20 het hui aft rei Hi zij in Ie E D V \ F)e Qrooie <Bc_yVVcekbIad voor Nederland Sinds meer dan vjjftig /aar aan de apita der weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN Mr. A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: H. BRUGMANS, L. J. JORDAAN, M. KANN EN TOP NAEFF. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C.. v Soliditeit ongeëvenaard OPGERICHT IN 1877 No 2710 ZATERDAG n MEI 1939 De politieke structuur van het Britsche rijk sinds 1926 door Dr. Jan Romein VOI.CiKNS Th<- Slulmnxin'* Year-K'xik (1027) hostaal het Britselv Kijk. na «Ie op de jongste vijks«'o:if«;rentie van. 1U2Üdaarin a-ingebrachte wijy.i«:ingcn uit: Kirnol'liritlnnië(.d.w.z. Knpoland, Srhot land «-n \Val(ïs)oii .%*./«»/«M{/(Ulstor),di'ICaua'ilcilrtnrlen en h«>t t'ihiud Mtin: II De IrrttrliK Yrijntnnl. lint'»',, df ..Uoinhiinu/i," KolHiiif*'. Prnlfctnrnlen en Afhankelijke gebied <? n (Pependiwirs). Dit i.s de t»t'fii;i"fl«- indéeling. die zich het best laai toelichten, "lom- d«- volgende vcrdeelimr in vijf groepen van de ? milcr II genoemde Britsche gebieden, du gebieden dus. die niet t;«t het Vcre:3tiigd Koriinkrijk (I) behooivn. (1) l».- zes zelfbestnrende «lominions: C(Di(irl« *), .1 ii*tr<tlic* rif X.'A(rikdnnnrhc i')iic. Xicutr-Zeeland, Xi'irfouiiflhnnl **) «mi Ji-rltttfJ ***) (behalve? ? t.'l*ten eenheden. w.viv. ruw geil' mi«MV. mensc,hen vu u h"t bluuke ras en. m»t uitzondt-ring van Ier land. zelfs v.in liel/.elfde VHS en de/.elfde (aal «Is d<; ICngelsche.!!wonen. (-) die rijks;leel<-n. waar de Urittf.ii over andere l-Hsse.ii heerseheh. HÜM-toe hehnojvM bijv. Indic, dut onder h"t centrale ge/ag nog wiMii'.tal van bestuursvormen vertoont, in overeenstemming met liet onderscheid tus-ichen zijn vorschillcMule bevolkingsgroepen. Ver.Ua- de afhankelijk»! g«!biodon. protectoraten en bezit tingen van geoctroy«.'erde maatschappijen. -(M) Kroonkolonies, die wat de rassen betreft-, een gem<$ili;d karakter vortooneu. Zij slaan ouder directe controle van het Ministerie van Koloniën in Londen, maar regelen hun plaatselijke aange legenheden door eigen wetgevende en uitvoerende organen; in hoeverre, hangt van het privilege af» «?nder welks vigeur /ij als kolonie ontstonden. %.-Rhodesia en Jamaica-hoofon er bijv. t<>o. (4) Militaire posten en kolenstations (als Malta, Aflcn, Gibraltar) en (5) Mandaat-gobioden, die in formeelen -/in niet tot het rijk behooren, maar ?waarvoor ? formeel alwe.er Groot-Brittani verantwoordelijk .is aan «len Volkenbond. Do/e laatste klasse valt weel- in drie groupen uit«;en, nml. («) voormalig Turksch gebied, dab formeel onaf hankelijk is. Hiertoe behoort, wat het Britscho Kijk betreft, Irak, Palestina en Trati*j»>rrlanir. (b )AMkaanseh gobi*^, dat onder direct mandaat van Gr.-Brittaniöstaat: Tanganyika, BrilschKameroen, on BrUach-Togoland en (o) mandaatgebieden, die onder de dominions staan nml. Z. W. Afrika (vroegere Daitsche Kolonie) onder détTnie van Z.-Afrika, Duitsch Nleuw-Gulnqa met bijbehoorende eilanden, onder Australiëon W. Samoa onder Nieuw Zeeland. Formeel in geen enkel verband met het Kijk, staan tenslotte de zga. invloedssferen, waartoe ia Afrika Egypte-en iu AziëAfghanistan, Perxici *) Het eerste dominion ? sinds 1867. **) In naam een kroon-kolonie, jnaar sinds 1855 met een graad van zelfbestuur, die het prdctisch aan een dominion gelijk stelt. ***) De geografische nabijheid van Engeland heeft gemaakt dat zijn militaire vrijheid bij die der andere Dominions ten, achter staat, nml. in sterktebeperktia tot dezelfde verhouding al» waarin de Engelache bevolking t°t ^ Engelsche 'leger staat. De lerache Vrijstaat is tot op dit oogenblik het laatste dominion 'sinds 1921. en tot op zekere hoogte nog altijd China gerekend moeten worden. Ken schijnbaar willekeurige reeks land»-n. die echter, als m»n van China afziet. wair zuiver economische belangen den doorslag geven, haar eenvoudige verklaring vindt in liet b('/it van Indiëen den daaruit voortvloeiende noodzakelijkheid dit land t-n «len weg erheen in JJritsche handen te houden. Al «leze gebieden te zani'-n vallen onder vier ressort en (l) het Ministerie van Koloiiieeii.dat te maken heeft met de geoctroyeerde maatschappijen, de maiidaatgt'bioden. de kiNnm-koluiiies. de domi nions en de protectoraten, iik'-t uitzondering van Indië, waarover (2) een apart ministerie ? India Office gaat. (3) Buiti-nl.andsche Zaken, dat de Britsche belangen in.de invloedssferen behartigt en (1) Binnenlandsehe Zaken, dat verantwoordelijk is voor (Ir.-Brittaiiië. \Vij lieljben eeiiige ruimte aan de indeeling van het ritsehe J{ijk moeten afstaan, omdat,'.zonder dat. moeilijk te begrijpen valt. wat er eigenlijk gaande is. Men dient althans een' indruk van de grootendeels uan historisch'' omstandigheden ontsproten gecompliceerdheid der politieke struc.tuur van het Britsche. Kijk te hebben, om te be.seff'-ii. dat zij op zichzelf re»-ds eon inoeilijkheid vormt, waar niemand eigenlijk goed raad mee Weet*!. Nu wij echter de yvronvplicoerdheid ge zien hebben. ..mógen wij de /.aak wel wat pogen te vereenvoudigen, door naar <K oorzaak te vragen, waarom <-eit m»er uniforme organisatie tot op dit oogenblik achterwege is gebleven »-n o.i. ook geen of weinig kans meet1 hoeft ooit werkelijkheid te worden. Als men nml. er op let. welke gebiedeil zich in verloop van tijd «len ,.dominion-status" verworven hebben, dan blijken dut de gebieden met overwegend Engelscli-sprekend?? bevolking te zijn. Mon kun niet aan den indruk ontkomen, dat de Engelsche , ras-t rots zich ver/et tegen politieke gelijkberechtiging van andere, onwillekeurig ala minderwaardig gevoelde rassen. Een alleen van wege den vischrijkdom zijnor wateren belangrijk gebied als Xewfoundland geniet reeds sinds 1855 «?en mate van zelfbestuur1, waar een geweldig en in alle opzichten belangrijk rijk als Indie nog heden op wacht. Een groöte vraag is mi, of de Engelsche 'staatslieden -?,vaii welke politieke kleur d<»et er niet toe, want iu dit opzicht zijn zij allen gelijk ooit in staat zullen blijken, dit ras vooroordeel te overwinnen. Ierland is in dit opzicht volstrekt geen bewijs. Wel;zijn de Ieren van Kel tisch bloed, maar 1°zijn de tegenwoordige EngelBöhen daar zelf tot onherkenbaar wordens toe mee besmet «n 2°xijn'de Ieren toch blank en de groóte, blijkbaar niet te verduwen niinachting pleegt pas bij het kleurverschil te beginnen. Daarom is juist de huidige ontwikkeling in Br.-Indiëvan zoo over wegend belang voor de toekomst van het Br.-Bijfc. Zal er een Britsche regeering gevonden worden, bereid, om, zooals de Romeinsche Keizer Caracalla in 212 n. Chr., alle rijksinwoners tot gelijkberech*) It must be confessed thal .... the syslematic ort/aniaationof the British CommoniceaHh of Nations seems as Jar jrom realitsytion as it w:ts in 1911. Aldus H. E. Egerton in zijn Federations and Unions within the Britüh Empire, 1924". DE GROENE AMSTERDAMMER Prijs per jaargang ?10.?bij vooruitbetaling. Per No. 25 Cent. Advertentièn ?0.75 per regel, Postglro 72880, Oem.-Oiro O 1000. INHOUD: i. 2. 3. Dr Jan Romein, De politieke structuur van het Britsche JRiik. Dr. Hendrik Willem van Loon. Over lynchen en nog wat. Erasmlaan, Uit Rottc's stad,?Joh. Braakenslek, Al doende leert men ! 4. H. J. M. Walenkamp Crrt;, De wereldtentoonstelling. 5. Dr L. H. Orondijs, Russische ihonen. L. J. Jordaan, De branden in Nederland. &. Dr. R. Feenstra, Tikblaadjes. 1. Dr.- Jac. P. Thljsse, Vogelbescherming. Mr. Frans Coenen, Kroniek 9 Mr. H O. Koster, Reclame en ethnographle. 10 11. Prof. Dr. H. Brugmans, Oade Huizen. 12. A. Plasschaert, Schilderkunst Mr. H. S<?holte, Marius Spree Otto van Tussenbroek. Toegepaste Kunst. C. A. Klaasse, De Mark; Beursspiegel. Spreekiual. G. de Wit De Boekem-tsch. H Middendorp, Nieuwe uitgaven. Allda's Croquante Croquetjes. Melis Stoke, Rijm. Nessuno, Onrecht. 19. Melis Stoke, Mijn stukje aarde. J antj t's Kladschrift. Cel 2, Telefoon. Charivarius, Charivaria. 13. 15. 17. 18. 20. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh Braakenslek, Het oproer te Berlijn]/raciot sfee.c/s Bonbons R1NGERS Let~ op t/e/7 naatn tig«l«- rijksburger.s te verheffen en dit dan als eerste stap »mi te komen tot een eenheidsrijk'f Het lijkt, voorloopig hoogst onwaarschijnlijk, zoozeer zelfs, dat wij geneigtl zijn. het vage ? uitzicht aan Iiuüe op den ..dominion-status" gegeven, voor loopig voor niets meer te honden dan dat. Kn zelfs indien het zou gebeuren, blijft het de vraag, of de nationalistische beweging in Indiëzelf. dvavroor niet reeds te ver is voortgeschreden. Doch .gesteld al. dat Indiëden ..dominionstatus" zou krijgen, wat opzichzelf met bepaalde reserves weer niet Gnmóg-'lijk schijnt, dan is daar mee de ras?enkwestie binnen h»t Britsche Rijk nog niet opgelost. Want dan is er. behalve de rassenkwestie in Indiëzelf en die van Australiëtegenover Japan, nog die in de Unie van Zviid-Afrika. »>eii van de wondste plekken uit liet rijksliehaam, naar wij in een volgend artikel nader hopen aan te toonen. De kwestie van den strijd tusscheii blanken en klenrlingen neemt ongetwijfeld, bij het nauwere contact tusschen beiden in beteekenis toe, zoo zeer zelfs, dat de meening wel gehoord \vordt, dat de rassenstrijd in de twintigste eeuw dezelfde overheerschende beteekenis zou gaan krijgen, als de klassenstrijd te voren had. Zóó gezegd, schijnt .die meening ons niet juist, want er blijkt, bij ernstig onderzoek, niets op het verdwijnen of zelfs maar luwen van dien laatste te wijzen. Anders wordt het, wanneer men het zóó formuleert, dat in de komende tijden de rassenstrijd zich op bepaalde punten en in bepaalde verhoudingen met den klas senstrijd zal verbinden, om hem óp andere punten en in andere verhoudingen weer te doorkruisen. Maar dit is een thema ??? het thema van het ont waken" van Aziëen Afrika in laatste instantie van veel te algemeenen en te gecompliceerden aard, om in een weekbladartikel eigenlijk zelfs .maar genoemd, laat staan behandeld te worden. (Vervolg op pag. 2). \l !