t -1 - * t i! i p t! h ii, DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 AUGUSTUS 1929 No. 2724 SCHILDERKUNST door A. Plasschaert It MiiMrinii. III (ie /.outlt kunnen zeggen, dat er twee soorten curieuze, tl. i. in dit geval ..afzonderlijke" schilde rijen, etc. zijn. r\. die. waar een meester?, niét vun tien eersten rang, voor zijn doen ea door welke gelukkige omstandigheden ook een schilderij maakt, dat niet alleen verrast tusschen zijn overige werk maar dat tevens een goed werk is en 2°. die' schilderijen etc., die gewoonlijk meer historisch belang hebben in een ontwikkeling, en die dikwijls (d. i. omgekeerd) een verrassing zijn. dat bij zulk begin zulk eind kon worden. Zelfs zonder nader daar-'van de redenen op te geven, is het du f del ij k. dat het beheer van een museum ju deze zaken uiterst voorzichtig moet zijn. .ven uiterst karig in het aankoopen. wil de rang van het museum daardoor niet lijtien. Vooral moet dit het geval zijn bij de tweede soort tier curieuse schilderijen: ge ziet dit ook in de verzameling Konijnenburg's bij Kok. Deze verzameling heeft nog de veront schuldiging, dat ge zoudt moeten zeggen: Zij is een monographie in schilderijen van den schilder maai- welk museum in Holland is dat: welk is daar zelfs uitgebreid genoeg voor:- De alleen his torische belangrijke schilderijen (belangrijk in de ontwikkeling!) behooren uiterst zeldzaam te zijn in een museum, een groote voorzichtigheid is daar geboden, want de meeste kunsthistorici zijn beter historici dan kunstkenners; ze vallen dus gemakkelijk in dit euvel. MauveV schil derij behoort fot deze curieuze, vooral door de dieren er op behoort het daartoe. Wondt ge een afzonderlijke schilderij van dezen schilder bezitten, dan is daartoe veel meer aangewezen dat vroege met de drie koeien in een stal. bij wie een zeld/aam voortreffelijk handwerk is te waardeeren. Maar misschien is dat te wel geschilderd voorde Maagsche directie? liet schilderij van Briët behoort ook tot d e. schilderij waartegen de bezwaren gaan. Dit nummer US is allicht afzonderlijk door het onder werp . maar daarmee houdt alles op. Nummer Ho. K ever V schilderende Metzelaar iseentusschending. Het is natuurlijk een document en het nadert tot een schilderij; ge zoudt zeggen het kan hier wezen, als de verzameling verder beste, afzonderlijke Kever's bezitten zal. Willem Maris Noorweegsche schilderij (uit IStiS) behoort tot dezelfde soort. Maar waarom is hier niet een dier werken. waarin meer dan later een volledige schilderkunst een volledig klinkende kleur verwerkelijkte? (ik bedoel hiermee geen schilderij der allerlaatste). .lacob Maris' herdersjongen uit 1S(5S is merk waardig, en is een wezentlijk schilderij, (ie zoudt er tegen kunnen zeggen, dat de jongen er op nog anekdotisch is. maar de schildering van het land schap is van dien aard. dat een museum zulk werk bezitten kan. Tooi-op's zeegezicht is niet in de mate als de Jucob Maris belangrijk maar het geeft toch aanduidingen omtrent een periode. .Verrassend is nog in deze verzameling twee Zilcken aan te treffen, al schonk Dr. Bredius die ook. Eén Zilcken is overal genoeg ik begrijp dat daarom Dr. Bredius «leze twee- gaarne weg schonk. Sommige geschenken zijn opluchtingen voor je zelf; een felle houding tegenover cadeaux i» daarom voor een museum de meeste gepaste houding. En bezit de Haagsche directie daar voor altijd de nuodigc rugg kracht? Nieuwe Uitgaven Het Weekblad Handelsbelangen heeft ecu brochure inzake de ,.Nicuwe Ziektewet" doen verschijnen, waarin Mr. G. van Geest de rechten en verplichtingen van den patroon uiteenzet, uivt een toelichting voor werknemei-s. De Vereeniging van officieren van de Nederlandsche landmacht is de uitgeefster, in brochurevoeni, van de rede van A. van Natenburg, redac teur van Ik zal handhaven", over: De revolutionnaire inwerking in> maatschappij en leger, een ge vaar voor Nederland. Nederlandsche Handel-Maatschappij, N. v AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China, Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERELUIS. N ON-V A L EU R S in Uw Effectentrommel? Waarom leest Ge niet steeds het AMSTERDAMSCH EFFECTENBLAD Nederland's financieele d ag b l ad 135ste jaargang Proefnummers veertien dagen gratis O. Z< Voorburgwal 89, Amsterdam Tel. 32983, 33721, 32721, 43333. N. V. Rotterd. Hypotheekbank ' , voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 6.000.000 Verstrekt geld op eerste hypotheek Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Buik. Ged. Blerhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie t Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wflk, Mr. B. van Rossen). De Holl Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70, Ce Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimom van f 1000.-?op zake!{]k onderpand en onder borgtocht, met n pandgrving eener polis van levensvertekcrlng van gelijk bedrag, en verkoopt 5 'ó schuldbrieven in stukken van f 1000.?. 500,- en f 100.- tegen Beurskoers. STANDAARD HYPO T HEEK B ANK te ROTTERDAM Directie i Mt. H. H. C. CASTENDIIK. *n l. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Atgtm. Administratie- en Tenstkantoor 5 en 4^% Pandbr.tegen beorakoert uit. Abonneert U op De Vrouw en haar Huis" Prijs per jaar f 10 Franco p.p. f 10.75 Proefhr. op aanvraag l Mei begon de 24e jaargang Uitgave Van Holkema 6 Warendorfs Uitg. Mij. A'dam LEYENSVtRZEKERING MAATSCNAPPII Gunstige polisvoorwaarden Zeer billijke premiën. RNHEM DEAM5IÏEDM5CI1E Maatschappij van Levensverzekering AMSTERDAM» N. Spicgelstraat 17 SOERABAYA,Willemskade 3 Commissarissen: : Mr. Th. Heemskerk, H. Colijn, D. G. J. Baron van Heemstra, Mr. Dr. D. A. P. N. Kooien, Jhr.Mr. F. K. van Leanep, H. W. van Marie Jr., Mr. J. W. Ramaer. Savornln Lohman, Jhr. J. de Directie: Jhr. Mr. A. F. Savornin Lohman ? Verzekerd t Wiskundige Extra waarl Bijzonder gunstige verzekeringsvoorwaarden .000. ,000. ,000. No. 2724 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 AUGUSTUS 1929 De Wallstreet surprise door C. A. Klaasse D K actualiteit heeft de chroniqueur niet aan zijn zijde: in de meeste gevallen is hij bij de feiten minstens een week ten achter. Maar daartegenover staat het groote voordeel, dat hij argumenten en motieven rustig kan overwegen, alvorens een oordeel neer te schrijven. Hetgeen niet alleen nuttig is. maar ook gemakkelijk. Immers, ik kan nu met aplomb neerschrijven, dat het wel te voorzien was dat, na wellicht een voorbijgaande reactie de NewYorksche beurs, zich wel niet veel zou aantrekken van de verhooging van het disconto. Kn dat men aan dien maatregel door de New-Yorksche Ftderal Reserve Bank geenszins de consequentie mag ver binden dat de geldrente in Europa de beweging van het Amerikaansche disconto op den voet zal volgen. Zelfs zou ik immers van de eerste ontsteltenis bekomen zijnde kunnen beweren. dat het voor een goed waarnemer wel te voorzien was, dat niet lang na het bereiken van de fatale grens van Ds.ti milliard door de beruchte makelaarsvoorschotten aan de New-Yorksche beurs het dis conto naar boven zou gaan. Maar ik vrees, dat die stalling te doorzichtig is, en daarom wil ik haar bijtijds inslikken. Verwarring en i V e r running Want een ieder zal moeten erkennen, dat de diseontoverhooging tot ons is gekomen als een bliksemflits uit een onweerswolk, die men al geruimen tijd overgedreven waande. Vrijwel in de heele e.-rste helft van dit jaar in Februari en Mei was de verwachting het meest gespannen zou men een maatregel begroet hebben als een verbeide zij het dan geen welkome gast. Herhaaldelijk heeft toen de bui gedreigd, en veien beschouwden het als een laakbare zwakheid van de ..reserve"-autoriteiten dat het niet verder kwam dan: tanden laten zien en gebalde vuist heffen. En onder die critici waren vooraanstaande Amerikaansche financiers, als Paul 'Warburg van de Internationale Acceptance Bank. En daarmee staan wij meteen midden in het probleem van de rente in New-York. Ik zeg: rente in New-York. want veeleer moet men daarvan spreken dan van rente in de Vereenigde Staten omdat de beurs ongetwijfeld het centrum van de bewegingen der geldrente was. Ik kan de kwestie tier beurscredieten hier niet in extenso gaan be handelen. Meer dan zes maanden lang hebben financieele bladen en tijdschriften ervan volgestaan. Meer dan n geleerd betoog heeft het vraag stuk uitgelokt: de bekende Zweedsche professor Cassel kan er nog steeds niet over zwijgen. Behalve deze geleerde in zijn hart is hij wellicht van de wankelbaarheid van zijn stellingen al lang over tuigd zullen er nog maar weinigen zijn. die in ernst volhouden dat de activiteit ter beurze. wanneer die zich weerspiegelt in een ruimere finan ciering van fondsen met geleend geld. niet de nei ging heeft de geldrente te verhoogen. Kn zeker in Amerika waar ook een'groot deel der particu liere banken moeten voldoen aan wettelijke verplichtingen ten aanzien van dekking der deposito's. Waardoor niet elke verweerder i ny run dejiosito'fi kan leiden tot evenrediyc uitzetting der credietyevin!/. Afgezien nog van den psychologischen invloed der c^edietvraag, de grootere kassaldo's en de consump tie der beursspeculanten ! In Amerika althans was men vrij algemeen overtuigd dat de hooge rente aan de beurs was te wyten. Alleen was men het er niet óver eens. of maatregelen moesten worden genomen en, zoo ja.' welke. Toen Htrong in de Federal Reserve Board nog niet was vervangen dooi' Young (deze beide namen zijn niet symbolische. maar werkelijke namen) is de ruggegraat van dat college wel wat verkromd. Ntrong was een krachtige figuur; hij heeft fouten gemaakt^, grove fouten wellicht, maar zijn hand was vast, en in zijn beleid was een lijn, een rechte lijn te onderkennen. Sinds zijn verscheiden teert men maar wat voort op de oude axioma's. Ten aanzien van de beurscredieten heeft men gedreigd, eerst in heef vage termen, met het wapen der discontorente,, toen in nog vager bewoordingen met andere maatregelen", die men in Wallstreet interpreteerde als restrictie" van de credieten aan memberbanks. Maar daarbij bleef het. Totdat plotseling een ommekeer scheen in te treden. In de eerste maanden van het jaar hadden de Reserve-banken haar verlangens kracht bijgezet door te drijven in de richting van geldvérnauwing. Door verkoop van staatsfondsen en wisselmateriaal, en verhooging van de disconto tarieven waartegen bankaccept op de open markt werd gekocht, werd dat effect bereid. Sedert Mei echter was het tegendeel het geval. Driemaal werd het privaatdisconto verlaagd, en de reservebanken vulden haai- portefeuille accepten en staats papier wat' aan. * En nu de plotselinge disconto verhooging ! De motiveering welke de Board heeft gegeven voor de wijziging van zijn standpunt ten aanzien van liet verlangen tot verhooging van het disconto dooi de reservebanken van New-York (eenige malen werd aan deze. zoowel als aan de bank van het district ('hicago de toestemming geweigerd) is al heel karig. ..Teneinde de beschikbare middelen van het reservesysteem te handhaven" heet het. heeft men besloten den boeg te wenden. Onmogelijk is het natuurlijk niet. dat men eerst heeft willen' afwachten wat de zomer zou brengen, om tegen den herfst, wanneer in verband met de oogstfinancieringen groote geldvraag verwacht kan worden. stelling te kiezen. En in de laatste maand zijn de beurscredie*en. zooals gezegd, weer zeer sterk gestegen. Valt dwaling tut Inkeer'* Maar toch is er op n punt wel meer klaarheid gekomen. Aanvankelijk ging de eritiek hoofd zakelijk tegen de hooge beursrente die het crediet voor handel en bedrijf duur maakte. Maar meer'en meer heeft zich de visie gewijzigd. Men heeft ItujezU'» ilitt (Ie beuracredieteH in hooi/e mate tl<> sleedt! toextrootncndc n ie mee emissies deden sint/en. En dat dus de kapitaalsvoorziening aan de industrie niet uit besparing maar uit crediet werd bestreden. /oodat niet alleen dat crediet niet zoo maar aan de beurs onttrokken kon worden want het was in de industrie geïnvesteerd maar ook de stelling dat aan handel en bedrijf erediet werd onttrokken door de speculatie voor een belangrijk deel bezijden de waarheid was. Al had .ongetwijfeld, het beurscrediet de rente doen stijgen: maar niet ten laste van het bedrijfsleven ! En dit voerde tot het inzicht dat de industrie zooveel crediet in beslag nam. De sterke stijging van de herdisconto's bij de reservebanken werden ook aangevoerd als bewijs voor de grootere credietverleening aan de nijverheid, al was de draineering van de markt door ..open-markt-transacties" daarvan de voor naamste oorzaak, en al was feitelijk door'de groote goudimporten sedert den aanvang van het jaar het crediet volume eerder kleiner dan groot ei. De Amerikaansche discontopolitiek is was althans onder Strong's beleid niet vrij van aspiraties om zich te richten naar den graad van bedrijvigheid, remmend in haussetijd en stimuleerend in baisseperioden. Zou mou misschien daar de oplossing moeten zoeken? ff et doel van de dinriniiorfrlioni/inti sou dan niet meer zijn via rentererltHoyhiy en dalini/ der benrnrredieten (e -komen Intrentcrerl<iii<n</. tna«r hooije rente' zou het n ai/ent ree f de doel zijn. Daarbij komt nog een factor die voor die veronderstelling pleit. Al is de betalingsbalans in Amerika, door de sterke inkrimping van de crediet verleening aan het buitenland tengevolge van de bijzondere omstandigheden t>p de geldmarkt, sterk actief geweest Zoodat Ds. 300 millioen goud kon toestroomen de handel^beweging is in het tweede kwartaal minder gunstig geweest. Vooral'de invoer . van grondstoffen is zeer sterk gestegen. Wellicht beginnen de hooge prijzen in de V. S. zich reeds te doen gelden. En ook te dien aanzien zou de discontopolitiek als correctief kunnen gelden. Te meer mi men zich, door de sterke o^poHitic teyen de niemrc domotevoorsteUen. dlc k<inn ziet oiili/tititi. 'Of overigens het gewenschte resultaat bereikt zal worden is een vraag ! Het blijft natuurlijk bij gissing. Te meer omdat men tegenstrijdige berichten hoort. Het 'disconto waartegen bankaccept Wordt genomen zou niet verder dan tot 5{ % zijn verhoogd, dus slechts met een kwart procent. Waardoor dus de verhoo ging van het officieele tarief ten deele illusoir wordt! In zooverre is ook dit echter wel verklaarbaar omdat bankaceepten veeleer betrekking hebben op financiering van den internationalen handel dan op de industrie in het binnenland. Misschien heeft BEURSSPIEGEL llondvnlH». 15 .Yueucitut* D K «'fi-sti' npwiudiuK van lu-t nieuws der NewVorkscho discout«iverli(K»ging deed op JU Vrijdag het koerspeil aan onze beurs over de heele linie terngloopen. Xulks in anticipatie op de ver wachte reactie in New-York, die dan ook inderdaad intrad, en wel in nog veel sterkere mate dan men hier. blijkens de koersen waartegen op Vrijdag de Arbitrage en het publiek .\inerikaansche fondsen opnamen, had verwacht. Maar toen de koersen van Zaterdag uit \e\v-Vork hoogcr afkwamen was al spoedig alle leed vergeten, en de favorieten als Philips, en vooral Margarine Unie konden in het begin der nieuwe week weer flink oploopen. A l was op de volgende dagen toch de stemming wel wat verdeeld, zoowel in Amerika als hier. Omtrent het verdere verloop valt zooals trouwens altijd het geval is weinig te zeggen. Men weet niet wat «Ie reserve-autoriteiten met betrekking tot de beurscredieten op het oog hebben. Of men die wil be perken, dan wel of het slechts de bedoeling is verdere uitzetting te voorkomen, om nieuwe emissies wat te remmen, dat alles is voor ons ver borgen. Kn tenslotte valt nog af te wachten of zij hun doel, welk dat^ook ,zij. bereiken zullen. Maar wanneer werkelijk de conjunctuur (door belemme ring van nieuwe emissies en hooger disconto) wat geremd zou worden, dan zal wellicht de terugslag op de beurs niet uitblijven. Maar men vergete niet dat toen in H)2S driemaal het disconto werd ver hoogd, telkens dezelfde verwachtingen het hoofd opstaken. Kn de voorspoed in Amerika is steeds toegenomen. Al moet toegegeven worden dat van ."> op M°0 een flinke sprong is: en er is een grens. l'hilips blijft zich nog steeds in het buitenland roeren: vooral in Puitschlaml heeft .de vennoot schap in de laatste maanden naar verschillende zijden haai- belangensfeer uitgestrekt. Xa de kapitaalstransacties die eenigen tijd geleden plaats vonden met een tweetal bedrijven, de Lorentz A. C', die zich op telefoon- en radiogebied beweegt (en die de Philipsproducten voor afzet in Duitschhuid produceert) en de Oustav Karge.r-fabriek (die zich met de voortbrenging van werktuig machines bezig-houdt) is daaraan toegevoegd de IMiilektra A. (>. Uit juist opgerichte bedrijf (afgetakt van een bestaande fabriek voor muziek instrumenten) wordt door Philips gefinancierd, en zal ook dienstbaar gemaakt worden aan de accoustisclu- productie van de Philipsgroep. De tinproducenten loopen hier en daar nog steeds rond met ..stabilisatie"-plannen. Vooral de Kngelsche zijn er warm voor. en het schijnt dat de Bolivianen ook voor de plannen gewonnen zij n. Maar de Xederlandsch-Indische zijn weer het strui kelblok. In de gevallen van rubber en suiker is reeds gebleken dat. men in Nederland van samen werking en productie-regeling niet veel moet heb ben (merkwaardig is dat juist bij petroleum de Koninklijke sterk vóór reguleering is), en het zal bij de tin wel ook e venzoo blijken. Onze tinoiidernemingen staan overigens financieel bijzonder s.terk. en men rekent blijkbaar op een normaal en natuurlijk proces vau ninrktherstel. ? O. K de wensch om het de Bank of Knglaud niet nog zwaarder temaken dan deze instelling het in de laatste maanden al had hier ook een rol gespeeld. Al trekt men zich in Amerika nu niet zoo heel veel van onze nooden aan. Maar dat de ontwikkeling van de credietgeving aan handel en bedrijf (rechtstreeks en via de beurs). naast het prijsverloop'en de invloed daarvan op de handelsbalans den stoot heeft gegeven om de rente te verhoogen lijkt geenszins onaannemelijk. Wat in Kuropa de gevolgen zullen zijn? Daar d 1 verhouding tot Amerika hoofdzakelijk dreef op de overthere voor beursgeld bedongen rente,, die veel hooger was zelfs dan het nu geldende disconto. wellicht niet zot) belangrijk. Al wordt de hoop, dat de komende herfst financieringen voor eengroot deel door New-York zullen worden verricht, veel minder gemotiveerd.' Of de Bank of Engeland het zal kunnen bolwerken? il. Schrijfmachinehandel (Alle merken vmnmf f Se.?.) COPIEERINRICHTING TEL. 83400 Wolvenuptr.ft-4 - Am*t*e&mm ..-)