Historisch Archief 1877-1940
l
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JULI 1929
No. 2720
No. 2720
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JULI 1929
r.
*j
'i.
O VERPEINZINGEN
in de Trekschuit tusschen Middelburg en Veere
door Dr. Hendrik Willem van Loon
UIT oude gewoonte heb ik mij zoowat op alle
bladen geabonneerd, die in deze lage landen
gedrukt worden. De Maasbode en de Tijd stonden
niet op mijn lijstje, aangezien ik wat deze kranten
schrijven veel vroeger en veel beter in do
Osservatore Romano kan lezen. Wanneer de Pauselijke
Nuntius een van zyn periodieke indiscreties be
gaat en partij kiest voor deze of gene richting in
een land waar hij als diplomatiek vertegenwoor
diger nu eenmaal geen party kan trekken (een
weloverlegdo vergissing die hem in olk ander
gemeenebest waar uien niet geheel en al ingeslapen was
al lang zijn Consilium Abeundi bezorgd zou hebben)
dan kan men. dezes brave mans redevoeringen
natuurlijk in extenso in deze overigens schoon ge
drukte bladen lezen. Maar daarvoor is het toch niet
de moeite waard er zich op te abonnoeren en zoo
doe ik het dan met een dozijn Andere kranten af
en ik merk daardoor dat Amerika nog steeds een
zeer slechte Pers heeft.
Voortdurend lees ik hetzelfde refrein ..Ame
rika is rijk en wij zijn arm" en omdat Amerika rijk
is en wij arm zijn, mishandelt Amerika ons en
vergeet zijn heiligste plichten tegenover het oude
moederland van Europa. Nu zal dit laatste argument
in Amerika niet heel zwaar wegen. De heilige
plicht van het oude moeder-continent bestond in
den regel daarin dat het de eigen boeren, burgers en
buitenlui op een dergelijke armzalige wijze uit
hongerde dat deze nolens volens den Oceaan moesten
oversteken om in de barre wildernis hun kostje te
gaan verdienen. Vertel mekaar dat sprookje zoo
kortjesweg tusschen de Noordzee en de Oeral,
maar zorg er voor dat een Zweedsche of lersche
boer of een Hollandschölandbouwer in Michigan
u niet hoort, want hij zou er u weinig dankbaar
voor zijn.
»
# # !
En wat nvi het andere vertelseltje betreft van dat
rijke Amerika dat op zoo onverdiende wijze rijk ge
worden is en zijn machtspositie gebruik^ om heel de
oude wereld tot een vasallen-staat je te degradeeren,
ook dat zal er bij den doorsneedseht-n Amerikaan niet
erg goed ingaan. Want indien hij een eenigszins
breede kijk op de dingen heeft dan weet hij dat het
werkelijk geen toeval is, geen gelukkige worp met
de döbbelsteenen van het lot, dat hem deze rijkdom
bezorgd heeft maar een veel helderder en nuch
terder begrip van het wezen van den Staat dan
dat hetwelk men in Europa huldigt. Bij hem is
de Staat het onvermijdelijke minimum van
sainenhoorigheid, dat men noodig heeft om zich als
onafhankelyke nheid tegenover het buitenland
staande te houden. Maar in Europa is de staat
gedegradeerd tot iets dat ik bij gebrek aan een
betere uitdrukking een ,.Naamlooze Vennootschap
tot onderhoud van Ambtenaren" zou willen
noemen. Waarop ik. opdat u even kunt bekomen
van deze gewichtige ontdekking, u eens een klein
Verhaaltje zal doen.
**?''?? .1
*..:'.?'?
Er was eens een handelsreiziger, die in
CashRegistersi deed. U kent die dingen wel. Ze zijn heel
leelijk en heel praktisch en ze staan in lke winkel
netjes met den naam van den eigenaar er op gegra
veerd. Nu kwam die handelsreiziger'op een goeden
dag in het aloude stadje X en verkocht aan den
braven-koopman Y. een machine voorzien van de
allernieuwste snufjes. Daarop trok de handels-1
reiziger naar het aloude stadje Z. en koopman Y.'
bleef alleen met zijn nieuwe aanwinst. Ongeveer
een jaar later kwam de handelsreiziger weer in de
buurt van het aloude stadje X en besloot
zijnklant pp te zoeken om1 hem aan het sprookje van
de schoone Fee Service genaamd te doen gelooven.
Hij vond den koopman Y. in volle werking en
Nederlandsche Munt
Hoflmnd'i beste 10 cents rfgaar
begroette hem met vreugde. Y. sprong met een
vreugde-galm naar voren en omhelsde den
verbaas. den handelsreiziger. Menschenleven" zei hu met
een traan van dank in het oog ik heb nog nooit zoo
iets moois gehad als dit. Dat masjien is een wonder.
Het is een juweel. Een pracht-juweel. Ik draai aan
het krukkie en ik weet precies hoeveel elk van de
juffrouwenden vorigen dag verkocht heeft; hoeveel
ik verdiend heb en hoeveel verloren; hoeveel er
door de loop-jongens gestolen is en wie zich aan
mijn postzegels verdaan heeft; hoe laat de boek
houders op het kantoor gekomen zyn en hoe vroeg
mijn personeel voor zijn ^koffie-uurtje is
weggeloopen.... het is prachtig.... het is subliem".
,.Dat is best, zei daarop de handelsreiziger ,,en
hoe gaat het met de zaken"?"
..Zaken?" en Koopman Y sloeg verbaasd de
handen ineen denkt u nu nog dat ik soms tijd over
heb voor mijn zaken sinds ik dat masjien in. mijn
huis gehaald heb?''
* *
. *
Welnu geachte toehoordei's, wat leert dit sprook
je ons'?
Het aloude stadje X is de Hollandsche staat of
de Fransche staat of de Oostenrijksche staat en de
handelsreiziger is de verkeerde opvatting omtrent
het wezen van den staat en de eerlijke koopman Y
is het Nederlandsche volk of het Fransche volk of
het Oostenrijksche volk, die met die verkeerde
opvatting opgescheept zit en erdoor tot den
bedelstaf gebracht wordt. En wat leert dit fraaie
verhaaltje ons verder?
Dat als het oude Europa doorgaat al haar tijd
te verknoeien aan die
in-eon-onbewaakt-oogenblikgekochte machine, het binnenkort bankroet zal
gaan en dat de Desolate Inboedel dan voor een
appel en een ei overgenomen zal worden door een
andere firma die er een meer praktisch systeem
van zaken-doen op na houdt.
En de naam ervan is de F.S.A.
Q.E.D.
Amen.
t . *
*
Nu heb ik dit verhaaltje al reeds meer
malen gedaan en dan is in den regel het antwoord
net alsof er daar in Amerika alles zoo mooi in
orde is!" hetgeen ook alweer waar is, maar wat
met de hoofdzaak van het debat niets te doen heeft
en om de hoofdzaken gaat het toch maar in dit
dorstige moerbeidal. Er is inderdaad in Amerika
zeer veel dat niet in orde is en nog meer dat veel
beter zou kunnen worden. Maar dat eigenaardige
gëmeenebest heeft een groot voordeel over Europa,
.het tracht zelden knapper te zijn dan onze Lieve
Heer. Het bestudeert de natuur en leert daaruit
dat de Heer der Schepping zekere regels vast
stelde volgens welke Hy wenschte dat dit heelal
bestuurd zou worden. Hij schiep zwakken en ster
ken en onder Zijn wijs bestuur hadden de sterken
een betere kans om er het leven af te brengen dan
de zwakken. Hij gaf de menschen een behoorlijke '
dosis vrije wil, verklaarde de regels; volgens welke
het levens-spelletje gespeeld moest worden en zei
gaan jullie nu maar je gangetje totdat ik weer eens
terugkom van een zaken-reis naar Alpha Arcttirus."
En toen liet hu mensch en dier en plant en rots
aan hun eigen lot over, wat volkomen rechtvaardig ,
was, want het Reglement van het Heelal hing vlak
bij den ingang van de school en niemand kon nader
hand beweren het spijt mij Meester, maar ik
heb het niet gezien." Als hij het werkelijk
niet gezien heeft dan is dat omdat hij oogen heeft
om te lezen en niet wil lezen en ooren om te hooren
en zich toch liever doof houdt. En dergelijke men
schen zijn nu eenmaal niet te redden.
? ' ? ? ? ?
'''*'.* '. ?
Nu zal ik mij liever niet op de glibberige paden
van de theologie begeven en vragen of dit reglement
aan alle eischen voldoet die men aan een dergelijke
Organische Wet zou kunnen stellen, wanneer men
een aanhanger is yan de moderne Ethische op
vattingen omtrent Goed en Euvel. Het doet er
ook niets toe of wij er ónze goedkeuring aan
kunnen hechten of niet. Wanneer men overboord
SCHAKEL
MEIUGEVX/EG 11-1?«AMSTEPQAM
'Overhemden naar maat
Bij ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN
tuimelt gedurende een storm helpt het ook heel'
weinig of men de golven waarin men moet zwem
men, lieve, aardige golven vindt of heele onnette
golven. Een golf is een golf en zie maar hoe je er
uit komt.
Over het algemeen is deze ne waarheid bij alle
Amerikanen tot in het diepst van de ziel door
gedrongen. Zij weten dat dit een harde en
wreedewereld is, waarin des daags en ook des nachts de
eene helft van de schepping bezig is de andere
helft op te vreten behalve dan de vegetariërs, die
nooit iets van de allernieuwste onderzoekingen
op het gebied van de planten-physiologie gehoord
hebben en dus niet beseffen dat hun geliefde böonen
en erwten die in het .maagsap versmoren moeten
een veel ergere dood sterven dan de koeien en der
lammetjes die door middel van het schiet-masker
worden afgemaakt.
De eerste les, die het tengere Amerikaansche
knaapje leert, is jongen, je moet op je eigen beenen
leeren staan want niemand .anders zal dat
ooitvoor je doen."
Groeit hij op dan weet hij wel dat er een Staat is,.
een soort executief lichaam dat zekere dingen voor
de Gemeenschap doet, die het individu alleen niet
zou kunnen doen, zooals daar zijn de havens vrij
te houden van cholera, de vuurtorens des avonds
aan te steken, een legertje op te richten, enz, enz.,
maar verder verwacht hij niets van dienzelfden
staat en hij zou er voor bedanken iets van dien
zelfden staat te moeten verwachten of af
te? wachten. De wreede werkelijkheid, die de grond
slag is van alle leven, is een deel van de wetenschap
pelijke ballast die de Amerikaan met zich mee
draagt en ,.wie niet werkt zal ook niet eten,"'
hangt netjes geborduurd in de'roorkamer van zijn
brein. Mocht hij soms vergeten er van tijd tot tijd
. eens naar te kijken dan zullen zijn buren er hem
wel aan herinneren.
Dat en dat alleen is de reden, waarom
Amerikarijker is en meer comfort heeft, en zich op aange
namer wijze door het leven kan slaan dan Europa^
Wanneer men beweert Amerika heeft
natuurlijkerykdomnien die wij niet hebben en Amerika
iseen groot land met veel ruimte, enz. enz.", dan
zegt men wel een gedeelte van de waarheid maar
niet de geheele waarheid, want de kern van het'
Amerikaansche succes heeft niets te doen met
petroleumbronnen en goudmijnen en kopermijnen
(die hebben andere deelen van de wereld ook,.
kijk maar lezer naar Zuid-Amerika en China en
Rusland). Die kern bestaat uit het grif aanvaarden
van de grondwet van heel ons bestaan, welke luidt
leven is een kwestie van overleven" en wie ziek
zelf niet helpt, om 't even of hij een krabbetje of
een wallevisch is, een vinkje of de vogel struisy
ziet, die zal voort geholpen worden."
Europa tracht door van de samenleving een
Naamlooze Vennootschap te maken tot onderhoud van het
overgroote deel aller burgers aan deze snoode wet
te ontkomen. Het geraakt daardoor hoe
langerhoe dichter bij een schoon ethisch ideaal en het
raakt hoe langer hoe verder weg van een werke
lijkheid, die veel minder fraai is maar die opgesloten
ligt in het diepste wezen van de eeuwigheid.
Dit is ongetwijfeld zeer betreurenswaardig en.
als wij nog eens Genesis je spelen konden, dan zou
den wij het ongetwijfeld heel anders en ook veel
beter doen. ,
Maar dat kunhen wij niet en hoe eerder wy dat.
leeren inzien hoe beter het voor ons zelf, onze
kinderen en onze kindskinderen zal zijn.
BERGT UWEN INBOEDEL
BIJ VOORGENOMEN VESTIGING IK
DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND
BH DB rrauA BATENBURG & FOLMER
TB 'S-GRAVBNHAGB»HuiJOBNj9PABK22
TE LEF O ON 11030
BIOBK OBBOUWHN. Bespreking kosteloos
, BÜTOENIH BN IMTBBN. TRANSPOSTER
Nederland en Belgi
door Dr. E. van Kaalte
IN den loop der jaren is de afstand tusschen
Belgiëen Nederland, wat het tot stand k mum
van een verdrag aangaat, zeer zek'n' kleiner ge
worden. Wit» hieraan nog mocht twijfelen, zal goed
<loen aandachtig liet Nederlands*h? wit- eh het
Belgisch ' grijsboek te bestudooren. Wel beschouwd
blijkt daaruit, dat het er nu nog voornamelijk om
gaat de meeningsverschilleii omtrent twee punten
uit den weg te ruimen.
Men is het nog niet eens over hetgeen ten aanzien
van het Schelderegimo zou moeten worden over- ?
oengik>men, en voorts is er wel het moeilijkste
en verreweg het belangrijkste punt: de kwestie
van de verbinding van Antwerpen met den Hiju.
Wat het Schelderogirne aangaat, och daarover
zal men vermoedelijk niet zoo heel lang meer
hoeven te redetwisten, want terecht wees Minister
Beelaerts er op, hoe de partijen elkaar te dien
aanzien al dicht genaderd'zijn. .,G;j vindt het niet
juist, dat wij u alles laten betalen, wat
onderhoudsen verbeter ingswerkiti op de Schelde kosten.
Best, we zijn bereid de helft van die uitgaven, tot
een nader vast te stollen maximum, voor onze
rekening te nemen. Hoe groot dat maximum zal
Y.ijn, daarover moeten we nog pralen; uit don aard
der zaak ha^gt zu'.ks in h_»t bijzonder af van de
voordeelen, die gij van uw kant aan ons in ander
opzicht wilt bieden." Aldus de Nederlandsche
Minister van Buitenlandeen? /aken tot zijn Bel
gischen collega, die hierdoor wel tot de overtuiging
«al zijn gekomen, dat een dergelijke regeling vrij
gemakkelijk tot stand gebracht zal kunnen worden.
Ja. maar het toezicht op de vaargeulen, dat
dient voortaan niet meer door gemeenschappelijk
«?verleg van Hegecringscomnüssarissen te gebeuren.
maar door een hiervoor in te stellen zelfstandig
college. Aldus staat men niet meer voor het. moge
lijke geval, dat commissarissen het niet eens
Tcunnon worden en eivrtan. zoo ook de llogeeringeu
uiteenloopomle standpunten mochten blijven in
nemen, niets gebeurt.
Tegen dien ongeveer in dezen vorm verde
digden wenseh van Brussel kon Minister Beelaerts
terstond uitspelen, dat tot duvérre feitelijk van
moeilijkheden door het huidige regime
veroor' zaakt, niets gebleken was. Indien men echter
redelijke argtimenten zou kunnen aanvoeren ter
staving van de bewering dat het nu geldende stelsel
<mvoldoende was, kon Belgiëer op rekenen, dat
men zich hier bereid zou, toonen aan redelijke ver
langens tegemoet te komen, waarbij intusschen
natuurlijk de veiligheid van het Zeeuwsche
land niet uit het oog verloren mocht worden. Eu
<>m te toonen, dat er geen sprake van is, dat de
Nederlandsche Kegeering niet het hare zou willen
bijdragen tot verbetering van het regime, heeft
onze Minister van Buitenlandsche Zaken de noodige
bereidwilligheid aan den dag gelegd om arbitrage
te doen plaats vinden in geval van
meeningsverschil tusschen de Kegeeringscommissarisson.
Waar den Haag te kennen gegeven heeft op die
wijze den weg te willen banen voor een verbeterd
Schelderegime, behoeft men waarlijk geen over
dreven optimist te zijn om het voor zeer waarschijn
lijk te houden, dat het Ncheldeprobleem weldra
voor geen der beide Regeeringen meer een probleem
zal wezen. Het zal hun niet lastig vallen elkaar
over de Schelde heen de hand te reiken.
' ? * .?*??? ' . ? ? , .
En nu de door Antwerpen zoo vurig verlangde
betere verbinding met den Rijn. Ja, als de sinjoren
nog steeds blijven zouren om een Moerdijkkanaal
in den vorm van een direkte communicatie tusschen
de dokken van die stad en het Hollandsen Diep (dus,
van: binnen de sluizen tot: de groote rivieren)
dan konden ze evengoed het verzoek tot Neder
land richten hun de maan ten geschenke te geven.
Het.antwoord, dat zij op zulke vergaande vragen
zouden krijgen, zou dan wezen: loop naar de
.maan." '
Dat is niet erg beleefd, doch men krijgt er hier
.genoeg van, zich eischen gesteld te zien,, waaraan
Uw Zenuwen
komen tot rust en ?worden gesterkt door
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Glazen Buisje 75 et. Bij Apoth. en Drogisten'
_. J
De opdracht *tot Kabinetsvorming aan
Minister Ruys de Beerenbrouck
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
Zou de Snoeck bijten met dit aas ?
geenorlei historische, juridische of moroele recht
vaardiging ten grondslag ligt.
Dus Nederland is ten aair/.ion van dit
verbindingsvraagstuk niet te vermurwen en alleen te
vinden voor een kanaal, tint feitelijk geen enkele
waarde voor de Belgen heeft;' (!eonszins. Ook niet
betrekking tot dit zoo belangrijke onderdeel van
do zaken, die een regeling behoeven, ontbreekt het
hier allerminst aan tegemoetkomendheid. Alleen .
heeft men misschien de fout begaan dit destijds
niet duidelijk genoeg te toonen, terwijl
ougelukkiggerwijze bij de technische besprekingen, die er in
het vorige najaar in den Haag over deze kwestie
hebben plaats gevonden, niet zoo is opgetreden.
dat de Belgische hoeren huiswaarts konden keeren
met de overtuiging, dat er werkelijk wat goeds te
verkrijgen viel. Brussel had de vraag geopperd
of er niet een tusschenoplossing te vinden ware.
tusschen wat den Haag bereid was te bieden, met
name verbetering van het kanaal van Ilansweert.
en een Moerdijkkanaal, waarop Belgiëzijn zinnen
gezet had. Het antwoord luidde bevestigend in
beginsel, maar de suggestie in den vorm van een
kanaal van Bath tot Diutelsas (heropening van
het Kreekrak, dan door de Ooster-Schelde langs de
Kendfacht tot aan Nieuw-Vossemeer en vandaar
door een doorsnijding naar Dintclsas) stelde de
Belgische technici teleur. Ze hadden dienaangaande
al eens een heel wat beter denkbeeld vernomen.
door een Nederlandsch ingenieur geopperd, na
tuurlijk zuiver en uitsluitend als particulier!
Kn nu misten zij aan de conferentietaf el niet alleen
dien ingenieur, doch in de geopperde suggestie
Avat heel wat anders i*, volgens onze uiterst
spitsvondige diplomaten* als een Nederlandsch
voorfetel! juist datgene wat voor hen het voor
naamste was geweest: den kop en destaart, waar
door moeilijkheden bij Bath on in het Hellegat ver
meden zouden worden. Welnu, thans heeft de
Nederlandsche Hegeering er op gewezen, dat zij
er niet aan denkt hare tegemoetkomende gezind
heid te beperken tot de punten Bath en Dintelsas.
doch dat zij bereid blijft elk tracéin welwillende
overweging te nemen dat zich laat denken binnen
het kader van de waterwegen, om het oven of zij
heden bevaarbaar zijn of niet, die thans bestaan
of die ten tijde van.de scheiding bestaan hebben.
Up deze' zoo belangwekkende zinsnede, die ik
uit ons witboek overnam, volgt dan een waarlijk
niet verholen uitnoodiging aan Brussel om aau
te geven, hoe men daar meent dat de bezwaren.
die aan het gesuggereerde kop- on staartlooze ka
naal vast zaten, te ondervangen zouden zijn.
* *
*
Do beide buurstaten hoeven, zooals de zaken
nu staan, waarlijk niet bij derden aau te kloppen
om door hun bemiddeling wat toch waarlijk
zoowel voor Biiissel als den Haag een:<r^rmat
beschiruend, maar bovendien ook mitul ir
gewenseh t ware de nog handende problemen
opgol >st te krijgen.
Deze zijn \h-ins rijp om door onderling overlt g
uit den \vog gemimd te worden. Niet alleen in
België, doih ook hier. zoo mag men verwachten,
zal het inzicht zegevieren, dat het verreweg 't
beste is zonder lang dralen van de duidelijk
voo:handen zijnde mogelijkheid om het onder
elkaar klaar te spelen, gebru k to maken.
Wat voor Kabinet er ten onzent ook zal optre
den, het eerste programmapunt zal moeten zijn:
het in volledige overeenstemming met Belgiëtot
stand brengen van een bevredigende regeling,
/.onder dat daar nog anderen bij te pas zouden
moeten komen.
DEN HAAG
AM STE R D AM
ROTTERDAM
FILET
VOOR OLASaOROIJNCN
0.75 BR. /\
W
100 BREED 0.5S
150 BREED 0.85
STALEN FRANCO
OMIM