DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 JUNI 1929 No. 2716 No. 2716 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 JUNI 1929 l"' f ***. Il OVERPEINZINGEN Van een Heer in de Trekschuit tusschen Middelburg en Veere door Dr. Hendrik Willem van Loon NADAT wij door internationale .lioiiwsagontschappen eii.buiteivlandscho persbureau'» van het Ouraeao-seho .avontuur op do hoogte- waven gebracht, hooft do Minister van Koloniën oen weekje later do Xedevlandseho IVrs toch nog op het Kindei'uurtjo gevraagd on don verrukten knaapjes verteld hoe in die verre landen als het donker wordt boe het dan ook erg donker wordt o i dan gaat natuurlijk niemand moor op straat, want dan is hot er tropisch donker en aL er dan revolutietje gespeeld wordt, dan vinden alle mensclion dat natuurlijk heel naar .en zo zeggen ..oioioioioi wat wordt er weer een leven gemaakt. ? Jansje is de thee al klaar?" en eindelijk telephoneeren ze den (JoeveiMoui' en zeggen ..meneer er wordt revolutie gemaakt en wat moeten wij mi eigenlijk doen':" maar die antwoordt bavseh ..het is Zaterdagavond en ge behoordet u voor den heili gen Zondag voor te bereiden. Als ik n was zou ik maar naar bod gaan" enz. enz. enz., alles heel lief en nog een paar jaar van dit soort werk en de Staat der Nederlanden kan haar koloniën wel aan de Ouden THaz verkoopen. Als geboren Spanjaard met relaties in Caracas, geeft hij er misschien wat meer voor dan iemand anders. Al hetgeen, zooals gezegd, met de hoofd zaak niets te maken heeft. De hoofdzaak dan, geachte lezers, is deze. dat er in het jaar 1705 een Heino omwenteling, laten we zeggen, oen zekere machtsverschuiving heeft plaat? gt had; dat net grootste dei l van de wereld dit reeds sedert lanten tijd weet; dat sommige menscheu in Holland er ook al wel van gehoord hebben, maar dat er in 's lands re identie nog een ,,milieu" bestaat hetwelk onder den indruk is, dat de reis naar (.Joejanverwellesluis nog steeds moet beginnen en dat brieven niet geadresseerd aan Hunne Weledel Hoog Mogenden, maai' weer on middellijk met de brievenbesteller moeten worden meegegeven met de opmerking adres onbekend." Al heeft men nog zoo'A goede zaak en al maakt men nog zoo'n goed produkt, als het aan rakingspunt met do grossiers en het publiek niet deugt dan blijft men met zijn koopwaar zitten en gaat failliet. En wat voor een zaak geldt, geldt ook , voor een modernen Staat. Aan wie ligt de schuld dat Holland in het buiten land geen goede pels heeft, dat Holland in het buitenland in den regel miskend wordt of volkomen verkeerd begrepen of (het hooge woord moet er dan maar uit) zoo'n, bétje uitgelachen? De schuld ligt aan de Hollandsche journalisten, die door de eeuwen heen er zoo aan gewend zijn geraakt als de scharesiiep behandeld te worden (?neen, vandaag niet noodig" of we geven niet aan de deur" of kom over een paar weken maar weer eens terug") dat ze oogen schijnlijk alle gevoel van eigenwaarde verloren hebben en zich tevreden stellen met een behande ling die in andere landen de vreeselijkste van alle gevolgen zou hebben dij voor een regeering denk baar zijn, zooals bijv. volslagen boycot van de bestaande autoriteiten en alle derzelver komen en gaan. Want wie zou er nog Minister willen zijn als men vooruit wist dat men nooit, maar dan ook nooit, zijn eigen energieke physionomie in de nieuwsbladen afgebeeld zou zien? Wie/zou er pezant willen zijn als men de zekerheid had, dat geen enkele krant dan ook maar met een woord «ver het feit zou reppen dat Zijne Excellentie heden ochtend het voorrecht had Zijne Geloofsbrieven aan den President van Zuid-Albaniëte mogen aanbieden? En -wat kwam er van een hof-f eest terecht als de deinstdoende pers-slaaf het vertikte (gebruik het andere woord maar want dat was hier beter op zijn plaats) om verder achter de namaakpalmen te staan en de gasten er dus al vooruit op konden rekenen dat hun naam niet onder de Allerhoogste, aanwezigen zou Worden vermeld? Dan bleef toch iedereen thuis veel liever dan zich een avond van verveling en Ae nauwe verlakte schoenen te getroosten. En deze tóestand zou onmiddellijk intreden als de Hollandsche Pers kalm een biertje ging drinken in plaats van zkh op off it ieelo f et sten «cl.11 r tuig» maakte palmen te versehuilon, on als de pers-fotografen er den brui aan gaven verder aan boomen en lantaarns to hangen, wanneer de eerste steen voor do, hon derdduizendste bijzondere school gelegd wordt. * * * Ik herinner me eens een vrooselijko maand in Zweden. En dat nog wol in Zweden dan, hetwelk aangenaamste land is om te bezoeken en te bereizeji. Maar het toeval wildo dat mijn eigen bescheiden reisroute samenviel met een Koninklijken Tocht, En waar ik ook kwam of ging, ontmoette ik een half dozijn van mijn vroegere collega's \ an de Hollandsche pers. Nu heb ik in een leven van ver scheidene opjes en Heertjes ook wel eens oogenblikken meegemaakt, waarop men zich nu niet bepaald trotsch gevoelde onder de levenden medegeteld te worden. Maar een dergelijke vernedering als toen was mij toch nooit overkomen. Want men weet hoe het is. nmaal journalist, altijd journa1 list en. al is men dan niet meer ,.aktièf" en be perkt zich tot het interviewen van wijlen Hammurabi on Karel don G root on, het solidariteits-gevoel blijft bestaan. En het leed mijner ziele aangedaan was geen eigen leed maar leed om andorer leed. Ik had nog nooit zoo iets meegemaakt. Hier waren oen zestal bekwame' lieden, onberispelijke lieden, voortreffelijke'vakmensc-hen en die holden achter een Koninklijken Trein aan als honden die. achter de tram moeten meeloopen. Wanneer genoemde Koninklijke wagons aan een gewone-. inenschen-trein werden gekoppeld kon natuurlijk niemand beletten ergens heelemaal achterin mee te reizen. Maar .zoodra was er niet dooi- de bemin nelijkheid van het Nuorscho of Zweetlsche gou vernement een extra lokomotiefje disponibel of de arme dienaren van de Volks-Opheldering moesten, geheel in strijd met déoverigens in het buitenland gevolgde gewoonte, maar zien hoe of zij er kwamen. Was er een receptie op een Nederlandsche oorlogs bodem dan mochten zij Wel komen als ..particu lieren" maar niet als reportei's. Om kort te gaan zij werden behandeld als ,,lucht". Men zag hen niet en. wandelde door hen heen. > Waarop ik hun vroeg lieve vrienden, waarom gaan jullie niet eenvoudig naar huis? Of waarom gaan jullie niet visschen en schrijf geen woord meer over al dit fraais, ik verzeker je, binnen de drie dagen' krijg je een fatsoenlijken geloofsbrief en kan je je vak uitoefenen zooals het hoort?" Maar dat ging niet. Want het was altijd zoo geweest en op dat punt dacht men in Holland zoo heel anders dan overal elders en natuurlijk werd er niets aan gedaan en als ik dit schrijf leven we nog in een knus wereldje, waarin een Minister durft te zeggen, de. censuur in Cura?ao is slechts ingesteld om sensationeele pers-berichten te voorkomen" en dit durft te zeggen, nadat een Hollandsche Goeverneur een officieel bericht de wereld in heeft gestuurd, zóó sensationeel, zóó wanhopig dom gesteld, zoo blameerend voor .alles wat een Hol landsche naam heeft, dat onze generatie deze Koepeniekiade wel nooit weer heelemaal weg zal kunnen lachen. Sensationeele pers-overdrijvingen" ziedaar waarop het altijd weer neerkomt. Oh dat zijn van die vuile jongetjes van de pers" ziedaar het refrein dat zoo dikwijls herhaald geworden is, dat Holland sedert jaren in het buitenland geen welwillende Pers meer heeft, dat in geval van een geschil tusschen Holland en. een ander land, de publieke meening van de wereld zich steeds ten, gunste van dat andere land zal wenden, omdat dat ander land (onverschillig welk, want er is er geen. enkele staat die aan deze achttiende eeuwsche hoovaardij tegenover de openbare meening nog durft doen) heeft leeren gebruik maken van het gedrukte woord en daardoor haar eigen standpunt weet te verdedigen op een manier die vertrouwen wekt eh die men wel moet gélooveu zoolang er van de andere zijde geen wederwoord verschijnt. Wanneer dit echter gebeurt dan leest men niet in. de Hollandsche kranten wij hebben ons weer eens .een vlieg voor de neus weg laten, vangen door onze Vrijz. Democr. Bond door Mr. H. P. MARCHANT Slot van pag. i Voorhoede en trekkracht echter zullen de vrij zinnig-democraten, zonder opdracht van wie ook, blijven. Zij zullen het blijven, omdat zij n zijn in hun zuiver staatkundig beginsel, hetgeen divergeeren van denkrichtingen uitsluit. Omdat het streven naar gelijke ontwikkelingsmogelijkheid door allen steeds den wetgever en bestuurder do juiste richting zal blijven wijzen. Omdat de wil, dat het volk zelf te beslissen zal hebben over de wijze waarop het wordt geregeerd, het onmisbare vertrouwen van het volk zal winnen en pogingen zal weten te koeren om het ook diebeslissiiigteontnemen of om do economische machthebbers macht te doen oefenen boven het gezag van de overheid. Omdat de vrijzinnig-democraten, waar het kan, de ge organiseerde samenwerking tusschen werkgevers en arbeiders zullen bevorderen. Omdat zij van de noodzakelijkheid van goede financiën zijn door drongen en vereenvoudiging van, do overheids organisaties voorstaan, allereerst van de militaire organisaties, die men tracht ingericht te houden op een onbereikbaar doel. Omdat zij als absolute norm erkennen het zedelijk verbod om aan de moderne oorlogvoering deel te nemen. Omdat zij de hulp van den Staat alleen dan willen inroepen, wanneer de eigen kracht van het georganiseerde maatschappelijk leven tekortschiet. Alle politieke partijen, wier streven is om al» minderheid aan hot volk de toepassing van eco nomische of kerkelijke l eerst el l in gen op te leggen, zullen mut dit pogen schipbreuk lijden. Zij verliezen. dan automatisch wat zij om de dogmatische kern zagen aangroeien, en voor de dogmatiek winnen zij in Nederland de meerderheid niet. Ook de vrijzinnig-democraten winnen in Neder land de meerderheid niet. Maar wie, zich veldheer wanende over de politieke legerscharen, hen in deelt bij een van de andere vijf divisies, omdat hij rneent, dat zijn leger in oen geringer aantal divisie* doelmatiger*-kan opereeren. verstaat noch hun beginsel, noch hunne taak. De dienst der zuivere democratie is voor dat opereeren onmisbaar, al i^ de relatieve sterkte van de divisie gering. Dat leerde de ervaring, en dat zal de toekomst beves tigen. buren" maar men krijgt eenige liefelijke hoofd artikelen gericht aan het adres van de internationale journalistiek en die trachtten te bewijzen, dat er in Holland alleen nog maar eerlijke en. fatsoenlijke en onomköopbare kranten bestaan eh dat al dit gelaster over het lieve vaderland de schuld is van omkooperij en betaalde revolver-journalistiek, Dit alles is het resultaat van de oud-vaderlandsche eigendunk en de oud-vaderlandsche regenten sleur, van de onuitroeibare overtuiging, dat de Demokratie eigenlijk toch maar een doekje voor het bloeden is, waarmede men de proleten zoo lang zoet houdt, die toch niet in staat zijn te begrijpen wat de Heeren voor hen bedisselen en die te gele gener tijd wel eens zullen worden ingelicht omtrent wat zij hooren te weten, ook geen woord meer en zeg nu maar aan die krantenvent dat wij verder vandaag niet voor hem thuis zijn." Welnu het antwoord en de oplossing liggen in de handen van die krantenmenschen zelf. Laat hen eenvoudig doen wat al wel eens meer in deze wereld vertoond is en waar zelfs de voor-geen-kleingerucht je-yervaarde Theodóre Roosevelt voor Bezweek, laat hen eenvoudig thuis blijven of hun inlichtingen overal elders halen j behalve daar waar zij hem gegeven worden alsof hij een juffrouw van de bedeeling was, die om een boterham kwam. De moderne pers kan er best zonder een regeering komen, maar geen moderne regeering kan zonder de pers iets bereiken. , BERGT UWEN INBOEDEL BIJ VOORGENOMEN VESTIGING IN DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND BIJ DB PXBMA BATENBURG & FOLMER TB 'S-GRAVENHAGE,HuiJGENBPABK22 . TELEFO ON 11030 EIOBN GEBOUWEN. Bespreking kosteloos BPBO. BtNNBNL. BN lOTBBN. TBAMSPOBVBüf ' DE POLITIEKE STRIJD Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Met de wapenen der Barbaren Door Duitschen Bril door Dr. W. van Ravesteyn HET is misschien geoorloofd, zooal niet nuttig, om, nu het rumoer waarvan de pers ten onzent zooveel weken vol was, nagenoeg is ge smoord, na te speuren, of er uit het rare gedoe der na-winterweken misschien iets te onthouden is, dat de moeite waard is. Na te speuren, zij 't dan niét door eigen, dan door vreemden bril. Want, indien de rumoerige weken iets hebben < geleerd of liever bevestigd, dan is het dit, dat de Hollander, de gemiddelde zoo goed als de officieele Hollander, nog altijd niet in staat is om de positie van eigen land en natie door eigen bril en tegelijk koel en juist waar te nemen. Nog altijd is het, hoe de wereld omgewenteld moge zijn, gelijk in 1672, in 1747, in 1794 en 1830. Het volk bekommert zich in gewone tijden om zijn 'positie in de wereld niet het geringste en valt dus xiitteraard, zoodra het gevaar bespeurt of meent t bespeuren, in paniek. De regenten" echter wij hebben ze weer, even glorieus als in de 18e eeuw laten op dit terrein liefst zooveel mogelijk Godes water over den akker loopen en trekken daarbij geheimzinnige gezichten, dat de goege meente het aan hen wel kan o verlaten. Enmiddelerwijt?middelerwijl is daar nog de Voorzienigheid, die ons immers al meer heeft gered. Wij wilden gaarne naar een pas kort geleden uitgekomen brilletje een Duitsch -?verwijzen, dat, schoon het zich, of liever juist omdat het zich, in 't geheel niet speciaal met ons" bemoeit, toch ? wel het een en ander laat zien in het licht, waaron der men. alleen op onze positie een kijk kan krijgen, die verder reikt dan Esschen, Roermond of zelfs Batavia, en dat die positie vrij schel ver licht. Wat wij bedoelen is een brochure van den Duit schen heer August Schmidt, schrijver van een 4 jaar geleden verschenen en veel-geroemd werk over: Das neue Deutschland in der Weltpolitik und Weltwirfcschaft," een brochure» die weliswaar den ietwat Duitsch-pompeuzen titel draagt: 1929, das Jahr der iceïtpoliiischen Entécheidungent maar die, niettemin, al heeft zij, gelijk vanzelf spreekt, uitsluitend een Duitsch doel, namelijk een niet te drukkende regeling der Reparatie-kwestie, toch' blijk geeft, dat de auteur de Wereldverhoudingen tamelijk objectief beschouwt en schetst» Die Duitsche bril nu ziet althans duidelijk eenige groote lijnen en bewegingen, die. niet alleen in laatste instantie, maar. ondanks. Volkenbond en vredescongressen, op don duur direct het lot van onze natie, onzen staat, ons'Rijk?..Imperium" want dat zijn wij immers ! even zeker /uilen bepalen als, in de 18e eeuw. de verhouding tusschen Frankrijk en Engeland heeft gedaan. Lijnen en bewegingen, verhoudingen en groepeeringen, waaiv over men", d.w.z. onze gruote en kleine pers. ge durende het meer gemelde rumoer, even netjes heeft gezwegen als. het geval pïeegt te zijn, sinds 1925 althans, in Kamer en Senaat. Een enkel blad heeft ? herinneren wij ons in de eerste dagen van'unaniem oproer en geschrei over het snoode Belgische verraad,?dat men aan gaapte, alsof het hier een kinderkamer ware. eensklaps tot de ontdekking gekomen, dat daar buiten in de groote wereld booze groot e mensehen wonen zijn blikken verder laten dwalen dan Limburg.en Zéeuwsch-Vlaanderen. Heel tot Polen toe. Doch er was geen sprake van, dat men den moed had, of de wijsheid, om naar aanleiding van do al of niet echte" plannen van de Belgische , en Fransche staven zich en den volke eens reken schap te geven van de vraag. ,.hoe de wereld eigenhjk draait", om met een grooten Engelschen schrij ver te spreken. ' Of heeft iemand hier, in pers of parlement, don moed gehad om het Nederlandsche volk te zeggen. wat het fundanienteele feit is van onze huidige positie, zooal niet in Azië. dan toch in Europa, waar wij nu eenmaal zitten? Het feit namelijk. dat wij, op 90; K.M. van onze groote haven, grenzen aan een Imperium, dat, van Esschen in oen t echte lijn naar het Zuiden, zich over duizenden kilo meters uitstrekt tot den Congo? Een Imperium» dat, met zijn tributaire staten, 8 milliocn man. van Esschen tot de Zwarte Zee, kan mobili seeren. Een Imperium, dat onder de vaste leiding van een man of liever mannen die nog geheel denken in de schema's der 19e eeuw. dateerend van Napoleon, de macht van het Napoleontische Frankrijk evenzeer te boven gaat als een huidige automobiel een reiskoets van voor honderd jaar overtreft. En dat dus thans, en voor zoover wij zien kunnen, in de toekomst, de situatie ia ontstaan, waar onze regenten, van. Munster af, zoo bang voor waren, dat zij er, een eeuw lang, alle kunsten der diplomatie en der relatief groote macht, waarover de Republiek toon beschikte, tegen in 't geweer brachten. ' ? Is er, verder, iemand geweest, in pers en parle ment, die, man van gezag, den moed heeft gehad' om, behalve dit fundamenteel» feit, het feit, dat wij geen ..bari;ière" meer hebben aan onze Zuider grens. zoolang ten minste het Vlaamsehe volk zich niet de positie heeft verworven van het lersche of het Tsjechische, m.a.w. zonder een revolutie in België- deze andere fundanieiiteele vraag onder-de oogeii te zien. welke verhouding er. als dwingende noodzakelijkheid voortvloeiend uit de wereld politieke verhoudingen, ontstaan is en. ... . blijvend schijnt te worden?welke rogeoring ook aan 't bewind moge komen - tusschou oazen 18en eeuwschen ..Protector". Lord Protector mocht het wel heeten. Brittaaiiiëen. het Imperium van Poincarér Alweer: wij herinneren het ons niet. Wij herinneien ons slechts, dat men. ook nu. over deze fundanienteele kwesties, precies als bij de behan deling der bogrooting van Buitenlandsche Zaken in de Kamer, gezwegen heeft als.... struisvogels. Zulke fundanienteele" kwesties wij noemden slechts de twee 't eerst voor de hand liggende, doch niet eens de boheerschende bekijkt de Duitsche bril van den heer A. Schniidt. En omdat hij het wel Duitsch, maar naar onze bescheiden meening vrij juist doet, bevelen wij de lectuur aan al'en aan, die niet ons van meening zijn. dat deze mosterd na de slappe kost van de rumoerige weken misschien nog niet geheel nutteloos zal zijn. l N D A N T H R E N (KLEURECHT GEVERFDE) GORDIJN DAMAST 1 3 O C. M. B R E E O P ER M E TE R FI.25?