J i ?j s DB GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 MEI 1929 No. 271 f Bezoekt de Kollinduhe tripluttti. In het f ooiMliMD tot 15 Juli Mtr vtnnindtril tuM. ZAND VOORT: HOTEL D'OBANQE «B HOTEL DBIBHUIZBX" WIJK AAN ZEE: BADHOTEL *o ZEE-DEPENDANCE. SPREEKZAAL Politiek en Maatschappij DE1 hoofdredacteur van dit blad" biedt mij welwillend de gelegenheid een antwoord te schrijven op zijn hoofdartikel Politiek en Maat schappij" in het nummer van 4 Mei,- waarin hij beschouwingen geeft over een tweetal artikelen van mijn hand, verschenen in ,,De Gids" van Februari en Maart j.l. en later in brochurevorm gepubliceerd. Een antwoord kan echter niet gtgeven worden, een poging tot verheldering wel. Mr. Josephus Jitta stelt de vraag of ik de op richting van een nieuwe politieke partij beoog? Niets uit de brochure wettigt die conclusie," voegt hij er zelf aan toe en hij doet dit terecht. Zooals ik in mijn brochure uiteenzette is er allesbehalve behoefte aan oprichting van een nieuwe partij. Integendeel er is behoefte aan ver mindering van partijen en ik acht het niet ondenk baar,^ dat het in die richting zal gaan, al zal daar voor misschien nog een tien- tot twintigtal jaren van politieke slapte moeten worden doorgemaakt. Het moment kan komen, waarop door nieuwe politieke oriëntatie en een voldoende dosis zelf verloochening het aantal partijen met n, misschien zelfs met twee zal kunnen verminderen. Voor de kiezers wordt het geval dan eenvoudiger, terwijl voor botviering van sectarische neigingen ook dan nog voldoende gelegenheid overblijft. 'm~ Hierom gaat het in mijn brochure echter niet in de eerste plaats. Waar het vooral om gaat is: omzetting van gedachten in den kringjder politici, zoodat deze weer in harmonie komen met de cultureele en maatschappelijke gedachten, welke thans in het Nederlandsche volk tot uiting komen. Daarom is in de rste plaats noodig: aandrang om de politiek weer af te stemmen op de maat schappij. Van zelf komt dan wel een nieuwe orienteering, een nieuw partij verband misschien, pro gramherziening zeker. Want in de bestaande disharmonie tusschen de politieke partijen en de Nederlandsche samenleving zie ik de grond oorzaak van de tegenwoordige slapte in de politiek. Dit is het primaire van het geval. De tijd is nog niet rijp om de noodzakelijke veranderingen tot stand te brengen. Er is tijd ?noodig om de groot e wijzigingen, welke in de maat schappelijke denkbeelden op bijna elk gebied heb ben plaats gevonden en nog plaats vinden, zoo concreet samen te vatten, dat daaruit nieuwe po litieke stellingen kunnen worden geformuleerd. Maar daaraan moet dan ook bijtijds gewerkt worden om het gevaar van blijvende inzinking der parlementaire democratie te ontgaan. Hierop.te wijzen was het hoofdmotief van mijn geschrijf.^ Had ik nu beter gedaan mij bij n der bestaande partijen aan te sluiten en in die partij te werken voor het beoogde doel? Dit is eigenlijk de vraag, die Mr. ? Jitta vooral bezig houdt. Een kwestie van methode en niet een van beginsel, zoo formuleert hij datgene, wat ons. gescheiden houdt. Bc beschouw de vraag als algemeen gesteld en Smalfilm Amateur-KInematografie onder Kino-technlBche leiding v'an Jorl» Ivenc I..FOTO., PROJECTIE. EN KINO-HANDEL" OUPI 115 KALVERSTRAAT AMSTERDAM QENERAAL FILMO AOENTSCHAP BU CAPI vahhundlg» raad en voorlichting. De onderhandelingen te Parijs Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek De strijd om den buit niet'aan mij persoonlijk, omdat ik mijn persoonlijk geval voor de lezers van dit blad niet belangrijk en daarom geen bespreking waard acht. Zoo opgevat is mijn antwoord op de vraag als volgt: In veel gevallen doen zij, die hervormingen in de politiek bepleiten inderdaad het best zich bij een der partijen aan te sluiten en in die partij zelf aan te sturen op de hervormingen, die zij gewenscht achten. . , Er zijn echter ook gevallen, waarin dit tot geen resultaat kan leiden. Eén van de hoofdmotieven in mijn door den heer Jitta besproken artikelen is, ??ik herhaal nog eens dat wij leven in een tijd van zeer sterke maatschappelijke hervormin gen, waaruit op den duur een[ geheel nieuwe politieke orienteering voort moet^ vloeien, wil het noodzakehjk verband tusschen politiek en maatschappij niet voor goed verloren gaan. In zulk een tijd is het van groot belang, dat; uit} de] maatschappij zelf stemmen opgaan, die de partijpolitici waar schuwen hoe ver zij afdwalen-van^de werkelijkheid. Indien nu ieder, die er op wijst hoe weinig de partij politiek vandaag overeenstemt met hét cultureele en sociale leven, zich aanstonds in het partijpoli tieke verband gaat sluiten, schroeft hij zich van meet af aan vast. Indien geschriften, als door Mr. Jitta besproken, eenige waardevolle gedachten inhouden ??de heer Jitta constateert er tot mijn vreugde enkele zullen die gedachten nooit op dezelfde, vrije ,wijze tot uiting kunnen worden gebracht, indien de[ persoon in kwestie zich b$j een partij heeft aangesloten. Départijman moet, zoo lang hij mee wil marcheeren^zich houden aan het reglement van'z^jn! troep. En als hjjjdit niet doet . en zichjzoo onafhankelijk kan blijven voelen, dat lüj meeningen kan verkondigen in strijd met het par tijprogram, dan wordt Wj door al degenen» die tot andere politieke gilden behooren, niet au serieus genomen, om niet te zeggen gewantrouwd, of wat voor den betrokkene erger is: hu wordt tegen zon eigen party uitgespeeld. ^ Al zal als regel de door* Mr. Jitta aanbevolen methode meewerken .in het partij verband de beste zijn, zoo ztf n er gevallen, waarin die metho de allerminst leidt tot het doel. Die gevallen doen zich juist in onzen tijd veel voor. gr Q * Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. M MM DEN HAAG ?«*?»* AMSTERDAM - ARNHEM Verhuizingen per Auto-Trein lm Westen. ..." In de Groene van 11 Mei j.l. noemt F. C, in zjjne Kroniek" eenige schrijvers, die vlak na den oorlog boeken schreven in den geest van Eemarque's lm Westen nichts Neues." Mag ik hier even eene aanvulling geven? Een Nederlandsche schrijver heeft al gedurende den oorlog een vers gemaakt, dat men , Jm Westen nichts Neues" in a nutshell zou kunnen noemen. Ik bedoel Charivarius' vers Het schoonste", en het is te vinden op bladz, 59 van zijne Ruizerijmen," 3e druk. J. E. SCHALKWIJK. Haarlem, 12 Mei 1929. £ Rotterdam, Ir. A. AMSTERDAM ROTTER DAM A F Q E P A S T E MADRASGORDIJNEN 1.30 x 30O M E TBR PER PAAR No. 2711 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 MEI 1929 DE WITTE" AMERSFOORT Ook Uw Hotel en Restaurant PRACHTVOL TERRAS Steeds levende forelten kreeft cavfar, enz. BIOSCOPY Sisyphus door L. J. Jordaan De eerste talkie". Tuschfnsky Broadway-Melody". WIE nog niet zijn meening heeft gezegd of neergeschreven over de toekomst van de .,sprekende, zingende en musiceerende film". dien wordt Verzocht zich te haasten. We hebben nu zoo ongeveer allemaal ons hart gelucht het begint een beetje vervelend te worden en het is hoog tijd de debatten over dit onderwerp te sluiten. Van meer belang lijkt het thans na te gaan, wat de nieuwe uitvinding ons aanbiedt. Ja, ja.... eerste proefnemingen," begin van een nieuwe aera," op geen stukken na te zeggen, wat er uit groeien kan," oneindig aantal mogelijkheden".. ... .we weten daar nu wel zoo wat alles van maar & propos, wat brengt ons nu deze klankfilm? Welke zijn haar directe resul aten en hoe verhoudt zij zich tot hetgeen wij in de zwijgende film als het schuchtere begin eener nieuwe kunst leerden waardeeren? De echte waarachtige talkie" js daar en, het dient erkend, in een verbluffend vol maakten technischen vorm. Het excuus van tech nische onvolkomenheid gaat hier niet meer op, de klankfilm heeft zich vloeiend en zonder haperen kunnen uiten het is zaak te constateeren, wat zij ons te zeggen had. Welnu deze eerste resultaten vermogen wij niet anders te zieu, dan. als een, volmaakte debacle. waarbij het beeld van den rampzaliger». Sisyphus met ontstellende kracht voor ons oprijst. * * * Want wij zyn met een pijnlijken smak precies weer daar terecht gekomen, waar een tiental jaren geleden de moeilijke, steile weg opwaarts begon. Alles, wat in dien tijd na taaien, ver woeden strijd aan geestelijk en kunstzinnig gewin werd veroverd, is blijkens deze eerste talkie" vernietigd weggevaagd verloren gegaan. De glorie van de jonge, groeiende filmkunst: haar suggestieve, beeldende kracht, haar enorm pene tratie-vermogen dank zij de bevrijde, beweeglijke camera, haar gansch oorspronkelijk karakter van rythmische bewegingskunst het is alles met dit eene gebaar voor onafzienbareu tijd teruggeschoven. Wat er voor in de plaats wordt gegeven is een jammerlijk hybridisch gedrocht een le venloos laboratorium-product, een homunculus de houten1 boom met opgezette pieten en gramo- . foongetjilp in de bloeiende gaarde der kunsten! De ménsch het landschap het levenlooze détail, waren langzamerhand van hun nuchtere. empirische beteekenis losgemaakt, om motieven te worden in het gedachtenleven van den kunste naar. De film had ze in haar beste oogenblikken weten te onderschikken aan n bewust er* kunstzinnig geordende vormgeving. De verwar rende, funeste begrippen van het gefotografeerde tooneel?? die gevaarlijke phase in de ontwikkeling der film ! waren ternauwernood overwonnen. ? ? ? en ziedaar nu alles in n slag verloren. In plaats van déeindeloos genuanceerde beeldcombinaties een vastgeroeste camera, die conventioneele tooneelgebaren laat zien, tegen een GENEBAAJL AGENTEN VOOR AM ATETB-KINO-TJITRUSTIN O FOTO-SCHAAP & Co. SPUI 9 AMSTERDAM tDe Talkie' Thespis (tot Cinema) Hemelsche Hol lywood ! Is dat ons kind ?" (Bernnrd Partrid-je in ..-Z'«w7i''/. conventioneel tooneeldecor. In plaats van de leven de, rythmische stuwing van het filmproza lange. vervelende dialogen in kamvgummi-Amerikaansch ....ih plaats van de ..musique des images", de muziek (god helpe ons!) van Broadway- en andere, melody's." Men zit verslagen en verbijs terd tegenover deze koude, onbarmhartige geluids- en bewegings-automaat. Het is ..net echt" .... o, ja, het is verschrikkelijk echt! Het mecha niek van imitatié-werkelijkheid functionneert feil loos het antwoordt alleen niet op de vraag: Waarom? Waarom, als wij nu toch jazz-songs moeten slikken, niet de levende menschen geno men? Waarom, als men ons met alle geweld wil tracteeren op revue-grappen en cabaret-dialogen. niet de werkelijkheid gegeven ? Voor de liefhebbers is dit alles immers nóg echter en er is geen enkele reden ter wereld, welke dit zin-looze pratende en zingende panopticum zou doen verkiezen boven de realiteit. Indien het de bedoeling is geweest, direct en volledig duidelijk te maken, wat ons in de naaste toekomst wacht op welk geestelijk en artistiek niveau de talkie" zich wenscht in te stellen, dan kan de première in het Theater Tuschinsky vol komen geslaagd genoemd worden. Wij zijn in vocalen en plastischen zin ge-shimy'd en ge-jazz'd. tot wij. syncopisch kokhalzend, de vlucht namen. Inderdaad de directie van deze variét bioscoop kan voldaan en trotsch zijn: het boven alles dierbare beginsel van het amusement", van de 'cabaretsfeer heeft zij zonder eenige stoornis kunnen doorzetten.... tot het bittere einde. Het was La Gaité" en Folies-Bergere" in blik een conservenmaal van revue- en caf chantantgenietingen. Geen moment ernst geen seconde emotie geen oogenblik.... film! De Revellers" vernietigden hun gramofoonillusie, door zich aanstonds te presenteeren als vier ordinaire cabaret-zangers, zich verliezende in de gebruikelijke Pepsodent-glimlachjes en hyste rische jazz-schommelingen. Toen volgde, voor de variatie, een variété-nummer een uitgebreide dans-geschiedenis, voor den gepassioneerden revueliefhebber, om te watertanden. En dan in kleuren ... .maar laat ons daarvan zwijgen. Vervolgens kregen we; steeds voor de variatie, op het tooneel een variété-nummer ditmaal parterre-acrobaten, of zoo iets. En daarna het evenement, déeigenlijke talkie" ? en wat zou dit anders kunnen zijn, dan een formidabele hutspot van revue* en cabaretfragmenten? Waarlijk hiermede is een absolute puratie bereikt '? een zaal-zuivering van alle ongewenschte elementen, die m het film-theater iets anders en beters eisenen dan het hopeloozé, tieren de amusements"-gerucht. Uit alle revue-paleizen, ( uit alle tingeltangels, uit alle cabaret's zullen nu die DE KEUZE UWEQ MEUBELEN 15 NIET VOLLEDIG, ZOO U ONZE TOONKAMERS NIET HEBT GE ZIEN H MEU BEL II H ^^ MEU BEL =^Bg« Ej^ PIESKER horden der uitgaanders komen toestroomen om dit schamele vacuüm meer dan te vullen. Amerika trixunfeert het heeft in deze op vatting van de sprekende film zijn oude macht over het groote publiek'herwonnen en wie'zou zoo na ef zijn, te veronderstellen, dat het dit enorme commercieele succes vrijwillig zou prijs geven terwille van een meer artistieke en ideëele opvat ting der movie-tone? Ja het is waar: Eisenstein is naar Hollywood vertrokken, om geluidsfilms te ni'aken Pudowkin heeft naar verluidt dezelfde voornemens maar de hemel alleen weet of eu zoo ja, hoe zij uit den geweldigen zinkput, waarin zoo menig Europeesch kunstenaar jammer? lijk ten. onderging, zullen opduiken. Neen waar wij voorloopig mee te maken hebben, wat geen ijdele speculatie maar soliede. bittere werkelijkheid zal blijken -?dat ia de revuecabaret-jazzfilm. waarvan ons het karakteristieke voorbeeld in dit eerste programma gegeven werd. De niet te keeren export van Yankee-sentiment en Yankee-moraal zal met verdubbelde energie worden voortgezet en de ondraaglijke last der Amerikaansche cultuur zwaarder dan ooit op ons drukken. En zoo zijn wij dan gelijk gezegd op het zelfde punt aangeland, waar wij tien jaren geleden begonnen. De film-Sisyphus zal opnieuw omhoog moeten worstelen en wij kunnen met alles , weelvan voren af aan beginnen: den strijd tegen de misbruikte, mishandelde filmmaterie .?den strijd tegen den'wansmaak den strijd tegen vergro ving en vervalsching van het publieke sentiment.... het ia alles onzegbaar triest en ontmoedigend. Men heeft den persvertegenwoordigers de enorme machines laten zien, misschien als een vaag excuus voor hetgeen zij teweeg zouden brengen en geen fabriek van kunstbeter of gloeilampen zou grooter enthousiasme vermogen te ontketenen. Helaas! Ons ontbreekt de geestdrift hiermede in te stem men en bovendien lijkt het een onbillijkheid jegens de nuttige Osvam en de goedköope Blue-band. CORRESPONDENTIE. Ir. K. J. H. te R.. Mej. C. B. te B., Dr. P. H. M. te A. en anderen: Dank voor uw sympathiebe tuigingen met hét bedoelde artikel. Mevr. T, ten B.?H., Amst. Ie Als boven. 2e Dan heeft u niet goed gelezen: een bespreking van Remarque's boek verscheen wel degelijk in D? Groene" van de hand des heeren A. M. Buis. Mej. B. P. te *s H. Joe May en Lubitach zijn in derdaad Duitschers, althans voor zoover ik kan nagaan. Dr. B. B. H. te Semarang. Het lijkt mij ongewenscht uw overigens interessante gegevens tot een artikel om te werken. Schrijf er zelf eens iets over en wend u tot het Redactie-Secretariaat van De Groene". N.V. J. S. ME UWSEN'S irootste k»uz*. . . . STETSON» r \