DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929 No. 2727 l- . ' Radio en Grammofoon Een installatie voor beeld-uitzending Beeld-telegrafie en de pers door L. J. van Looi Een net over Europa EB heeft zich in ons land op radio-gebied een strijd afgewik keld, die slechts voor enkele ingewij den zichtbaar was. En wij zijn met de brokken blijven zitten !? Twee groote radio-concerns Telefunken en Philips hebben gestreden om den bouw van zenders in ons land. Philips heeft den slag half gewonnen. Het grootste deel der Kootwijksche zenders bouwt de Rijkstelegraaf zelf, zoodat Philips er betrekkelijk weinig aan heeft, maar zijn groote konkurrent Telefunken blijft er heelemaal uit. Toch had Telefunken in dezen strijd sterke troeven ! Waar het geval om ging? Om den bouw van een installatie voor beeldoverbrenging tusschen Kootwijk en Bandoeng, tusschen Nederland en Indiëdus. Een zaak van bijzonder gewicht voor handel en pers. En voor de industrie! Het draadloos over maken van facsimile's van stukken, die men anders per post moet ver zenden, bespoedigt het zakenverkeer aanzienlijk, en vat de pers de fotodienst ??een ontzaglijk hulp middel in een goede beeldtelegraaf zou hebben, behoeven wij niet na drukkelijk te betoogen. Een krant in Indiëzou daardoor niet alleen op nieuwsgebied gelijk kunnen staan aan een Hollandsch blad, doch ook de fotopagina, die voor de Hollanders in Indiëvan nog veel meer belang is, dan. voor ons in het moederland, zou even aktueel kunnen zijn. De industrie, die thans soms een maand oponthoud heeft bij het be stellen van een machine-onderdeel, omdat men genoodzaakt is een teekening ervan per boot naar Holland te .sturen, zou zulk een teekening thans per radio kunnen verzenden. Enfin, iedereen, die met Indische toestanden te maken heeft, kan voor zijn eigen interesse nog tal van gelegenheden opnoemen, waarbij de radio voordeel boven de tegenwoordige methode zou bieden. De beeldtelegraaf met Indiëkomt er niet! De eenige werkelijke goede bceldtelegraaf-installatio is die van Telefunken-Karolus. Dit systeem heeft op alle andere systemen zooveel voor, dat er eigenlijk niet over gedacht behoeft te worden om naar iets anders om te zien. De zaak lijkt dus nogal gemakkelijk: men bestelt bij TeleHet beeld-telegraafnet van Europa funken een installatie. Maar voor die beeldtelegraaf heeft men ook een radiozender noodig en Telefunken was wel bereid om zijn beeldtelegraaf te leveren, mits er de zender bijgeleverd kon worden. En daar zaten wij midden in den strijd, die afliep met de .verlegenheidsverklaring van de Rijkstelegraaf, dat er zoo'n groote behoefte niet was aan een, beeldtelegraaf-verbinding en dat de rest van de zenders in eigen beheer zouden worden gebouwd. Zónder nu verder in te gaan op de behoefte", wil ik toch wel even een en ander vertellen omtrent het net van beeldtelegraaf-verbindingen, dat reeds over Europa is gespannen. En over Japan. Van het Europeesche net geeft het kaartje een goed over zicht: Duitschland, Frankrijk, Enge land, Zweden, Oostenrijk en Rusland zijn er in opgenomen. Ons land, dat er zonder veel moeite in zou kunnen worden vervat, valt er buiten. In hoeverre dit met monopolie-kwes ties samenhangt, weet ik niet. Speciaal voor de pers in ons land is deze toestand onpleizierig. Ons land is daardoor altijd een slag achter. Hoe belangrijk dat voor een krant kan zijn, wordt het best geïllustreerd aan het beeldtelegraafnet van Enge land. In de eerste plaats moet worden opgemerkt, dat het Engelsche net Duitsch fabrikaat is de Engelschen zullen er ook nog wel eens een oogenblik over hebben gedacht, al vorens zij daartoe overgingen. Het ging ietwat makkelijker dan voor de Holland-Indië-verbinding, omdat het niet over radiozenders ging het beeldtelegraafnet maakt namelijk ge bruik van de bestaande lijnverbin dingen. Alleen het gedeelte BerlijnMoskou geschiedt draadloos. In Engeland zijn onderling ver bonden de bureaux van de Daily Mail" in Londen en Manchester, de .,Daily Mirror" in Londen en Newcastle, terwijl deze beide kranten ook met elkaar weer verbonden kunnen worden. De Daily Mirror" heeft bovendien in Glasgow nog een filiaal, dat in dezelfde leiding is opgenomen. Verder zijn nog met elkaar verbonden de bureaux van de Glasgow Herald" in Londen en Glasgow, en de bureaux van de Daily Chronicle" in Lpnden en Leeds. Al deze installaties staan weer in verbinding met Parijs en Berlijn. Ook in Japan is het net voor de pers ingericht. Er zijn mee verbonden de nieuwsbureaus van de NipponDempo-maatschappij, die in Tokio een zender heeft staan en ontvangers in Nagoya, Kioto, Osaka, Okoyama. Hirochima, Moyi en Fukoaka. Een tweede net is ingericht voor de Asahi-bladen in Osaka, Kioto, Nagoya en Tokio. De apparaten zijn door al deze installaties geworden tot standaard modellen, zoodat eventueele ver nieuwingen niet veel tijd kosten. Niets is er meer, dat aan het labo ratorium herinnert, zelfs de reklameonderschriften 'in de Engelsche bla den : per beeldtelegraaf overgebracht" vindt men niet meer onder de foto's. De electrisch overgebrachte foto is een gewoon hulpmiddel van 'de pers geworden, evenals de telefoon en de telegraaf het al jaren zijn. Slechts Nederland blijft er voorloopig van verstoken. Nieuwe uitgaven De Vereeniging Nederlandsch Fa brikaat," overtuigd van het groote belang, dat er in is gelegen het op groeiend geslacht ook eenigszins een denkbeeld te geven van wat de Nederlandsche 'industrie beteekeiit, heeft een spel ontworpen, genaamd ..Een reis door Nederland", dat verspreid wordt in samenwerking met oen veertien tal fabrikanten, die op het spel zijn vermeld. Dit spel is in het bijzonder gedacht om te worden gespeeld door kinderen van ongeveer K tot 12 jaar, De oplage, van dit spel bedraagt exemplaren. V.KOSSEM' POLROGER&C^ LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM TELEFOON door Cel 2 Juffrouw, met den P'tit Caporal", als je blieft! ~ ~ ' * ? ???**????*??***??????*??*?« Verkeerd verbonden ? Maar juf frouw !.... Ik spreek toch met het Plein? Met Defensie"? En weet u dan niet wie de P'tit Caporal" is? Nourri dans Ie serail, en dan niet te weten.... Weet u dan ook niet dat hij het in Kampen tot korporaal gebracht heeft? Krijg ik hem dan van U? Met Ie P'tit Caporal"? Fameus, dank u ! En u ? En hoe bevalt het, zoo temidden der uniformen, in een gekleeie jas? Nette kerels, wat? Echte Snorrebaarden ! Zoo moet Napoleon zich ook gevoeld hebben te midden van zijn grenadiers. En heeft er nog geen enkele het beroemde woord van Cambronne tegen u gezegd? Heusachtig! En heeft u h»-iu bevorderd? Och eigenlijk niet vt»el bij Kon dei's. U heeft een paar weken geleden ons verrijkt met drie vice-admiraals. Als debuut vond ik het voor een burger-minister gewoonweg schit terend. Een vergrijsde ijzervreter had het u niet kunnen verbeteren. Wel verdorie, zijn wij een volk van zeelui, ja of neen? We zouden het soms wel eens gaan vergeten en zulke benoemingen houden het volk wakker! Precies, Korporaaltje. Na de drie .,vice", hoop ik dat u met zes 'volslagen admiraals komt. Een bezwaar? - Hebben we nu wel drie viceadmiraals maar geen vloot? i Zoo iets als een Zuid-Amerikaansche republiek? Het pontje van het Rokin wordt eerstdaags opgeheven, kan dat soms.... Maar is het nu absoluut noodr zakelijk dat een vice-admiraal wn schip onder zijn voeten heeft? Ze schieten het tegenwoordig toch maar onder hem weg voor dat hij weet van welken kant dtj vijand komt. , -'Precies ! En bovendien bevorder je er den wereldvrede mee, want hoe meer vice-admiraals en hoe minder schepen, hoe minder kans op oorlog. Een Napoleon had het je niet ver beterd en daarom P'tit Caporal''» niet versaagd ! Nog een paar van die hervormingen en heel het, militairism^ zit op .Sint Hele.ia. Pink op de naad! Da-da!! ' No. 2727 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929 /% ? .. Studies van Ijsberen .* In de Rotterdamsche Diergaarde door Dr. K. Kuiper Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door H. Verstijnen XII. IJsberen IN het verleden jaar verschenen boekje van Paul Eipper: Tiere sehen dich an, dat het resultaat is der jarenlange, liefdevolle waarne ming van dieren in gevangen staat door een niet zoöloog, niet psycholoog, niet journalist, doch alleen maar dierenvriend, komt een kort schetsje voor van een ijsbeer, die vrij" gelaten in het ruime en moderne ijsberen verblijf van het Münchener Dierenpark, dag in dag uit niet anders deed» dan zes stappen vooruit, zes achterwaarts op hetzelfde plekje, zooals hij door een jarenlang verblijf in een nauwen kooiwagen van een rei zende menagerie gewoon was ge worden. Het dier had naar hartelust over de rotsen kunnen klauteren en zich in het water kunnen werpen om daar te duiken en te zwemmen, maar was daartoe niet meer in staat. De opsluiting van jaren had het dier gemaakt tot een krankzinnige die zelfs zijn, voedsel niet meer vond, wanneer het niet in zijn onmiddellijk bereik werd neergezet. Dit bewegings-automatisme, waar van. Eipper een extreem en pijnlijk geval beschrijft, is intusschen een van de meest opvallende verschijnse len bij beren in gevangenschap en men vindt het tot zekere hoogte bij vrijwel alle beren, of ze nu in een kleinen kooiwagen, in een ouderwetsche dierenkooi, een nieuwerwétsch dierenparkverblijf of zelfs in de vrije natuur worden waargenomen. Men ziet het bij olifanten ook vaak, dat ze voort durend met den kop staan te slingeren zonder van de plaats te komen. De aanleg tot zulke dwangbewegingen wordt natuurlijk door een opsluiting binnen enge grenzen versterkt en ik zie dan ook met weemoed hoe onze jonge ijsberin soms tijden achtereen kan staan te martelen. '* * . ...?..-.. ? * ? , . . . 't Is bepaald roerend zoo netjes, proper en ^ huiselijk onze ijsberen wonen ! De vroede vaderen die deze woning lieten bouwen voor dieren die geboren waren diep onder de sneeuw van het Noordpoolgebied, en in hun eerste jeugd achter hun moeder aan de jacht beoefenden op zeehonden, jonge walrussen en visch, maar zich ook',wel te goed deden aan gras en ander plantaardig voedsel, om van het opsmullen van de noodrantsoenen, in een. of andere poolreizigershut achtergelaten, maar te zwijgen, onze voorgangers gingen zóó ver in hun angst dat deze bewoners van het Hooge Noorden de zonnewarmte niet zouden kunnen verdragen, dat ze een hechte overkapping over de heele kooi lieten maken. Met het keurige symmetrische baksteenen ,huisje op den achtergrond en het rechthoekige cementen zwembassin in het midden, dat door een precies in het kruispunt der diago nalen van boven er in spuitende waterstraal gevuld wordt, is dit ijs beren-verblijf, een bewijs van onze oud-hollandsche degelijkheid en zin delijkheid, maar tevens een tergend voorbeeld van een systeem dat men twintig jaar geleden al niet meer had mogen toepassen. Want toen had men al behooren te beseffen, wat nu ieder denkehd mensch wetet, dat men een gevangen dier zooveel mogelijk bewegingsvrijheid in een min of meer natuurlijke omgeving moet laten. Mist een dier, in casu een ijsbeer z'n vrijheid nu wel zoo heel veel? Bewust geloof ik zeker niet, en ook objectief gesproken vermoedelijk niet, want de meeste ijsberen leven lang in gevangenschap vijf entwintig tot dertig jaar?en zoolang ze nog niet te bedaagd en bezadigd zijn behooren ze tot de levendigste en meest speelsche dieren. Nu en dan zijn ze zoo taai" dat men ze bij toe neming der seniliteitsverschijnselen wel eens het genadeschot moet geven, getuige de oude ..Sanf' van den Londënschen dierentuin. i Vreemd is het dat een dier met zoo'n goed aanpassingsvermogen ' aan d gevangenschap zich in dien staat bijna nooit voortplant, of beter ge zegd zeer zelden zijn jongen groot brengt. Van ons vroegere ijsberentrio brachten de wijfjes geregeld jaarlijks een paar jongen voort, net witte ratten of niarmotten naar de grootte, maar ouder dan een paar weken 'zijn ze nooit geworden. In Amsterdam heeft er geloof ik eens een den aanvalligen leeftijd van een half jaar bereikt. En een jaar of acht geleden berichtte' do dierentuin 'in New. York uitvoerig, hoe men er daar in geslaagd was de' bjjjrin, er toe te brengen haar jongen niet te verwaarloozen, of dood te bijten. Strenge afzondering, volkomen rust en zeer gedempt licht zullen we moeten geven als we kans willen hebben op even groot succes. Voorloopig is onze Diergaai'de daar op nog niet voldoende ingesteld. Trouwens het productieve ijsberentrio van vroeger is nu vervangen door een nog jong paar. Toen het eene wijfje op 31-jarigen leeftijd was overleden 't zal me dat altijd herinneren, omdat het de eerste maal was dat ik oin te zien of het dier nog leefde, in de donkere nachtstal binnentrad werd de verstand houding tusschen het achtergebleven paar van middelbaren leeftijd er niet beter op en op een kwaden dag vonden we het wijfje met een ernstige buikwond, waar haar gemaal debet aan moest zyn. Van een werkelij ken aan val hadden we te voren niets bespeurd, alleen van gebrom en gedreig, steeds gevolgd door een strategische terug tocht van het wijfje. Tot zekere hoogte is het verloop van deze ijsberentragedie iets ongewoons voor zoover onze kennis van de berenpsyche gaat. Wel weten we dat een beer op rijperen leeftijd onbetrouw baar wordt en we kennen, bijv. uit de levendige beschrijving van Hornaday in zijn Minds and Manners of wild animals. het gedrag van een volwassen ijsbeer tegenover een nieuw wijfje dat hem als gade was toege dacht, maar zulk een ..zware mishan deling den dood tengevolge hebbend" bij een berenpaar, dat elkaar bijna twintig jaar kende, daarvan had ik nog geen voorbeelden gehoord of ge lezen. Hornaday's waarschuwende er varing heeft ons dan ook doen be sluiten onzen twintigjarigen man van de hand te doen en een jong nieuw paar in de plaats te koopen. Op zich zelf stelt het verkoopen van een dier ons telkens gewetens vragen. Geen handel kan zooveel aan leiding geven tot misleiding dan dierenhandel of het moest misschien kunsthandel zijn. Maar naast de hoognoodige oprechtheid is in dezen handel ook nog sentiment noodig. Men kan en mag niet onder alle omstandigheden een dier verkoopen. zelfs niet al licht men den kooper volkomen in. Voor men daartoe overgaat moet men somtijds de noodige zekerheid krijgen betreffende de bestemming van het bewuste dier. Alleen toen op bevredigende wijze daaromtrent zekerheid was verkre gen, heb ik onzen great old man.die zeker nog een tiental jaren in volle fleur, kon blijven leven, naar een zusterinstelling in de U.S.S.R. laten vertrekken. Abonnementsprijs van DE GROENE" per jaar: Nederland f 10. Indië(Zeepost) 10. (mail). . 13.50 Argentini Belgi Duitschland Egypte Frankrijk jg fu50 Griekenland Oostenrijk Spanje Tsjecho Slowakije "c Zuid-Afrika Denemarken Itali Noorwegen Zweden c ? F^ O u 3 v o G «i £13.50 En nu genieten we weer van de meest kenmerkende eigenschap van ijsbeer jongelui: hun speelschheid. Na tuurlijk is hij weer heer en meester. We moeten dan ook mot omzichtig^ heid zorgen dat hij haar portie niet ook nog zich toeëigent. Dat voer bestaat hoofdzakelijk uit brood. Af en toe komt daar wat visch en gere geld een klein stukje vleesch bij. In den regel zijn ijsberen ook gek op gras en ander groen. De vroeger veel toe gepaste methode om ijsberen lever traan te voeren over het vleesch volg ik niet. Zij kunnen de noodige vetten ook vel uit koolhydraten samen stellen. Ik verbeeld me dat te veel vet huiduitslag bij hen veroorzaakt. Als ge dus onze ijsberen komt be kijken ze vormen in iederen dieren tuin een der groote punten van attractie kijk dan naar het dier en tracht de omgeving weg te den ken. . n H ?".' S iM