DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929 No. 2727 De Tiende Volkenbonds-Vergadering Oude en nieuwe gezichten. l»c Xederlandache Delegatie. IIANCiEMKNT de decor, dezelfde gezichten als in den Haag. maar een andere en zonniger omgeving", hoort men zeggen ??? maar heelemaal waar is dat toch niet. In Den Haag waren het immers alleen Duitschland en de vroegere Gealli eerden hier allo staten, die lid zijn van den Volkenbond. Werkelijk, bijna alle leden-staten tijn weer vertegenwoordigd. Een paar ZuidAmerikanen zijn als verloren zonen na lange afwezigheid weergekeerd. Wél kan men zeggen, dat men hier dezelfde gezichten ziet als vroeger. Maar het valt op, dat de Nederlandsche delegatie daarop een uitzondering maakt. De aanwezigheid van den nieuwen minister van staat, Colijn, is echter niet eene bijzonderheid. Zoozeer is hy hier als specialist bekend, dat zijn presentie aan de lange tafels, dit jaar, nauwelijks opvalt. Maar het is de zetel ingeruimd voor het plaatsvervangend lid, den oud-regent Raden Adipati Aria A. Djajadiningrat, lid van den Yolksraad van Ned. Indië, die onze aandacht trekt. Als met zijn benoeming een precedent bedoeld is en dat moet toch wel zoo zijn dan is dat een feit van het hoogste belang. En het beschikbaarstellen van den zetel evenzeer een daad van verstandigheid als de benoeming van den persoon. Genève kan het niet stellen zonder de ,.geaffilieerde" staten. MacDonald heeft dat in zijn groote rede, bijzonderlijk doelende op Egypte, duidelijk gezegd: Wij moeten beginnen met those nations" 'vertrouwen bij te brengen in het vestigen van recht en vrede door onderhandelingen en overeenkomsten, het vertrouwen in den .,Geest van Genève," om deze naties zelf in het tusschenstaatsch recht te laten deelen. De Britsche Dominions en Britsch Indiëzijn te Genève ver tegenwoordigd. Binnen kort zal ook Egypte er present zijn. De staatsrechtelijke betrekkingen tusschen Nederland en Nederlandsch Indiëlaten vooreerst nog geen zelfstandige vertegenwoordiging, en nog geen Volkenbondslidmaatschap van Ned.-Indiëtoe. Indiëdraagt dan ook niet bij in do kosten voor N,ederland, kusten die, wat betreft Volkenbon'l ;\verk in zake .hygiëne, opiurnhandel en den handel in vrouwen en kinderen, toch wel voor een belangrijk gedeelte ten bate van Indiëworden aangewend. Het is duidelijk dat in de toekomst ook te Genève de verhouding Nederland-Indiëzich anders zal gaan afteekenen. En daarom kan, als tijdelijke tegemoetkoming, de benoeming van een Javaansch Regent niet genoeg worden toegejuicht. Kr komt «chot in dr zaken. Macl>onal<rs groote rede. De Volkenbond bestaat, daar is geen twijfel aan. Het vorige jaar zag het er wel naar uit, alsof er niet zoo' heel veel van zou terecht komen. Men kwam in de verleiding om over pas-geplante boompjes te schrijven en al zulke fraaie, afge zaagde en hoopgevende beeldspraken meer maar laten we dat maar terzijde laten. Heusch, het zag er beroerd uit en het eenige waar men zich mee tevreden moest stellen was het juist gesloten Kellog-pact, dat wel heel veel moois beloofde, maar zich beperkte tot de plechtige declaratie en oprechte vredesverzekering, maar verder alles maar overliet, met stippellijntjes, om in te vullen., ? En achteraf bleek dat toch zoo dwaas niet, want er is dit laatste jaar heel wat ingevuld" in de open regels van het werkelijke, maar niet bestaande, vredèspact. Buitengewoon belangrijk is de toetreding van de Vereenigde Staten tot het Haagsche Hof om het nu maar eens foutief en duidelijk uit te drukken. De toetreding Van Amerika als Onderteekenaar van het Statuut van het Permanente Hof van Internationale ? Recht spraak heeft heel wat voeten in de aarde gehad en NV ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK HYR KAPITAAL BESCHIKBAAR DiptcriE h?5.J.VAMZU5T M"J.F.VERSTEEVEN er zyn in liet betreffende Protocol wijzigingen noodig. die door de diverse leden-staten iu deze Volkenbondsvergadering moeten en zullen wor den aangenomen, om aan de Amerikaansche wenschcn tegemoet te komen. Dat zijn echter -/aken van formeelen aard, die (gelukkig voor den lezer) buiten het bestek van dit artikel vallen. Intussehen al beteekent de toetreding tot het Hof heel veel zoolang deze toetreding plaats vindt zonder onderteekening van de zgn. facultatieve clausule, dus zonder dat men de Haagsche rechtspraak van te voren voor alle gevallen uitdrukkelijk aanvaardt, is dat toch maar half werk. Aan den anderen kant is het niet aan te nemen, dat de V.S. vooreerst nog verder zullen gaan. Maar Engeland wel. En niet Engeland in Engeren zin, maar het geheele Britsche Rijk. MacDonald heeft in zijn groote rede duidelijk genoeg gezegd, dat ,hij aan de vertegenwoordigers van de Dominions overliet om de verklaring af te leggen,die hij namens Groot-Brittanniëaflegde: de toetreding tot de beroemde facultatieve clau sule, zooals dan ook een dag later door Daudurand voor Canada werd gedaan. (Duitschland toekende , verleden jaar, Nederland een paar jaar geleden, Frankrijk heden.) De groote rede van MacDonald. die hij eigen lijk reeds in zijn pers-ontvangst den dag te voren had aangekondigd, beloofde veel ??en stemde misschien daarom wat te leur. Hij was begonnen met het opnoemen van de constructieve vorderingen van het Volkenbondswerk, prees niet alleen de betrokken naties, maai de groei van de vredesgedachte gelukkig met den uitslag van de Haagsche conferentie en noemde het Verdrag van Parijs den grondslag waarop verder gewerkt moest worden. Waar MacDonald's woorden aan den eenen kant te kort schoten aan electrische lading, aan sensationeel? actualiteit -?? zijn beweringen over de troebelen in Palestina waren slapjes. eigenlijk een stamelend excuus aan den anderen kant bleek hij in die vijf jaar van afwezigheid gewonnen te hebben aan nuchter heid en zin voor realiteit. Hij kondigde het vlootaccoord met Amerika aan. dat weer /»»u kunnen dienen als basis voor een uitgebreid verdrag. omtrent beperking der maritieme bewapening. Hou zouden dan de vroeger vastpeloopen besprekingen over dit netelig ? onderwerp weer mot gegronde hoop kunnen worden opgevat. Maar het belangrijkste van alles was het in het uitzicht stellen van de onderteekeuin^ tier facultatieve clausulo door de Dominions. Miet om het feit zelf. Maar omdat hierin het bewijs lag, dat de Britsche regeering de facultatieve clausule teekende nu ruydeHpruak met tic dotninitile regeèringen. Toen indertijd MacDonald met het ,,Protocol" kwam, het grootsche bouwwerk van verplichte arbitrage en verzekering tegen den oorlog had hij deze ruggespraak in zijn idealistisch enthousiasme verwaarloosd. Met fataal gtvolg. Verzekering, zich-binden. risico's op zich nemen, dat wilden de Dominions niet. Nu is er tenminste iets werkelijks bereikt. Kn de Britsche regeering komt zeker de eer toe, dit met de grootst mogelijke spoed volbracht te hebben. Eén maritiem pariteits-verdrag met de Vereenigde Staten en een behoorlijk begin gemaakt met vermindering der bewapening, een zich ge zamenlijk met de Dominions scharen onder do, nu dwingende jurisdictie van het Haagsche Hof, tegelijker tijd dat de Vereenigde Staten tot dit Hof toetreden* ' , Briand wees ook op den vooruitgang in het laatste jaar. En de toekomst achtte hij al bijzonder rooskleurig! omdat, na de Haagsche Conferentie, de laatste verschillen met Duitschland uit den weg konden worden geruimd. Nu in den Haag het doel bereikt was, behoefde hy niet met hangend' hoofd in de Assemblee verschijnen en konden beschikkingen worden getroffen, die Duitschland het vorig jaar in uitzicht waren gesteld. Frankrijk teekende ook de facultatieve clausule. Een voornemen, dat dateerde uit de hoog gestemde dagen van het protocol, maar dat toen niet was uitgevoerd. > Waarlijk, het is niet gering! Mr. M. KAXN Genève, 5 IX 1929. J. B. BENNER 6 ZOON | PIANOHANDEL DEN HAAG 97 IJ PIA DEI mnnnn OKV18T1QP IOT HOFLKVKUANCUKi» N O O R D B I N onunMiiiiuuuiuiiwiuiiiiiiiiiiiiiiuiQiiiinuuuijmimiimtinuii ALIBI door Henrik Scholte Centraal Theater STELLIG zou elk onzer, die voor het mysterie der niet al te best functioneerend^suitedeuren van het Centraal Tooneel gesteld werd, meer'de methode van den niet al te snuggeren Inspecteur Davies gevolgd hebben, dan die van den Detective Oor lluys, achter wiens gulle bonhommie men niet zoo licht het ingenieuze spel van combineeren en deduceeren gezocht zou' hebben. Temidden van slofje-onder-spelende butlers en keukenmeiden, van suspect acteerende secretarissen en minnaars, ja zoowaar temidden van hoogstaande vrouwsper sonen het hoofd koel en het hart warm te houden, dat is een noblesse oblige, die men alleen van den directeur van het gezelschap verwachten kan. Oor Ruys' rol in deze wat langdradig uitgespon nen historie, meer novelle dan comedie, is noch waarschijnlijk, noch bijster interessant. Maar hij overgiet hem met al de mayonnaise van zijn theaterhart en wij eten het. Zonde wellicht om te bekennen: maar met smaak. Originaliteit is aan dit moordspel vreemd, uitge zonderd de wijze waarop gebruik gemaakt wordt van een nieuwmodisch kantoormeubel, dat een doorgefourneerde misdadiger als zeker heer in dit stuk zeker niet aangewend zou hebben, indien het fraaie brio van Nico de Jong niet dien neusklank gehad zou hebben, die hem voor automatische reproductie geschikt zou maken. Maar zijn zulke detective-geschiedenissen er niet om ons door onwaarschijnlijkheid te amuseeren en langzaam in slaap te wiegen ? Wat dit stuk juist op het pxint was te doen. toen Cor Ruys. tnet l'ijne assistentie van Louis d« Bree, zijn groote scène ..neerlegde", waaraan zelfs het geaffecteerde spel van Dolly Bouwmeester k'een schade deed. Hij verdiende de bloem, die hij zichzelf tot slot Kaf. r AAN DE ALLERHOOGSTE EISCHEN VOLDOEN DE SPECERIJEN GEÏMPORTEERD, GEMALEN NVERPAKT IN BUSJES DOOR: ALBERTOADERS& DEN HAAG Nieuwe Uitgaven ? .?Charles .M. Schwab, Tien geboden van hei' Succes. Uitf/. van het nutandblad .S'uece*" Den Hnnff. Fundamonteelc voorwaarden om in. het leven?-. vooral in het zakenleven vooruit te komen zijn hier tot een formule van practische beteekenis verwerkt. Deze is afkomstig van Ch. M. Schwab, den man, die zich in den recordtijd van zes jaar opwerkte van gewoon arbeider tot Staalkoning. In Amerika willen blijkbaar velen het voetspoor van den grooten man drukken: 18 millioen van deze boekjes zijn er verkocht. Ook in Duitschland wordt het veel gelezen. De vertaling en typografische verzorging zijn zeer goed. . Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. +? ?? M DEN HAAG *?.???? AMSTERDAM - ARNHEM Verhuizingen peïAuto^t'rein No. 2J2J DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929 SOVJET RUSLAND door R. Stenhuis OVKH de ekonomisfhe problemen van het revolutionaire rijk in Oost-Kuropa. verscheen onkele maanden geleden een bwk vuu de hand van A. Jugow, dat ongetwijfeld een der meest volledige werken is, dat den laatsten tijd over Htisland is uitgekomen. De door Jugow beleden en verdedigde inzichten <'M opvattingen deel ik niet. Maar ook hij die in dat zelfde geval verkeert, zal uit het boek van Jugow kunnen leeren. en een juister beeld van het ekonomisch leven der Sovjet L'nie hebben gekregen. Jugow staat vijandig tegenover de politiek en tegenover de ekonomische opvattingen der Russische kommunisten. Hij is van oordeel, dat het socialisme, dat een socialistische ekonomie, in Rusland onmogelijk is. Het ^.bolsjewistisch expe riment is, naar zijne overtuiging, tot mislukking gedoemd. Jugow heeft echter niet allereerst of uitsluitend dat materiaal verwerkt en gepubliceerd, dat de juistheid van zijn these bewees. Hij verwerkt het materiaal uit officieeleSowjetiiitgaven en uit vaktijdschriften. Is dat materiaal betrouwbaar? Jugow zegt daarvan: ,.De ervaring leert, dat bij de eerste de beste krisis ?de tendentieuze mededeelingen der statistiek gestraft werden, dat de statistische waarheid in <le nietsontziende polemiek van de bestuursorganen en de sowjetpers werd blootgelegd. Veel waardevol en vaak volkomen objectief materiaal is in de ?ekonomische vaktijdschriften te-vinden." In de twee eerste hoofdstukken behandelt de schrijver de ekonomische en sociale samenstelling van het Russische rijk van voor den oorlog, hare ontwikkeling gedurende; den oorlog. Hij geeft hier een kort. treffend beeld van het gigantische gebouw dut Rusland in elk opzirht is. Wij zien hier het beeld van een groot agrarisch rijk met slechts enkele iudustriëele centra als .spaarzame eilanden in een wijde oceaan. Van de 170 millioen zielen tellende Russische bevolking woonde in 1014 nog slechts 1S.:{ pt't in de steden, S 1.7 pCt. op het platteland. Op het Russische platteland, dat, anders dan het Neder landsche, vrijwel verstoken is van alle organen en middelen der beschaving. Xa deze twee hoofdstukken volgt een schitteren de schildering van het ekonomische leven gedu rende, de periode van het oorlogskomnumismc. Ik meen. dat Jugow hier te weinig oog heeft voor politieke noodzakelijkheden. Terecht verwijt hij de kommimisten. dat het regiem der allereerste jaren allerminst uitsluitend te danken is aan den oorlogstoestand waarin Rusland door den burgeroorlog verkeerde. Het volstrekte kommvmisme van die jaren steunde ongetwijfeld mee op de utopische gedachte, dat het socialisme op korten termijn door middel van regeeringsdekreten kon worden gesticht en gevestigd. Maar sterker dan die gedachte was de politieke noodzaak, Een andere politiek zou de macht der .Sovjet hebben ondergraven, Jugow komt, na het volkomen verval gedurende die eerste periode te hebben geschetst, tot een uiteenzetting van de ontwikkeling, ingetreden na de invoering van de nieuwe ekonoomische politiek, deN.E.P. Het zijn de cijfers die hij daarover verstrekt, welke de gedachte wekken, dat Rusland inplaats van naar den ondergang, met kracht igen tred marcheert naar het herstel. Onder het oorlogskoramunisme was de produktie teruggevallen tot op 17 pCt. van die van 1913. Hoe is het nu? Jugow zegt van de<N.E.P.: De invoering der Nieuwe Ekonomische Po litiek" was een gekompliceerdëen langdurige taak. Het heele jaar 1021 en den aanvang van het jaar 15)22 toonen oen haastige omzetting van het 'geheele ekonomische leven." VAM HELLES ? TABAK IS De ineenstorting van het burgerlijk blok Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh, Braakensiek niiiiuii.'wn Van onderen .... / Ken gekompliceerd'e en moeilijke taak. Wat hebben de Russen nu in de zes jaren welke sindsdien verliepen, bereikt? Déoovloj.?! de revolutie, de burgeroorlog en d»» diktatoriale. gewelddadige onteigening, hadden een volslagen desorganisatie gebracht, welke voor de produkt ie het volgende resultaat had: Brutoprod. (vooroorlogspr.) Aantal ,\rb. Rubel in procenten absoluut in proc. HU S 100 121 Nederlandsche Munt HolUnd't bette 10 cent* 1913 1910 1917 1920/21 5.021.000000 H.S31.000000. 4.H44.000000 981,000000 17 2.51S.000 2.920.000 3.024.000 1.480.000 101» 100 113 111$ o t In sommige takken van productie heersehte vol komen stilstand. De spoorwegen waren vrijwel geheel vernield. In de periode van den burgeroorlog werden 20000 K.M. van het spoorwegnet, 4500 spoorbruggen, honderden werkplaatsen, duizenden K.M's tele graaf- en teJephoondraden beschadigd of vernield. Wat is daaruit geworden ? Jugow geeft de volgende tabel: Industr. produktie in 1927/28 in pCt. van absoluut 1913 Kolenindustrie .37.100000 t. 128.4 Naphtaindustrie .... 10.190000 t. 110.0 IJzerindustrie , «5.129000 t. (HJ.5 Metaal verwerking ...... 2.990000 t. H5.2 Katoenindustrie 2,74 milliavden M. 94.5 Suikerindustrie ........ 1.593000 t. 09.0 Hij konstateert dan ook, dat, bij het einde van de eerste l O-jarige periode van het bestaan van den Sowjetstaat de omvang der industriëele produktie gemiddeld den vooroorlogsStand heeft bereikt.'' Jugow behandelt dan voorts het probleem van de verhoudingen en betrekkingen tusschen indus trie en landbouw. Het is knap werk. Zijn beschouwingen over de beteekenis van het monopolie van den buitenlandschen handel, lijken mij te kort te schieten, terwijl zijn beschouwingen over deVPlanwirtsehaft" hoe instructief en interes sant zij mogen zijn. naar mijn opvatting te veel vergeten, wat de Russen reeds hebben bereikt. Ondanks deze tekortkomingen ware het te wensehenjdat het boek vele lezers vond. ! i; '~\i! i, OEN HAAG AMSTERDAM ROTTERDAM SA M O A FIJNE COCOS KARPETTEN 1.2S x 1.80 O 75 METER e: 1.40 ? 2.00 8.85 1.80 * 2.40 13.75 GROOTERE MATCN NAAM VERHOUDING