. t l .' i ' l i. 'Il l DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 SEPTEMBER 1929 No. 2729 VENETI Pagliaccio (1610) Jan Kottlwi, Jtm Venetië." L. CSHOH; Verschenen is. een fraai boek: ..Venetië" (gedrukt ter Drukkerij Kotting te Amsterdam) door ? Jan. Kotting Jan L.Czoon (die ook het forsche omslagsteinpel ontworpen heeft, afgedrukt in bruin op bcigekleurig linnen) waarin hij tal van bijzonderheden samenvat bet re f t'eiule de stad aan de Adriatische Zee, welke gedurende elfhonderd jaren haar grootheid wist te hand haven en aan een volk haar naam gaf. ..De geschiedem.4* van' Venetië" alilus de auteur..... is geen geschiedenis van een stad doch .die van een volk. dat door durf. werk lust, taaie volharding. groot e tucht gepaard aan onvergelijkelijke liefde voor zijn stad. een.'dui zendjarig rijk stichtte. waarvan geen wedergade is en wier ondergang'al leen te wijten is JIJIH oor zaken, die handel en in dustrie verlegden'' naai andere plaatsen en van welke oorzaken het ont dekken van Amerika en"Jh«'t be kend worden van den weg naar 'Indi ?wel de voornaamste zijn. Kn al hangt over de eerste vijf eeuwen van de geschiedenis van Ven» tiëeen sluier. wat na dien tijd bekend ia biedt een zóó belangwekkend beeld, dat de studie der geschiedenis van Veneti inderdaad is de geschiedenis van een wereld op zichzelf, waarin romantiek en poëzie zoodanig samen geweven zijn met volharding, strijd en avon tuur, dat elk tijdstip van die duizend jarige geschiedenis getuigt van een Ontwikkeling, welke steeds haar tijd vooruit was en welke wereld ons tenslotte, naliet de stad Venetië, dat is een centrum van schoonheid, gelijk Venetiëin zijn vuisten bloei was het centrum van macht van de toen bekende wereld." Van dit middenpunt van schoon heid, welks beeld in ieders hart be waard blijft die eenmaal het voorrecht had deze droomstad te mogen be zoeken, want inderdaad blijft het woord van Kiccardo Helvatico tot in onze dagen van kracht als hij zeide: ,.No chèa sto mondo no cita piii bella". verhaalt op zeer lezenswaardige wijze deze reiziger die blijk geeft van speurzin, combi nat ie-vermogen en goe den smaak. Aanvankelijk meende hij een be knopt werkje samen te stellen dat naast de bekende reisgidsen zou kunnen dienen om eenige geschied kundige voorlichting te geven aan hen die wat meer Van de stad wilden weten da i hetgeen oppervlakkige, vluchtige ?gids-iiotities bieden. Daarenboven be stond er in on/re taal geen enkele uitgave die een dieperen blik gat' op UM CEWAARMEAKT STEUNZOLEN MCT OPSIAANDCN t MERSTELT J. A. O.Z. Spoor's Mosterd W A. Spoor Jr., Culemborg". DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad vo/or Nederland kost slechts f 2.50 per kwartaal of //o.» per jaar bij vooruitbetaling ZWEMT BIJ DE mnmm 1 October - 31 Maart. Geven terstond recht van toegang. Scène uit: Nodet Ie Tavernier' de stad en hare inwoners, een ivdeii te meer <>m y.ich met; lust en ijver aan het werk te zetten omdat aldus, eene leemte werd aangevuld. Al^arbeidende bleken "echter alras LEIQ5CH INQANÜ1VONDEL5IÖAAT8. Vraagt prospectus. de gegevens zoodanig omvangrijk, dat ten slot te van een besrheiden boekje een flink boekdeel groeide. Belangrijk vooral is hetgeen over Kunst'en Toegepaste Kunst wordt gezegd.(inzonderheid..wat deze laatste betreft: het wcreldveimanrde kant en glaswerk) en niet minder ook over d»- volksvermaken en het volksleven waarbij de auteur gelegenheid vond uitvoerig stil te staun bij de hoofd figuren der beroemde ..commedia dell arte" welke hij geestig weet?'te tv])eeren. Ook over het masker en de marionet wordt een. en ander "mede gedeeld alsmede over het zaïigspel' en de opera. Jammer is dat de keuze tier afbeel dingen niet steeds gelukkig kan heeteii. Dit doet zich het sterkst gevoelen bij de glazen waarvan men een > veel beteren indruk hadde gekregen in dien, inplaat* van verouderde houtsnedeblokjes. clielié's naar goede foto's waren benut. De afbeeldingen van het kantwerk zijn daarentegen veel beter, maar bij de prachtige paleizen aan de ..eanali" en calli" valt weder op dat hier ruimschoots plaats ware geweest voor eenige goede fotografische reproductie's. Ondanks deze bedenking is echter het boek een werk om respect voor te hebben als uitkomst van veel studie, waarbij de schrijver steeds een open oog had voor aardige bijzonder heden, zoodat men het alleen maar betreuren kan, dat deze uitgave niet in den handel is ! ^ OTTO VAN TU.SSKNBHOKK Witte tanden: Chlorodont De heerlyk frisch smakende Pepermunt-Tandpasta Chlorodont mankt de tanden blinkend wit en spaart daarby het kostbare glazuur, geeft aan de tanden een sdiitterenden, ivoorkleurigen glans, bereikt door een gehalte aan zuurstofzouten eene natuurlyke mondreiniging en verwydert onaangenamer! reuk. Overtuigt U eerst door het koopen van een tube van 35 cent, groote tube 60 cent. Chlorodont-Mondwater flacon 90 cent. Men verlange alleen de echte Chlorodont-Tandpasta met rood-wit-blauwen garantiestrook en wyze iedere namaak af. Leo-Werke, Dresden, Dykantoor Amsterdam. No. 2729 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 SEPTEMBER 1929 Uit de Natuur: BRAMEN door Jac. P. Thijsse Onze Duinbraam. D K jongelui met de caeaobusjes hebben dit jaar geen overvloedigen oogst: de bramen hebben laat gebloeid en weinig vrucht gezet. Toch worden we nog hier en daar verrast met mooie trossen van de blauw bewaasde vruchten. In den loop deijaren krijgt de bramenzoeker wel eenige ervaring en we weten wel plooien in het duin. in tien zeelooper in het bijzonder, waar nog in de slechtste jaren wat behoorlijke is te vinden, liet zijn hel lingen op het Xoorden en op het Oosten. In de lange valleien van den zeereep vinden we hier en daar dwarsrichels en waar die aan de hoofdketen aansluiten vinden we 'de brainenplooien. .Soms echter zijn ze in beslag genomen door uitgestrekte vlierbosschen of een enkele maal worden we er teleui'gesteld door een eenvormige grassenvegetatie, wanneer het grillig spel van de winde -i er het fijnst onvruchtbaar zand heeft neergezift. Maar meestal is zoo'n plooi vol bramen met in de tusschenruimten nog driekleurige viooltjes. mannetjeseereprijs en salomonszegel. Ook vindt de asperge er een plaats en minder welkom de hondstong die nu afgestorven is en gereed staat, den voorbijganger te beplakken met zijn hakende vrucht jes. ? * * Ik ben den leeftijd der cacaobusjes al lang te boven, maar toef nog graag op bramenhellingen, in bramenplooien. De rinse vrucht jes van onze duinbraam hebben een heel andere smaak dan die van de honderd-en-een anderen bramensoorten, die grqeien in de woudstreken van de veenmoerassen en van'de hooge zandgronden. Wanneer de planten liefhebber zich een flinke taak wil stellen, dan probeert hij met behulp van dikke boeken al die merkwaardige vormen van elkander te onder scheiden. Als ik bramen zoek in lamburg of den Achter hoek, dan heb ik altijd het gevoel, dat ik dat behoor te doen. Hier in de duinen heb ik het makkelijker, want onze zeereep boogt slechts op n soort, den duinvorm van de kruipbraam. Kn daar zit ik dan graag midden in. liefst wat ver borgen en heel rustig. Dan komen andere bramenliefhebbers opdagen. Ken vau de eersten is de allesetende fazant en het is alleraardigst om de grauwe hennetjes en de nog niet geheel gaaf hevederde jongen keurigjes de vruchten te zien. afplukken. Ken ander maal is het de groote lijster anderhalf maal zoo groot als de zanglijster. Deze groot i» lijs ters behooreii tot de eerste doortrekkers en je ziet ze in kleine troepjes, vier of vijf tegelijk. aankomen. Onwillekeurig houden we die voor kinderen van n gezin. Merels zijn er altijd en sprei-uwen bij vlagen. De groote spivcuwenmassa's komen echter eerst een paar weken later en ze vreten dan in korten tijd de A-lieren kaal. die voor het meerendcel thans hun bessen nog niet rijp hebben. liet aardigste wat ik van bramenvreterij gezien heb. dat waren twee hermelijntjcs. die van belang smikkelden aan een paar flinke trossen. Wie op hermelijnen bedacht is krijgt ze dikwijls genoeg te zien. zoowel in onze duinstreek als langs de Zuiderzeedijken en ik heb een goede verwachting. dat ze binnenkort in de Zuiderzeepolders nog eens als weldoeners der menschheid zullen optreden. * * * Al de dieren, die bramen eten. zaaien meteen braamplanten uit. Kik bolletje van een braamvrucht is te vergelijken met een pruim of kers en bevat een ..steen", die ongedeerd het darmkanaal deidieren passeert, («een wonder 'dat het langs de trekbanen der vogels dan ook vol staat met braamplanten, liet droge jaar is voor de ontwikkeling van kiemplantjes niet gunstig geweest. Doch geen nood. Onze bramen weten zich ook op andere manier te helpen en zenden naar alle kanten uitloopers uit. strakke roode. blauw bewaasde. kort gestekelde loten, die snel voortgroeien. dagen achtereen, soms drie centimeter per dag. Kinde.lijk gaan in den t op van die loot zekere invloeden werken. waardoor hij niet langer langs den bodem voortschiet, maar loodrecht naar beneden ombuigt. den grond in en dan ? maakt hij' vlug wortels en knoppen en een nieuwe plant voor het volgend jaar .is gereed. Andere bramen maken-takken, die eerst in een mooie bocht hoog door de lucht gaan. maar niet hun top toch eindelijk ook den grond weten te vinden, om daar te wortelen. In een paar jaar kan dan op zoo'n pleteen ondoordringbaar bramenbosch ontstaan, schuil- eu nest plaats voor de vogels en in den bloeitijd een voorraadschuur voor tallooze bijen, wespen, vliegen en vlinders. Alles met alles behooren die bramen dus tot de meest onderhoudende planten van onze flora en ongetwijfeld ook tot de schilderachtigste. Let er ook maar eens op hoe fraai hun veelvormig blad in den herfst verkleurt. ? - i . ? Kerstfeest op Zee" Mogen wij evenals andere jaren weer rekenen op de hulp van velen, diéiets willen zenden voor de Kerstkisten der Ned. zeeschepen, die in \Nov. en Dec. vertrekken van Amsterdam* Rotterdam, Zaandam, Schiedam en Vlaardingen ert vóór Kerstfeest niet thuis kunnen zijn? Behalve allerlei handwerken als kussens, dassen, lampekapjes, kooigordijntjes, wanten, enz. vallen mooie Holl. leesboeken, versnaperingen, spelen, pijpen en tabak zeer in den smaak. Wilt ge ons Uw pakje liefst vóór I November zenden? Tot Kerstmis toe echter is alles nog welkom. Nadere inlichtingen verschaffen met het grootste genoegen: Mevrouw F. J. JONGEMAN?v. D. STROOM, p.a. Waterschoutflkantoor, Nieuwe vaart 2, Amsterdam. Jonkvr. MINNIE ORTT, Tehuis voor Zeelieden. V.eerhaven 17, Rotterdam. CHAKEL GEWEG 11-17 «AMSTERDAM Kleermakerij Bij ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN KRONIEK <* n- \ ieu\vkc* rU H KT is geen hartvel-heffend schouwspel, d»opwinding d»-r menigte bij de vrijlating van Tennissen en K hindert. Indien zvdk een emoti»al begint met zuiver meegevoel, met sympathie voor de lantr verdrukte onsehuid, zoo verloopt zij toch gauw in. ijdele sentimentaliteit en zeer voo/e ridderlijkheid, die zichzelf de Deugd acht en het Hooy.e te- lijf wil. Meiv maakt de slachtoffers van rechterlijke dwalingen, ten bate van eigen edel gevoel, toch te belangrijk, als men hen. gelijk helden toejuicht, met bloemen bestrooit en zelfs in hun slaapkamer doordrincrt.'nm de slapende onschuld in beeld te ljien«-en. De pers helpt dan bij deze /onderlinge hcldeiivereerimïdapper mee om de ménschen n»g gekker te maken dan zij al zijn. Kvenals de nieniirte den tlronmger moorde naar Wiikstra maar 't liefst direct aan de gale had geholpen, zonder naav zijn waarschijnlijke menta liteit om te zien. zoo 'maakt het dierbare volksmeegevoel van deze tamelijk ordinaire ex-ver dachten haast een paar edele menschenvrienden. die op een of andere wijze hun medeschepselen een grooten dienst hebben bewezen. Kn verder was het bepaald onstichtelijk te zien hoe de rechercheur De Jong al meer tot een ander Hoofd-van-Jut werd. waarop per slot alle slagen neerkwamen. Want primo is hij volstrekt geen monsterachtige uitzondering in zijn soort. Er bestaan en bestonden tallooze ..Dienaren van Justitie", die lijden aan overniatigen ambt sij ver. hetzij om bij hun superieuren in de pas te komen en hun promotiekansen te vergroot en. of enk^l maar uit machtswellust en .. Hecht haberei." liet zijn vooral deze menschen van halve ont wikkeling. die door liet ambt zelf bedorven worden. Zij hebben te veel mavht en zij hebben, als dienaren des Hecht*, vanzelf altijd gelijk. Dat verdragen maar weinige men-chen op den duur. Xij leeren allengs hun ooi-deel als dat van het Hecht zelf zien en als misdadig beschouwen, wie zich tegen hen verzet, terwijl hun ijdelheid de voldoening begeert van op de zitting als een ..goed politieman" geprezen te worden. . Zulk een ..goed politieman" nu bleek de recher cheur de Jong. en het eenig ondei-scheid met fortuinlijker collega's is. dat hij wat meer phantaisie en brutalen combinatiedurf bezit. Kn dat men hem zijn gang liet gaan. Op dit laatste komt het ..in laatste instantie*' aan. De Dordtsche rechtbank, het Ilaagsche Hof. de Hoope vltaad. zij hebben zich alle in deze zaak grondig gecom promitteerd. De. rechtbank, die op onwettig»' vei'hooren en geheime rapporten haar vonnis-, bouwde, het Haagsche Hof, dat dit alles gemaks halve overnam en er niets toe of af deed. de HoogeHaad ten slotte. die op deze wijze de wet niet geschonden achtte en de rechtsvormen niet ver waarloosd. zij zijn de ware schuldigen aan dit meteens moeilijk te doorgronden onrécht, waarbij De Jong maar een nederig, ondergeschikt werktuig was.'' '." . ' ' ? . ' '? .' ??? ? : ' Zoo is het een nieuw onrecht hem te doen boeten en die collega's vi'ij uit te laten gaan, want n onreine geest bezielde allen: de geest van bevooroordeeld zijn uit gemakzucht en slapheid en grove moraal en chixmant gebrek aan menschen-kennis. ' P. (V Kunstzaal van Lier Rokin 126 * Amsterdam» Ooitersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken Negarkunst A Ethnographica ?|: i i! i !! Il