DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929 No. 2727 Tikblaad j es door Dr. R. Feenstra K\vak-l»lovitiJ(l|icrk EKXlCïE jaivn gclt'don ben ik uit journalistieke curiositeit cviis naar het spreekuur gegaan van een meneer, die groot op zijn geëmail leerde firmasdiild had staan: psy chopaat. In de wachtkamer hingen een paar diploma's vnn iiotorische zweiidel-universiteiten, die niet zoo ver gingen als het deurschild; want zij spraken van psychologie "-kennis van den gediplomeerde. De psychopaat, een bonhomme met een witten jas, quite ft doctor, vond dat ik te veel koolzuur in mijn bloed had, wat gezien de diffuse klachten ett het diffuse ziektebeeld nog niet zoo ohne was. Men kan dagelijks echte dokters erger zien komediespelen. Alleen in zijn gris naar den rijks daalderbon honorarium was hij be slist ondokterlijk ? hoewel die de deftigheid ook wel kwijt zijn op dat punt. Hierin was hij volmaakt ..psy chopaat." De man had zijn wachtkamer vol; kleine mensch jes, met oogenschijnlijk meer groote dan kleine kwalen. Als hij ze allen zulk een suggestief populairen raad als in i j heeft gegeven, heeft hij zijn geld aan hen verdiend. Want mij adviseerde hij om tegen het teveel aan koolzuur in mijn bloed: een tcmiu aan zuurkool in mijn maag te stoppen. Men moet meer dan een psyeho<* paat zijn, om. óp het lumineuze idee te komen. Diéetverbod: zuurkool. Toen ik vertrok ging weer de' bel; de negende in de wachtkamer; en ik vroeg mij af, hoe dat in Amsterdam zoo toe kon gaan en in hoe vele huizen het zoo ging. liet antwoord heeft mij dezer dagen een Berlijnsch journalist ge geven. De ontwikkeling van de moder ne kwaksytemen en de maatschappe lijke penetratie gaat immers in alle ?cultuurlanden vrijwel gelijk op. Welnu: de cijfers voor Duitschland zijn op het oogenblik aldus: voor veertig jaar was er n spreekuur? kwak op twintig artsen. Op het oogenblik is de verhouding 1:3. Er zijn 18.000 Kurpfuscher in Pruisen en bijna 50.000 in het ge heele Rijk. Bij zulk een getal spreekt men reeds van een stand, van een productieve groep in de volkswel vaart. Bij zulk een aantal kan men niet meer negeeren; niet meer keeren; slechts. ... accepteeren. Men stuurt niet meer den recher cheur op een dergelijk leger af, of ,een of anderen inspecteur der Volks gezondheid ; hoogstens een compag nie Bijksaccountants, om bij de aan gifte der belastingfpramlieren n handje te helpen. , Toen ik bij mijn Psychopaat weg ging bij den man, die dat met letters van 8 c.M. hoogte op zjjn LINCOLN de meest volmaakte wagen JAN LIMBAGH- Haarlem deitrschihl had naïevelijk: dit staan, toen dacht ik is het summum. Alle magnetiseurs, nrologen, herbologeii zijn hier geslagen, liet Staphorst erboertje is er een overleefd fossiel naast. Aanpassing moet er wezen. Met een woord als psychopaat moet men de mensehen doodslaan; en zoo zij niet doodgeslagen willen worden: vertrouwen inboezemen, wat tegen woordig op elkaar lijkt. De Jierlijnsche collega leert mij, dat mijn onschuldige psychopaath nog geenszins het summum was. Er is veel meer sorteeriiig in kwaks dan in gewone artsen. De officieele weten schap mag ook af en toe als de regenboog van kleur verschieten; werkt vandaag meer met hormonen, morgen met zeewater-injecties; keert overmorgen ,tot de alcaloieden terug blijft beginnen mot rhabarber en eindigen met morphine; zooveel dis persie, zooveel verwröngenheid als er in den kwakregenboog zit, kent zij.... niet. Daar zijn: iridologen, die uit hot regenboogvlies de ziektes aflezen; odologen, chiropractici; aanhangers van ruggograat-massage, van bio chemie, die samen kleine duizend opbouwzouten hebbon gedicht van Komplex-biochemie zelfs. Er zijn vingernagel-diaguostiei, iiekhaar-diagnostici. die met n nekhaartje alles van U af weten; zelfs ,, IosenknopfDiagnostiker", aan wien het voldoen de is een veelgebruikten brockskiioop in te sturen; en het pakje kruiden volgt onder rembours. Er zijn navel-diagnostici. die aan den navel al je kwalen onderken nen. En al die specialisten, ook in bizarre vakken, zooals: psycho-physica, astropathologie. Po-Ho-gezondheidsleer. Exanthemie, Odchemie ? zien zoodra ze wat toeloop hebben, meteen concurrentie naast zich op duiken. Zóó kun je je blijkbaar niet specialiseeren in het vak van kwak, of je broeder-hopder heeft het door ??en wil je voor. Een heelc aparte kwakstrooming is wel die der Bicserdisten. Bicserdy is een uit Hongarije afkomstigen slager. Hij leert dat God den menschen een ideaal genees- en heelmiddel heeft geschonken, dat zelfs de Bezwjngung des Todes" mogelijk maakt in den ui, Allium sativum. ? In het voorjaar drie weken vasten of nagenoeg vasten; en de rest van het jaar van het leven n doorloopende hutspot vreugd maken. Biscerdy is aan zyn zesde vrouw en aan zijn vierde auto in drie jaren practijk. Welke gewone dokter doet hem dat na? Weiszenberg, diétoekomstige zie ken reeds beter maakt d.w.z. cliënten geschikt om a.s. ziekten te weerstaan, met een minimum on behagen, is in zekeren zin nog zijn overtref f enden trap. Al is zijn vak makkelijker. Men komt zoo geleidelijk bij kliekjes-kwakken, met dogma's behept: mystisch-universeele, zooals mijn Berlijnsche collega ze bestempelt. Maar al, dat mystisch-universeele streeft naar het iudusfcrieele; het geld in het laadjesachtige-reëelé. Voor veertig jaar 20 : l; thans 3:1; morgen l : 1. Wachter wat is er nog van den nacht ? KIES VOOD UWE WDONINDKHIING <SfiKSS5gS!6ea> TE 005TCRBEEK STEUNZOLEN n«T OPSTAAND»! l HERSTELT O O.A. O.2.VO B. Westenburg P. C. Hooftsteaat 19 heeft zijn Pianolessen hervat. Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., H ET koopen van wijn is een kwestie * van vertrouwen. Wendt U daarom tot solide wijnkoopers met veeljarige ervaring en goede reputatie N.V. Hoogewerff, Chabot 6 Visser's Wijnhandcl Den Haag Rotterdam Arnhem Opger. Ao. 1833 HOTEL..VELSERBEEK" VELSEN (bij de Pont) Gemakkelijk te bereiken per autobus en Electrlsehe Spoor. Schitterende omgeving Groot Terras THEESCHENKERIJ LUNCH DINER SOUPER Het geheele jaar geopend. Tel. 504 G. L. v. TOOMBERGEN. N*V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG - AMSTERDAM BOEKENKASTEN Koldewey 8 Corbière Leidschestraat 30 - Amsterdam Specialiteit in: Wiegen en Kinderledikanten WeiERAHDERöZn. WIJNHANDELAREN Amsterdam, Arnhem, Hofleveranciers Hoofdkantoor: Binnenkant 25» Amsterdam INTERC. TELEFOON 40389 Prijscouranten worden op aanvrage gaarne toegezonden VOOR EXPORT SPECIALE CONDITIËN iWONlN6»NRlCHTlt16?N. ? No. 2727 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929 Wetenschappelijke Varia Distributie van volmaakte lucht door Dr. P. van Olst WIJ zijn el' aan gewend geraakt dat allerlei, voor een beschaafd mensch onontbeerlijke stoffen uit een centraal punt gedistribueerd worden naar de verbruikers. Alleen een verblijf buiten de centra der beschaving, brengt tot ons bewustzijn dat water ook nog wel moeizaam opge pompt moet worden met een kreunende keukenpomp inplaats van uit een kraan te spuiten, die aan een leiding zit, waarover een leek verder niet nadenkt (hoeveel Amsterdammers weten procies tcaar het drinkwater geperst wordt in hun waterleiding?), en dat eten ook nog wel gekookt moet worden op houtvuur of op petroleumstellen, in plaats van op gas, dat ook al weer uit een leiding komt, waarvan men de finesses niet behoeft te weten. Zoo krijgt men van allerlei in huis door buizen of geleiddraden, warm water, electriciteit, kamerwarmte, radio, e.d., waarbij het centrale distributiepunt ergens in een huizencomplex ligt, of in een geheele gemeente of zelfs in een heele provincie. Eigenaardig is dat lucht ook thans in deze lijst van artikelen opgenomen is, een maatregeJ, waar aan juist de slachtoffers van keukenpompen en petroleumstellen absoluut geen behoefte hebben, daar de natuur zelf de frissche buitenlucht van prima qualiteit in ruime mate toezendt. In onze, steden, waar de buitenlucht niet meer zoo prima is, heeft men reeds eenigen tijd inrichtingen om de lucht, die in de huizen, theaters, fabrieken wordt toegevoerd eerst te reinigen en voor het gebruik toe te bereiden". Men heeft allicht wel gehoord van de methode ter bestrijding van asthma, hot ikoorts en dergelijke kwalen door de patiënten te laten verblijven in kamers waarin geen lucht toe kan treden, die niet Volkomen gefiltreerd is van alle storende deeltjes, die asthma kunnen doen optreden. Maar dergelijke installaties zijn in zieken huizen te vinden en voor zoover ik weet heeft men ze nog niet toegepast op zoo'n groote schaal als in een der Amerikaansche wolkenkrabbers, een groot kantoorgebouw (het Milamgebouw) te San Antonio in Texas. Wij vinden een huis roeds heel bew< ionbaar als wij 's zomers de ramen wijd open kunnen zetten en flink kunnen spuien, en. 's winters tic centrale verwarming ,kunnen aanzetten. Maar in het Milam-huis is men verder gogoan. Het is streng verboden de ramen te openen ! Deze ramen zijn praktisch luchtdicht. Zij dienen alleen maar om daglicht binnen te laten, maar verder is het dikke spiegelglas stevig bevestigd in do zware stalen sponningen met vilten afsluitstroken van een halve centimeter dik, zoodat' geen tochtje naar binnen kan komen. Theoretisch is het heele gebouw luchtdicht, maar in de praktijk vindt er nog lekkage plaats die echter slechts eenige percenten bedraagt. De lucht in het heele gebouw van een twintigtal verdiepingen, is een afgesloten geheel waarvan men de eigenschappen (tempera tuur, vochtigheid, stofvrijheid, enz.) geheel in de hand heeft, om naar omstandigheden te wijzigen. 's Zomers is de warmte niet alleen wel eens lastig door de hooge temperatuur op zichzelf, maar vooral ook door het hooge vochtigheidsgehalte der lucht, waardoor het zweet op tfnze huid niet vlug verdampt en daardoor deze natuurlijke afkoeling van ons lichaam onbruikbaar maakt, waardoor wij het weder zoo drukkend" kunhen vinden, 's Winters daarentegen is de vochtigheid der lucht gering en bezitters van centrale ver warming weten wel hoe onaangenaam de droge lucht kan zijn voor ons zelf zoowel als voor onze meubels. Behalve de vochtigheid der lucht is ook van belang in welke mate zij verontreinigd is door stof en dus ook door ziektekiemen, die met het stof meekomen. Men moet dus de lucht verzorgen op drie manieCHAKEL 11-17 «AMSTERDAM Kleermakerij Bi] ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN ren: primo: op de juiste temperatuur brengen; secundo: het geschikste waterdampgehalte geven, en tertio goed stofvrij maken. ledere vingerhoed. lucht, die het gebouw binnenkomt wordt zoo ver zorgd, behalve een zekere lekkage door de liftkokers, e.d. Het luchtapparaat" is berekend op een toevoer van bijna drie kubieke meters verzorgde lucht per mensch per minuut. De lucht in het geheele gebouw wordt in zeven a acht minu ten geheel vernieuwd, hetzij dat dit oude" lucht is die weer nieuw bruikbaar wordt gemaakt, hetzij versche" lucht, die van buitenaf wordt ingevoerd. Het voornaamste onderdeel van de lucht-centrale is do wasch-inrichtiiig (d.w.z. voor het wasschen van lucht natuurlijk). De versche lucht, die van buiten wordt ingezogen door een ventilator wordt in een luchtdichte ruimte geblazen, waarin waterstralen zeer fijn besproeid worden. De lucht wordt, zoo afdoende gewasschen. Dat dit wasschon niet overbodig is blijkt uit het feit, dat iedere week van den bodem van de waterfilter, die dit sproeiwatcr weer reinigt voor nieuw gebruik, niet minder dan tweehonderd en vijftig liter vuil verwijderd wordt, die anders voor een belangrijk deel in onze ademhalingswegen waren gekomen. Nu zal Texas wel rijker aan stof zijn dan ons land, maar ik denk dat hier ook heel wat stof weg te wasschen zou zijn. Niet alleen dat bij het wasschen de lucht gezuiverd wordt, maar tegelijkertijd wordt de lucht erdoor op temperatuur gebracht, dus 's zo mers gekoeld, 's winters verwarmd. Zoo is 's zo mers het waschwater 45 gr. F., waardoor de warme buitenlucht ongeveer 55 gr. F. wordt; maar deze lucht wordt toch nog verwarmd tot 70 gr. F. eer hij naar de kantoren wordt doorgezonden. Bracht men de lucht dadelijk op deze temperatuur door het waschwater warmer te nemen dan werd de vochtigheid te groot en daardoor zou het in het gebouw .,drukkend" worden. Nu echter wordt bij de verwarming n(i het wasschen de lucht relatief lager in vochtigheid, wat de menschen aangenamer aandoet. De lucht wordt in de kantoren door een mmiiTooster geblazen, terwijl de ..afgewerkte" lucht wordt weggehaald .door een opening in het deurpaneel,- door de gangen heen, om langzaam (ter. vermijd ing'van tocht!) woggezogen te worden door .buizen naar de luchtcentrale, waar zij ge mengd wordt met de versche lucht om hiermee samen weer tic zuiveringsinstallatie te passeeren. Daar natuurlijk de verschillende kantoren ver-' schillende oischen stellen, naar gelang zij al of niet aan de zonzijde van het gebouw liggen, is er een inrichting aangebracht, waardoor een extra hoeveelheid gekoelde ? lucht toegevoegd wordt, 's morgens naar de oostelijke, 's middags naar de' westelijke kantoren terwijl du toevoer voor de andere ruimten vermindert. Bovendien kunnen de bewoners der kantoren de temperatuur nog eenige graden laten varieeren naar eigen smaak, door' het toevoer-luchtrooster meer of minder ver te openen. Vermoedelijk zullen de arme zielen, die deze kantoren overdag bewonen, de straat en de huis kamers verfoeien waarin zij buiten htm werktijd moeten leven, óf te koud óf te warm en steeds te stoffig. De natuur zullen zij wel niet ingaan, maar, als zij niet naar een even goed geventileerde bioscoop' kunnen gaan, zullen zij snakken naar hun kantoor werk en hun lucht in blik." Tentoonstellingen Stedelijk Museum, Amsterdam. Tentoonstelling ,,de Kunstenaar en de Economie." Tot 15Sept. Kunstzaal' Van Lier, Rokin 120, Amsterdam. Zaterdag 7 September a.s. worden de nieuwe bovenzalen geopend. Tot en met 27 September exposeert Jan Sluyters zijn laatste werken en eenige vroegere stukken. Permanent blijft er tentoongesteld een keuze uit het werk van jonge. Hollandsche Beeldende Kunstenaars w.o.: Jan van Herwijnen, Baoul Hynckes, Johan Polet, John Radecker, W. Schuhmacher, Charley Toorop' en anderen. Zeist als Woonplaats» BOUWTERREIN TE KOOP In het centrum van Zeist, aan den verkeersweg Utrecht Arnhem, in de onmiddellijke nabijheid van het Raaühulf», de Hotels Hermitage en Flgi en het Slot van Zeist. Prachtig opgaand geboomte, stofvrije wegen, voorzien van rloleerlng, gas, water en electriciteit. Kadere gegevens worden verstrekt door de N.V. PARK KEHSBERGEN, Montaubanatraat 4, Zeist. KRONIEK Llntjcsdag HET blijft een hachelijke zaak met critische opmerkingen over de ridderlintjes aan te komen, nademaal men terstond ver dacht wordt de druiven zuur te vinden, wijl men" eigenlijk ook zoo'n druif begeert. En wie weet, sedert men het onderbewuste heeft ontdekt, of dat niet waar is. De begeerte naar het lUdderlint kan best een verdrongen complex zijn, als het Oedipus-complex bijvoorbeeld, en menige aagof ingewandskwaal zou in een Leeuw of ee» Oranje-Xassau haar beste therapie vinden. Hoewel natuurlijk de mogelijkheid blijft, dat het middel zonder werking zou blijken, omdat een vijandige collega ook gedecoreerd werd, of een mededinger een hoogere orde ontving. ?«?' Dat zijn en blijven de bezwaren van zulke maatschappelijke massa onderscheidingen. Onge twijfeld mochten op den 31 sten honderden met een gevoel van geluk en jubel als Ridder ont waken, maar voor hoeveel andere (of dezelfde) honderden werd de vreugd vergald door de knagende gedachte, dat zij eigenlijk al een,jaar eci-der het kruis verdiend hadden, of een beter kruis verdiend hadden, of een Leeuw, inplaats van maar een Oranje-Xassau. En voor hoe menig een bleek het pléizier er niet schoon af, nu tegelijk met zijn eigen verdienste de regeering den zonderlingen inval had gehad ook dezen en dien te ridderen, die toch blijkbaar van alle ver dienste ontbloot Waren.. , Zoodat ook hier, gelijk bij al het menschelijke, vreugde en geluk geens zins orxvermengd waren, maar vergezeld van weening en jaloersch tandengeknars, zuiver uit het niet zoozeer Christelijk, als wel mensehelijk beginsel, dat een ondei-scheiding alleen pléizier doet, als een ander haar niet krijgt-. Daar is het een onderscheiding voor. En daarom: al die honderden lintjes op n dag.. £ij kwamen bij. deze gelegenheid ook vooral in den Ouïstelijken hoek neer. en dat i-; in zoover (?enigszins opvallend, wijl de christelijken op ijdel wereldseh eerbetoon niet zóó belust behoorden te zijn. Voorzitters'van-christelijke bonden, aller hande pastoors en dekens en predikanten en ouder lingen en zelfs Moeder-Oversten en nonnen van kloosters en congregaties deelden het Lint der Eere met voorzitters van Landstorm en Burger wacht, hoofd- en mindere commiezen en ettelijke burgemeesters. Menig afgedankt ambtenaar kreeg ook'ten troost een kruisje mee, zooals dat te doen gebruikelijk is, terwijl menig andere dito, nog in functie, liet lintje ontving, dat bij zijn rang en leeftijd behoorde. Wijders had een tallooze scharo van vrienden en verwanten en hier ligt onge twijfeld het verborgen, maar sympathiekste deel van de periodieke Uidderbeweging -?zich fcofc 't uiterste ingespannen door relaties en op audiënties, om bekende en verwante vcrdien-J stelijke directeuren van boerenleenbanken n' pluimveefokkerijcn, of Inspecteurs, van'dit en dat! of-'ijveraars voor gemeentelijke ,of liefdadige in* stellingen of het Algemeen Belang op hun juf belea eindelijk de hun toekomende onderScheii dingen te doen geworden. En zoo was dan eindelijK de lijst opgemaakt, en een lange lijst gewórdèni behoorlijk naar standen onderscheiden, gelijk hot een maatschappelijke onderscheidingsHjst betaamt! U zoüdt toch ee,n magazijnknecht niet comniam deur in de Orde van Oranje-Xassau 'willen'zien} nietwaar? Noch een gep.-vice-admiraal begiftigd met de medaille in zilver. Ieder in zijn stiek en er is nu eenmaal een lijn waar de Ridderkruisjes niet overheen komen. Maar nogmaals ^?en in godsnaam I zou men al dat Eerbetoon niet over het heele jaar verdeelen kunnen? Zoo'n regen en zegen ineens is toch heusch belachelijk en choquant...,. en geschikV ons aller onschuldig pléizier te bederven. P. C.