*._.. il. -jC? f r GROENE AMSTERDAMMER VAN n MEI 1929 2970 Groquante Croquetjes door Alida Zevenboom DE schouwburgen branden af en de acteurs gaan dood, zei van de week het acteurtje met een zucht. en die blijven leven, betalen niet op tijd hun kamerhuur." was ik zoo vrij er op,te laten volgen, want ik moet zeggen dat dat jongemensch niet erg wild in het betalen is. En nu zullen wij meneer Spree ook al niet meer op het tooneel zien. Och, och. als je de Amsterdainsche dienstboden eens vroeg wat ..Stoel en Spree" in hun leven beteekend heeft. Ze interviewen in de kranten altijd de verkeerden. Nooit de menschen, die werkelijk eens wat te vertellen hebben. Als iemand gedurende vijf en twintig jaar ergens niet is weggejaagd, vragen ze hem de raarste dingen en als iemand tegenwoordig vijftig of zestig of zeventig jaar wordt, komt er een journalist thee bij hem drinken, drinkt zijn port, rookt zijn beste- sigaar, en misschien zijn eenige, op en de ju bilaris praat honderd uit, maar het zou veel aardiger zijn als ze zijn krui deniers eens vroegen naar hem of het daghitje wat ze van meneer denkt. Dan kreeg je mooie en interessante dingen te hooren waar je wat aan had maar nu... .Wat heb ik zelf niet in dien Plantage-schouwburg meegemaakt. Ik ben er mee naar toe geweest toen by mevrouw zaliger de kinderen klein waren en meneer van Lier er Woensdagsmiddags kindervoorstellingen gaf. Of er werd een diorama" vertoond wat, als u mij vraagt, zooveel als de voorlooper van de bioscoop was en dan stond meneer Lion van Lier aan den ingang en gaf me altijd een hand want vriendelijk was hij. Als ik hem nu nog wel eens tegenkom, komt hij altijd op me af en begint over den ouden tijd te praten en meteen heeft hij dan een gedicht kant en klaar voor je. Meneer Charivarius is er een stumperdje bij. Ik mag het nu wel zeggen maar mijn , eerste uitgang met dien inwendigen zendeling ik hoop niet dat de zetter er ellendeling" van maakt want je mag een mensch nooit het ergste toewenschen, maar toe kwam het hem! was naar toel en Spree. Hoe kan een mensch zich toch zoo laten overhalen en dat alleen maar door den smoes van dien man. Want praten kon hij als Brugman. Zij speelden Mottige Janus" en u kan het heele Leidscheplein van mij cadeau krijgen voor n zoo'n stuk. Wat was dat toch mooi. Je had drie zakdoeken óp zoo'n avond noodig en ik weet wel dat die zendeling op zijn manier ook nog galant was en ik in zijn zakdoek ook nog heb zitten snotteren als ik het zoo zeggen'mag. En hij zat wel den heelen avond erg dicht op me maar daar heb je dan zoo'n erg niet in al vond ik'wel dat hij naar n borrelt j e rook en toen ik in de pauze daar wat van zei had hij alweer een antwoord klaar: hij had kiespijn en een beetje brandewijn er tegen aangehouden. Net of Aal het ? onderscheid niet kende tusachen je never en Fransche brandewijn waar mee ik altijd de hoofden van de kinderen moest wasschen als de kapper er geweest was en wat toch i eigenlijk zonde was van het lekkere goedje. En, dan heb ik er ook nog eens Madame de Pompadour" gezien met mevrouw de MUtelaar ala Anna van Oosten rijk. ... Zij heette van zichzelf Orader en was een dochter van den schouw burgdirecteur wiens tent op het Leidacheplein stond. Hij had, ik weet niet, hoeveel knappe dochters die in Amsterdam altijd de eerste waren die de l'arijache modesnufjes aan hadden. En ik kan u wel zeggen dat dat in die jaren een heel ding was in het stijve Amsterdam. En.... ik durf het haast niet te zeggen maar zij poe derden zich en maakten hun lippen rood en hadden mooie zwarte randen om hun oogen en half Amsterdam liep uit als de (iradertjes langs kwamen de pel's". heb ik hem e«-ns hooren /.eggen en dat was tenminste een directeur die wist wat een krantenschrijver toekwam, heb ik wel eens door meneer Pierre hooren zeggen die kennis had aan een jong meisje met veel talent dat in de Jantjes" een stomme rol speelde. En wat kan een mensch toch rare dingen in zijn hoofd halen want.... want ik ben eens bij meneer .Spree geweest omdat ik.... ik zal het maar zeggen, omdat ik aan het tooneel wilde. Meneer Pierre had me een gedichtje van van Alphen hooren opzeggen en dat vond hij zoo mooi dat hij mij aanraadde het eens UW SNOEPEN IS LEEREN... De dichter is onder den indruk gekomen JYI« de vele instructieve geïllustreerde werken die elke verbruiker van commestiblet etc. op gemakkelijke wijze kan machtig worden. <{<tnk zij de activiteit der fabrikanten. Al u-at het kind op school geleerd heeft,. en Vergeten, omdat hij 't droog, suf, rot en dood'Vervelend vond, dat zal hij, mits hij snoept, op luieren leeftijd tceten. Dank zij de industrie toch wordt ons leei'en.... eten en icat het hoofd versmaadt. ... dat dringt icel binnen door den mond. De openbare zaal, icaar men voor niets kan lezen, de boekenstal of zaak die ons tot koopen roept, (ja men voorbij... . sinds de practijk heeft uitgewezen dat niemand voor yebrek aan kennis heeft te vreezen die vlijtig f. . . cigaretten rookt f n chocolade snoept. ... 't Zijn niet meer arbeidslust en hersens die regeeren op tcdenschapsgebied maar maag en ingewand. Wie 't meeste koek en chocolade kan digereeren kan na verloop van tijd geographie doceeren als grondig kenner van de Oost. de West en 't Moederland.... De omvang van de buik zal dan als maatstaf gelden voor tvaren studiezin en tcel~besteeden tijd. ... Geleerdheid zonder snoeplust ziet men nooit od zelden. en ivie zich met de meeste snoep-bons aan kan melden vervult de vacature aan de universiteit.... Sla centinestibles in.... Rook er pp los, mijn jongen, en spaar de bonnen op totdat de zolder kraakt.... Jaag suiker door je maag, tabaksrook door je lotigen... . dan wordt je boekenkast secuur, maar ongedwongen en harmonieus met lijf en geest voortreffelijk gemaakt.... MELIS STOKE en het was altijd min of meer een schandaal ' want zoo geneerden de Amsterdamsche dames zich dat in hun stad vrouwen dat durfden te doen! En nu?.... Nou.... Later werden Stoel.. en Spree" Colnot en Poons'' en toen ben ik ook nog menigmaal in den Plantage schouwburg geweest. Meneer Sam Poons, de opera-zanger, stond, net als meneer Lion van Lier voor hem, aan den ingang sommigen zeiden om de bezoekers e, r uit te werken die hem niet bevielen want meneer Poons moet in zijn tijd net zoo stevig geworsteld hebben ala hij mooi zong,en hij had altijd een zak vol met dikke sigaren. Voor te probeeren. Ik heb er, eerlijk gezegd, nog spijt van, want is er nu eigenlijk wel een opvolgster van mevrouw Mann-Bouwmeester ? Kaleidoscoop OnrecHt in, kortweg gezegd, eon schan de, barstte de eeuwig werkloozc uit, die sedert drie jaar op alle vacatures heeft gesolliciteerd welke zich binnen de grenzen van het koninkrijk hebben voorgedaan, en om onnaspeurlijke redenen constant nul op het request heeft gekregen, liet i» een schande en een. onrecht! Als ik het niet gedacht had ! Hij heeft weer 'n baantje, die kerel van de ,,Immalone" ! Daar het betoog mij voorshands niet duidelijk was, wachtte ik nadere inlichtingen af,. die niet lang uit bleven. Als je op deze wereld werk wil krijgen, vervolgde hij. dan moet je een of andere boevenstreek uithalen. Daar hei-je nou die kerel van de Immalone, 'n doodgewone drank smokkelaar. Ze schieten z'n schuit onder 'm weg, omdat-ie niet stoppen wil, en direct worden 'm van alle kanten mooie baantjes aangeboden. Weet u nog die oplichter Harry Domela, die zich voor 'n prins van Pruisen uitgaf? Xadat-ie z'n tijd had uitgezeten, werd-ie bij de film ge ngageerd; ze vochten radicaal om 'm. Carpentier. Becket. Tunney en hoe al die krachtpatsers heeten nauwelijks hadden ze ten aanschouwen van een bloeddorstige menigte hun tegen standei's de, kaak ontwricht of den schedel geopend, of van alle kant en kwamen de uitnoodigingen los. voor de film, voor de revue, voor de kranten En die stiekemert. die zich als blind passagier aan boord van de Ciraf Zeppelin" snmkkelde? Nog voor-ie voet aan land zette lag er 'n stapeltje telegrammen voor meneer klaar; alles stond voor 'm open, hij had maar te zeggen hoeveel. O. als Landru niet tot den strop was veroordeeld, hadden ze hem directeur van een crematorium gemaakt of een commissariaat aange boden van een fabriek van gaskachels .... En hebben die menschen nu zulke bijzondere dingen gedaan? Dacht u dat ik in den oorlog niet gesmokkeld heb ? Heele Wagonladingen heb ik erov.er gebracht! Dacht u dat ik nooit zonder kaartje had gereisd? Een maand lang heb ik abonné" gezegd, toen mijn abonnement allang om was. Dacht u dat ik nooit iemand had afgedroogd"? TJ zou verbaasd zijn als ik u vertelde wat ik op dat gebied al heb gepraesteerd. Maar zet dat eens in 'n sollicitatie-brief l Ze zouden je uitlachen. Staan er nog betrekkingen in 't avondblad?" NESSUXO. Vertalingen Aino Kallas, Doodende Liefde* We reldbibliotheek. Dit boek bevat twee verhalen van de Finsche schrijfster Kallas. Zij spelen in den tijd der overheersching van den barbaarschen landadel; zij zijn geschreven in den kroniek-stijl van een' toenmalig plattelands-geestelijke. De vertaling in uitstekend Nederlandsen is van Her man Hana. BRANDBLUSSCHER HOLLANDIA SPANJAARD&C5 FABRIEK E5PAK1A UTRECHT l No. 2910 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN u MEI 1929 Mijn stukje aarde door Melis Stoke Uit het kladschrift van Jantje DIT is «Ie tij«l - y.oo juichen «ie circulaires in mijn brievenbus dit is de tijil om l'w tuin t«; voorzien van fraaie bloeiende planten, waarvan F «h-n goheelen ZOiiiel' genot zult hebhen. Kr was een tijtl «lat dergelijke jul>oleml«> aan kondigingen, hare uitwerking nhnnior op mij mis ten. . . . maar, h«-laas, met het vorderen der jaren neemt ook de bittere levenspractijk toe. en. waai de enthousiaste opr«»ep nmaal visioenen toovordo van weelderige borders, geurige priooloii en armenvol «»<l«'lo snijbloemen in het rijkste assortiment. daar rijzen thans spookbeelden op van sprietige misg«nvass«èn, wild-woekerende bladerprofusien. en niet te definiooivn gri«>/elige vegetaties, die welis waar «Ie fantasie- v«>cdsol gaven, doch in geen enkel opzicht benut w«mrddo.n aan de tooverachtige kleurencombinaties tlio buiten «jp «Ie pakjes znn«l waren aangebracht. IT hebt mij begrepen niet waar? Ik ben geen tuinier. Dat heb ik zelf tenkoste van harde lessen en diepe teleurstellingen moeten leeivii. Want. een maal dacht ik dat ik een tuinier was. Ik xwoogde in hemdsmouwen, rond op de enkele vierkante me ters van de/e goede narde, waarop on/e kinderen. huisdieren, lijfgoedereii en. rurale illusies gelucht worden. Ik pootte, plantte, wiedde, /aaide-. spitte en sproeide....- nianr tot oogsten is het Xehlen of nooit gekomen. . . . behalve ns. op een wonderen najaarsavond. toen Mathilde en ik voorzien van een roestige eonponsi-haai- en hand schoenen in «lollen overmoed een voortijdig einde maakten aan liet leven van een vrijmoedige en «?er igs/.iiis ? door «Ie bladlnis aangevreten roos. «He door e«'ii t«>t dusveriv' onopgelost gebleven raadsel terecht was gekomen aan het uiteinde van een der gedoomde takken die woekeren trtsschel) het kolenhok en de xandbnk.... * * Lang. . . . hang is «lexe roos verdord, en. sinds have verschijning hebben wij. hoe naarstig ook speurend, nimmer eeiiig teeken mogen ontdekken. «lat ilen opzet <!«T natuur verraadde om ons weder om te. ?kómiiii verrassen niet hare wontlcren. Hoe «lat komt zult u Arngeii. . .. Welnu, indien eenig Vermoeden in u gere/en is omtrent minder waarachtige Iiefd<> tot de natuur bij mij. dan wensch ik tut te l«>genstraffen met «Ie vaststelling «lat. waar de flora, nimmer in mijn tuintj»* gedijen mocht, de fauna daaivntejxeivzich altijd in een gast vrij onthaal en uitbundigeii bloei «lienteiigeVolge heeft mogen ? vorheus;»'!!. ? ? !)«> verschillende honden, die achtereenvolgens «l??«.-1 hebben uitgemaakt van onzen intiemen kring. de .gecompliceerde. w«-lhaast. \vrwarrerule permu taties «>n generaties van ki'tten en konijnen, die in blijmoedige negatie' van d«», gangbare begrippen op g«'slarhtrekenkundig gebied gedarteld hebben' in de schaduw van ons huis, hebtien xieh nimmer te beklagen gehad over 'gebivk aan /org voor hunne rechtstro«'ksèho hch«n>ft«>n, «-n dit maakt hé.t f«'it Verklaarbaar dat een bod«>mkun«h'g omler/oek van ons tuintje naast <-en volledig gebrek aan humus daarentegen'? dikke- lagen /and en turf nu «lm aan het licht zou brengen. IV spade ,van den bodom-1. kundige zou hier en daar op «Ie sporen 'stuiten van ontijdig gestorveu knol- en wortelgewasseii wier gebladerte, werd nfgovrotcm dan wel gekneusd ««n vernield door hongerig e.n-stoeiziok iïodiort«ven op de resten van gebroken. spi»clg«>ed.... 'En, waar dus mijn tuin voor <lenoppervlakkige?! beschouwer duiden zou op oon volkomen goiiiis aan liefde; voor de natuur «laar 1< g ik haar met'een vrij g«'Woteii open voor don Iator»m historischeii onderzoeker,' die mij, zoo hij onpartijdig is, oen warm hart zal toeschrijven voor het lovend, organisme in dierlijken zim , '*?*''"' ?.??''*' Desniettemin» en ondanks mijne kinderen on huisdieren, jnichon circulaires in mijn bus dat het thans tijd is om mijn tuin te .voorzien van fraaie bloeiende ;, planten enz. enz, en, fjclijk in voorafgaande jar«-n word 4k daardoor voor pro blemen gesteld op het stuk van nut,'vermaak on scluumhoidszin. Kood.s wer«l mij door e«-n relt eli (l i.-;it ellucVol^e Illilulff l«'Veiis\vij/ell >ti'.<lu'e!l"i>t diens tuintje aangewe/.eii: \uoi- het oog een /andig stnkje uitgespaard bouwt«-rrein. maar inderdaad. na:>r ik neureep. in y.ijn oogen een toekomstig wonderland. fjJhufs - /eide hij. <iui«ieiid «»p een nog na;;r hai-s riekende schutting -ry.ullen klliin.)/, n. altriko/eii en win gerd bloeien, terwijl aan »le over/ijde door hem au!l>ess<-n. a>U'(tl)e/jeii en asperges Wel'dell \ t-rWJidlt. lliet «Ie eigenaardige y.ek'-rlieitl. waarmede «Ie stailsmetisrh y.idi <>p « i-n ]>erron posteert voor «!«? trein van 11.12. l>it ^.'??llet'le Jiedeelti' - ? /oo Xette hij verdt r uiteen is gereM»rv"eer«l voor snijl>loi<ii)eit iu H.jke vei'seheiileiiheio! en zoodanig iiit^'ey.ncht «lat wij tot a:in hi-t einde van den herfst onafhankelijk /uilen y.ijn van «Ie llloelllen\\ illkels. Ik stji.;tj-«le op hetu>eu ik oinii-rkende als het massagraf van hloeii-mle veiwaehtingeii: een luiex.-rin strookje met feae.'iliëji eiiienv«l kalkachtig /and. waaruit hier en (laar >prietMi x»n«leilevi-nsvnt l»aarh*-i<l. maar gedi-even (looi1 eell Illeeili nm'eliloos atavïstlle, ? Ie wreeile U 'el'ki'1 i j kllel'il kWf'.IHen «Hl«lergaan. Kil o)l/e heele ;!ehti-rUeVel. /OM VMMJSJ»ellle llij tenslotte lliet eelle /MM ?vreiiiidiü'e y.ekerheid «!;;' mij «ie moed tot tegenspraak vi-u'ing. xnl ????!> profusie van klimro/i-n worden, y.oodat wij als l».-t ware in een prieel /uilen wonen. In mijne verl»e( Idin.ur re.-s de ]],?)?inne'-ing aan ile wilde wintert l <iie. naar on/.e Miivi-rantwoMi-delijke .-.pe«?ulatie. het .-.?!?<(,- liuisje van Mathilde »,?» mij een rustiek aan/.ieii /.<nt xvvti n die ^.-worden is tot een slanu'aehtïu'e Vegetatie Welke ritWe l'egenwindeU trotseefelld tot .op eetl hoogte van enk.-le ti>-ntallen eeiitim..'t"rs ItoVell liet keldel^at tegell de baksteen is opg«.kl< 'llllUell .... Maar ik /eide alweer niets.... Kn wanneer ik lanys de >tadstuineii '^i\. 'de slayveltlen waarop (ioliaths van tuin-airlutevtureele ambi'tie worstelen niet minimaal-ilimensue.-le l>avids. waai- het verlanueu naar we..lderi^e en sierlijk aanu'eleude parken sduirlitei' tot niting komt in tragisch-»»nvolgroeide knol t-n xaailgewassen. dan ln-trenr ik het ni.-t «lat ik mijn deel van het Mppervlak «Ier aarde heb jirijsgegeven aan het vretend en stoeiend gedierte'. # En dat ik de jubelende fiivulahvs lleb WefTi-Vlelid bij /«.oVele aildel-e in .mij v.«-wekte. manr nimmer v.-rWe/enlijkte illusies. ... Nieuwe uitgaven Clli'. de Boutef i.-n .L Xanta. \'utlfrltt ndmjn* fiexrhit'ilt'niti roor Jtct Chr. Jf.f'.L.O. i a (inilcrc inrichtingen v<in vonrlgwt niitïrnrijs. l*itg.av«> van ?l'. ? Xoordhoft'. <:! n mingen. ' L. Simons. Vondel <//.-? h'i'rnnleidcr. (Ken lyceum-voordracht). Uitgave van «Ie AVereldbibliothi-ek. Amsterdam. Ts. Vogels S. T., Geestelijke Zieleleiding ran S7. Iijnutius .van Loyolu. , Eerste doel. rit'gave van ..Foreholte", A'oovlnnit. ' PATRIA1 ? V PATOIA-' PJHM; i ' * U y