Historisch Archief 1877-1940
30
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 SEPTEMBER 1929
No. 2727
DE GRAAF
door A. Thiry
W
AAROM ze hem nu juist den
,,Graaf" noemden, geen mensch
in 't heele dorp die 't zeggen kon.
Want al zat hij op een groot en
mooi heerengoed als een kasteel bijna,
liiet akkers, boomgaarden, weiland.
vee eix paarden niet te tellen, al
barstten zijn zakken en kasten van
't geld, iets nobels was er zelfs met
een vergrootglas aan tien boelen vent
niet te bespeuren, van buiten noch
van binnen en 't ware begrijpelijker
geweest hadden de menscheix hem in.
hun verachting den Beer, den
Boschmensen of den Bullebijter of 7.00 iets
van dien aard gedoopt. Geeneen
immers dit» van hom hield en er was
geen huisje waar men hem niet liever
gaan dan komen zag.
't Was een klein kortbeenig postuur,
een oenneixsch gelijk, breed van
schouders en met slingerende armen
waaraan vuisten hingen. z\vaar en
sterk genoeg om. er met eenen slag
e«'ii os mee neer te sla:m. Hij had
?een beenig, iiorsch- voort» verhang «ml
gezicht, een bivedeir. krommen neus
met, onder een zwarte geweldige, snor, '
een lüond die scheet' trok van
wrokkigheid. ?-n zijn selium-neei-getrokken
oogen loerden altijd even
indrmgerigspeurend rond al was hij er steeds
op uit om eeix kwaden slag te slaan.
't Was overal g..-weten. slechts .i
.ding kende hij iu 't leven: g'-lii. Al
de rest. ten 'minste als 't niet direct
dienen kon om aan centen te geraken.
was voor h«>m niet e.-ns de moeite
waard om op te spuwen, laat sta:i-n
dat. hij er een enkel woord zou hebben
aan vuil genwikt. Kii rt schoonste
\an al. hij stak het niet weg onder
stoelen of banken, matir hij kwam
er rund voor uit < ook.
..Hebben is hebben en krijgen is.
de kunst.'D.jet me 't na. wie 't ka»n '."
bromde hij cynisch en haalde eens
Verachtend zijn schouders op, als de
een of andei'e het w.iagde er van \erre
een zinspeling op te, ma ken. Kn tien
jongen dominee, die hem, ondanks
alle waarschuwingen, toch ging op
zoeken, op zijn boerdt-rij om hem aan
t?? sporen tot kerkbezoek, gaf hij eell
antwoord, dat de goede man er wit
van uitsloeg.
..Ik begrijp best dat l* mij dat
vragen komt." antwoordde hij. ,,'t. Is
'uw bedrijf, V moet er van leven;
Kn zoodra ik er n dubbeltje
mee verdienen kan. kom ik ook.
("Joelen dag, Dominee !" Waarop hij
hem zonder meer den rug toekeerde
en zijn tuin inwandelde.
Zijn vrouw, hij beroemde er zich op.
die had hij genomen enkel en alleen
om haar geideken. om dat wat ze
bezat «n nog meer om wat er nog
moest binnenkomen. ?
Vele, vele jaren had hij niets
anders gedaan dan van naaldje tot
draadje bestudeerd wat er in zijn eigen
streek hier en ook in de belendende
contreien zat aan jonge dochter» met
een zwai-en, «olieden geldzak. Hij had
ze allemaal, zonder er eentje te ver
geten, leeren kennen, maar 't was
hem steeds moeilijk geweest, in do
pijnlijke veronderstelling dat er ergens
nog iets, beters was misschien, om
keus te doen.
Totdat hij «cns, na een
paardenmarkt, heel toevallig in een caf
iets hoorde vertellen van een
boerendochter in 't Xqordch, die 'k weet
niet hoe rijk was en bij haar oude
moeder inwoonde, die weduwe was.
't Was weliswaar aan den anderen
kant van 't land,, maar .den volgenden
dag reeds reisde hij er in \ liegende
haast naar toe om eens te zien en
te hooren. 't Was waar wat men
verteld had. Kn al had hij ze nog
niets eens gezien, al wist hij in de
verste verte nog niet, hoe ze er uit
zap, of ze oud of jong was.
Voor alle securiteit echter maakte
hij nog eerst haar hcclcn stamboom
op, bestudeerde wat ooms en tantes.
neven en nichten bezaten, wat zékers
en wat mogelijk van hen nog te
verwachten was. Een optelsommetje
van een post of zeven, acht en toen
hij het totaal zag staan in zijn nota
boekje, gromnielde hij: ..mijn !"
Hij schoor zich 't gezicht kaal,
kleedde zich stijf en deftig'in 't zwart,
wist zich met kunsten en knepen
op de hofstee in te dringen en 't duurde
niet lang of hij had vasten voet bij
de twee vrouwen, 't Slot van 't spel
was dut hij na eenige maanden de
dochter als buit en bruid triomfante
lijk met zich mee voerde.
Ondanks de twee kinderen die ze.
gewon, vluchtte ze vier keeren weg
van hem. Doch vier keeren haal
de hij haar terug, wist met veel gevloek
eu harde hand stuk na stuk haar
moed te breken en maakt*' haar tot
het zwijg/aam en angst ig-beveiul
vrouwtje niet het witte, rimpelige
gezicht, dat altijd binnenshuis bleef
en. slechts in den scheuu-ravond eeus
eveii liiet haar dochtertjes door den
tuin dwaalde
Als hij /.oo met zijn vrouw beulde,
met zijn werkvolk was 't natuurlijk
navenant. Ken hoiulenlcveri hadden
die er.
Niet dat hij op 't weekloon pingelde..
Hij gat' y.eli's meer dan ze ergens anders
in de streek gaven. ..Wit- niet geeft,'
kan niet vragen'" zei hij.
? Maar den heeleii dag, van 's morgens
vroeg als /.c deU eersten voet op zijn
erf zetteii tot 's avonds lant. zat hij
ze vloekend op te jagen, bespioneerde
ze va u achter boom en haag. en als
er, ginder op 't veld of-in 't weiland,
een het Waagde even 't moe- en
stranigebukte lijf te rechten, dan stak hij
twee. vingers in den mond en floot
dat 't striemde ter waarschuwing,
dat ze voort moesten maken.
Niets kon hem schelen van alles
wat er mcnscliclijks. rond hem ge
beurde. Ziekten, tegenslagen, onge
lukken, sterfgevallen, familie-ruzies
't liet hem alles koud als ijs. Ze
moesten ei4 bij hem niet mee aan
komen, hij draaide hen gewoon den
rug tüe.
En nochta:is schuwde hij daarom
de mensclien niet. Als hij er tijd voor
over had ging hij er zelf ongevraagd
naar toe, maar 't was dan altijd om
over geld en nog eens, geld te praten.
Hij stond ze bij niet raad en daad in
hun dagelijksche moeilijkheden bij
koop of verkoop, leerde hun hoe zo
't best hun zaken dreven om 't meeste
geld te verdienen en hielp hen zelfs
gaarne om hun belastings-formulieren
in te vullen, en het Kijk te bedonderen.
Als de belastinga-irxspecteurs dan
kwamen om een nader. onderzoek,
kon men hem er geritst bij halen,en
hij had et* een duivelachtig plezier in
ze een rad voor de odgen te draaien
en ze onverlichte zake. tözien optrek
ken. Dan 'lachte hij, wreef voldaan
in zijn handen.
,,Da.ar gaan ze, de budget-vreters !
.'k Wensehte dat ik ze mocht
ophan* L ' '
gen !" grinnikte hij.
Slechts met n e.nkel mensch had'
hij onbevangen omgang ten minste
Hier is de Kachel l U
een vulkachel,
U kfcnt toch het nieuwe systeem
CENTRALE VERWARMING.
Zoo niet, vraagt nog heden onze brochure:
IN DEN WINTER.... DE ZOMER IN UW HUIS
HERINGA & WUTHRICH, HAARLEM. Tel. 11966
Voor den Haag: C. OLDENBURO Jr.; Rijswijk. Tel. Den Haag 18970
Voor Amsterdam J. BROODMAN, Tel. 23092.
zoo leek liet langen tijd, en dat
was niet een neef, die op een
klein kasteel een uur of twee vandaar
een onbezorgd leven leidde.
Hoe die twee het met elkaar vinden
kouden was en bleef voor den
spitsvotidigsten meiischonkenner een groot
raadsel.
Want zoo beloken en somber en
grof de ..Graaf" was. zoo open en
vroolijk was de neef. iemand die met
een lach en een lied op den mond
door 't leven zeilde. Hij uit or wurm
in, dat was geweten, maar hij liet
ze rollen zijn! centen, ging op reis naar
hier en ginder, heel de wereld rond,
en als hij dan terug was voor een
tijdje op zijn kasteeltje was 't daar
alle Zondagen feest en kermis met
dans en muziek zooals me7i het ner
gens meer zag.
't Was vreemd, daar kon de ..(.Jraaf"
ook naai- toe trekken. Hij liet zijn
vloeken en oribehouwciiheid thuis, zong
en lacht»1 mee en sprak de schotels
«?n de bekers uan fcoo goed als de
beslui), /.ouder een cnkcleix^kecl' over
dat eeuwig kapit el van j^-ld m -.gvkL-v'
verdienen Oen woordje te laten vallen.
Kn ui'-t alleen voor die feesten was hij
«laar dan. om in den nacht met de
andere gasten mm r huis te rijdcn.Twce,
drie dagen, bleef hij ei- hangen, ging
mee uit jagen of visschen. <>t' '/ellen
op de. plassen, achter het kasteel.
en waai1 zo dan kwamen om uit tv
rusten in herberg of café, daar liet hij
y.iju eigen geld rollen al evenzeer als
die pater-goeluven van een neef het
deed.
'/4Óó giugeix d».- jaren on 't gebeurde,
dat de neef op een van zijn reizen
verloofd en getrouwd raakte en met
een jong vrouwtje naav huis terug
keerde. Met lu-t feesten en het fuiven
op 't kasteeltje ging het al gauw piano.
de neef werd ernstiger en velen van
d«. gasten van vroeger bleven er zoo
langzamerhand Weg.
De ,,CJraaf' bleef er komen, paste
zieh heelemaal aan den nieuwen
toestand -aan, bracht zelfs zijn vrouw
011 zijn kinderen mee, on noodigde
het jonge huishouden bij zich uit op
tegenbezoek. Totdat hij, bij de ge
boorte van een zoontje op.''t kasteel,
Ineens- alle relaties brak. Zelfs geen
felicitatie, niets zond hij er naar toe.
De neef wist niet wat ervan te
denken. Hij reed naar den Graaf"
toe, werd niet ontvangen, zond brie
ven die echtór onbeantwoord bleven,
stuurde gemeenschappelijke kennissen
om een verklaring naar hem, doch hij
scheepte ze met een houw en een snauw
af en deinsde or niet voor terug
jaron-cn-jaren-lange connecties te' bre
ken ftlzoo.
De neef lei er zich ten slotte bij
neer, in de vaste overtuiging dat hem
wat scheelde.
En zoo gingen weer de jaren, aes,
zeven, tien, zonder dat daar verande
ring in kwam of iets werd opgehelderd.
Het zoontje groeide <ip intusschen
en de neef en zijn vrouw hadden al to
, veel te stellen met hun kind om nog
aan den Graaf" te peinzen. Want
heel gezond was bet ventje niet en
hoe ouder het werd, hoe meer zorg
ze er moe hadden. Totdat op een
ixatten winter, niet veel regen en wind,
het kind te sterven kwam.
Kn zie! juist als toen. op den
dag der '* uitvaart, even vóór het
kistje zou worden afgehaald, verscheen
de ..Ciraaf" weer op 't Kasteeltje.
Hij was in vol, stijf rcVuw-omaat,
congratuleerde de neef en de andere
familieleden en hij dreef de
schaamtelooshcid zoo ver na de begrafenis mee
terug te keeren. en plaats te nemen aau
't uitvaartmaal.
Tóén ging velen een helxt op en
zelfs de onVerschilligsten, zij huiver
den, onwillens.
(«een mensen echter die met hem
'nog sprak of bescheid gaf <>p zijn
ge/egdens.
De Week daarop keerde hij terug.
De iieel' en zijn vrouw waren echter
vertrokken. 'Het kasteeltje eix do
landerijen er omheen werden verkocht
en 't geld verhuisde liet echtpaar
?achterna naar 't buitenland om nooit,
meer terug te kecivn.
:)'-. ..Kn- a-lsofc er ui<*s gehuurd-, >Vi.tó,
y.ette de ..Ciraaf '." zijn
geldwolvenleveii voort, woekerde nog meer dan
vroeger, alsof hij 't ontsnapte langs
andere wegen wilde Verhalen....
p:Hj)|:)gQM
INHOUD:
1. Prof. Dr. D. Cohert, Rouw om Palestina.
2. Mr. M. Kann, Volkenbondsvergaderlng.
Mr. H. Scholte, Alibi.
3. Joh. Braakensfek, De wethouderscrisis.
R. Stenhtiis, Rusland.
4. Dr. A. Perdeck, Een ^merik. socialist.
5. L. J. Jordaan, De weg der genezing.
Prof. Dr. H. Brugmans, Boekbespreking.
( 6. Dr. R. Fëcnstra, Tikblaadjts.
7. Dr. P. van Olst, Wetenschappelijke varia.
Mr. Frans Coenen, Kroniek.
8. Otto van Tussenbroek, Het moderne
binnenhuis,
10?11. A Plasschaert, De oude 'meesters.
l?. Li J. Jordaan, Bioscopy.
13. Daan dt Vries, Septembermaand.
A. Defresne, Nituwe verzen.
15. W. G raad t van Roggen, Jaarbeurs [
- A. Plasschaert, Schilderkunst.
16. L. J, van Looi, Beeld-teltgrafie en de
pers Cel 2, Telefoon.
17. Dr. K. Kuiper. Ijsberen, met teekeningen
door H. Verstijntn.
18. Melis Stokë, Kapitaalsvernietiging Melis
Stoke, Rijm Charivaria.
19. Jantje's kladschrift Allda's, crpquante
croquetjes.
20. Ant. Thiry, De Graaf.
Omslag: Spelproblemen.
Bijvoegsel: Jortan Braakenslek, De thuis
komst van Briand. <
TYP.: AM&T. JaUüK- K N STEENDKUKKEH1J, V/H LLERM AN,, HAKM8 <fe GO.
cd
Q*
O
W
d
P
a
C*
U
!l
li
Sl
II
l
« ; c