DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 JUNI 1929 No. 2717 Toegepaste Kunst DOOR Otto van Tussenbroek Foto-montage door Paul Scliuitcmu Op hot gebied der moderne reclame is hot eoinbinoereu van foto on teokeiiing (in easu bestaande uit do. repro ductie van oon fotografische» afdruk mot ingoteekende of wel gedrukte be lettering) reeds geruinion tijd in Dnitüchland in /wang (hot Hauhaus t o Dossau is ook hierbij wodor baker mat-!) on moor on moor vindt deze werkwijze ook haar weg in ons vadorland. Keeds oorder besprak ik in dezo rubriek (zie do Groene van 2« Jan. 1.1.) «?en geslaagd voorbeeld van foto montage van (fittpen voor zijne zgn. (tisolampen, waarvan de fotograaf ETROUWBAARHEID .WEEGSCHALEN ZIJN NOOIT TE GOED NAUWELIJKS COEO GCNOCG ?n w«rit«lijk o we«gln*t«ll«tl0 E«n indara kost KWAAD geld STEEDS MEER Kamman de opnamen maakte. Een ander, die zich op dergelijken arbeid specialiseert, is Paul Schuiterna, die voor de Drukkery C. Chevalier te Rotterdam veel ontworpen heeft in den voi'm van verpakkingen.reclamebiljetten, winkelkaarten, omslagen. briefhoofden, enz. Nieuwe stalen van zijn .vlot talent geven mij gereede aanleiding daar over in het bijzonder en over het beginsel der foto-montage in het alge meer iets te zeggen. Immers mocht men al meenen dat het samenvoegen, het verknippen en inpassen van fotografische vergroo tingen en het inteekenen of drukken van evenzeer duidelijke blokletters geen kunstwerk maar veeleer uit komst van behendigheid kau heeten, dan zij hier met nadruk naar voren gebracht dat hoe eenvoudig een en ander ook moge schijnen men wel degelijk kunstenaar dient te zijn um in de fotomontage iets waarlijk goeds te bieden, dat zoowel in voorstelling, compositie en decoratieve schikking. AAN DE INZENDERS Alle voor bef redactionéclégedeelte bettende intendiogen moeten worden geadresseerd REDACTIE VAN DE GROENE AMSTERDAMMER' jmlri KK1/.RRSCRACHT SU ? AM55TERDAM. v^rnielilmtf v.in prrvminnanien NIEUWE VERZEN door A. Defresne /'// linvijnen Omhoof/. door .1. Ter Itauhe bij /'. 4V. vun K n >n pen. Amnterdant 102". Hot komt mij voor, dat deze diohtor vuii co)i font oen literair beginsel giiuvakt hooft, l a zijn iiiloidond vors: ..VU U.-tv ijnoii Omhoog" «preekt hij den woiiseh uit ..Laat mij icinnen iff npifs run bezinnen." Herhaalde nmloii tveds schroef ik. dut oene over matige differentiatie door hot weten van een vtin huis uit tod» al zwak ge voel zonder meer moordend Voor dat h'v'itsto zijn' kan. Dozo dichter nu heeft zijn zwak gevoel dermate tot in de verst ver wijderde gedacht ciuiNSociatics gediffe rentieerd, dat zijne 'gedichten moei lijk te begrijpen zijn «-n onder de vracht «lor associaties van de oorspronkelijke ontroering niet veel meor te bemerken valt. Xemén wij oen regel als, ..tra lies om nachten starend oog-verlangen"*' In deze regel zijn zooveel van elkaar onafhankelijke godachtonroekson. ieder door n woord vertegenwoordigd. samengeperst, dat de oorspronkelijke ontroering doodgedrukt is. Verdere voorbeelden hiervan zijn: Al in mijn ziel in 'l bloesem-nel gevangen in t/fftr-f/nirldnden van hftar einsbekoring in 'i rosenirond vfm rnur'(/e doorne' en slangen in Mciyti. mmirt in schijn van schoonheidS'ijloring O, vreftndrasniue vniehtyroei van haar lijven! Een ander gevolg van dit overmatig ingesteld zijn van den dichter op de werking van zijn weten is, dat hij zich inplaats van met zijn gevoel, zooals dit een lyrisch dichter dient te doen, met zijn weten vereenzelvigt. Het ge volg daarvan in. dat hij in eene quasilyrische houding waarnemingen doet en omschrijft, die met zijne ontroering niet te maken hebben en zelfs ter beschrijving dor ontroerende gebeurte nis van geen belang zijn. Bij het af scheid van zijne ouders voor lang en zeer ver. schrijft hij: mijn oiidct'ft.di? wijntratjen tred geleiden. mijn ntoeder klei», mijn vader hoof/ van yang. Onze ogen knippren tranen om het fiaheiden. (teen ft preekt- een woord. Mijn keet proeft droog en wrang. Reed* daal 'A1 omlaag langs licht-gem-hroeide trappen.... Dit vers, in het bijzonder door de waarnemingen, trage tred, licht-gem-hroeide. trappen, is een teekenend voorbeeld van deze averéchtsche in nerlijke houding, waaraan liet moge lijke talent voor lyriek van dezen dich ter vermoei ij k ten gronde zal gaan. ? ^^W LOT LEYEDT \WON-INPKHTINGEN rPANCO HUIS NCDCDIAND Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., Culemborg'. 5TEUNZOLEN *IIT OPSTAAMDCN HERSTELT O.Z KUNSTZAAL WILLEM BROK HILVERSUM TENTOONSTELLING van Schilderijen en Aquarellen door ANNA KERLING Dagelijks tot 15 Juli van 10?uur Zondags op aanvraag. No. 2717 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 JUNI 1929 ,/tMATTHIJSSENHOÜT" Cottage-Pension Blaricum (GOOI) Prosp. op aanvrage. Tel. 442 Voor-seizoen gereduceerde prijzen f 7.?pens. p. d. p. p. Ne l Juli van af f 8.50. Speciale gelegenheid voor congressen, zalen voor 200 p. WONINGIMRICHTJMG6H. MflflRlET JI eiie vorm en kleur-eew/ieid vertoont en dit nu gaat Schuitema wonderwel af. Het terrein der hedendaagsche nieuwe zakelijkheid betredend slaagt hu er steeds in het te adverteeren object of de te annonceeren mededeeling ten duidelijkste te doen spreken: een weegschaal of vleesch-snijmachine, een offset-pers, een fototoestel e.d., daaromheen zijn letters groepeerende in steeds duidelijkén, levendigen trant, aldus het een aan het ander bindend, zoodat n beeld, n letterteekens vol komen gelijkwaardig op den beschouwer inwerken, wiens fantasie onwillekeurig geprikkeld wordt door de oorspronke lijke, nieuwe uitspraak en wedergave. Schuitema's voorkeur gaat terecht uit naar de fijne en steeds deftige tegenstelling van puur rood, zwar^, half toon (dus grijs) en wit. Hig heeft oog voor evenwicht; aanleg voor sterke contrasten; gevoel voor bouw» Mij dunkt: dit is een jongere die zich goed beslagen op het gladde ijs der reclamekunst waagt I.... waarbij dan tevens een woord van waardeering voor de drukkerij Chevalier ten volle gerechtigd is, omdat zij niet alleen met dergelijken zeer modernen, dus nieuwen arbeid voor den dag durft te komen, maar ook omdat zij daar voor in de bij de Reclamekunst betrok*. ken kringen van gezaghebbende in dustrieën belangstelling wist te wek ken. Stalkruid en Muurpeper. Om Sint Jan door Dr. Jac. P. Thijsse WANNKKH \vi- sukkelen niet een koud voor jaar, dan hooren \vo bij wijze van troost of als ?verzuchting dikwijls zeggen: ..het zal pas warm worden niet den langst en'dag. omtivnt Sint Jan. .Meestal komt dat wel uit »-n ook kan men er vrij /oker van /ijn. dat wanneer een late winter ver traging heeft gebracht in bloei en ontluiking der planten, de achterstand in de laatste week van Juni wol weer' is ingehaald. Vi-lr jaron laiiK heb ik daarop jjoh't cii zoo bad ik er nu ook op gerekend, dal de 'IViiiii.sblocm wel oj> don drieëntwintigste!! . stou bloeien, ui moest hij zich dan ook geducht ri'ppoil. Mu«r hot is niet gebeurd, tenzij misschien in een bij/onder be.sihi.it on warm hoekje. Er zijn hot-1 wat hloi-mcn. <tio omdat zij in dozen tijd of overvloedig in bloei staan of pus boginnou, to blooion. den naam dragon van Sint Janskruid. Tot do oorsto groep bohooivn. o.u. do margrieten. tot do twoodo bortshooi, muurpeper, bijvoet. Wol, de gele sterrebloempjes van muurpufer bogotinen zich tegen den langst on dag not to openen: oou acbtoi-stand van oen dag of tien met ..normale" jaren on oon andoro plant van hot drogo duin. liet stalJtruid met aijn prachtige mso vliu<lerbl(ionipjo.s verkeert in hotzolfdo goval. Maar do inorkwaardigs,to vortraging vertoont de.' wilde kamperfoelie. Dio begint in den regel to bloeien in do oorste wook van Juni. In warme jaren, na zacht o wintors. /ooals in 11)21 bloeit hij zelfs al in het laatst van .Mei. want deze buitengewoon mooio. aangename gevoelige plant reagnert. heel fijn op omstandigheden van warmte, licht en vochtigheid on is tegelijk bestand tegen do. streng ste winters. In December' '28 waren onze kamper foelies al ontloken on /aten dik in hot groen. Maar natuurlijk iw dat in Februari totaal woggevroren on toen zijn nieuwe loten, te'voorschijn gekomen uit wat ik maar de tweedo groep van knoppen zal noemen. Deze loten nu zijn niet op tijd klaar kunnen komen met hun bloesem en zoo zal dan dit jaar do kamperfoelie beginnen te bloeien weken na de wilde rozen t«h slechts weinig .dagen vóór zijn oigohlijke tweode bloeiperiode. , Onze kamperfoelie bloeit namelijk driemaal in hot jaar, in vrij .nrh'eup gescheiden tijdperken: d»; eerste bloei in de Junimaand, de tweede bloei van half Juli tot in Augustus, de derde bloei van September dikwijls nog tot in November. Aan fcHAKEL 1 HE.LIGEWEG 11-17" AMSTERDAM Kleermakerij Bij on s verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN afzonderlijke planten valt zeer duidelijk lussehou twee bloeit^dperken een periode van rust waar to nemen, die wel tien dagen duren kan. Do plant vertoont dan naast de groene rijpende vruchten van den vorigen bloei.de nog kleine bloornknoppon van den volgenden en tijdens den Soptemberblooi zien we tegelijk bloemen, rijpende vruchten e u rijpe vruchten aan dezelfde plant. Nu ben ik er uitermate benieuwd naar wat 01nu in dit merkwaardig jaart je verder mot de kam perfoelie gebeuren zal. Ik durf mij niet aan voor spellingen te wagen, maar acht het wel waarschijn lijk, dat de eerste bloei wat snolltr zal verloopen dan gewoonlijk, dat de tweede er zich wat dichter bij zal aansluiten en dat wo dan met Sint Jacob wel weer ge J ij k zullen zijn. Echter is hot ook moge lijk, dat de eerste bloei' gohet'l achterwege is gebleven en in dat geval krijgen wo misschien nog eens een aanleiding voor oon aardig onderzoek. We moeten ook eens letten op hot Sint J'anslot. die nieuwe loten, die in don voorzomer uitschieten uit de toppen van het lentclot en dio aan do eiken altijd wel het duidelijkst in het oog vallen. Nu is Sint Jan voor dergelijk lot altijd wel oen vroege datum. Een>enkelc-n keer, hot was weer in 1U2I. bob ik kastanjes wel eens zien doorschieten in de eerste week van Juni. Wij mogen nu verwachten, dat we het nieuwe lot toch wel in het "begin van Juli te zien krijgen. Om nog eens op dat Sint-Janskruid, de Muurpe per terug te komen, moet ik even vertellen, dat ik ergens in mijn dagboeken vind; muurpeper in vollen bloei, omzwermd door zweef vliegen." Lot er eens op, of zoo iets dit jaar ook nog te zien komtTot nu toe hebben wij bitter weinig vliegen, in het algemeen heel weinig bloembezoekende wilde insecten en de honigbijen komen bijzonder goed to pas. In het algemeen nemen wij aan, dat de vorst niet veel invloed uitoefent op de overwinterendeinsecten, maar ook in dit opzicht hebben'we ditmaal denk ik toch wel weer wat geleerd. Met zou onjuist zijn, om in het algemeen te beweren, dut de insecten van den strengen winter geleden ht-bbt-n, maar met sommige soorten is het toch zeker wol het geval en inderdaad zien we op tal van bloemen' lang zooveel insecten niet aft in gewotio jaren. Onze pereboomen worden behalve door honig bijen hoofdzakelijk bezocht door vliegen en nu heb ik wel drie kwartier bij oon bloeiend poort ju gestaan zonder dat er n vlieg kwam opdagen. In den loop van don zomer, wanneer de nieuwe generaties zich onttvikkolon. komt dat misschien ook wel weer in orde en de muurpeper, die mot Sint Jacob nog bloeit, komt misschien n«»g be hoorlijk onder de vliegen. Er is ook een Sint-Jans-vlinder. maar dio vliigl pas mot Sint Jacob. En er is een Sint Jae<;|>svlinder. die vloog dit jaar nog druk mot Sint Jan. hoewel hij in'gewone jaren dan reeds «»p zijn nadagen is. In 1921 kwam hij op 2S Mei al te voorschijn. Sirtt Jan wordt ook genoemd als de datum waarop do nachtegaal hot laatste zingt. 'And«-ron zeggen Waterloodag. Nu. hot loopt mot 'don nuelitegaalzang wel langzamerhand op y.ijn eind. maat je hoort hom toch ook nog wel in de oorsto week van Juli on dan nog hot moest in don voormiddag tusschcn tienen, o'n.twaalven. * ' Tentoonstellingen D. . Santee Landweer, Heereiigracht H!)»J, Amsterdam. Tentoonstelling nieuwe .aanwinsten Prentkunst. . J." H. de Bois, Kruisweg 8, Haarlem. Franschu Kunst. Tot l Juli. Noordeinde 119, Den Haag. Tentoonstelling werken van J. Terwey. Huize van Hasselt, Schiedamschesingei 3p, Kotterdam. Tentoonstelling va'n werken door A Ihert Neuhuys. Artibus Sacrum", Arnhem. Tentoonstelling van werken door de leden van do verccnigtng Do. Nederlandsche Kunstkring" van 11 Juni tot O Juli '20. , Hcerenstraat '', Den Maag. Tentoonstelling van modern schilderwerk, grafiek, plastiek en kunst nijverheid. Openbare Leeszaal BUSHUIII. Tentoonstelling van 't laatste werk van Theo Lohmann, Kunstzaal \V. Brok, Hilversum. Schilderijen en aquarellen door Anna Kerlingi Tot l U Juli, 10?5 uur, 's Zondags op aanvraag. Rijksmuseum, Amsterdam. Tentoonstelling van Oude Kunst. Tot l Augustus. k StedeHjk Museum, Amsterdam. Tentoonstelling van moderne Nederlandsche toegepaste kunst. KRONIEK Maatschappelijke Fantasten |"V E zaak Liobormann heeft bij do behandeling *-' maar heel weinig monsi-hen meer go ntoresser-rd. Het xonsat ioneoio was-er af. sedert Lioborm<>nn /elf /...o weinig sensationeel bleek; Terwijl tijdons hot Veendammer proces. Licbermanu de (r root e Onbekende. en niet alleen uit verdedigingstactiok achter al de dubieuse handelingen dier vage en /.wakke figuren stond, zoodat het scheen of hiei een finantieele Napoleon zijn koel berekend, meedoogenloos spel had gespeeld, kwam de Liebonnaim-sche werkelijkheid neer op een neg vager, nog blinder, nog zwakker fantast dan al de anderen en viel er niets romantisch meer te beleven. Hot waren iialfzienden door een blinde geleid, en alleen de Slechtheid, de Boosheid in monumentale gedaante interesseert de menigte, vanwege do eigen machtelooze kleinheid en daaruit volgende behoefte aan heldenvoreering. Intusschen is het geval-Liebermann-nog belangrijk genoeg, want hij' Imeft inderdaad al die roof belust en. maar nïot goed durvemlen een tijdlang geïmponeerd en ge nspireerd dooi- zijn voorgewonden rijkdom, maar meer nog dooi- zijn fantastischeii geest, die de wereld en ziel» zei ven altijd buiten proportie zag. Kr zijn. vooral in do zakenwereld, heel wat van deze halfgekken. die men even goed sociale dichters zou kunnen noemen, on. die dienen als gaarne aan vaarde gangmakers voor de dolste speculaties. on gevaarlijkste' zakengrepen. ? In het kleine on stumperige noemt hen «Ie praétijk oplichters en t'le.sscheivt rekkers, maar in het groot worden zij de brassourx d'affaires <>t' wol promotors van grootsehe ondernemingen, die.... soms gelukken. l>r. Kricdmatm. do Finscho advocaat, zeïdo. dat l.iohorinann geen brief schrijven, geen ordelijke conversatie voeren kon. dat zijn ..ja" nooit ..ja" en zijn ..ii'-eti" titet positief ..neen" was. on zijn zelfgevoel van gronzoloozó overschatting tot* do diepste /.elfverachting ging. ?Natuurlijk was hij te 'giiodor t r«»mv in zijn speculaties.- voorzoovor men in dit troebele. o\orsjmnnon of apathische gevoels leven van iets zeker kon zijn. Maar juist de momonteelc gloed van zijn overtuiging, als hij in zijn verbeelding don millioononduns zag. de. men zou ztvtfón. dichterlijke vervoering van zijn romantische, fantastische zekerheid werkten zoo meeslepend op de koudwaterzielen. die hot -doel ook Wel wildon, maar 'niet vurig genoeg, om niet te huiveren van do'gevaarlijke middelen. Hot onheilig geloof van zulke Liobermann-pro'feteii helpt echter over? die huivering h>en. niet /onder''do nuchtere- achtergedachte den gang maker dan ook zooveel mogelijk de verantwoor delijkheid op den hals te schuiven. Kn als dan de ztft'k misloopt. verschijnt voor hot gerecht do groot e Napoleon als een zielige stakkord. die niet wist ? on zeker niet meor weet?wat hij deed t>f pre cies bedoelde. ? '? : ' '..-.?. v ' ' .-. ' " >. r. ' Kunst zaal van Lier Rokin 126 - Amsterdam. Oostersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Moderne schilderijen en plastieken Negerkunst & Ethnographica l