f;. \r e Groene Amsterdammer <lSc-/WeekbIad voor Nederland Sinds meer dan vijftig /aar aan de Capita der weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN Mr. A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: H. BRUGMANS, L. J. JORDAAN, M. KANN BN TOP NAEFF. Secretarts der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C. Onveralijtbaar OPGERICHT IN 1877 No. ZATERDAG z8 MEI 1929 De aanstaande Verkiezingen DEN 3en Juli a.s.. dat is over ruim zes weken, zullen de verkiezingen omtrent de samen stelling van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor waarschijnlijk vier jaren beslissen. Het werk, dat daarbij van den kiezer wordt gevraagd, is van uiterst simpelen aard. Hij moet op een groot blad papier, waarop eonige honderden namen en eenige honderden witte stippen prijken, een van deze stippen rood kleuren. Hij mag maar n stip kleu ren. Hij moet daartoe het potlood, dat hem ver strekt wordt, gebruiken. Hij mag niets meeren niets minder'kleuren dan die ne stip, op straffe van geheel en al van invloed op den uitslag der stemming te worden verstoken. En daarmede heeft hij, voor wat zijn aandeel betreft, ten aan zien van de toekomstige samenstelling van de Tweede Kamer, ten aanzien van het politieke karakter der aanstaande Regeeving en ten aanzien van het programma, dat Begeering en StatenGeneraal in de eerstvolgende vier jaren in onder ling overleg zullen trachten te voltooien, zijn in vloed op '9 lands zaken doen geldeh. Het kleuren van die eene stip is een buitengewoon eenvoudige bezigheid. Men zou een behoorlijk ont wikkeld kind van 3 tot 6 jaar er slechts een korten tijd mee kunnen bezig houden. Een kind, dat wat ouder is, zou er zijn neus voor ophalen. En toch is de vraag, welke drie a vier mtllioen van deze honderden millioenen stippen door de kiezers gekleurd zullen worden, beslissend voor do .toe komstige staatkundige ontwikkeling van ons vaderland. Het is dus van de allergrootste beteekenis, dat de kiezers nauwkeurig overwegen, welke ^stip zij Jrood zullen kleuren. De keuze van den kiezer is feitelijk zeer beperkt. 04 van de 100 zittende leden van de Tweede Kamer behooren tot de zes grootste politieke partijen; 6 van de volksvertegenwoordigers hebben zitting voor 5 kleine politieke partijtjes. Het is niet waarschijnlijk, dat er een groote verandering in het aantal afgevaardigden van de verschillende politieke partijen zal komen. Het is mogelijk, dat de B.K. Staatspartij van 30 daalt tot 28, of dat ztf stijgt tot 32 en dat de S.D.A.P. van 24 daalt tot 22, of dat zij stijgt tot;26. Bat zijn wel de uiter ste grenzen, waartusschen het aantal leden der _ beide grootste partijen kan schommelen. Bij de kleinere partijen liggen de taxaties van den grootsten optimist en van den grootsten pessimist nog dichter bij elkaar. De ervaring met het stelsel der evenredige vertegenwoordiging zal den kiezers wel geleerd hebben, dat er weinig wordt bereikt ,met het .uitbrengen van een stem op een kleine partij, die hoogstens n of twee leden in de Kamer heeft, en dat de situatie door de zes grootste partijen wordt beheerscht. ' ? Niet alleen door het aantal van haar leden, doch ook door haar beginselen en programma's beheerschen de zes groote politieke partijen de situatie nagenoeg geheel. De kleinere partijen óntleenen haar beteekenis nagenoeg uitsluitend aan de grootere. De kleinere partijen trachten de princi pieel zuivere broeders te organiseeren, die niet willen weten van compromissen met politieke tegenstanders; Aan de coalitie van de Antirevolutionnairen en Christelijk Historischen met 4e Roomsen-katho lieken óntleenen de Staatkundig Gereformeerde Party en de Hervormde Staatsparty haar bestaan. Zoodra die laatstgenoemde partijen machtig genoeg zullen zijn geworden om zelf ook de regeeringsver-, antwoordelykheid te aanvaarden, waartoe zij zich onvermijdelijk zouden moeten combineeren met politieke tegenstanders, zullen zij de zuiverheid in de leer verliezen, waarop zij zich thans tegenover de Antirevolutionnairen en Christelijk Historischen kunnen boroemen. Vooralsnog wordt de politieke situatie echter nog beheerscht door de zes groote politieke partijen. De Groene Amsterdammer is niet het orgaan van een bepaalde politieke partij. Het is dus niet de taak van zijn redactie de lezers op te wekken, te stemmen op de candidaten van een bepaalde partij. Zoo komen wij dus ook niet in de verleiding de beginselen en het programma van n enkele partij als de meest volmaakte aan te prijzen en, wat daar onvermijdelijk het gevolg van is, de be ginselen en de programma's van alle andere poli tieke partijen af te breken. Het is onze taak naar mate van onze krachten den lezers objectieve voor lichting te schenken. . Dat laatste beteekent niet, dat de artikelen, die wij publiceeren. in politieken zin kleurloos zouden zijn. De politieke meenin;.; van den schrijver zal er veelal duidelijk in aan den dag komen. En het feit. dat nagenoeg al onze artikelen onderteekend zijn, is voorden lezer aanstonds een waarschuwing, dat de moeningen, die hem', in de artikelen van politieke strekking wortlen voorgelegd, gekleurd zijn naar de politieke overtuiging van den schrijver. Waar de politieke situatie dezon zomer, zooals wij hierboven hebben uiteengezet, in eerste in stantie zal worden beheerscht door de zes groote politieke partijen, die thans in de Staten-Géneraal zitting hebben, tui waar wij het bovendien als onze taak beschouwen, den lezers objectieve voorlich ting te schenken, daar scheen het voor de hand te liggen, achtereenvolgens aan leidende figuren uit de zes groote politieke partijen hier ter plaatse de gelegenheid te geven, de beginselen en de pro gramma's van hun partij in verband met de aan staande verkiezingen uiteen te zetten. Wij zijn erin geslaagd zes leidende figuren uit die partijen bereid te vinden die taak te vervullen. In de volgende nummers zullen in alphabetische volgorde aan het woord komen: Prof. Mr. P. J. M. AALBERSE over De Roomsch Katholieke'Staatspartij", Ir. J. W. ALBARDA over De Sociaal Democratische Arbeiderspartij", H. COLTJN over De Antircvoliition-iïre partij", Mr. D. FóCK over De liberale partij, de Vrijheidsbond", Mr. H. P. MABCHANT, over -,>De Vrijzinnig Democratische bond", en Dr. J. TH. E VISSER over De Christelijk Historische Unie". Deze artikelen zullen in een orgaan: als de Groene Amsterdammer niet in de eerste plaats het karakter dragen van propaganda. Zij zijn .immers door de plaatsing in ons blad uiteraard niet in de eerste plaats bestemd voor de politieke geestverwanten van déschrijvers, doch eerder voor hun politieke tegenstanders. In die artikelen zal dus bok niet de strijd tegen, andere politieke partyen op den voorgrond staan, doch het opbouwende werk? dat DE GROENE AMSTERDAMMER P r Ij s per Jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling. Per No 25 Cent. Advertentlën ?0.75 per regel. Postgiro 72880. Oem.-QIro O 1000. INHOUD: 1. 2. Mr A. C. Josephus Jltta, De aanstaande ver kiezingen. Ir A Plate, Politiek en Maatschappij Joh. Braakenslek, De conferentie te Parijs. 3. L J. Jordaan, Dt sprekende film. 4. Dr. A. Perdeck, Amerikaansche negervrienden. 5. L. J. Jordaan, De nieuwe kepi 6. Mr. Frans Coenen, Kroniek. 7. Dr. J. Kuiper, Zeehonden en Zeeleeuwen. 9. Voor Vrouwen. 11. Cornelis Veth, Reclame en vernuft. 12,, A. M. Buis, N. Duitsche boeken. 13. Mr. Henrik Scholte, Ter weerskant van het Rif14?15. Kapt. A. P. v. d. Abeelen, Vogels en vlieg tuigen. 17?19?21. A. Thlry, Jan Saxofon. 21?23. C. A, Klaasse, Beurs, fiscus en accoustiek. 25. Melis Stoke, Bridge-slachtoffer, Rijm. 27. Alida's Croquante Croquetjes, Rijm. 28. Charlvarius» Charivaria Cel 2, Telefoontje. Bijvoegsel: Joh: Braakenslek, De aanstaande ver kiezingen. $fe^cfs Bonbons £et~ op den n aam de eigen partij , beoogt. Zoo hopen wij onzerzijds mede te werken tot het kweeken van het element, dat in een eerlijken politieken strijd onmisbaar is, doch dat in de hitte van het gevecht wel eens wordt verwaarloosd: de waardeering voor den ?politieken tegenstander. Ten einde ook van zijn kant een steentje tot deze objectieve voorlichting bij te dragen, heeft onze teekenaar Joh. Braaksensiek zich bereid verklaard voor elk artikel een portret te teekenen van den schrijver. De heer Braakensiek, d Je elk van de schrijvers reeds herhaalde malen in zijn politieke, caricaturen heeft afgebeeld, die nage noeg altijd geestig waren on raak. zonder ooit iemand te kwetsen, zal thans een \velgelijkeiid por tret van hen, die zoo vaak de slachtoffers waren van zijn spotzucht, aan onze lezers voorleggen. Onder de politieke'propagandisten, die thans in volle actie zijn, om de kiezers in te lichten omtrent den strijd, die den 3en Juli a.s. beslist zal worden, heerscht in n opzicht roerende eenstemmigheid: het kost ditmaal de groptste moeite de kiezers warm te maken. Op de politieke plaat, die bij dit nummer is gevoegd, heeft onze teekenaar Braaken siek afgebeeld, hoe de lauwe kiezer, terwijl hij op het punt stond in hét water der politieke onver schilligheid te verdrinken, door .zorgzame handen wordt opgevischt. De politieke leiders, die in de volgende nummers aan het woord komen, trachten met vereende krachten hem tot' het leven terug te roepen. Zullen deze'zes ervaren heelmeesters doctoren in de politieke geneeskunde er in slagen de le vensgeesten .weder op te wekken ? De Redactie wenscht hun het beste succes. A. C. JOSEPHUS JITTA M il !?,.; ' * ' f (t .1. 'f '\ l ir