iuen<M make onder toch ? dat i aan l gaan. ernst. voor Ja, wat ( om l met ? int.. ken. maar den een r goed< duize om o dikw naan barei word van. enke parti iiergi eiger over! niet steo eere kom de st bran bran van nooc scha ro 1. der dien doei lijke ant\ van Reebete zijn niet I de J roene . cdkblad voor Nederland Sinds meer dan vijftig /aar aan de .spits d»r weekbladen . . . . " ONDER HOOFDREDACTIE VAN Mr. A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: H. BRUGMANS, L. J. JORDAAN, M. KANN EN TOP NAEFF. Secretaris der Redectie: C. F. VAN DAM -- KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C. Dun, tóch ijzersterk OPGERICHT IN 1877 No 2713 Beroep op het Volk door Ir. J. W. Albarda Ir. J. W. Albarda WA.YH het stelsel der evenredige vertegen woordiging toegepast wordt, /.iju bij de verkiezingen groette, verrassingen vrijwel uitge sloten. De strijd heeft niet meer het karakter van. een politiek hazardspcl. «lat hem vroeger voor velen zoo aantrekkelijk maaikte. Noch een grillige ver deeling van liet land in kiesdistricten, noch com binatie bij herstemn tingen heeft meer invloed op den uitslag. Toeval en toeleg kunnen niet meer aan een partij een veel grootere plaats bezorgen. dan waarop haar eigen kracht recht geeft. Toeval en toeleg kunnen ook niet eeu partij berooveu van zetels, die haar wegens haar, sterkte toekomen. Zooveel als 'de. ' verkiezingen - voor velen aan romantiek hebben verloren, zooveel hebben zij aan ernst en zuiverheid gewonnen. Zij zijn nu een eerlijk nieten der krachten, zooals die bepaald kunnen worden naar het aantal der'stemmen,'die elke partij voor haar beginsel en haar program, in het geheel»' land weet te verwerven. Zij zijn het proces, waar,door de volksvertegenwoordiging vrij nauwkeurig in overeenstemming- wordt gebracht met het volk. Zij laten in liet parlement minderheid blijven, wat mimierheid is in het volk. Zij verzeke ren de meerderheid in de volksvertegenwoordiging aan hen, die in waarheid de meerderheid des volks kunnen vertegenwoordigen. De verkiezingsuitslag geeft den stand te zien van de machtsverhoudingen tusschen de verschil lende partijen en de denkrichtingen, die zij dienen. Vergelijking van de uitslagen der verkiezingen van' Verschillende jaren leert de ontwikkeling kennen, .welke die machtsverhoudingen ondergaan,'' Groote veranderingen in het'denken van, een volk vol trekken zich in den regel slechts geleidelijk. (Jebeurtenisseiv die diepe of hevige aandoeningen te Weeg brengen, kunnen' versnellingen of vertragin yen veroorzaken. In een, periode- van stilstand kan tijdelijk een zekere stabiliteit intreden. Over tijd perken van eotiigszins hingen duur beschouwd, vertoont «Ie verandering in het denken van het volk een zekere gelijkmatigheid. Zoo is er ook een vaste gang in de ontwikkeling der politieke machts verhoudingen. De uitslagen der verkiezingen, op tien grondslag der evenredigheid, geven dien gang te zien. Hieraan danken kleine verschuivingen in vele gevallen grooto beteekenis. Zij kunnen de blijde voorboden van toekomstige zegepraal en ook de waarschuwende teekenen van naderenden ondergang zijn. Vottr de sociaal-demokrat ie ontleenen de Ver kiezingen vooral hieraan, dat /.ij het groote politieke ontwikkelingsproces te zien geven, haar beteekenis. De beweging, die op de verwezenlijking van een groot maatschappelijk ideaal haar streven richt. verlangt telkenmale in den verkiezingsuitslag het bewijs te zien. dat zij haai' verheven doel nadert. In de maanden, die aan de stemming voorafgaan, spant /.ij nog meer dan anders haar krachten in, oin haar beginselen te doen opnemen in het denken van het volk. en voor hnar doeleinden, bij honderd duizenden instemming te winnen. De verkiezings strijd is voor de sociaaldemokratie een belangrijke. episode in'het langdurig proces van de machts vorming tier arbeidersklasse. De verkiezingsuit slag is voor haar de maat van den weg, waarlangs zij naar haar doel is gevorderd. De beteekenis van den Verkiezingsstrijd voor den luarseh naar het socialisme, doet de sociaalileiiiokratie niet de waarde uit het ttog verliezen, welke die''strijd voor tle bereiking van nabij ge legen doeleinden bezit. Het streven haar het socialisme is heb kenmerk, t lat voor een sociaaldeinokratische partij alle verkiezingen geineen hebbeu. Klke verkiezingsstrijd ontleent daarnevens zijn bijzondere kenmerken, ann tle politieke nood zakelijkheden ei i. de eischen van liet oogenblik. Eeu verkiezingsstrijd kan, zooals die van 1905 en die van 1!)25, van. bijzonder groot belang zijn als stormloop tegen een regeringsbeleid, waarvan men verlost wil worden. Hij kan, zooals die van 1913 toen het algemeen kiesrecht veroverd werd, een buitengewone spanning ontleenen aan tle kracht, waarmee de vervulling van een voornamen eisch \vordt verlangd. Hij kan tle felle botsing zijn tusschen twee politieke methoden, ,voor de keuze, waartusschen het volk zich geplaatst ziet. De verkiezingen van dit jaar bezitten zulk een groote bewogenheid niet. Wel is het verlangen vrij algemeen, dat het kabinet, dat sedert 1920 regeert, zal heengaan; maar juist de algemeenheid van dat verlangen ontneemt aan den aanval op hot kabinet elke spanning. Kr staat geen nkele politieke partij gereed om hot kabinet te verdedigen. Het verdedigt ook zich zelf niet. Het is van den eersten dag van wijn optreden af eigenlijk aanhoudend demissionair geweest, althans in dezen zin, dat het bereid was onmiddellijk pp te staan, indien een parlemen taire, meerderheid zijn plaats wilde doen innemen ! Evenmin als er een groep van partijen is, dio het regeeringsbewind van de laatste drie jaren verdedigt, in de hoop het te kunnen voortzetten, is er een groep van partijen, die openlijk naar de ver overing van d« regeeringsmacht streeft. Van de drie rechtsche partijen Wtu'ut wel door velen verwacht, dat zij na' een voor 'haar giu'istigen verkiezingsuit slag zullen beproeven de regeering in handen te nemen, maar die partijen maken dien toeleg, ZATERDAG i JUNI 19*9 De inhoud staat op pa g. 20 De beschaafde smaak Vraagt Bonbons RINGERS Let op den naam voorzichtigheidshalve, niet tot inzet van den strijd. Ook de S.D.A.P. en de Vrijzinnig-demokratische Bond, die overtuigd zijn, dat in Nederland eeu demokratische regeering mogelijk moet wordeu, roepen de kiezers niet op om die mogelijkheid nu te verwezenlijken; Zij hebben te weinig reden om aan te nemen, dat de Katholieke Staatspartij zoo spoedig haar aarzeling tusschen conservatisme endemokratie zal kunnen overwinnen. Zij begrijpen te goed, dat de verkiezingen van dit jaar de sociaaldemokvaten en de vrijzinnig-demokrateu nog niet sterk genoeg zullen maken, oiu zouder de mede werking van een derde de leiding van het poli tieke leven in handen te nemen. De tijd, dat in Nederland, gelijk bijvoorbeeld in Denemarken en in Engeland, do verkiezingsstrijd een spannende worsteling zijn zal tusschen demokrat ie en conser vatisme, is er nog niet; 'maar hij nadert! Toch is ondanks het abnormaal karakter der tegenwoordige parlementaire omstandigheden, de verkiezingsstrijd voor de soeiaal-demokratie van groote actueel'e beteekenis. Zij vecht voor de ver sterking van haar fractie in de Tweede Kamer, omdat zij in het belang van do arbeidersklasse en van het geheele volk krachtig verzet zal moeten kunnen voeren tegen déconservatieve politiek eener rechtsche regeering, indien deze mocht verschijnen. Zij wil ook tegenover een extraparlementair kabinet, dat de volkswenschen miskent, sterk staan. Zij wil, hoe ook de parlemen taire toestand worden mag.^in de nieuwe periode elk politiek.-beleid bestrijden, dat de verheffing der arbeidersklasse schaadt, en elk beleid bevor deren, dat diéverheffing bespoedigt. Zij wil dit doen met vermeerderde kracht. Van de talrijke belangrijke eischen, die de S.D.A.P. in de nieuwe Kamer niet een grootere fractie dan de tegenwoordige te verdedigen wenscht, mogen hier twee genoemd worden: stoatspensioneering en ontwapening. Nóg steeds is het noodzakelijk voor de ouden van dagen op te komen, die, bij duizenden en dui zenden, in nood verkeeren. Invaliditeitswet en vrijwillige ouderdomsverzekering voorzien in dien nood niet. De tijdelijke staatspensioen-regelingen* met haar te geringe uitkeeringen, raken uitgewerkt. Het aantal onverzorgde ouden van dagen neemt weer van jaar tot jaar toe. Aan geld, om in hun nood met een behoorlijke regeling, zij hot aanvan kelijk op bescheiden schaal, te voorzien, heeft het in de laatste jaren in de staatskas niet ontbroken. Regeering en Kamers hebben chter liever de be lastingen verlaagd, dan de armoede der ouden te lenigen. De S.D.A.P. doet een beroep op het volk, opdat het zich duidelijk uitspreke over de nood zakelijkheid van een staatspensioneering, die, aangevuïd door 'Invaliditeitswet ,en Vrijwillige ouderdomsrente, de ouden van dagen van den vloek de,r armoede zal kunnen verlossen. (Slot op pag.'2) 4.