-rDE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 JULI 1929 No. 2719 INCASSO-BANK KV. C8.MO.OOQ.Heerengracht 531?537 ADVIEZEN VOOR BELEGGING INLICHTINGEN OMTRENT FONDSEN Effecten-af d* voor particulieren (INGANG* SAFE-DEPOSIT) . Koopt Toor Belegging: P ANDBRIE VEN Bataafsohe Hypotheekbank AMSTERDAM STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie t Mr. H. H. C. CASTBNDIJH .n L MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Tnutkantoor 5en4J% Pancfcr.fegen beortkoert off» De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70, De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakeItyk onderpand en onder borgtocht, met ia pandgevieg eeaer polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken vanf 1000.?. 500,- en f 100.- tegen Beurskoers. N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatichtppclük Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 6.000.000 Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie t Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wflk, Mr. B. van Rossem. N.V, Insulaire Hypotheekbank ZIERIKZEE stelt verkrijgbaar: 4% % PANDBRIEVEN i 98% en tot een beperkt bedrag 5% PANDBRIEVEN a 100% M V* Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE ~ Anna Paulownastraat 97 »-??' TRUSTBB'S EN ACCOUNTANTSCONTROLE ~ i '. i. ? Hypotheekbrieven in circulatie f 13.820.000.?. 5?-pCt. Hypotheekbrieven tegen 100 pCt Directie: K. B. ABBING. D. VAN OORD1 ROTTERDAMSCHE SCHEEPSHYPOTHEEKBANK HARINGVLIET 98 UITGIFTE van 5 % P a n d b r i e v e n teflen 98 ?/?% L De Directeur: Mr. W. C. MEES , Nederlandsche Handel-Maatschappij, N. v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGB Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indiê» China» Japan en Arabic ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. N*V* Amsterdamsche Hypotheekbank HEERENGRACHT 581, AMSTERDAM (C.). OPGERICHT 1882 Geeft uit: 5 pCts. PANDBRIEVEN ZmH in stukken van ^^^^ f 1000^, f 500.- en f 100*en sluit Leeningen onder Ie Hypothecair verband op zeer billijke conditiën. DE DIRECTIE. UBiaaaiaiBiaaaiM^^ N. V* Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland N.V. Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland Verkrijgbaar l 4i/s % PANDBRIEVEN tegen Beursnoteering Deze Pandbfieven zijn aflosbaar door uitloting binnen 25 jaar. suaaiaiaiaiaMHa^^ Gunstige polisvoorwaarden Q C? M 14 F AA Zeer billijke premiën* Hl DE HAARLEMSE HYPOTHEEKBANK Leden der Directie: XgSS?^ Mr. A. S. MIEDEMA, P. H. CRAANDIJK en A. E. THIERRY DE BYE DOLLEMAN Hypotheken f 35.376.<77.~ ' £««">*"« 'J 35.109.100.17 *^ Reterret . . t 1.005.087?? pCt. PANDBRIEVEN TEGEN LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS nderL Glas- Verzekering-Mij* GEVESTIGD TE AMSTERDAM OPGERICHT 1876 Kantoor: KERKSTRAAT No. 69 Telefoon 42163 Directie: Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN Verzekeringen tegen vaste jaarlijksche premie, voor schade door breuk aan :-t :-: SPIEGELRUITEN, SPIEGELS of andere RUITEN M IJVERIGE VERTEGENWOORDIGERS GEVRAAGD -> Abonneert U op ONZE_AARDE Rijk geïllustreerd maandblad Prys per jaargang f 10, Ir, p.p. f 10.75, Zeepost f 12, Bultenl. f 13.50 Proef No. gratis. Uitg. van v. Holkema & Warendort 's U.-M,, Amsterdam No. 27/9 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 JULI 1929 DE WEG door G. A. Klaasse En de automobiel 'f "l ET is nog niet zoo heel lang geleden, dat hier Jll te lande door de overheid wegen werden beschouwd als een noodzakelijk kwaad, waaraan zoo weinig mogelijk aandacht en vooral zoo weinig mogelijk kosten moesten worden besteed. Het is niet te veel gezegd wanneer men beweert, dat honderd jaar geleden de wegenaanleg van meer vitaal belang werd beschouwd dan twintig jaar geleden. En dat is tot op zekere hoogte begrijpelijk. Voor honderd jaar had de weg een belangrijke militaire beteekenis; was het niet Napoleon, die de groote heir"-wegen met welbegrepen eigen belang liet construeeren? Onze belangrijkste rijks straatwegen dateeren tendecle nog uit dien tijd. Dat sedert dien de belangstelling voor den weg ver slapte is ook al weer begrijpelijk. Want inmiddels was de spoorweg den landweg komen vervangen. Voor massatransport waren de gladde rails on eindig veel meer geschikt dan de straatweg, die behalve voor voetverkeer slechts dienstbaar was aan het transport met door dierlijke kracht voort bewogen voertuigen, die uit den aard der zaak slechts beperkte capaciteit hadden. Een weg geen luxe Totdat de automobiel den landweg weer in het centrum der belangstelling plaatste. Nu was het te voorzien dat de zorg voor een behoorlijk wegen net ten behoeve van dat nieuwe verkeers middel wel niet al te vlot zou verloopen, veel minder vlot dan de bouw van spoorwegen. Want de groote moeilijkheid was hier, dat het autoverkeer niet in handen kwam van een of enkele maatschappijen, maar verdeeld was over een groot aantal exploi tanten, vooral toen de particuliere auto zulk een ruime verspreiding kreeg. En het gevolg daarvan was, dat men de wegenaanleg en het onderhoud van wegen niet beschouwde als een commercieele aangelegenheid. Voor een spoorweg, door een be paalde maatschappij met concessie geëxploiteerd, lag de oplossing voor de hand. De maatschappij verschafte de middelen voor den aanleg en moest maar zorg dragen dat het aldus geïnvesteerde kapitaal voldoende opbrengst afwierp, of de staat bouwde den weg (S.S.) en gaf dien in exploitatie aan de maatschappij. Maar de landwegen werden steeds beschouwd te behooren tot de taak der lucale overheden. En bij de gebrekkige wegen van vr,oeger kon het onderhoud ??en af en toe een klein stukje aanleg ook wel uit de loopende inkomsten bestreden worden. Maar met de sterke opkomst van het automobiel-verkeer is het wegen vraagstuk in een geheel nieuw stadium gekomen. En de eisehen die dat nieuwe verkeer stelde waren van dien aard dat aan handhaving van het oude systeem: aanleg door locale overheid met belas tinggeld niet meer gedacht kon worden. Een nieuwe financieringswijze moest gevonden worden. En dat een zekere weerstand moest) overwonnen wor den alvorens. men besefte dat de wegenaanleg overgebracht behoorde te worden naar commercieel terrein is wel te begrijpen. Men moest nog wennen aan de idee, dat'een weg een rendabel bouwwerk is, even goed als een fabriek. Every man hls own car Het probleem van den weg heeft de Internatio nale Kamer van Koophandel geïnspireerd tot het organiseeren ' van een enquête in verschillende landen terzake van wegenaanleg, aantal automo bielen, wijze waarop de kosten van aanleg en onder houd worden gedekt, enz. Het rapport van de commissie die zich met dit vraagstuk heeft bezig gehouden is nu ter gelegenheid van het congres der Kamer, dat deze week hier ter stede is gehouden, gepubliceerd. Het bevat een groote verscheiden heid van interessante statistische gegevens, die ik natuurlijk niet kan weergeven. De opstellers van het rapport zijn al' zeer optimistisch ten aanzien van het resultaat van wegenaanleg: Nous avons maintenant qu'au fur et a mesure que se construisent les routes, Ie chómage cesse ei l'industrie prend son essor." Zoodat dus het geheim van een grootere volkswelvaart gelegen is in den aanleg van wegen. Simple comme bonjour nietwaar? Lloyd George heeft toch maar goed gezien toen hij in zijn verkiezingsprogram de wegen* aanleg als eenige uitweg uit de werkeloosheid aangaf. En dat er van de 31 millioen automobielen, die de wereld op l Januari 1928 bezat drie kwart gedeelte in de Vereenigde Staten reden is natuur lijk alleen een gevolg van het mooie wegennet aldaar, waardoor de volkswelvaart tot het huidige peil is gestegen, als gevolg waarvan every man his own car" kon hebben. Het optimisme van het rapport moge misschien wat te groot zijn; onge twijfeld gaat het autoverkeer een groote toekomst tegemoet en het wegenplan is voor dat vervoer een kardinaal punt, waaraan niet genoeg aandacht kan worden besteed. Juist omdat men hier ook moet zorgdragen niet achteraan te hinken. Inder daad is de weg er voor de automobiel, wat echter niet wil zeggen, -dat men met den bouw van den weg moet wachten tot er voldoende auto's zijn om dien weg te rechtvaardigen. Want waar een weg is ..... is een automobiel. Hoe meer en hoe beter wegen er komen, hoe meer emplooi voor de auto, en hoe rendabeler zoowel weg als automobiel. Financiering; van den weg Het voornaamste vraagstuk is natuurlijk: op welke wijze moeten de gelden voor aanleg en on derhoud van de wegen worden verkregen. Juist omdat de weg een op commercieele basis te exploiteeren bouwwerk is geworden was de oplossing zoo moeilijk. In Amerika heeft men wel de meeste ervaring opgedaan en de meest verschillende sy stemen van financiering toegepast. De oplossing is pas gevonden toen van de zijde van spoorweg ondernemingen bezwaar werd gemaakt tegen het kostelooze weggebruik voor de automobiel. Want men moet natuurlijk zorg dragen, dat niet deze tak van vervoer ontheven wordt van een belangrijk deel van zijn exploitatiekosten. Wan neer men den spoorweg wel de lasten van zijn ijzeren weg doet dragen en de auto niet die van den land weg, dan komt men tot onjuiste verhoudingen. De kosten van beide soorten vervoer worden dan niet zuiver met de opbrengst afgewogen, en een oneconomische" transportverdeeling zal daarvan het gevolg zijn. De gemeenschap mag niet blijvend belast worden met een deel van de kosten van het autovervoer. Hier en daar heeft men in Amerika de oplossing gekozen, die allen twijfel in deze opheft, nml. de wegenaanleg door particuliere maatschap pijen, die door tolheffing aan haar kosten komen. Maar dat systeem is al heel gauw verlaten. Om de eenvoudige reden dat een particuliere onderneming pas dan tot aanleg overgaat, wanneer zij vrij zeker is aan haar kosten te komen. En dan hinkt de weg eerst recht achter de automobiel aan. Er moet juist op de toekomst geprojecteerd" worden. Taak der Overheid En zoo iömen dan gekomen tot de bestrijding der kosten door de overheid, gedeeltelijk door de plaatselijke organen, gedeeltelijk door den Staat. Sommige staten aarzelden om geld te leenen voor wegenaanleg, maar de meesten zijn daartoe wel overgegaan. De rentedienst en onderhoudskosten, de loopende uitgaven dus, werden bestreden uit belastingen. Aanvankelijk werden de gewone be lastingen daarvoor gebruikt, maar toen het auto verkeer zich uitbreidde en dus meer draagkracht kreeg heeft men de meer logische oplossing gekozen, om de auto zelve de kosten van den weg te laten betalen. * * ?'.'?.? Toetsen wij tenslotte den toestand te lande nog aan de in Amerika opgedane ervaringen. Een systematisch plan voor wegenaanleg en financiering daarvan bestaat feitelijk pas sinds ruim een jaar. En de grondslag daarvan is in hoofdzaak dat de automobiel de kosten van wegenaanleg moet betalen. Uit de opbrengst der wegenbelasting wordt n fonds gevormd, en dat fonds verschaft de middelen voor den aanleg. Zoodat d'e autombiel van nu de kosten voor die van de toekomst groo tendeels draagt en de aanleg beperkt blijft binnen de grens der aldus beschikbare middelen. Maar nieer en meer schijnt men toch ook hier te willen overgaan tot bespoediging van den w gbouw, desnoods met geleend geld. En dat systeem, dat in Amerika als het beste is gebleken, zal , men wel meer en meer moeten toepassen. De weg is pen rendabel bezit, een deel van den volksrijkdom, een object van kapitaalbelegging. En de toekomst zal dan moeten leeren of de gelden benoodigd voor schulddelging en voor onderhoud der wegen het best uit een wegenbelasting en personeele belasting,-zooals wij die thans kennen, kunnen worden verkregen, dan wel uit een benzinebelasting die men In Amerika als die meest logische en billijke wijze van kostenverdeeling beschouwd. BEURSSPIEGEL , 11 Juli IN den suikerhoek begint het er eindelijk eens wat levendiger uit te zien. Wat in de laatste week vooral de aandacht trekt is de vastere stemming op de New-Yorksche markt voor Cubasuiker, speciaal voor de latere termijnen. Nu heeft de suikerprijs al meer flinke schommelingen ver toont en de 2 dollar voor loco-suiker werd reeds meermalen overschreden, waarna dan weer een inzinking plaats vond. Maar een paar groote afdoeningen van de V. I. 8. P., die men geruimen tijd had gemist, maakten ook een gunstigen indruk. Al zijn de prijzen ten aanzien van de vorige afdoeningen teruggeloopen. Nu is natuurlijk op zichzelf de verkoop van een paar honderd duizend ton suiker nog geen evenement, waarover men kan juichen. Want niemand zal wel ooit gedacht hebben dat de V. I. S. P. met de heele Java-oogst zou blijven zitten. Toch is het te begrijpen dat het hervatten der verkoopen een nieuwe stimulans voor de markt is. En daarbij voegde zich nog het bericht dat de V. I. S. P. verdere biedingen tegen den prijs der laatste afdoening weigerde. En waar het vaststellen van die politiek onmiddellijk volgde op de besprekingen mét de afgevaardigden der Brusselsche conferentie ligt het voor de hand dat men droomde van pacificatie in de wereldsuikerindustrie, en oplossing van de crisis. Te meer toen ook plotseling een gerucht werd verbreid dat bjj de komende Cuba-oogst weer beperkings maatregelen zouden worden toegepast. Men sprak van een maximum-oogst van 4 millioen ton, het zelfde cijfer van het voorlaatste oogstjaar. Om trent de besprekingen is overigens niets meer bekend geworden dan dat men in het najaar nog eens de hoofden bij elkaar zal steken. En de aanwijzingen voor een verbetering zijn nog maar schaarsch en problematisch. Uit de olie-industrie komen gemengde berichten tot ons. Eenerzijds leest men van een mogelijken nieuwen strijd tusschen de groote producenten. De Shell-Union, de Amerikaansche dochtermaat schappij van de Koninklijke-Shell-groep, zou van plan zijn de Standard Oil in den kleinhandel op het tot nu toe voor deze gereserveerde terrein te bestoken. En anderszijds vernemen we dat de Amerikaansche olieheeren naar Europa zijn ge komen om te . overleggen omtrent de verdere uitwerking der accoorden die verleden jaar werden gesloten; en speciaal om de kwestie van de distri butie eens wat nader onder oogen te zien. De Amerikaansche esport-vereeniging", die des tijds na het sluiten van den olievrede was opge richt, had naar men weet juist in het bijzonder ten doel het distributie-vraagstuk op meer logische basis te regelen. Overigens hoeft natuurlijk het bericht van mogelijke nieuwe wrijving niet in strijd te zijn met de hervatte besprekingen. In tegendeel : het feit dat Amerikanen nu hierheen komen kan erop wijzen dat zij, na het aanvallend optreden van de Shell Union, zelf de banden met de tegenpartij weer eens vaster willen aanhalen. En intusschen wijst de olieproductie in de V. 8. maar steeds recordcijfers aan. Af en toe kunnen de Accoustiek-aandeelen nog wat belangstelling trekken, maar van animo kan niet gesproken worden. Intusschen zijn er trouwens naast de Western Electric nog meer kapers op de kust gekomen. De bladen maken thans weer melding van een nieuw patent, zoowel voor film productie als voor apparatenvervaardiging. Voor de toepassing daarvan zou jn Engeland een maat schappij worden opgericht. Dit alles maakt natuur lijk de rendementskansen voor de betrokken industrieën niet grooter. Welke groep het krachtigst zal blaken? Of zal een samensmelting de uitkomst brengen? De lang verbeide verruiming van de geldmarkt schijnt dan tóch eindelijk in aantocht te zijn. In Duitschland waar in de laatste maanden de rente stijging eerst goed scheen aan te vangen, heeft men het particulier disconto kunnen verlagen, waardoor er thans weer een marge is met de bankrente. En ook in Amerika zijn in de af geloopen week eenige malen reducties aangebracht in het particulier disconto, dat zich nog steeds op het hoogste niveau had gehandhaafd ondanks de daling van callrente en rente van termijngeld op de beurs. Maar dat men bij een geldrente van 6$ pCt. en een beursleenrente van B pCt. spreekt van een waarschijnlijk aanhouden van de geldruimte" ge durende de rest van den zomer klinkt wel wat overdreven. ' C. K.