DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 JUNI 1929 No. 2715 #v f NEDER LAND MED» INDIË. LEVENSVERZ. MIJ. NILLMIJ VAN 1859 'S-G RAVEN H AG E AMSTERDAM - , UTRECHT N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatjchappeltfk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 6.000.000 Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot bet kantoor der Bank, Ged, Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie* Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wflk, Mr. B. van Rossem. DB GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts ? 3.50 per haartooi of fro.per jaar bij vooruitbetaling NI Insulaire Hypotheekbank ZIERIKZEE stelt verkrijgbaar: 4Y* % PANOBRIEVEN a 9B°/, en tot sin beperkt bedrag 5% PANDBRIEVEN a IOO Koopt voor Belegging: PANDBRIEVEN Bataafsohe Hypotheekbank AMSTERDAM Nederlandsche Handel-Maatschappij, N. v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGB Vestigingen in Nederlandsch-Indië» Straits-Settlements, Britsch-Indië, China» Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFER KLUIS. STA N D AARD HYPOTHEEKBANK tt ROTTERDAM Directie t Mr. H. H. C. CASTBND1JK «t /. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algtm. Administratie- en Tnutkantoor 4l%Pandbrieven tegen beottkoer* otf. N.V. DE HAARLEMSH HYPOTHEEKBANK De HolL Voorschotbank HAARLEM» KRUISWEG 70, De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakeIJJk onderpand en onder borgtocht, met In pandceving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5 % schuldbrieven in stukken van f 1000.?. SOU,- en f 100.- tegen Beurskoers. N.V. Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland N.V, Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland Verkrijgbaar l 4i/* % PANDBRIEVEN tegen Beursnoteering * : ' Deze Pandbrieven zijn aflosbaar door uitloting binnen 25 jaar. Leden der Directie: XSTjS^ Mr. A. S. M I E D E M A. P. H. CRAANDIJK en A. E. THIERRY DE BYE DOLLEMAN « ., , r ,c c m Pmndbrieven f 55.109.100 Hypotheken f 35.376.477.- R.MTTM . . f 1.005.087. 4| pCt. PANDBRIEVEN TEGEN LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS N. V. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Paulownasfraat 97 TRUSTBB'S EK ACCOUNTANTSCONTROLE Hypotheekbrieven in circulatie f 13.820.000. . 5 pCt. Hypotheekbrieven tegen 100 Directiei K. B. ABBING. D. VAN OORDT OnderL Glas-Verzekering-Mij* GEVESTIGD TE AMSTERDAM OPGERICHT 1876 Kantoor: KERKSTRAAT No. 69 Telefoon 42163 Directie: Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN Verzekeringen tegen vaste Jaarlijksche premie, voor schade door breuk aan :-: .-: SPIEGELRUITEN, SPIEGELS of andere RUITEN :-: i-J IJVERIGE VERTEGENWOORDIGERS GEVRAAGD LEVENSVEI2EKERIN6 MAATSCUPPI) Gunstige polisvoorwaarden Q p? KI UI F" AA Zeer billijke premiën. ROTTERD AH S C HE SCHEEPSHYPOTHEEKBANK HARINGVLIET 98 UITGIFTE van 5% Pandbrievén ,te8en 9?% De Directeur: Mr. W. C MEES HJASPSBOM^EL KERKSTRAAT 58 AMSTS^AM JVo. 2715 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 JUNI 1929 15 Olie, automobiel en chemie door C. A. Klaasse MEN heeft dezer dagen kennis kunnen, nemen van de plannen van den bekenden Amerikaanscheu rubber- en banden-magnaat llarvey Fireatone om een soort all-round-service voor automobilisten in het leven te roepen. Naar zijn meening geschiedt thans de bediening van den autorijder met benzine, banden en accessoires veel minder efficiënt, dan wel mogelijk zou zijn. Er bestaan een zeer groot aantal benzine-depots, waarvan sommige te k|ein zijn om loonend te worden geëxploiteerd terwijl ook voor banden en onderdeelen een groote verscheidenheid van detail-handelaars wordt aangetroffen. Dat, aldus Firestone, is niet de methode om den automobilist zoo snel en zoo voordeelig mogelijk te bedienen. Om in dien toestand verbetering te brengen beoogt de heer Firestone de oprichting van de Firestone Stores Inc., die zal meewerken tot de oprichting van zijn ideale ..gecombineerde" service-stations en die controle over zulke stations zal behouden. De idee is opzichzelf beschouwd niet zoo erg nieuw; zij ligt in d'e lijn van het streven naar groo tere efficiency, naar rationalisatie. Onder dat devies zijn in de laatste jaren al heel wat verbete ringen in de organisatie van handel en nijverheid bewerkstelligd. Maar er is meer dan dat. Firestone i.s te veel ..captain of industry" om niet zijn ge dachten dienstbaar te maken aan zijn banden fabrieken en rubberondernemingen. Natuurlijk is ?niet in de allereerste plaats het doel om den'banden en benzinehandel in zijn algemeenheid, te reorganiseeren. maar nm de afzet van den Firestone-band t»r ve.'beteren. liet plan zal dus in dienst gesteld worilen van den concurrentiestrijd. Ook in dat opzicht is het niet geheel nieuw. Ueeds geruimen tijd heeft de ..si-rvice" haar intrede gedaan als A'oorname factor in den wedloop om den afzet. Naast de kwaliteit van het artikel en de prijs, speelt het dienstbetoon aan den afnemer een groote rol. Men denkt» aan de benzinepompen, die aanvanke lijk door de Standaard Oil werden gelanceerd om liet debiet uit te breiden, maar onmiddellijk werden .geïmiteerd door de concurrenten.' De . servicestations voor bepaalde automobielmerken zijn een tweede voorbeeld. * * Maar de groot e. diepere, beteekenis van Firestone's project ligt dan ook m.i. elders. Zoodra men ren oixat'hflnkclijkeu tusscheiihandel gaat uit.schakelen en dien vervangen door een schakel die gelieerd is aan een machtig concern schept-men tevens nieuwe -verwikkelingen op industrieelpolitiek terrein. De garagehouder is volkomen vrij in de keuze van zijn artikelen: zoodra een geintresiseerde macht bij die keuze een woord meespreekt beteekent dat een uitbreiding van den invloeds sfeer der grootindustrie". En het allerbelangrijk ste is wel, dat liet hier gaat om twee producten. die tot nu toe geheel los van elkaar stonden. De opzet is om benzine en banden in den nieuwen dienst te combineeren. Zoodat er een band wordt gelegd tussehen rubber-banden en petroleum. Een nieuw terrein dus voor industrieele vervlechting"'. En, hier kom ik tot mijn aanknoopingspunt. ?,.'?? ? * '* In onze eeuw kan een bedrijf zich "niet hand haven door goede waar en lage prijzen alleen. Zelfs een geniale uitvinding of inventieve capa citeit zijn geen factoren, die in elk geval tot succes moeten leiden. Kapitaalkracht en uithoudings vermogen tegen eventueele tegenslagen worden meer en meer de weg ]bot het succes. Het probleem: Macht oder Oekonomisches CJesetz wint steeds meer aan beteekenis, in dier voege, dat het zwaartepunt steeds veelvuldige!' naar eerstgenoemden factor Overslaat. En daarom is het streven naar combina tie ook zoo sterk. Want de kapitaalkracht wordt BRANDBLUSSCHER HOLLANDIA' SPANJAARD fkC£ FABRIEK ESPANA UTRECHT grooter, naarmate men meer groepen bedrijven tezamen voegt. En het uithoudingsvermogen in den concurrentiestrijd is al evenzeer afhankelijk van den steun dien men kan ondervinden van ge lieerde bedryven, welker gebied van werkzaam heid zich aansluit aan dat van de bedreigde onder neming. Zoo heeft men om al deze redenen fusies en belangengemeenschappen tot stand zien komen. Tendeele tusschen gelijksoortige ondernemingen maar even veelvuldig tusschen bedrijven die elkaar in den productieketen opvolgen. Natuurlijk is de aandrang tot zulke combinaties het sterkst in zich uitbreidende bedrijfstakken. Daar waar productie en afzet vrijwel stationnair zijn is ook het concurrentie-evenwicht vrijwel gesetteld. Maar een groeiend bedrijf zal ateeds streven om zelf een zoo groot mogelijk aandeel te krijgen in de ver meerdering van de voortbrenging. Zoo zal zich dus by verschillende vooruitgaande"-industrieën de tendenz tot aaneensluiting manifesteeren. En het is nagenoeg onvermijdelijk, dat de concurrentie strijd daardoor verscherpt wordt. Want inplaats van antagonisme tusschen de concurrenten in verschillende los van elkaar staande bedrijfstakken krijgt men nu een strijd tusschen de aaneengesloten leden van die bedrijfstakken. Het'gevechtsterrein is aanzienlijk verruimd en de machten geconcen treerd. Men krijgt den indruk van een heusche oorlogsvoorbereiding. Offensieve en defensieve al lianties, beloften tot het bvschikbaarstellen van reservetroepen, enz. * * * Tot zoover de theoretische opbouw van de moderne ..kapitaalintensieve" bedrijfsorganisatie. Kn theorie en practijk zyn lii»-r niet onvereenigbaar! De1 hierboven uiteengezette Firestone-plannen zijn maar een schakel in dien keten. Ik heb terloops in d«'Ze kolommen al eens melding gemaakt van dtcombinatie Ford-Standanl pil-I.(.ï. Farbenimlustrie. Alle drie voorbeelden van sterk vooruit gaande nijverheidstakken. Dr automobiel en het vliegtuig zijn ht-t vervoermiddel van de toekomst en de benzine de bron va:i drijfkracht. Terwijl dr chemische nijverheid het tooverland van onbe grensde technische en economische mogelijkheden opent (synthetische benzine., dito-rubber, enz.) en eveneens als een der voornaamste industrieën van de toekomst is te beschouwen. Tusschen Ford eu <le !.(«. zijn de vrienschapsbandetx onlangs weer be vestigd toen bij'de oprichting van dot-hter-maat schappijen resp. van Ford in Duitschland en van 1. (i. Farben in Amerika wederzijds commissarisplaatsen werden uitgewisseld. Kn met Fireston».onderhoudt Ford zooals bekend is eveneens een ..aangename" relatie. Men heeft hier reeds vier zeer belangrijke groepen in n combinatie. Het zal waarschijnlijk wel nooit zoovel'-'komen dat de «Standard Oil de benzine voor houders van Ford-' wagens voor de helft van tien prijs beschikbaar stelt, die rijders van andere automerken moeten betalen, of dat Ford zijn motor zoo construeert dat die alleen gedreven kan worden door benzine op bepaalde wijze gecrackt" volgens Standard Oilpatent. Maar ongetwijfeld zal ons transportwezen in de toekomst van combinaties als deze een be_ langrijken invloed ondergaan. Trouwens de te genpartij" heeft blijk gegeven het belang ervan dadelijk te hebben ingezien. De General Motors. Ford's grootste concurrent. hqeft reeds voeling gezocht met de Imperia! Chemical Company, de Engelsche I.G. Farben, die ook reeds in de V.S. haar netten heeft uitgezet. En wat zal de Konink lijke in deze doen, Rustig aanzien dat de 'conciiiV renten zich aterk maken? Zal men n jet veeleer de reeds tot stand gekomen combinatie General Motors-Imperial Chemical aanvullen? En waar zal dan onder al dit sabelgekletter de vredelievendheid .blijven, en hoe zal er een eensgezinde olierestrictiepolitie'k tot standkomen? '.?-?' ' « '- i ? Nieuwe Uitgaven W. Middendorp, Twee achterlijke arbeidsayitlemen voor inboorlingen in yederlandtich Oout-Indië. (lleercndienst en Poenale Sanctie). Uitgave van H. D. Tjeenk Willink en Zoon, Haarlem. Nederlandsche Bouwmeesters. Een reeks studies.: Onder leiding van W. liet era- '\Vzn.' Met vele. afbeeldingen. Uitgave- van Munster .^Amsterdam. BEURSSPIEGEL Donderdag;, 18 Juni SEDERT het American Petroleum Institute zijn stabiliseeringsplan voor de petroleumproductie bekend maakte zyn reeds weer eenige maanden verloopen en de opwinding over de hou ding welke de attorney-general Mr. Mitchell daar tegenover heeft aangenomen is ook al geluwd. Intusschen' is gebleken dat de Amerikaansche regeering geenszins afzijdig staat tegenover plannen tot rationaliseering van de olie-voortbrenging. Het plan van het A.P I. had natuurlijk bezien van het standpunt des antitrust-wetgevers dit bezwaar dat daarin tegelijkertijd twee resultaten werden nagestreefd. Zoowel de conserveering van olievoorraden, het voorkomen van roofbouw dus, als de verbetering der winstmogelijkheden voor de oliemaatschappijen lagen in den opzet besloten. En wanneer de Amerikaansche regeering hoort van afspraken om de winst der ge ntresseerden te vergrooten worden toch nóg steeds de ooren gespitst. Vandaar dat men destijds met den Sherman-sabel heeft gerinkeld. Maar de regeer ing heeft toen dadelijk reeds ingezien, dat van een feitelijk verzet tegen de olie-plannen geen sprake mocht zijn. De verschillende speciale wettelijke regelingen die successievelijk zijn gemaakt voor bedrijven. waarbij een public intrest" aanwezig is. hebben trouwens bewezen, dat de Amerikaansche auto riteiten businesslike genoeg zijn om de industrie waar het mogelijk is de vrije hand te laten. En waar Amerika behoort tot de grootste olie producenten lag het voor de hand. dat ook hier van een onoverkomelijk obstakel geen sprake zou zijn. Destijds?dadelijk na de uitlatingen van Mitchell heeft zich in een speciaal terzake be legde conferentie van het American Petroleum Institute een sterke strooming kenbaar gemaakt «He het heel restrictieplan wilde laten vallen en de regeling van de kwestie wilde overlaten aan de staten waar olie voorkomt. Anderen daarentegen waren voor handhaving van het plan. waaraan zij zeer groote 'waarde hechtten. Het compromis i.< geweest dat het A.P.I. inzake de productie-regu leering verder zou samenwerken met de Federal Oil ('onservation Board. Hetgeen beteekemle dat tusschen de ..Oliestaten" inderdaad overleg zou worden gepleegd, maar dat bij eventueele maat regelen, déFederale regeering de leiding zou heb ben. Tegelijkertijd heeft men toen de kwestie ruimer gesteld, on naast conservering van. den olievoorraad door productie-inkrimping een effi ciënter verwerking op zoo hoog mogelijk kwan tum benzine ? gepropageerd. , * * i * En zoo zij n nu de rollen omgekeerd. Instede dat de regeering der V.S. de plannen der olie maatschappijen tegenwerkt, heeft zij zelf liet heft in handen genomen om tot afspraken te geraken. De conferentie van l'olorado S'prings is door Hoover bijeengeroepen en behalve de gouverneurs der betrokken staten kwamen daar vertegenwoor digers van den F.O.C.U. en van het A.P.I. Door de federale regeering werd het sluiten van een ..com pact'* voorgesteld om tot conserveeringsmaatregelen te geraken' De voorstellen hebben lang niet unanieme ondersteuning gevonden. Integendeel verscheidene staten wilden niet meewerken tot een overeenkomst. Stemmen gingen op.die meen den dat het regelen van deze kwestie behoort de competentie van de federale wetgeving. ii.het resultaat van de conferentie is dan ook nihil geweest. Of juister -uitgedrukt ontastbaar. Want men wét nu dat de federale regeering bij oventueele afspraken zeker niet meer de antitrust-wetten al te, voel naar den letter zal interpre teeren. Volgens de jongste berichten zal de confe rentie weer bijeenkomen, wanneer Hoover het verzoek daartoe doet. Of het tot een officieele con ferentie nog zal komen 'staat te bezien. Maar de weg is nu gebaand voor afspraken dóór de betroki ken ondernemingen zelve. Wanneer men in Amerika al'tot overeenstemming was geraakt dan zou men toch nog onderhandelingen hebben moeten voeren met de Amerikaansche producenten,. Dat kan nu tegelijkertijd plaats vinden, zooals, ook bij de besprekingen voor eenige maanden al is geschied. toen plotseling Mitchell de vrede kwam verstoren. Zal 'men nu die pourparlers woei' hernieuwen. of zal de onverklaarbare prijsstijging van lichte olie die sedert kort is ingetreden de partijen weer eenigen tijd ujt'elkaar houden? i ? (