l l DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 JULI 1929 No. 2721 MOEDER Uit het Noorsch van Cara Sandel door W. Quanjer?Steltman gedachten verzonken spuwen. Zij ia nog de slechtste niet om bij thuis te komen, dat is vast en zeker, 't vrouwvolk mag zeggen, wat 't wil.... Bij den dorpswinkelier wacht de auto. En suist weg onder oploop en gejuich. * * * MIJN venster kijkt uit op 't smalle voetpad. Ik zie allen. die voorbijgaan. En allen kijken bij mij naar binnen. Sommigen vluchtig ou toevallig, andere?! lang en spiedend. Maar 't voetpad maakt een bocht. zoodat ik ook het naaste buurhuis zie. Een laag., witgeschilderd dorpshuis. met n verdieping en zolderkamertjes. .Een tuin er om heen met bloeiende kerseboomeii en een blinkenden tuinspiegel. Alles is keurig, netjes, getuigt bijna van een zekeren welstand. Be bleeke. donkere jongen, die daar woont. g*at voorbij. Hij is twaalf jaar. maar ziet er uit als was Ixij veertien, lam;, iets gebogeii nek. *-en klein, gesloten gezicht. Als hij aan komt stappen, kan hij 't plotse ling <>p een loopt'n zetten. Of- zich snel vooroverbuigen. een steen op rapen en dien over deu grond keilen »ls in haistig opvlammende, innerlijke verbittering. Velu -malen heb ik hem gezien met roode oogen en een harden mond en toch lachend en pratend met zijn kameraden. Hij kijkt nooit naar binnen, hij is de eenigo. die dit niet doet. Zijn zusjes daarentegen, zij kijken in. 't Zijn twee meisjes met zwart haar, dat om de schouders'golft, met magere, bloote beencn. armband om de bloote armen, 't Kost haar moeite om door te loopen, ze gaan achter waarts 't voetpad af. terwijl haar i togen blyven hangen aan mijn venster. aan mijn pas gewitte schoenen, die in de zon staan. Aan alles wat er maar (?enigszins toe kan bijdragen haar op de hoogte te stellen van mij. het vreemde stadsmensch. Met open mond. een beetje idioot, gluren zo. Moeder komt voorbij. ? »»eu groote. sterkt», donkore vrouw. Haar haar is «?en dichte, zwarte massa, haar «togen lijken op die van Zut-uncfs. de neus is. recht, de ' kaken scherp en zuiver van vorm. trots leeftijd en beginnende korpulelitU'. Ze is een 'drommelsch knappe vrouw geweest en is .'t ? nog. Zoo <>i>n, di«i de mannen, 't hoof «l op hol brengt. Knipoogond te^en de z»m bespiedt ze mij door 't venster. De menschen zeggen, van haar: ...Iteusichtig flink, handig en geschikt. Alleen jammer, dat z«> zoo drinkt ..-.." Want mijn buurvr.mw drinkt. Niet regelmatig, maar bij bui«,-n. 't Kim gebeuren, «lat ze 't doet. terwijl Ztdaarginds in de kleine kamer bij don dorpswink«?lier zit in gezelschap van slachters-Trim». Dan drinkt ze bokbier. totdat ze niet meer <tp haar beenen kan staan. Dat gaat zot t eonige dagen achter elkaar. Dan brengen de klein»- meisjes haar thuis. Ze steunen haar, elk aan een kant; steunen zoo Veel ze kunnen met den goeden wil van een kind. En ze zien op naar degenen, die ze ontmoeten met een flauwen. eenigszins idioten glimlach en zeggen: ..Nu is mama toch weer zoo ziek...." Men gelooft, dat ze 't niet recht begrijpen. Ik heb 't niet gezien, ik hoop. dat ik 't nooit zal zien. Maar de jongen.... Ze zeggen, dat hij zich urenlang op 't voetpad kan ophouden on op den loei* liggen tusschen de struiken lan^s den kant, om te passen, op slachtersTrine en haar te verhinderen om te komen.... , Ze zeggen, dat hij niet haar gevoch ten heeft. Dat hij de beide vrouwen volgt, haar zacht en dringend smeekt en overreedt, zijn moeden1 in den arm neemt.... Maar als ze x.ich l«»s wringt en toch gaat. ijlt hij naar 't bosch en blijft daar lang. verbergt zich als oen ziek dier. Sommigen hebben hem daar aangetroffen, gezwollen in 't gezicht als hij dan is van 't huilen: * * De dagen gaan voorbij. Hi>og boven in het blauw zweeft do leeuwerik. Een bijna onzichtbare stip in de oneindigheid. Een klein, sidde rend punt, jubelend, onverdroton. dat gedurende een paar korte, door zichtige, nachtelijke uren rust en eet, CJod weet wanneer. 't Spreeuwonpaar op 't dak sjilpt. i JH.p.pf ar-hti'i- vlinders in het groen. En ginds bij de buren straalt de blanke tuinspiegel als een zon door een wolk van witte kersebloesems, boven een tapijt van primula's. tulpen en zwarte aarde. De donkere vrouw zeemt do ramen. Ze hangt de wasch op, keurig nette kleedingstukken in lange rijen. Z«> sleept matrassen, poluwen, kussens en dekboddo, t naar buiten, logt alles over de heining en klopt. cU-i 't in de heele buurt v ooi-klinkt. Een flink im-nsch. oen ordelijk meiiseh. De kinderen verven' de houten poort. Moeder dekt de koffiet'afel onder d^ kerseboomen. de blinkende kan straalt om strijd met den tuinspiegel. Moeder en kinderen praten luid en vergenoegd, dan gaat ieder weer aan zijn werk. Alles is vredi-, harmonie en blijde werkzaamheid. Ik donk: De menschen hebbe.i overdreven. Zoo zijn ze...."..Zij verwacht haar nian nu thuis.'' lichten de vrouwen mij in. Ze stamt met de handen op don buik go.vtmwen en knikken in d* richting van 't huis daarginds: ..van de walvischvangst. Negen maanden weg.. Nu heeft hij drie maanden v«*rlof. Boste man. flinke man.... als hij maar niet af on toe zoo dronk. In dat opzicht is hij geen greintje beter dan zij." 't Bleoke gezicht van don langen jongen komt in mijn bewustzijn naar voren tegen ton 'achtergrond van een donker bosch. En 't vervolgt mij oen poos. * *i * Op zekeren morgen is er druk verkoor heen on terug op 't voetpad. De drie kinderen gaan. en komen. Er wordt om telefoon'en- auto geroe pen. In de' huisdeuren verderop kot men, de vrouwen te Voorschijn, staan daar met kinderen op den arm oïde handen op den buik te kijken.' Van mond tot mond. gaat 't:',.ja, ja, de booten voor de traankokerij kwamen vannacht binnen, van moryen in de vroegte. De- eerste traanboot dit jaar. ?Nu zal ze hem gaan halen." zeggen ze en-knikken in de richting van het huis met den tuinspiegel: Daar komt Daar komt ze. In volle vaart, goed gekleed, glimlachend, knikkend naar alle kanten, Zwarte stroohoed met aigrette, mantelpak, hooggehakte schoenen, die haar een weinig hinderen bij 't loopen. 't Haar pas geonduleerd (en keurig opgemaakt, mooi, trots haar leeftijd en corpulentie, 't Manvolk, schuift de pet op zij en krabt zich in den nek, terwijl 't kaar nakijkt. Er zijn < er, die staan te wiegelen en in In den loop van den voormiddag komt de auto terug. Komt geheel tot op 't voetpad, niettegenstaande de protesten van den chauffeur. Een door de zon gebruinde man met slappen vilthoed achter in den nek, sigaar in den i uoi ui. vult de auto met luidruch tige Vroolijkheid, staat er hardnekkig op. dat de auto tot voor 't huis zal rijden, al moet ze er dan ook achter waarts weer uit. wuift met zijn hand en met zijn hoed tegen allen, die in hun deuren staan. Hij heeft den arm om zijn vrouw heengeslagen. Zij ligt tegen hem aangeleund, zoodat de aigrette in den knel raakt en scheef komt te staan en zij lacht tegen allen met een diep kirrend geluid, dat doet denken aan een boschduif. De auto is meer dan volgeladen met pakjes. Bovenop een groote tros bananen. Drie kinderen hollen iiaar~~T~v«5ëF;~ pad en d«j man trekt hun naar zich toe, tilt hen op, de een na den ander. In groote. stralende blijdschap nu weer thuis te zijn. zwaait hij ze om de beurt in 't rond. zoodat hun beenen horizon taal in de lucht steken. 't Is middag. Vrede. Idylle. Blijde stemmen hebben langen tijd daar buiten weerklonken, slagen va.it iTuquethamers. gramofoonmuziek. De kleine meisjes komen af en toe voorbij. Zij sleepen met manden van den dorpswinkelier, dragen ze moei zaam en hebben 't druk. Daar is niets vreemds in. Een thuiskomst is een thuiskomst daarbij moet 't royaal toegaan. ..Fk-sschi-n." mompelen dr vrou wen : ,.bierf lesschen . . . . " ..Dat is nog niet zeker," probeer ik ---M»a-r zij schudden 't hoofd. Langzamerhand wordt "t stil bij de huren. Dus moeten z«> wel naar binneu zijn gegaan. Nu zijn /«? zeker in huis. * , * * . De leeuwerik stort zijn h-ouwrikkenzii'l uit zonder n gedachte aan spaar zaamheid. Alles in 't rond zwijgt, en blijft zwijgen. D>> lucht trilt in 't zonlicht over de jonge, voorjaars groene weiden, (««'en uienseh is <-r te bespeuren in den omtrek, 't Is iitiddcn in den. schaf ttijd. D.IS.I' .snijdt ftMi kreet door de stilte. Ecu roep. niet heel luid. muar vervuld van iingst. "..Moeder!" klinkt 't: ,.M«i«-der !" ?Het komt uit 't huis daarginds. Ik zie de twee kleine meisjes. Ze staan tegen 't hek te hangen, maar geen van beiden roept en ze bewegen zich niet. , Nu klinkt 't weer. 't Komt van bin nen en 't is. alsof er iemand hamert op een deur. 't Klinkt opnieuw. De kleine meisjes hangen juist als daar even tegen 't hek. Een poosje blijft 't stil. Dan klinkt de roep luider, boven uit een open venster. En ik zie den. jongen over de kerse boomen heen. Hij zit in de venster bank', houdt zich vast aan 't kozijn, buigt zich zoo ver mogelijk naar voren en roept in de richting van de twee gesloten vensters beneden zich: Moeder!" Niemand antwoordt. Niets beweegt zich. Zelfs niet de kleine meisjes. Moeder !" De stem breekt. Een geschrei als van een klein kind komt in de groote jongensstem. Moeder !" Zyn roep is vol tranen, vol niet to bedwingen tranen. ..Moeder !" En hij werpt zich neer met 't hoofd op de vensterbank en snikt. Hij bonst met zijn hoofd tegen 't kozijn en jammert: Moeder, moeder, moeder." Er is niets aan te doen. Geen hand kan worden toegestoken, zonder alles nog erger te maken. Zelfs met de geringste sympathiebetuiging kan men er zich niet in mengen. De kleine meisjes kijken nog rond met leege, eenigszins verdwaasde gezichten.... + * * Een uur daarna weerklinken in 't huis daarginds stemmen. Boven allo uit de hare, die van moeder, geforceerd luid. vol misplaatst lachen, in falsettonen stijgend aan 't slot van iederen zin: ..Noen. maar lieveling, wat ge loofde je dan wel? Datht je dat wij dood waren? Domme jongen. die je bent ! Kom. dan zal moeder je kussen i Wij rustten?maar e4ux beetje. ... Ik heb nog nooit z«>o iets gezien. Arme jongen, dat je zoo bang kon zijn ! Laat mo je dan kussen ! Kom. dan krijg je bananen...." De avond is louter rumoer en goed humeur. Grammofoon en croquetspel komen weer in vollen gang. Kurken knallen. Bokbierflessehen staan open lijk op d« tuintafel: leege liggen er onder. Bulderende tevredenheid van een grooten. sterken man vult den tuin. Hij zwaait telkens weer de kleine meisjes in 't rond. Ze schreeuwen en zijn slap van 't lachen. Na 't avondeten wandelt 't, echt paar over 't voetpad, hij met strakkon blik. zij onvast. Zij hangt aan zijn arm. kijkt naar hom »,>p met waterige oogen. En ze lacht onwijs, terwijl haar stem om 't andere woord stijgt in falsettonen. ... .De jongen is weg. Hij ligt in 't bosch in de schemering. ABONNEMENTSPRIJS van ,,De Groene Amsterdammer" per jaar, bij vooruitbetaling franco per post: Voor Nederland ... f 10. Ned.-IndJëp/roail . 13.50 MM p/zeepost 10.*,,, ab. binnen Europa ,. 11.50 uitgezonderd: M Engcland-I talie, l ,, Zwitserland e.a. J ; Amerika . ... ,, Zuid-Afrika. . . Belgiëdirect uit Holland 150 francs via den Ned. Bbl.Antwerpen 125 13.50 13.60 11.50 Postgiro No. 72880 Gemeentegiro G. 1000 No. 2721 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 JULI 1929 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE "SER V I C E" door Melis Stoke ER is wellicht geen tweede begrip waarin zoo kort en duidelijk het tempo van dezen tijd is uitgedrukt als in Service." In groote, veelal vlammende letters trekt het uw aandacht lang? de wegen, waar het moderne verkeer voorbij jaagt: boven garages. In schreeinvende opschriften eischt het uw aandacht op wanneer ge de krant leest, en dan steeds gekoppeld aan de aanbeveling van de technische massaproducten; waarin de jongste uitvindingen gevulgariseerd worden. Service beteekent: onmiddellijke hulp, onverwijld bijspringen met alle denkbare menschelijke en technische hulpmiddelen, wanneer uw kennis en ervaring te kort schieten in de, be diening van de gecompliceerde instru menten, die binnen het bereik van uw beurs liggen.... Ge hebt een simpel uitziend houten kastje, dat u, wanneer ge slechts een knop omdraait, naar verkiezing muziek uit Moscou, Parijs of Praag laat hooren.' Ge vermaakt u met dat kastje, zooals een kind speelt met een kastanje. Plotseling weigert het mechaniek. Ge hoort niets meer... f en in die stilte staart ge als in een afgrond van onwetendheid.... beangstigend.... beklemmend.... Geen nood: Service .... l Een telefoontje en daar ver schijnt de wonderman die, in een minimum van t^jd, het kastje weer geluidgevend maakt. Alle denkbare en u onbekende onderdeelen kan hij binnen een fractie van een seconde vervangen.... Ge zijt gered.... be vrijd van de obcessie van technische onmacht.?Service....! Of ge hebt een electrisch fornuis, ' een gecompliceerde koelmachine, een automobiel, die ge besturen kunt,... altemaal bronnen van vreugde en de diepste ellende.... Maar ge hebt uwe aarzeling voor het aanschaffen van zulk een gecompliceerd voorwerp overwonnen door de werking van het machtige troostwoord: service, dat de belofte inhoudt, dat, hoe en waar ook onheil zou kunnen voortkomen uit het feit. dat ge de geheime raad selen van constructie en functionee ring niet kunt oplossen, allerwegen en op de snelste wijze menschen tot uwe beschikking staan die slechts wachten op uw wenk om al hun détailkennis ter beschikking te stellen om u weer in het volledig genot van uw bezit te stellen. Dit verklaart waarom alle goedkoope technische wonderen ons onder de belofte van service worden aange boden. Zonder service zou geen onzer zich op een grooteren afstand van de garage durven wagen dan een zoo danige dat hij desnoods te voet zou kunnen terugkeeren. Zonder service zou iedereen terugschrikken voor den aankoop van een radiokast vol ge heimzinnige draden en lampen, waarin slechts een enkel draadje behoeft los te gaan om Parijs, Moscou en Praag niet stomheid te slaan. Service is de troost in het gevoelen van machte loosheid, de garantie op het genot, de doorslag bij den kooplustige. Uit het een en ander valt af te leiden dat de belofte service" elkeen, die haar in woord of geschrifte doet, zware verplichtingen oplegt. Wanneer men ons verzoekt den vracht van technische wonderen op de schouders te nemen die in een modern indus trieproduct is geconsolideerd, dan mag men ons niet verlaten op het oogenblik waarop wij, onder dien in vol ver^ trouwen op de schouders genomen last, dreigen te bezwijken. Geven wij niet allen althans de behoorlijken ónder ons zonder voor behoud en Volledig service in het huwelijk, d,oor elkander snel en zoo goed mogelijk bij te staan met moreele en materieele reparatie? Is de service die wij van onze brave, ouderwetsche ouders genoten hebben niet een .voorbeeld voor hen die op hun beurt trachten 'hunne producten onder onze voogdij te stellen? 1 Welnu dan.... het komt mji voor dat de heilige belofte vervat in het woord service tegenwoordig te licht vaardig wordt gegeven. Ge rijdt met uw auto langs een zonnigen weg en hebt het volle genot van de slapelooze uren en geconcen treerde gedachten van eonige hon derden uitvinders, waarvan er laet ons zeggen twee of drie voor enkele guldens hebben medegeprofiteerd van de door u betaalde aankoopsom. Plotseling hoort ge een vreemd krakend geluid. dat in uw hart de eerste schaduw teweeg brengt van de beangstigende duisternissen van den afgrond der technische onwetendheid. Allengs wordt het geluid sterker, dreigender. Tenslotte hebt ge de over tuiging, dat elk oogenblik het gekraak kan overgaan in een knal.... boem ..pats.... en dan niets meer. Ge gaat langzamer rijden.... steeds langzamer en reeds zoeken uwe hulpelooze oogen den einder af.... om.... plots.... o troost en zegen.... te blijven rusten op het woord service" stralend als een teeken des hemels van een overigens nederig gebouw.. Daar is de redding.... het licht in de duisternis.... de baken in zee.... ' En, gelijk een door stroomen ge teisterd fregat de veilige haven, zoo komt uw rammelende wagen de poort van deze garage binnen. Ge herinnert u eene advertentie, gezien in de bladen, waarin een auto bezitter wordt afgebeeld, in de mollige kussens gedoken, zorgeloos en ver heugd, terwijl een enorm aantal nijvere en kundige werklieden, klein voorgesteld als lüjvere mieren, alle onderdeelen met de meeste zorg nazien en voortreffelijk maken.... Dit werd u beloofd onder het tooverwoord service".... In de garage is het stil..... Wan neer ge verwacht hebt dat de tien tallen op de advertentie afgebeelde dwergjes zouden toeschieten om on middellijk en zonder een enkele vraag aan het Werk te gaanT dan vergist u zich zeer.... In plaats van de dwergen komt, na eenig geroep uwer zijds, een treurig uitziende, eenzame man uit het duister naar voren. Hij heeft een cigaret in den mond en kijkt u zwaarmoedig aan.... Nog vermeent gij dat op n teeken van dien man, de beloofde .dwergen zullenioeschieten.... Maar neen.... ,hij schudt het hoofd.... fronst de wenkbrauwen en verklaart dat hij desno«>ds en wanneor gn uw wegen wilt achterlaten, over een dag of acht met de reperatie zou kunnen beginnen, .en dat u dan nog voorgaat bij andere»i. die ook al op de lijst staan. maar vanwege het vele werk nietwaar. en omdat het publiek begint in te zien dat ze nergens beter terecht kunnen. . Tja..ja.. En dit ig het oogenblik der vreeselijke ontnuchtering..... het moment. waarop de dozijnen dwergen van de advertentie plotseling voor uw geestes oog samenvloeien tot dien enkelen bedroefden en overwerkten man, die op u neerziet, moe en gebogen, terwijl gij, alles naar de belofte van de adver tentie, hadt meenen neer te zien. uit uw mollige kussens, op het nijvere volkje, dat de belofte ..service" tot een verkwikkende werkelijkheid zou ma ken .... Dit alles is mij overkomen. ... Ik kocht een auto.... een ontzettend < gecompliceerd monster, dat mij des ondanks genoegen verschafte, door dat ik niets meende te maken te hebben met de functie van al zijn organen, waarvan er desondanks een. wellicht door mijn schuld, weigerde.. Maar ook dit had ik niet gevreesd. alles doordat de belofte service" mij troost, snelle hulp en onvoórwaardelijken. bijstand voor de oogen had getooverd.... . ? Ja.... getooverd.... De practijk bleek anders.... en ik begin het begrip service te gaan zien als een. holle leuze.... een misbruikte heilbelofte en een commercieele kunst greep... . Scantie Doorzitten bij Wielrljden, Stukloop*» van Huid en Voeten, en Verbranden der Huid door de zon, verzacht men dadelijk en geneest' men spoedig, door onmid dellijk te behandelen met PUROL .Bi|Ap<xh.«B Drogisten -l l