[J DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 JUNI 1929 2716 Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra Om de J o nar e kudden DE ouwe herders kijken altijd hebberig naar de kudden sprin gende hokkelingeu. Dv> ouwe politieke herders in Kngeland kijken om beurten vaderlijk en vieiixiuarcheui'-agiessief naar het leger der flappers. Om de school is in ons land meer dan een halve eeuw gevochten; en aan de pacificatie reeds ver over het half müliard betaald. (5een wonder ten slotte. dat om de jonge kudden, Mussolini en de Paus elkaar bijna in de haren zijn gevlogen. Het was te veel botertje tot den boom de laatste maanden, sedert de Lateraauv erdragen onderteekend werden. Men betaalde elkaar over en weer met lires. respect betoon en de noodige compli menten toe. Totdat een vehemente clearing ons wakker schudde. Natuurlijk ging het niet zot). Na tuurlijk kón het niet zoo. De katho lieke publiciteit en de slippendragers der kerkelijke macht maakten het te bont niet hun grootspraak op de successen der curie. Dat slijt en slijpt ten slotte aan het prestige der wereld lijke macht met wie de Kerkelijke zooeven verzoend geraakt was. Geen keizer, geen koning, geen dictator is zoo absoluut dat hij zich dag in. dag uit in honderden kolommen voor een inwikkelbaren zwakkeof zuigeling kan laten uitmaken. Er bestaat in Italiëniet slechts een patrimonium Petri; maar ook een patrimonium Caesaris, waaraan het volk hartgt; en vooral het vurige zwarthemdenvolk. Nu had MussoJini men kan het draaien zoo men wil een stuk Italiaanscho staatshoogheid geofferd. Natuurlijk deed hij dat met staats mansmoed en uit staatkundig inzicht. Maar hij riskeerde het verwijt het principe van het B oma intangibile te hebben prijsgegeven. Alle redenaarsmuziek overstemt soms niet the whispering gallery de kritiek, die van man tot man gaat. In de pers kon men deze kritiek wegcensureeren. Maar in het dagelijksche leven souffleerde het hoogmoedige gelaat van den kleinen kapelaan hem ! Die den rechtsinhoud van het concordaat aldus uitlegde: het pausdom in gansch Italiëgelijkgerechtigde macht naast den Staat. Dat ging Mussolini over de schreef. Hij had zelf het idee een klein stukje Staat te hebben geofferd, om de Staatsmacht te versterken; en voor den drommel niet om de macht van de Kerk ten koste van den Staat uit te breiden. En toen zelfs de referent in de Kamer begon te sabbelen over de vrije Souvereine Kerk in den vrijen souvereinen Staat, liep het hem over, en pakte hij uit. Het principe van Cavour; libera chiesa in libero stato zei de duce, dat is liberalisme. Het fascisme voelt de dingen anders. Binnen het Staats bestel is de Kerk niet souverein; kan het niet zijn; kan het niet worden (jok. De Kerk is almee niet vrij. In haar instituties en met.haar menschen is zij zoowel onderworpen aan de wetten van den Staat, als gebonden door het Concordaat. LINCOLN de meest volmaakte wagen JAN LIMBAGH- Haarlem Natuurlijk moest Muss.dini dit zeg gen, wanneer hij Mussolini blijven wil de: maar eenmaal polemisch geprik keld, ging hij boven het allernoodzake lijkste uit. Hij vertelde o.a. hoe de on derhandelingen van 1019. dus tien jaar geleden, een veel grooter oppervlakte voor den Kerkelijken Staat viseerden; hoe de niet-fascisten dus meer van hot onaantastbare Home hadden wil len offeren; en pakte dan religieushistorisch even uit. Wat ware de Kerk zonder Home i Het Christendom is in Palestina geboren; maar was het daar gebleven, het ware een secte en een sectarisch gedoe meer in de wereld geweest. De katholiciteit verkreeg het Christendom pas door en in K ome. En dan practisch: de Staat heeft de plicht de religieuse opvoeding van de jeugd aan te vullen. De Staat wil mannelijkheid, machtsbewustzijn, fas cistische idealen en hoop bij de jeugd. De Staat kan zijn jongeren niet aan de Kerk alleenlijk overlaten. De Staat eischt het monopolie tot burgerop voeding voor zich. Na de rede van Mussolini heeft de Paus zich eerst 24 uur opgesloten in zijn vertrekken. Misschien krijgen we het resultaat van zooveel denken later in een Encycliek: de verhouding tusschen Kerk en Staat. Misschien is toen ook reeds de afweer uitgedacht, die wij in den Osservatore te slikken kregen: over de ..ketterij", de ,,kettersche" ge dachten van Mussolini. Maar zeker moest onmiddellijk en met kracht de ethische positie ten opzichte van de jeugdopvoeding wor den uitgedrukt. De Paus kan ten deze een ander ideaal dan dat van den veroveraar belijden. Nooit zullen wij ermee accoord gaan, dat de taak, die door God en de natuur aan het gezin en de Kerk werd toevertrouwd hun zou worden ontnomen. Wij willen geen stijfkoppen wezen; stijfhoofdigheid is geen deugd. En wanneer het er om gaat een ziel te redden of van veel zielen schade af te houden dan zouden wij des noods bereid blijken met den Duivel in persoon te onderhandelen. Toen het lot van onze jonge Ka.tholieke pad vinders zich voltrok hebben wij, dit beginsel trouw, ge daan wat wij konden. Het heeft niet gebaat tegenover een starheid en een felheid van principe, waartegenover wij geen enkel materieel drukmiddel konden stellen. Maar hebben wij die nóódig? De waarheid en het recht kunnen ze ontberen; zij zijn en blijven uiteraard van een hoogere natuur, die voor geen tegenstanden, en bevelen op zij kan." '"..' ? '? ; "* * . ? ????'-.? Meer dan een verzoening" dóór d Lateraanverdragen, beleefden we dus een arrangement" tusschen kerkelijke en wereldlijke machten. Voor de zooveelste maal, sinds de wereld draait. In den grond van de zaak, ken men niet samen vertrusten; hoogstens kartelleeren; omheen modern indus trieel beeld te gebruiken. En zoodra men bij den grondstof komt de jonge ziel blyft men lkaars felle concurrent. Do vroegere liberalen" leerden; de school is slechts een-markt, waarop men kennis slijt. Het gaat niet aan bij kennis dogma toe te geven; "als een ulevelrijmpje op de wa.ar. Maar de Paus en de fascisten zien beide in de school meer dan een markt, ? ^tkW ?.WT MEUBELEN EN STOfFlïPINQEN 1K1 OPATAANOtft BUrrtNUANB «eRSTCLT OB/PLATVOBT .A.MASSINQ. V R6WAL 334. M> HHITimNENAAftTHUIS) ,,'tMATTHIJSSENHOUT" Cottage-Pension Blaricum (GOOI) Prosp. op aanvrage. Tel. 442 Schrijfmachine Remington model 30 met quitantie wagen, nog bijna gloednieuw 1185.TECHNISCH BUREAU SUCCES. PI. Kerklaan 67. Tel. 50234,A'dam. INSTALLATEUR VAN HET KON. PALEIS Binnenhuis-Architect Modern. Antiek Showrooms Heerengr.254 Tel. 44o62 OyERHEMDEN NAAR MAAT FR. SINEMUS 20 Lddachestraat 22 - Amsterdam Jonge dame, Mr. in de Rech ten, bekend met de moderne talen, stenografie en typen, zoekt een haar passende be trekking. De beste referenties kunnen door haar opgegeven worden. Br. No. 2710 Bureau van dit blad. GXAND HOTEL", ZandvoditJel. 203 Voor-seizoen gereduceerde prijzen f 7.?pens. p. d. p. p. Ne l Juli van af f 8.50. Speciale gelegenheid voor congressen, zalen voor 200 p. Te midden van Gelderland's mooie HEIDE- en HEUVEL land schappen, omgeven door zijn schitterende bosschen ligt het bekende HOTEL BEEKHUIZEN, waarvan de Directie zich alle mogelijke zorgen wil getroosten, om .Uw WEEK-END door verzorging en comfort, zoo aange naam mogelijk te maken. Van Zaterdag voor diner, tot Maandag na de lunch Fl. 15.?per persoon. GeJlIustreerCprospectus op aaüvrage. Telefoon 402 Velp. AUTO-GARAGE, TENNISBAAN. N,V, Meubelmagazijn Eden0 MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN VICTORIA-WATER Reeds meer dan 40 jaren OBCRLAHNSTEIN in Nederland ingevoerd waarop men -kennis slijt in het padvindersgedoe meer dan karaktervormend" spel op het voorplein. Zij hebben beide de algeheele polari satie van de geesten noodig. Lading. Vandaar plotseling dit felle spreken uit twee vensters. Men wil de geesten tot het eigen machtsdo'el kneden. Als de vertegenwoordigers van twee concurreerende fabrikanten zoo vaart men tegen elkaar daarbij uit. Zoo hebben reeds pausen en keizers elkanders territoir betwist sinds eeuwen. Vroeger: werkelijk gebied. Nu: geestelijk gebied. De jonge kudde de annexatie van h' t komende geslacht. Es ist eine altc Geschichte,?? doch bleibt sie immer neu. M>. 27/6 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 JUNI 1929 Foto Uu. d?t Een strijdperk van de Kemphaantjes in den polder Waal en Burg Op den achtergrond het dorpje Waal Onze Kemphaantjes door Dr. Jac. P. Thijsse l Could I follow my feelings, and were not these so antagomstlc, I would spend the remnant of my life, I thlnk, on thosc wide flat stretcbes of mixed mud and sand, known to the world, or at least to the Dutch speak'ng part of it. as the polders of Holland. EDMUND SELOUS IGENLIJK bedoelt hij Texel en misschien < zelfs enkel den polder het Noorden, zooals die er bij lag dertig jaar geleden, werkelijk haast niet anders dan zand en slib, met een schaarsche be groeiing van zoutplanten, maar letterlijk wemelend van vogete. Du polder lag nog slechts enkele jaren droog, bleef lang zilt, gold min of meer als een mislukking en was inderdaad weinig anders dan woeste grond. Er lagen bree.de slibbige kreken in, die hielden nog lang hun fauna van het vlakke strand en daar was dus achter den hoogen zeedijk. buiten bereik van eb en vloed de tafel altijd gedekt. Zoo konden daar strandvogels en weidevogels samen leven en de polder was metterdaad een groot openlucht niuseum en theater van Nederlandsche vogels. Qp een gunstige plaats groeven en bouwden we een overdekten observatiekuil; het fort van Selous, en daar kon je dan zitten, uren aan uren en overal rondom het leven en bedrijf aanschouwen van allerlei soorten van sterntjes en plevieren, van meeuwen, kluten, kieviten, grutto's, tureluurs, kemphanen, leeuweriken, piepers, kwikstaartjes, een warreling van geluid en kleur. Voor dag en dauw kroop Selous in zijn fort, met als mond voorraad[ een paar sneedjes brood en een half pond ge droogde pruimen. Laat in den namiddag kwam hij dan tevreden terug, zijn aantcekenboekjo vol notes". Zoo bezocht hij eenige jaren achtereen ons eiland, hg kwam tegelijk met de groote- drukte van de trekvogels, in April. Hij stelde er prijs op, om present te zijn, wanneer de eerste tournooien van de kemphaantjes begonnen, want dat waren ztfn lievelingsvogels. Hij was er niet mee tevreden om eventjes een paar dozijn van die bonte hanen «let elkaar te zien bakkeleien, maar hij wilde ook weten hoe de kemphennetjes zich gedroegen in de nabijheid van of zelfs midden in het strijdperk on hij kwanr al gauw tot de ontdekking, dat ze niet zoo onverschillig zijn* als zy er uitzien. Daarmee heeft hij den grondslag gelegd voor alle verdere kemphaan-studies. Hij begon van zijn Texolscho avonturen te vertellen in de Saturday Review "van 1005, maar het heele relaas vindt ge in zijn merk waardig boek: Realities of Bird Life, dat in 1027 VAN DER HELST SIGAREN GOEDE 8IGABEN IN EEN BESCHAAFDE VERPAKKING verschenen is bij ConstabK- «.-n prijkt met een zeer waavdeerende inleiding van prof. Julian Huxley, die ook den weg naar Holland kent. Het is voor die Engelsclu-n wel prettig, om hier in Holland in grooten overvloed allerlei vogels te kunnen bestudeeren en {^.-nieten, die in Engeland heelemaal niet of uiterst zelden voorkomen: lepelaar, purperreiger, snor, roerdomp, zwarte stern, grutto, kluut, kemphaan, spotvogel. ooievaar enz. Ook voor ons is het prettig dat zij hier komen en van hun bevindingen verslag geven, want dat helpt altijd, om ons nog wat duidelijker te doen beseffen, wat een heerlijke vogelbevolking wij in ons land hebben en dat het toeh van groot belang is die te ontzien; ik spiv..-k nog niet eens van beschermen. Maar niet prettig is het, dat de Kngelsche poeliers kemphanen en kemphennetjes te koop bieden voor consumptie. Goedkoop zijn ze niet: Bevon en Co. 127 King's Cross Road, Londen, bieden ze aan voor achttien shillings het paar. Dat is geen kleinigheid, maar in de Morning Post van 5 Juni geeft W. Teignmouth Shore aanwijzingen voor de toebe reiding van deze vogeltjes en prijst hun smakelijk heid hemelhoog^ , , ""^Ik kreeg hierover e'en ernstig, schrijven van the Royal Society for the Protection of 'Birds.want er bestaat alle kans dat de kemphanen en kemp hennetjes, die het verhemelte der Londenaren streelen, afkomstig zijn uit Holland, wederrech telijk gevangen en vervoerd. Vroeger werden ook duizende kieviten uitgevoerd naar Engeland, maar daaraan is door onze energieke Vereeuïging tot Bescherming van Vogels nu wel een eind ge,maakt eii het is te hopen, dat zij het v'oor de kemphaantjes óók in orde. zaj weten te brengen. De op voordeel tukke Hollander ie echter een slimme rakker. Het is zelfs al voorgekomen, dat hij een vergunning heeft! gevraagd voor het schieten van kemphanen als schadelijk gedierte, omdat ze het gras plat trappen. Inderdaad doen ze dat: van de eerste week in April tot laat in Juni posteert zoo'n kemphaan zich op hetzelfde plekje weinig grooter d/tn een halven meter in het vierkant en het spreekt dus vanzelf, dat de kampplaats er eindelijk heel merkwaardig uitziet. Maar de totale aldus bedorven oppervlakte blijft altijd 'hoert beperkt, ook al over- ' schrijdt het aantal der strijders de honderd. Eigenlijk moesten we het gedaan zien te krijgen, dat de verkoop van kemphanen in Engeland werd ' verboden, want het is" niet netjes, dat ze daar helers-.en benutters aijn van bij ons gestroopte dieren. En dat nog al vogels, waar^ de Engelachman zelf zoo'n groot genoegen aan beleeft. Bij Scheren geen stukgaan en pijn meer en ook geen naschrijnen der huid, als men vóór hetïiueepen de huid even inwrijft met slechts een weinig Doos 30,60, Tube 80 et. P U l?O L KRONIEK De verkiezingen WIJ zijn nog maar weinige weken van de verkiezingen verwijderd, 'doch men kan niet zeggen, dat 'de rustige, ordelievende burger er veel last van heeft. Wel zagen wij reeds maanden geleden plaveisel en walkanten ijverig besmeuid met aanmaningen om Wijnkoop of Marchaut te stemmen. Doch de meer fashionable partijt-n versmaadden deze vulgaire en goedkoope reclame. Ze deden intusschen kleurige plakplaatjes van geringcn omvang vervaardigen, waarop treffende tafreelen of emblemen staan afgemaaid, bedoeld en geschikt, om ons in zekere politieke richting te ? drijven. Die plaatjes, ^vooral onpartijdig naast elkander geplakt, zijn een lust voor de oogeii en eigenlijk een novum op dit gebied. Zij maken ons de concurrentie der partijen bijna sympathiek vanwege de aesthetische vroolijkheid. En overigens ziet men niet veel.En hóórt men niet veel. Er zijn natuurlijk de politieke propagandavergadeiïngen, waar men niet komt, maar des morgens, in de ochtendbladen, leest men niet van levendige incidenten, van hartstochtelijk overtuigingsvuur, van stukgeslagen tafeltjes en bebloe de koppen. Wat toch te verwachten ware, nietwaar. indien wij ons in een opgewekt politiek leven moch ten verheugen. Ook het kiesproza. dat ons van muren en zuilen tegenlacht. is van een \iiterst lauwe geaardheid. ..Kiest Schokking, kiest Gerhard. kiest Lou de Visser".... Kan het tammer? Of er wordt een aarzelend beroep op onze redelijkheid gedaan:,.kiezers, wilt gij liever daden dan woorden,'' of Kiezers, indien gij wenscht.... kiest dan.. . . " terwijl er minstens had moeten staan; ,,Beroerd stemyee, indien er nog een atoom redelijkheid in uw miserabele koppen schuilt, zoo zult gij kiezen" enz. Want door niets minder zijn wij ..Ivleurlooze Middenstbf", in bewoging te brengen. De Kleurlooze Middenstof heeft immers het kiezen al zoo lang aangezien, dat zij haar belangstelling ruim te boven is en zeker aan deze kermis niet mee zou doen, als er geen stemplicht bestond. Doch wie zou voor zijn negatief beginsel een heele gulden boete over hebben?1 De K.M. laat overigens hot regeeren graag aan anderen over. Alles gaat immers welletjes, het wettenmaken in een zoo bedaard tempo, dat men hier niet licht tot roeke loosheid vervallen zal. En de ..misstanden" blijven misstanden.'En moeten zot) blijven of de wel-stanclen zouden geen beteekenis meer hebben. Wat zullen wij dan ingrijpen door ons'voor een der respectabele partijen te verklaren tegen nl die respectabele andere ? ? Het is waar, dat er in verkiezingstijden zelfs iii de K.M. soms geringe opzwellingen ontstaan, bubbels, uit naief idealisme en ijdelheid geboivn, die dan kleine, malle partijtjes vormen. Den leiders, veelal tevens candidaten dezer groepjes, verdriet dan de sloome zondigheid onzer maat schappij en hun idealisme droomt van iets meer recht en rede in de menschelijke verhoudingen. Zij denken, als kinderen, dat zoo iets toch gemakke lijk tó verwezenlijken is. , Een abuis natuurlijk. En dat zij de menschen zouden zijn geschikt voor die verwezenlijking. Tweede abuis natuurlijk. Maar als de wind der verkiezingen er over vaart verdwijnen partijtjes n leiders als de bloemen des velds en hun namen kent men zelfs niet meer. ' . ."' ' ''.'"? . ' . ' F.' C. DEöMTÈVARinA