomen. 'MELIS ftTOKE Slechts «Ie «ivenveging dat inen in den Senaat mvo woorden 'niet erg au serioux pleogt to nemen hebben mij van hét aanstonds nomen van straffen teruggehouden../, enz. enz." Zouiets komt mot vette letters in do kranten, on de menschen verheu gen zich en verkneukelen zich net als op straat, wanneer een man of een vrouw staat te roepen: ..Kom d'r is uit als je lef hebt ellendelaar-.... zog «lat nog es wat je daar zooeven zei.... Kom eens naar buiten, en herhaal het nog es onder getuigen...." U v<»elt wat ik bedoel. Door deze methode is aanstonds de belangstel ling gewekt. Wat zou hij doen..? ' vragen zich de menschen af.... Zou hij naar buiten komen..? Ademloos 'Wacht men op de ontknooping. Het dorre terrein van de statige polemiek is verlaten. De arena is herboren. Het sportterrein geopend. Dit' is het voordeel van den Open Brief, mits behendig toegepast om Opon Brief aan de Lezers van d«; ??Groene: Wou'on jullie ? wat.,...? Heb ik jots van jullie 'an.. ? Waarom, kijken jullie me allemaal zoo aan.. ? Hebben jullie je abonnementsgeld wel betaald ? Neen neen.. Deze vorm van provoceerende schandaal- en sensatieverwek-' kerij ware te grof en mij en mijne lezers onwaardig. Bovendien zou ik slechts terugslag mogen verwachten van een klein deel van U, en zeker niet van het beste, waaronder er zouden kunnen we zen, die mij nog brutaler zouden kunnen' antwoorden, en dan zou dat mijn eigen schuld en liet einde van eene ^schitterende carrière als medewerker^ op-de-achterste pa'gina kunen beteekenen.... Neen mijn open Brief, zij, evenals die 'van de Regeering in antwoord op' dien van den heer Ritter: kort, ironisch en afwijzend. Hg luide als volgt: Open Bri^f aan de lezers van de Groene: ' 'De meer en meer gebruikelijke Kaleidoscoop Journalistiek ALS ik in onze pers lees van een brand in een school teTgjimoelho op Korea, ? van een vliegongeluk te San Carlos in. Nicaragua, van de overgave van den Mexicaanschen generaal Kabbarto, van den heer Kludski uit Milaan die leeuwtjes heeft aangeboden aan Mussolini, van gruwelen in Tsjanto, in de pro vincie Hoenan, van een opstand in de Georgische provincie Adjartstan, van de ontploffing op den Japanschen mijnlegger Jokusuka", het onder een lawine bedolven raken van oon karavaan in het Tcrekdal. in den Kaukasus.... dan bekruipt mij altijd een onbestemde vrees. Nederlandsche bladen maken zich . wel eens vroolijk over de manier, waarop berichten omtrent Nederland in buitenlandsche couranten komen. Uit deze manier blijkt namelijk meestal niet. dat men in hot buiten land met namen en toestanden ten onzent voortreffelijk op de hoogte is. Maar zoo \rees ik ook altijd, dat Japanners. Chineezen, Argentijnen en Kaukasiërs van geluk mogen sproken. «lat zij onze schoonc couranten niet kunnen lezen. Want ik kan hot gevoel niet van mij afzetten, dat de berichten over "hun landen in onze pers den zelfden indruk op hen moeten maken als wanneer wij in hun couranten zouden lezen: Amsterdam (Duitschland). - Twee personen die ter dood waren veroor deeld wegens moord op een seinhuiswachter te («ierse (Neunkirch) zijn na 4 jaar in vrijheid gesteld. Het bleek dat de moord geploegd was door den detective von Jungh te Dobrekt. Den Haag. Minister von, Beuningen verklaarde dat het NederlandsenBolgiscn tractaat. welks publicatie zooveel stof heeft doen opwaaien. hem t o koop was aangeboden door een Vlaamsch actionaris. (? ted.) Itotterdam. -?De bekende kapel meester Wilhelm Mandelberg alhier hoeft geweigerd belasting te betalen on wordt derhalve naar Amerika verbannen. I.a Haye (Holland). ? Men be vestigt, dat prinses Juliane, .oudste dochter van koningin Wilhelmina en koning Hendrik van Pays-Bas. zich zal verloven met een Scandinavischen prins. Lcyde: Het schoono parlement al hier, dateerend' uit de 7de eeuw, is geheel door brand verwoest. De maarschalk van Ix;yde acht het onmogelijk, het parlement weder in don ouden stijl op te trekken. De schade bedraagt 10 miljoen dinar.... NESSUNO methode van schriftvoering langs dezen weg noopt mij oen zuur appeltje te schillen niet den in Uwe kringen niet au scrieux genomen guit, die heeft durven stamelen dat mijne bij dragen te kort zouden schieten aan zin, inhoud en wetenschappelijke do cumentatie. Ik noodig dezen man (vrouw) gentleman (dame) (s. v. p. doorstreepen wat niet verlangd Wordt) uit, dit,te herhalen in aanwezigheid van twédoor mij aan te wijzen getuigen, opdat ik hem (haar) door een aanklacht wegens beleediging en laster in staat kan stellen zijne (hare) broodroovende beschuldigingen waar te maken. Wat zegt TJ..? Is hij (zg) er niet...? Smoesjes. Laat hij (zij) d'r onder uit komen ! l Brieven aan dit blad onder Nr. 1001. Voor heden niet meer. , Beleefd achtend MELIS STOÜE i t ?i t ?i No. 2708 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 APRIL 1929 Croquante croquetjes door Alida Zevenboom J k ben heelemaal schooa, de nieuwe gordijnen hangen, mijn nieuwe looper ligt op de trap, de kachels zijn weg, gelukkig en.... en.... nu schreeuwen meneer Stanislafski en al mijn andere gasten", zal ik maar zeggen, moord en brand dat er riet gestookt wordt. Ik zou nog liever doodvriezen, bij wijze van spre ken, dan dat ik stookte na de voorjaarsschoonmaak. Mevrouw zaliger KOU zich in haar graf omdraaien als ik zoo iets deed, dat weet ik zeker. Zoo'n schoonmaak, de mannen mogen er nog zooveel grapjes over maken als ze willen,1 is toch maar noodig en ik weet wel dat het bij wijlen meneer een vaste gewoonte wa?, om als mevrouw schoon was, zelf een, wat hij toen noemde, voorjaarsschoonmaak," te houden. Ik heb hét recept nog van wat hij dan drie dagen achter elkaar innam en ik heb het zelf ook jaren lang ingenomen, maar nu ik een tikje rheumatischben, ben ik wat voorzichtiger geworden en durf het zoo goed niet meer. Maar het was anders puik en meneer zei altijd dat hij zich dan voelde als een jonge halfgod. Waarom hij daar maar de helft van was, heb ik nooit goed begrepen en ik heb het hem ook niet durven vragen, want hij kon soms zoo vreemde antwoorden geven, dat je niet 'wist hoe gauw je maar de kamer zou uitkomen. * * * Een mensch moest zich van binnen ook zoo schoon, kunnen maken, zede lijk en geestelijk, bedoel ik en ik heb al een paar weken lang uitgekeken naar de Telegraaf" of Professor Capimir daar niet een mooi artikel over zou schrijven. Maar ik hoor dat hij naar Palestina is en ik kan ze daar benijden, dat zij daar nu ntèt zijn wijsheid overstroomd worden. Wij mis sen zijn goede woord op het juiste oogenblik dan toch maar. Maar als hij terug is, zal ik hem toch eens schrijven over zoo'n geestelijke schoonmaak en het zou mij erg ver wonderen als hij daar niot een gei voelig artikel < ver schreef. De mensch geheel verschoond.... och, hoe dier baar zal dat zijn.... Is er niet eiken dag eigenlijk iets gevoelig te schrijven;' Neemt u nu maar eens dat drama in Groótegast. Wat zijn die kranten toch prachtig bij tegenwoordig. Alles woord voor woord wat er voor de Rechtbank gezegd wordt of je er zoo bij zit. maar toen ik dat verslag las, toen dacht ik tóch bij mezelf: die vrouw Wobbes mag van geluk spreken dat zoo'n Rechtbank alleen bestaat uit louter mannen, want als er ook vrouwen in hadden gezeten, dan was zij er niet zoo afgekomen. Er zijn geen PATRIA? UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE >x-o-u 1 *" « PRU scherper .rechters over vrouwen dan vrouwen en Ayat in dit proces toch wel gebleken is, dat is, dati er achter d ion moordenaar, dien niemand zal willen vrij .pleiten, een vrouw zat die; hem den kop op hol heeft gebracht., Als ik eens b^ mezelf naga wat een vrouw niet van een man maken kan l .... Die zendeling van de inwendige zending met die oorringetjes in zijn ooren, reken' ik niet mee, want dat was een aartsoplichter, want ik was al heelemaal gestoffeerd, toen ik hem pas goed in de gaten kreeg en wij stonden' onder de geboden, maar'er waren nog wel anderen in mijn leven zooais in het leven van elke vrouw, geloof ik, die je met een natten vinger tot een misdaad" zal ik niet zeggen, maar dan toch in ieder geval tot iets minder netjes had kunnen over halen. Zoo zijn de mannen ? net groote kinderen en daarom kunnen wij in ons hart eigenlijk nooit goed kwaad op ze zijn en dat weten zij maar al te goed en maken er ook een schro melijk misbruik van. Daarom zou i het zoo goed zijn als er ook vrouwelijke rechtere waren, vooral voor de mannen zou dat een uitkomst zijn, want een vrouw begrijpt veel bet ei" de beweeg redenen tot een daad door een man gepleegd, /uodra er oen vrouw in het spel is. Met meneer Stanislafski is het ook geen zuivere koffie. Niet dat ik hem in staat acht tot een misdaad. daarvoor is hij te voel bij. maar hij draagt elke week tegenwoordig een nieuwe das en "hij ruikt mij te lekker als hij thuis komt en dan een parfum da]t ik niet ken. Niet dat ik hom besnuffel, want dat zou. geen pas geven maar Aal heeft haar neus ook niet in haar zak en zij hoeven haar niets wijs te maken. En dan zingt hij altijd Fransche liedjes als hij alleen is; Als een man zingt als hij alleen is, dan kan u er vast van op aan dat er iets is. Toen meneer zaliger eiken middag wat lang uit bleef, zoodat het eten koud werd, zong hij ook altijd vreemde liedjes ? en mevrouw zaliger is er door zoo'n liedje achter gekomen, waar hij zat na Beurstijd. Van de dooden niets dan goeds, zeg ik, maar ik moet van een man die zingt, niets hebben. Die inwendige zendeling zong altijd psalmen en ik krjjg nog altijd driehonderd gulden van hem.... ABONNEMENTSPRIJS i van ,,De Groene Amsterdammer" ' per jaar, bij vooruitbetaling franco per post: Voor i Nederland . . . f 10. ,, Ned.-Indië' p/mail . 15.50 p/zeepost 10. ab. binnen Europa ,, 11.50 uitgezonderd: ,, Engeland-Italië. V i ? en ,, Zwitserland e.a. j " M Amerika . . . . 13.50 Zuid-Afrika. . . 11.60 Belgiëdirect uit Holland 150 francs ,, ,, via den Ned. Bhl. Antwerpen 125 Postgiro No. 72880 Gemeentegiro ,, G. 1000 !i 'j 'j ii li 'i ?r i' 'l '