DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 JUNI 1929 No. 2716 BEURSSPIEGEL Donderdag* 20 Juni HET verslag van do Koninklijke brengt gewoonlijk voor de aandeelhouders geenerlei verrassing. Do Koninklijke is holdinfi-company en de dividenden, welke zij zich doet uitbetalen, staan natuurlijk voel minder in verband met de exploitatieuitkoiustim der dochters dan met de uit keering, welke, zij op haar aandeolenkapitaal wenscht te betalen. De wiixst zooals dio uit de winstrekening blijkt ia telkens juist voldoende voor uitkeering van het ..dividend. Maar toch bevat het verslag tolkenjare iutressaute uiteenzettingen; meer in het bijzonder ten aanzien van don algoiiifonen toestand in don bedrijfstak. Dit koor is hooi voel aandacht gowijd aan de kwestie van de overproductie, liet verslag vat het vraagstuk zeer ernstig op. on waarschuwt in krasse termen togen hot huidige productiesysteem van vele maatschappijen, dat nis roofbouw wordt aangeduid. Nieuwe gezichtspunten wordou niet geopend on niouwo feiten niet vermeld. Maar wol blijkt weer een» t o. moor dat pogingen om tot moer rationeolo productie-methoden to gorakon bij do Koninklijke steviyon stovm zullon ontmoeten, lii periodes van overproductie, aldus hot verslag, loont oon laivgxamo deugdelijke boring dikwijls niet do daaraan verbonden kosten. In plaats van nu gedurende zulk oon periode to wachten noemt men zijn toevlucht tot minder kostbare maar veel minder juiste methodes. Maar, zoo verzucht het verslag, zoo lang geen vaste regels worden gesteld, volgens welke men zal moeten werken, ia men wol verplicht het slechte voorbeeld van zijn buurman te- volgen om te voorkomen, dat de olie van eigen terrein naar liet zijne verhuist. Do oenigo oplossing is on blijft dus: het maken van afspraken tusschon de groote olie concerns. Op het oogenblik stokken de besprokin gen weer even. Maar hervatting der onderhande lingen zal weldra weer economische noodzaak worden ! Onze nationale trots hoeft op industrieel en financieel gebied'in de laatste jaren zekor niot to 1 lijdon gehad, liet bedrijf van l'hilips is in korten tijd gerooid tot oen woroldondornoming; do Mar garine Unie- breidt haar macht steeds vorder uit, en nu is ook de groote nieuwe combinatie, op kunstzijde gebied in oen lEollandscho vennootschap be lichaamd. Kunnen de fusievoorstellen bij do meer derheid dor Glanzstoff-aandeelhouderfr ingang vinden, dan zullen wij dus getuige zijn van een zeer veelom vattende concentratie in de kunstzijindustrio. die ons een maatschappij met voorloopig F. 123 millioen kapitaal verschaft. Hot samengaan vuix Enka eu (Jlanzstoff \yas reeds.lang bekend, maar do formeelo fusie heeft beurstuchnisch toch een veel meer verstrekkende beteekenis. Het aantal uitstaande Enka-aandoolen Schrijfmachinehandel (Alle merken Tanaff f50.?.) COPIEERINRICHTING TEt. 88400 Wolvenatr.8-4 «? Amsterdam wordt plotseling verveelvoudigd, en tegelijk de markt verruimd. Want aan de Duitsche beurzen wordt natuurlijk ten gerieve van de Duitsche houders : die zelfs de meerderheid uitmaken do uoteoring aangevraagd. De grootere markt is ongetwijfeld een gunstig moment. Maar het feit dat een groot bedrag llollaiidsehe aandeden in Diiitsche handen komt doet natuurlijk onze markt weer in grootere mate afhankelijk zijn van de financieele en beurstechnische ontwikkeling in Duitsuhland. Do algomceuc indruk is echter, dat de Xederlaiulschc aandeelhouder er eerder op vooruit gaat; do CSlanzstoff-groop is heel krachtig en gege ven do vriendschappelijke betrekkingen tot Courtauls kan men van do nieuwe combinatie veel goeds verwachten. Wat niet wil zoggen, dat men ijzer met handen kan breken; groote financieele macht al loon is niot voldoende om do markt te dwingen do productie van steeds groot er fabrieken zonder prijsdaling te absorboeren ! C. K. KRACHT DOOR OPENBAARHEID 15 O£ ZINSPREUK DER LEVENSVERZEKERING M'J N l LLM IJ sGRAVENIHAGE AMSTERDAM-UTRECHT Koopt Toor Belegging: P ANDBRIE VEN Bataafsohe Hypotheekbank AMSTERDAM STANDAARD H YP O T HE BK B ANK te ROTTERDAM Directie t Mr. H. H. C. CASTBNDIJ* tn /. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algttn. Administratie' en Trastkantoor 4l%Pandbrieven tegen beurskoers alt. N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 6.000.000 Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie t Mr. Th. Reepmaker. Mr. N. P. C. v. Wijk, Mr. B. van Rossem. DEAM5TEKDAM5CKE Volgens de Wet maakt elke onjuiste verklaring de verzekering nietig. De A M S T R D A M S C H E, N. Spiegelstraat 17, Amsterdam, bepaalt echter in haar levensverzekèrings voorwaarden, dat een onjuiste verkla ring hoe ernstig ook op zichzelf de verzekering niet i ? i aantast, zoodra' deze 2 jaar bestaat, behalve in geve! van opzettelijk bedrog. De levensverzekeri.-.£,:.n dar AMSTERDAMS C H E, bieden dus we1, rechtszekerheid. Nederlandsche Handel-Maatschappij, N. v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, ~ Britsch-Indië, China» Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. N. l Utmktielo Hnitkoetlniit UTRECHT Pandbricvcn pLm* f 49,000,000. De Bank stelt beschikbaar: 5 % PANDBRIEVEN 10Ö| % 4J % PANDBRIEVEN 98$ % in stukken van f 1000.~, t 500.~ en f 100. De Directie: ?Mr. A. J.S. VAN LIER Mr. P. R. HOORWEG LEVENSVERZEtERIIIt MAATS CHAPPI1 Gunstige polisvoorwaarden Tl C? K l LJ ET AA Zeer billijke premiën. f De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70, Ce Bank verstrekt gelden tot elk bedrag ca een minimum van H 000.?op zaketik onderpand en onder borgtocht, me.t o pandje ving eener polis van leveaiver:/k:i!ng van gelijk bedrag, en verkoopt 5 j schuldbrieven in «tukken van f 1000.--. 500.- en f 100.- tegen Beurskoers. ' DEGROENB AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 2.70 per kwartaal of 10.?per jaar btj vooruitbetaling No. 2716 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 JUNI 1929 De Wereldbank door G. A. Klaasse DAT telkens bij de behandeling der Europeesch-Amerikaansche financieelo proble men, samenhangend met de oorlogsschulden, de Amerikanen den boventoon hebben gevoerd is na tuurlijk tendeele een uitvloeisel van het over wegend Amerikaansche belang. Althans indirect gaat het leeuwendeel van hetgeen Duitschland in de komende jaren, zal hebben op te brengen naar de Vereenigde Staten. Maar dat beide met Duitsch land getroffen regelingen den naam 'dragen van Amerikaansche financieele experts, Dawes en Young, is toch niet alleen daardoor te verklaren. De Amerikaan verrast ons dikwijls met veelom vattende, verstrekkende projecten die soms zelfs ietwat 'fantastisch aandoen. De komende ontwik keling wordt vaak door de Amerikanen in ruwe omtrekken niet groote juistheid voorzien. En zij schromen niet de eerste stap te zetten waar het geldt nieuwe banen inwijden. De efficiency-beweging, die de industrie op een geheel nieuwe eco nomische basis plaatste, vond haar oorsprong in Amerika. De industrieele concentratie werd het sterkst gepropageerd in Amerika, al hebben de anti-trust-wetten de uitwerking der projecten soms wat belemmerd. Wereldwijde nijverheidsbanden. als die waarvan ik in een vorig artikel melding maakte (Ford-Standard Oil-I.tT.-Farben) werden van Amerika uit gelegd. En ook op financieel gebied zijn de Amerikanen ons in hun ideeën vaak ver vooruit. Toen vrijwel overal elders de centrale banken nog nagenoeg geheel ? passieve functies vervulden hadden de Federal Reserve Banks reeds een conjunctuur-politiek" ingeluid. Blijkens de jongste gebeurtenissen op de New-Yorksche geld markt zijn er ook omstandigheden, waartegen de Federal Reserve niet opgewassen is, waardoor excessen in de rente kunnen voorkomen, die elders ongehoord zijn. Maar waar het betreft nieuwe gedachten ziet men toch heel dikwijls Amerika aan de spits gaan. De stable-money-beweging is daar te lande ingeluid, en de desbetreffende be sprekingen, die in Genève zullen plaats vinden, zijn voornamelijk door Amerika op touw gezet. En zoo zijn nu ook tot tweemaal toe plannen tot regeling der Duitsche schulden door Amerikanen uitgewerkt. En het laatste plan, dat van Young, is voor het grootste deel gewijd aan het ontwerpen van een nieuw financieel instituut, dat door de ontwerpers voorbestemd is . voor de uitvoering van grootsche projecten. Toen de Amerikaansche afgevaardigden naar Parijs kwamen hadden zij trouwens het bestek voor de nieuwe bank reeds in den zak. De ontwerpers stellen zich van ,,the biggest bank of the world" groote dingen voor, veel meer dan de vervulling van de functies die binnen het kader van de herstelregeling liggen. Die taak zal slechts de basis zijn, waarop de bank haar werkzaamheden aanvangt. Zij zal haar inter mediair verleenen bij het incasseeren van de Duitsche herstelbetalingen en bij déverdeeling daarvan over de crediteuren. Zij zal fungeeren als trustee voor de toepassing der bepalingen omtrent transfer- en ' betalingsmoratoria uit het Youngplan. Rechtstreeks in verband met de schuldenregeling staat ook de taak om medewerking te verleenen bij de commercialisatie" van een deel der Duitsche herstel-lasten (de zgn. onbeschermde annuïteit). Maar, ik zeide het reeds, al die functies, die de bank overneemt van den Generaal Agent der Herstelbetaling en van de Herstel-Commissie, zijn maar een aanloop, een basis voor verdere ontwikke ling. De Bank for International Settlements heeft VAM HELLES ? TABAK* 15 hoogere aspiraties dan liet werktuig te zijn. waar mee het Young-plan ten uitvoer wordt gelegd. Stellen wij op den voorgrond, dat uit de thans be kende gegevens nog nauwelijks meer dan summiere conclusies zijn te trekken. Een commissie van voorbereiding zal het project verder hebben uittewei-ken. Maar toch zijn in het plan-Young reeds zooveel aanwijzingen opgenomen dat men zich althans eenig idee over de beteokenis van het instituut kan vormen. De opzet is de nieuwe bank te doen fungeeren als ..centrale voor centrale banken," als superbank". Wat de centrale bank in elk land is voor geldmarkt en particuliere banken dat is de superbank voor die centrale banken. Met dit groote verschil natuurlijk dat de nieuwe centrale niet een eigen munteenheid heeft, geen biljetten kan emitteeren. en dus geen circulatiemiddelen kan creëeren, wat juist tot de voornaam ste functies van de nationale centrale banken behoort. De superbank kan slechts credieten die haar gegeven worden in don vorm van deposito's ,,doorgeven," scheppen kan zij vooralsnog niet. Tot de voornaamste passieve bankzaken van het nieuwe instituut behoort natuurlijk het aanne men van deposito's. De eerste deposito's zullen verband houden met de herstelregeling. De gealli eerden zullen samen met Duitschland ruim een milliavd Mark storten, deels renteloos, deels rentegevend. Maar de opzet is. dat ook door centrale banken deposito's zullon worden geplaatst. Waar het niet aantenemen is dat het in de bedoeling ligt deze instellingen depots te doen storten in haar eigen muntsoort (wat trouwens meestal wel met het octrooi in strijd zou zijn) vermoed ik dat verwacht wordt dat verschillende centrale banken haar deviezenportefeuille bij de superbank zullen deponeeren, in administratie zullen geven dus. Wanneer men zich afvraagt wat de beteekenis van zulk een deposito-bedrijf zal zijn is het niet gemakkelijk een antwoord te geven. De beteekenis kan nihil, zijn; zij kan ook zeer verstrekkend zijn. Wanneer alle centrale banken haar ponden- en dollardeposito's bij de nieuwe internationale centrale in adminis tratie geven dan behoeft er niets te gebeuren, mits die. ponden en dollars maar op dezelfde wijze belegd worden als dat door de individueele centrales geschiedde. Het feit dat eon intermediair wordt ingeschakeld verandert aan een verhouding niets. Maar er kan natuurlijk wel iets veranderen.De deviezeoportefeuilles der circulatiebanken worden ten deele gehouden in wissels, andersdeels in deposito, zoo bijv, voor ponden bij de Bank of England. Waar aldus die ponden in Engeland aan het verkeer onttrokken zijn kan.de Bank of England zonder bezwaar de lacune op de geldmarkt aanvullen en haar uitzettingen vergrooten. Indien nu de nieuwe superbank, die haar winst waarschijnlijk (in ver band met de betalingsregeling der laatste 22 Youngjaren) zoo hoog mogelijk wil maken, de aldus bij de Bank of England geplaatste bedragen ook op de geldmarkt uitzet, dan ziet deze instelling zich van een deel harer inkomsten beroofd. Maar dit ,is waarschijnlijk niet de voornaamste reden, waarom men in Engelsche fioancicele klin gen tegen de Bank gekant is. Duitschland heeft groote credieten in het buitenland opgenomen in den vorm van accept-faciliteiten. En een belang rijk-deel van die acceptcredieten loopt in Londen. Dab Engeland die credieten kan verstrekken is voor een belangrijk deel te danken aan de om standigheid dat het buitenland weer groote pondensaldi aanhoudt. Feitelijk is de constructie zoo, dat de Ban que de France, de Nederlandsche Bank en andere circulatiebankèn (tot voor kort zelfs ook de Reichsbank) als belegging harer deviezen voorraad de wissels koopen die .Engelsche accepthuizen in omloop brengen ter financieering van Duitsche handel en nijverheid. Het Engelsche acceptwezen bloeit dus met behulp van de midde len, die vreemde circulatiebanken op de Londensche geldmarkt hebben uitstaan. Wanneer nu de nieuwe superbank gebruik maakt van haar be voegdheid om wissels in disconto te nemen hetzij van circulatiebanken (herdisconto) of rechtstreeks van credietnemers dan kan daarin wel eens een radicale ommekeer komen. Wanneer dan de ITÜYHENBURG MUYS DEDSI superbank met do Hoiohsbank overeenkomt dat zij van deze wissels in disconto noemt, dan kan Duitschland zich de buitenlandsche ere dieten die nu via de Londensche accept huizen en discontomarkt worden verkregen door bemiddeling van de nieuwe bank verschaffen. Geen wonder dat het acceptwezen in Engeland zich bedreigd voelt ! ? » * Er zijn echter ook punten in de voorstellen, die wol overal instemming zullen hebben. Zoo bijv. wat betreft de gou d- clearing, die men wil. invoeren. Keeds jarenlang zijn tusschen do circulatiebanken besprekingen gaande oiu goudtransporten zooveel mogelijk te vermijden. Gedeeltelijk zijn de bezwaren reeds overwonnen door de constructie van ,,earmarked" gouddepots. Maar oorlogsgevaar e.d. belemmeren do ontwikkeling daarvan. Een cen traal gouddopot bij een instituut <lat op esterritorialiteit aanspraak kan maken zal waarschijnlijk meer instemming vindon. En ook op ander gebied is er veel nuttigs te verrichten. De samenwerking tusschen de centrale banken is via dit nieuwe insti tuut waarschijnlijk vod gemakkelijker te bereiken dan door de incidenteele besprekingen van voorheen. Waar alle deelnemende banken in de gestie zeggen schap zullen hebben i-n door delegatie in den Kaad van Beheer n door het stemrecht dat niet door aandeelh» mders maar door de centrale banken wordt uitgeoefend kan iets yoeds bereikt worden. Onder goode leiding is eon internationale nivel leering van de peldrente ongetwijfeld beter te bereiken dan thans door dt- werking der vrije geldmarkten geschiedt. Terwijl ook steun aan circulatiebanken. wanneer /.ij tijdelijk in moei lijkheden vorkeeren als bijv. voor kort de Reichs bank meemaakte, sneller en beter verschaft kan worden. Maar of er goode resultaten bereikt zullen wor den hangt van do practischo uitwerking der plan nen en van de medewerking der centrale banken af. De combinatie mot de herstelfuncties is niet geheel Zonder gevaar! Een goed boek over ons volk * Een aardig boekje over ons land en volk is dat van Dr. K. Mougolberg. dat onlangs in Nedevlaudscho vertaling verschoon. Ei$, worden. ook door Nederlanders, soms zulke zonderlinge dingen over Nederland vorteld.dat het weldadig aan doet don indruk in zich op te nemen, dien een scherpzinnig en fijnvoelend man van land en volk van Nederland hooft ontvangen. Land en volk want beide zijn hier gecombineerd, met elkander in verband gebracht en in hun wederzijdschen invloed gekarakteriseerd. Zonder al te veel omslag van bijzonderheden, zonder al te veel namen en jaar tallen worden hier alleen de groote lijnen getrokken. zooals die aan don opmerkzameiv waarnemer zich vertoonen. Scherp brengt Dr. Mengelberg daarbij het eigen karakter van ons volk naar voren, dat natuurlijk zeer veel punten van overeenkomst vertoont met de eigenheid van Duitschers .ter eene en van : Vlamingen ter andere zijde, maar van beide toch ook weer zér scherp zijn onderscheiden. Dat er overgangsvormen zijn, is even zeker' als dat deze gescheidenheid niettemin bestaat. Het is dit onderscheid, door historie en traditie gevormd, dat, met name door de Duitschers, gewoonlijk over het hoofd wórdt gezien. Dit niet fijne pen in het licht te hebben gesteld * is zeker niet de geringste verdienste van Dr. Mengelberg, Wiens smakelijk uitgevoerd boekje wij in ruimen kring ter lezing aanbevelen. H. BRUGMANS. 1) Dr. R. Mengelberg; Nederland. Spiegel eener beschaviny. Geautoriseerde vertaling van L- M. G. Arentzeniua. Amsterdam. .Andriea Blitz. POL LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGEP GERLINGS HAARLEM