>J*--' aft. s-prDE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 MEI 1929 No. 2909 l INCASSO. BANK KapitMl 1 30.000.000?- Bc*rve f 7.MM78.IS Heerengracht 531~-537 ADVIEZEN VOOR BELEGGING INLICHTINGEN OMTRENT FONDSEN Effecten-af d* voor particulieren (INGANG* SAFE-DEPOSIT) ALLEEN MILLMIJ LEVENSVERZ.MM sGRAVENHAGE AMSTERDAM-UTRECHT De HolL Voorschotbank HAARLEM» KRUISWEG 70, De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zake lijk onderpand en onder borgtocht, met J n pandsevlng eener polis van levensver* zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stokken van f 1000.?, 500.- en f 100.- tegen Beurskoers. N.V. Insulaire Hypotheekbank ZIERIKZEE stelt verkrijgbaar: 4% /o nmmm a 99% en tot een beperkt bedrag 5% nmmm » iooy2 % S T A N D A A R D HYP O T H BE K BANK te ROTTERDAM Directie! Mr. H. H. C. CASTBNDIJ& tn L MOSSELMAN De Bank getft onder controle van het Algem. Administratie- en Trtutkantoor 4l%P«ndbtieven tegen beortkoers uit. Rott Hypotheekbank v. Nederland Opgericht in 1864 Volteekend Maatschappelijk Kapitaal f 5.000.000. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie t Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. W(}k. Mr. B. van Rossen. LEVENSVERZEKERIHG ? Gunstige polisvoorwaarden Zeer billijke premiën, flRNHEM ???w^^ Nederlandsche Handel-Maatschappij, N. v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indic, China, Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. GRONINGEN Reserves. . . , .f 3.620.000.Hypotheken ruim 57.0OO.OOO. Pandbrieven ... 55.OOO.OOO. VERKRIJGBAAR ZIJN: Gelden beschikbaar voor eerste Hypotheek op billijke voorwaarden De Directie: Mr. C. A. KINGMA B. DORHOUT MEES. N. V. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE - Anna Paulownóstraat 97 TRUSTBE'S EN ACCOUNTANTSCONTROLE Gepl. Maatsch. Kap. f ?.400.000.?Reserven f 640.500 5 pCt. Hypotheekbrieven tegen 100 pCt, 12 » »? . >* ' 98 \4 Directie: K. E. ABBING. D. VAN OORD7 De levensverzekeringen der Amsterdamsche, N. Spiegelstraat 17, Amsterdam, dekken zonder extra premie het vliegrisico, als de verzekerde als » ? ? ? " . . ? ' . , ? , passagier de luchtreis doet. Ook voor zeereizen, met welk vaartuig ook, vraagt de A m s t e r d a m sche g e e n e x t r,a p rem ie. Ni DE HAARLEMSCHE HYPOTHEEKBANK Leden der Directie: XJSiS^ Mr. A. S. 'M I E D E M A. P. H. CRAA.NDIJK.en A. E. TH1ERRV DE BYE DOLLEMAN H?iU«L c sc ttc Att Pandbrieren f 55.109.100.-rlypotneken f 35.376.477.?P ± ..__ _,._ . . Reierret . . f 1.005.087. 4i pCt. PANDBRIEVEN TEGEN LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS ROTTERDAM8CHE 8CHEEPSHYPOTHEEKBANK HARINGVLIET 98 UITGIFTE van 5°/0 Pandbrieven tegen 100 % De Directeur: Ut. W. C. MEES No. 2909 GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 MEI 1929 BEURSSPIEGEL lkou«l<*r>4lHK, Si .>!«?! HET jaarverslag Philips is verschenen, en het bevestigt voor de zooveelste maal den indruk dat wij hier een nationaal bedrijf hebben met een wereld-beteekenis. waarvan de earning,power tip het oogenblik niet bij benadering te over/Jen valt. De dividenduUkeering ad. 21 p('t. is natuurlijk maar een slap aftreksel van de behaal de winsten. Trouwens de koers van JUK) pC't. KOU zeker niet gerechtvaardigd zijn, wanneer de baten voor de aandeelhouders niet veel hooger werden aangeslagen dan die uitkeering. Papieren als Philips-aandeeleii blijven fancy-fondsen, waarvan de waarde op geen lOO.pCt. nauwkeurig valt te. taxeeren. Zooals de meeste ondernemingen, die grooto inkomsten hebben, verdeelt ook Philips een deel van de winsten door het uitgeven van aan deelen tegen een koers belangrijk beneden ileii beui'sprijs met recht van voorkeur voor de aandeel houders. Telkenmale nadat zulk een. uitgifte heeft plaats gehad blijft dan de uitkeoring minstens gelijk aan die over het vorig jaar. Zoodat bet ren dement voor den houder grooter wordt; of hij in casseert de claim, of hij koopt tegen een lagen prijs bij. Het saldo van de exploitatierekening bedraagt / 20.2 millioen, nadat reeds belangrijke afschrij vingen" op deelname in andere ondernemingen hebben plaats gevonden. De aanschaffing van nieuwe machineriën enz. en constructie van nieuwe fabrieksgebouwen, die te zamen / 17.5 millioen opeischten, werden weet' geheel tenlaste van de winstrekening gebracht. Zoodat wederom terreinen, fabrieken en machines elk voor / l op d« balans paraisseeren. Dat op die wijze telkenjare enorme stille reserves worden gevormd behoeft wel geen betoog. Uit de op de winstrekening voortkomende posten ..extra afschrijving" kon alleen reeds het dividend meer dan verdubbeld worden. Dergelijke. bedrijven hebben van de concurrentie weinig meer te vreezen; mogelijk gevaarlijke patenten worden .opgekocht en al dan niet aangewend. Daarbij komt dat de eigen laboratoria een enorme stuwkracht vormen in de ontwikkeling. De uitbreiding gaat steeds crescendo. En het kan niet ontkend worden dat nog een enorm arbeidsterreinbloot ligt. Waarbij nog komt dat indien op de huidige prijzen ver zadiging intreedt men nog heel wat kan laten vallen voordat de marge verdwenen is. Onze tweede nationale trots, de Margarine-Unie' heeft van de verblijdende mededewlingen die over 1928 verstrekt kunnen worden een groot deel in petto gehouden tot de jaarvergadering, en het jaarverslag sober gelaten. Dat niet meer dan 10 pCt. dividend zou worden uitgekeerd over het eerste boekjaar was reeds lang geleden bekend.' Het winstcijfer ad f 20 millioen maakt een gunstigen indruk, te meer Wanneer men in aanmerking neemt dat verscheidene gunstige omstandigheden nog slechts over een klein deel van 1928 van kracht waren. De enorme vertakkingen welke deze. groep in den korten tijd sinds de oprichting heeft gevestigd, waarborgen een uiterst efficiënte pro ductie, een uitschakeling van de concurrentie. Verscheidene fabrieken konden tegen zeer voordeelige prijzen worden opgekocht hoewel som mige, bjjv. Hartog's Fabrieken te Oss daarentegen duur werden betaald. En tenslotte is daar het groote voordeel van de gedaalde grondstof prijzen. Vóór de consolidatie in deze industrie concurreerden de margarinefabrieken op de grondstofmarkt, Thans zijn zij vrijwel monopolistische koopers. En hoewel dit gerucht nog niet bevestigd werd, schijnt toch dat ook met de groote Engelsche inkoop-concurrent Levers Bros, althans ten aanzien van dégrondstof-verwerving een agreement is gesloten. BRANDBLUSSCHER ^HOLLANDIA SPANJAARD&C FABRIEK ESPANA UTRECHT Wij - en Amerika! door G. A. Klaasse WAXXREK men eeu jaai- geleden de financioelf hctivkkingeu tusscht-n Europa en Amerika beschouwde dan kreeg men den indruk van een rijk Amerika, dat y.ijn kapitaaloverschot naar het arme Europa dirigeerde. En wanneer men nu den blik richt op de internationale finaneieele gebeurtenissen dan dringt zich onwillekeurig de gedachte op dat de rollen zijn omgekeerd. Wij xien een bijzonder hoog rentepeil in Amerika, een lager rentevoet in Europa, en een stroom van geld, die '/Ach over den Oceaan van Oost naar West richt. Die ommekeer heeft zich in betrekke lijk korten tijd voltrokken. Wel stond hier de .stijgende tendens van de geldrente reeds gedurende de laaste jaren steeds onder den invloed van de gebeurtenissen in Amerika. Maar tot voor kort was er nog slechts sprake van aanpassing van het Kuropeesche renteniveau aan het Amerikaansche. ? ?/onder dat gesproken kon worden van noemenswaarde uitzettingen door Europa in de Ver. Staten. Maar in het najaar 1028 begon het daar ginds meer en meer te spannen. De hooge rente in Amerika trok geld uit Europa aan, en aanzien lijke posten goud werden naai' den overkant ver scheept. Zoodat dus de bordjes verhangen werden. Het rijke crediteurland kwarn met den hoed in de hand bij de Europeesclie debiteuren óp korten termijn geld leelien. Hoe moet men nu de ontwikkeling van de financieele verhouding Europa-Amerika verklaren? Heel verleidelijk is het zich in de armen te werpen van de volgende filosofie: De Xew-Yorksche beurs heeft in de afgeloopen jaren zeer belangrijke bedragen aan nieuwe kapitaalsemissies verwerkt. (Gedeeltelijk waren dat uitgiften van aandeelen of obligatiën tenbate van binnenlandsche indus trieën, gemeenten, enz. Andersdeels betrof het emissies ten laste van buitenlandscue debiteuren, waaronder naast de Zuid-Amerikaansche de Europeesfhe, Vooral Duitsche een voorname plaats innamen. Al die uitgiften behoorden te worden gedekt door een aanwas van het kapitaal in de Ver. Staten. En aanvankelijk kon ook de kapitaal vorming wel gelijken tred houden met de nieuw.e emissies. Steed* omvangrijker sommen heeft echter Amerika aan het buitenland geleend, aldus de eigen markt van kapitaal draineérend. En aldus hebben de Yankee's hun krachten overschat; de besparingen zijn nu opgeteerd, en de kapitaalvraag door Amerikaansche industrieën, moet thans onbevredigd blijven. Hetgeen de rente doet stijgen en het voor debiteur-Europa attractief maakt in Xew-York te gaan beleggen. Dit ietwat globale beeld van de Amerikaansche financieele overschatting kan men als volgt nog nader toe lichten: De elasticiteit van het credietsysteem. zooals zich dat onder de'viguur van het Federal Reserve stelsel heeft ontwikkeld, baande den weg voor een uitbreiding van bank- en beurscredieten. De gunstige ontwikkeling van het bedrijfsleven, gepaard aan een stijging der beurskoersen van aandeelen gaven daartoe den stoot. En daarmee waa ook de weg geëffend, voor het financieren van nieuwe ^missies met beuvsleengelden. Zoodat o .m aan hefc buitenland bijv. Duitschland kapitaal werd verschaft met behulp van credietuitbreiding door de Amerikaansche banken. Onder normale omstandigheden zou men zulk .een proces hebben bestempeld met inflatie". Maar Amerika verkeerde in de bijzonder gelukkige omstandigheid dat de industrie veel efficiënter, en dus veel goedkooper kon plaats vinden. Een prijsstijging die in normale gevallen voortspruit uit aanhoudende credietverleening bleef dus uit: slechts werd een prijsdaling, die het gevolg zou -/.ijn van liet t-f fioleney-streven, tegengehouden. Hetgeen natuurlijk de industrie zeer tengoede is gekomen en een kunst matige kapitaalvorming in de hand werkte. Maar.. . . aan alles komt ee,n eind. En de abnor maal hooge geldkoersen moet men wellicht be schouwen als een alarmsignaal, dat de banken toeroept: tot hiertoe en niet verder. De Federal Reserve Board althans legt liet aldus uit, en tracht de verdere uitbreiding van beursvoorschotten tegen te gaan. Zoodat het geenszins absurd lijkt om t<« beweren dat Amerika aan de grens'van zijn kapitaalvorming is en nu merkt dat wel wat teveel van zijn vermogen aan Europa werd afgestaan. Kan men daaraan nu echter de stelling vastknoopen dat het voor Amerika beter geweest ware niet zooveel aan Duitschland te leenen? Men vergete niet dat die leeningen feitelijk een absolute voorwaarde waren voor de groote export die de V.S. hadden. Ditexport kon Europa niet betalen. Dus moest Ame rika kiezen of deelen: leenen of niet exporteeren. En de export industrie is voor de V.S. een niet t«onderschatten factor. Trouwens het is nog geens zins bewezen dat er in Amerika een. gebrek aan kapitaal begint te ontstaan. Men bezUerkt slechts een scherpe verhooging van de rente op de geld markt. En al moge er dan juist door bovengeschetste ontwikkeling een nauw verband tusscbvu beide dingen bestaan, een hooge geldrente bewijst nog geenszins een kapitaal-gebrek. En wat doen wij nu voor het nooddruftige Amerika. Helpen wij de Yankee's aan het zoo ontbeerde kapitaal of niet l' Wij zien het volgende gebeuren. Europeüche banken verkoopen een deel van haar binnenlandsche geldmarkt-beleggingen (wissels) en zetten het'proveuu om in dollars, die te Xew-York worden uitgeleend. Die dollars wor den op tweerlev wijze verkregen; of doordat de circulatiebank ,die uit haar deviezenportefeuille afgeeft,' of doordat goud naar Xew-York wordt gezonden. In het laatste geval wordt tenminste de geldsomloop in Amerika uitgebreid; in liet eerste geval gebeurt er niets andei's dan dat dollars nu inplaats van door de <rirculatiebank dooi de particuliere bank in Amerika, worden uitgezet. Maar in yeen van beide gevallen helpen icij Amerika aan kapitaal. Want kapitaal is toch niet geld, maar machines, grondstoffen enz.; kapitaal in den reeelen zin des woords beteekent kapitaalgoederen. En die zou Amerika' van ons slechts kunnen krijgen, wanneer Europa naar Amerika exporteerde of minder uit Amerika importeerde. En eerder het tegendeel is waar; Ainerika's export neemt nog steeds toe. Zoodat men hoogstens kan zeggen dat Amerika door het hooge,rentepeil Europeesch goud aantrekt, en daarmee zijn geldhoeveelheid aanvult (tot zeer geringe bedragen overigens), maar van een kapitaalstroom naar Amerika, zooals die voorheen door de Yanks derwaarts werd gedirigeerd, is nog geen sprake. En het is zeer de vraag of Amerika wel behoefte heeft aan kapi taal; in enkele industrieën vertoonen zich immers flauwe teekenen van overproductie. Het duel Enka-Hollandsche Kunstzijde, dat al haar heole leger dochter-maatschappijtjes, onzoo lang in de lucht heeft gehangen, is nu beslecht. De Enk a had al langs voor dit doel 'gecreëerd, in het geweer gebracht, maar op het laatste < »ogenblik blijkt het bestuur van Hollandache te' hebben gekapituleerd. Dr. Hartogs, directeur der Enka werd tot commis saris benoemd, en van beide zijden werden betui gingen van eendrachtigheid gewisseld. Voor de aandeelhouders der Hollandsche heeft deze op lossing deze goede zijde dat nu de liquide'midde len in het gedrang begonnen te geraken, kunnen worden aangevuld,, zoodat kan worden overgegaan tot dividenduitkeering. Op den duur moest de Hollandsche trouwens met het oog op dit punt bakzeil halen, Zonder emissies van nieuwe, aandee kon op den duur niet verder gewerkt worden, en de tegenpartij had het heft in handen door tegen kapitaalsver hooging te stemmen. In den boezem van het internationaal koperkartell is oneenigheid ontstaan over de verkoopspolitiek, wat overigens na de caprices der prijzen in den laatsten tijd wel te voorzien waa.' De Natanga-maatachapprj heeft protest doen hooren. Is, het ontbindiugdproces in dit nog zoo jonge kartel! al zoo Vlug aan het werk, en moet men daaruit afleiden dat de marktpositie minder gunstig wordt beoordeeld? Meestal ziet men in tijd van prijsafbrokkeling een combinatie uiteenvallen. Of' zullen de Amerikaansche producenten den band weten te handhaven en met of zonder Elatanga de kopermarkt blijven controleeren? C. K. 4 'i K f. t V i r ?'