?ex i, DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 SEPTEMBER 1929 No, 27.29 ^3 MEUBELEN NE$KER l PARKSTRAAT IWDEN MAAG BOEKBESPREKING door Prof. Dr. J. Prinsen J.Lz. I'" ruim n » . JtrheH. ten ii/* Km. Q (zander jinirj. itihi-citlhiif 01 x '<"//*/. Mij., Ik weet niet of ('oenen hot geestige opstel over Hei/.on van («ecl voor tien geest gestaan heeft, toen hij zijn goiioegolijkecaus.'rio begon te schrijven. /oker is. dat er oenigo ovoroonkomst tusschon de beide auteurs bestaat, (ioel is meer criulit. ('oenen de letterkundige artist. maar beiden zit de kritiek in het bloed: zij spinnen la critique pour la critiquo; /-ij werd hun l'art pour l 'art. /ij hebben beidi n dien speelschon critisehen geest, dien zij vrij mooten laten weiden door do ruime velden van huu spot en humor: zij hebben de gave mot de zuivere keuze van oen enkel woord in hun genre prachtilingen te bereiken. Wie het voorrecht had ('oenen maar een enkelen koor te hooren on vooral te zien spreken, zal vooion, dat men hem zoo'n causerie eigenlijk moet hooron on zien zoggen. Wat misschien sommigen nu slechts argeloos babbelen lijkt, gaat dan oen supe rieur leven loven dooi- de schijnbaar luchtige intonatie van oen enkel woord, door een enkelen vinnigen trek om don mond. oen kleine sarcastische vonkcling in do oogon. Wat oen raakheid on geest in de toekoning van den indruk, dio de'Pruisen van vr«>eger on van nu op don schuchtoren Hollander maken. Neem zoo'n enkele periode: Do ervaring loert, dat in fabrioks/streken, het bewuste proletariaat" ge\vokt wordt, dat. trots hooger loonen, zeer ontevreden is met zijn lot. En hot socialisme acht dit oen verbetering en vooruitgang, want dan begint het ..volk" te zien hoeveel hot tekort komt. Dit is de eerste stap naar don heilstaat. Xoo brengt de indu.strieelu ..bloei' eener landstreek eerst de verwoesting van alle natuurschoon «-n vervolgens do onvrede en opstandigheid zij nor bewoners. Het a:m/.ioii van «Ie eerste is. als 't ware, symbool van hot laatste .en men zou willen vragen of /.oo do ..vooruitgang" niet te duur gekocht is en de onbekende aandeelhouders deze offers wel waard zijn. Gelukkig het land. welks ..schatten van den bodem" maar rustig onder do aarde hieven. zonder don St a-at of oenige willekeurige moiisohon te verrijken on eenig proletariaat ..bewust" te maken. En vooral zonder de zuiverheid van een urgolitozo natuur te bezoedelen on onherkenbaar te vorniolon." Geel zou hot natuurlijk anders gezegd hebbon, als hij al met proletariaat had kennis gemaakt: beiden J lobben natuurlijk een to persoonlijken stijl, maar hot is in (ieel's geest gedacht on gevoeld on ook hij oos doodt het haar Wrijf met de vingertoppen wat Purol in Uw hoofdhuid en was c h daarna Uw hoofd met warm water en gewone zeep of nog beter met Purolzeep. Herhaal dit nu en dan. Uw hoofdhuid wordt daardoor roosvrij, het haar schoon en zacht en valt niet uit. zou er zijn fijnen spot on humor doorheen hebben laten tintelen. *»* Als Coonen eenmaal in Woimar is. bepaalt hij zich tot wat daar van (Jootho voor merkwaardig heden getoond worden en vooral tot do manier waarop zo vortoond en gezien worden,. Hij weet u mot onverbiddelijke stelligheid en oen overtuigend gezicht tot de zekerheid te brengen, dat vanTal tlie oiulo dingen geen echte, levende nut roering meer uitgaan kun. «lat nlles slechts illusie is: ..Ken nieuw mensch gaat op nieuwe wegen U- midden van nieuwe dingen en het oude aspect kan hem niet misleiden, al wil hij het nog zoo graag1.'' Hoe hoort' hij die aanbidding on verheerlijking van i uit ionalen room. van ,,Bildung en Nationalgeist" als een vagen, hollen klank in deze bijna armelijk aangekleodo omgeving.' Hoe laat hij zijn rustig in toom gehouden sarcasme iti schijnbaai kalm en stil daarheen gezegde zinnetjes niet al «leze oude dingen en wat men er Aan nuuikt, sollen, om daarnaast, oven to doen opdoemen den nii'Hm-h (Joothe zelf. die behalve Nationalgeni»' toch ook maai1 een inen«*ch was. die buiten al déz-'> dwaze, leege vergoddelijking omgaat. N,V, Insulaire Hypotheekbank ZIERIKZEE stelt verkrijgbaar: 4Y//o PAUWEN W, en tot een beperkt bedrag 5°|o PANDBRIEVEN a 1001/2 % De HolL Voorschotbank HAARLEM» KRUISWEG 70, De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimam van f 1000.?op zake lijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levensver» zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5 % schuldbrieven in stokken van f 1000.?. 500,- en f 100.- tegen Beurskoers. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM DirecHfi Mr. H. H. C. CASTBNDIJ*. /. MOSSELMAN tn De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 5 en 4 J% Pandbt. tegen benrtkoert uit. N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 6.000.000 Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie t Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wfjk. Mr. B. van Rossem. wararaiMiii^^ N.V. Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland N.V. Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland Verkrijgbaar i ;.4i/i % PANDBRffiVEN tegen Beursnoteering Deze Pandbrieven zijn aflosbaar door uitloting binnen 25 jaar, miaaniaHia 'N.V. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Pauhwnastraat 97 TRUSTBB'S BK ACCOUNTANTSCONTROLE Hypotheekbrieven in circulatie f 13.900.000.?. '? : ? ' ' ? ' ? - - .'?:.'? 5 pCt. Hypotheekbrieven tegen 100 pCt. , Dtrcctiet K. B. ABBING. D. VAN QORD7 Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.V. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGB Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch'Indië» China, Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. LEVENSVERZEKERING MJIJkTSCHAPPIJ Gunstige polisvoorwaarden Q p? M UI P! M Zeer billijke premiën. N.V. DE HAARLEMSCHE HYPOTHEEKBANK Leden der Directie: X^TJS^ Mr, A. S. MIEDEMA, P. H. CRAANDIJK en A. E. TH1ERRY DE BYE DOLLEMAN Hypotheken f 36.001.6^2.- Pandbrieyen f, 35.890.300.-. Reserrea . . ( t.005.087. en 5 PCt.PANDBRIEVEN tegen LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS ROTTERD AMSC HE SCHEEPSHYPOTHEEKBANK HARINGVLIET 98 UITGIFTE van rieven teflèn 98 % i Oe Directeur: Mr. W* C MEES 3X0*2729 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 SEPTEMBER 1929 BEURSSPIEGEL Hooge |>rlj*cn, lage koorden A. I.?? Men kan niet andei's dan de stemming ter beurze de laatste dagen beslist flauw noemen. "Kr zyn twee invloeden, die beide een tegengestel tien druk uitoefenen op het algemeene koersverloop en nu komt het er maar op aan met welken invloed ineii op het Damrak geneigd is in de eerste plaats rekening te houden. ' Eenemjds: de hoogere pryzen voor,verschillende producten en stapelartikelen. Anderzijds: de be trekkelijk geringe ruimte op de geldmarkt. En klaarblijkelijk zijn het niet de hoogere prijzen, die ?enkele der belangrijkste handelswaren wisten te behalen, waarop de beurs ditmaal in de eerste plaats regeerde. De hoogere koersen, dio rubberaandeelen aanvankelijk wisten te behalen, stonden echter niet in verhouding tot de wel iets optimis tischere ramingen betreffende de voorraden in dit product en evenmin tot de hoogere rubberprijzen. ?die New York meldde. De avance die een fonds als .Amsterdam Rubber boekte ging dan ook weder 'geheel in de daarop volgende schommelingen te .1(101'. Ook de oliewaarden schijnen hun aanvankelijk verbeterdt; positie niet te kunnen houden. Suiker waarden, evenals tabakken, hadden een 'jngeanimeerd verloop. En toch zou het ongerechtvaarzijn, wanneer men don handel in de commodie aan deze papieren ten grondslag liggen. -door oen pessimistischen blik zou bezien. Kn i.iet al?en deze waren, al /.ij n dit misschien ?artikelen waarvoor de Amsterdamsche Heurs, gezien dfii aard iler hier verhandelde papieren, zeer gevoelig is. Tn de prijzen van verschillende zér belangrijke artikelen is den laatst en tijd een stijgende lijn zichtbaar. De kolenmarkt ziet «T niet meer zoo zwart uit. als gedurende-langen tijd het 'geval was. De grootere bedrijvigheid, heel do wereld over. in de industrie, schijnt langzamer hand do steen koolproduct io (dio in den oorlog (??t ongekende hoogte werd opgevoerd) weer aan te kunnen. Alleen -?de geweldige uitbreiding-. die deze tak van mijnbouw toentertijd onderging. heeft een zoo groot o outillage meegebracht, dat i-di nog heel wat grootere productie zal moeten w»rdeii opgeslorpt, als mi. het geval i&. voordat «1-w tuk van.industrie m het algemeen wederom, <»\> een rendabele basis* is gebracht. Ons gaat.dat echter niet rechtstreeks aan. Do verbeterde industrieele prosperiteit. ontstaan hetv, i j door groot er bedrijvigheid, hetzij door comnieri'it-ol efficiëntere aaneensluiting ? (hij. ons .vooral dit laatste!) is hier tot uiting gekoineii in «Ie nu .achter ons liggende rij/.ing in industrieele waarden. Dat Margarine-waarden, ('alvé. verder van Herkei i-u andere industrieën hun koersen van vóór drie «?eken niet konden handhaven,behoeft geen betoog. Als ergens een duidelijk afgetcekemle rijzing plaats vindt, komt het speeuloerende publiek iii <lo markt. dat koopt, koopt, koopt en met-z'n-allen do koersen opdrijft tot hot tijdstip dat er verkocht moet woi«Ion. Do 'verstandige belegger houdt /.ich dan ho( 'besto afzijdig. De ('ominereieele aaneensluiting heeft in do Kunstzijd.orindustrie nog steeds niet het gewonschte gevolg gehad. De koersen dor betrokken fondsen brokkelen steeds af en do stomminfc voor ? dezt> waarden is beslist gedrukt, l tot zijn echter meest verkoopen voor Duitsche rekening, die deze koersen drukken en het is de vraag of deze druk'op ?Ie markt lang zal aanhouden. Rente = rente-f i-isieo Deze paradox is. als alle andere, betrekkelijk waar. Maar misschien nóg waarder dan al die andere. Sommigen hebben zich de laatste tijd afgevraagd hoe het mogelijk was dat het publiek zoo gewillig inschreef op een aantal 4.5 pCt. gemeente-leeningen en obligatie-uitgiften van publiekrechterlijke inrftelHngon. Enkele van hen zeiden dat nog puntiger: ben je mal, denk je dat ik daar op inschrijf? Ik maak heel wat meer van een obligatie Duitsche Dawesleening. Dat is toch zeker óók prima! En een Duitsche Gemeenteobligatie brengt gemakkelijk acht procent op. Dat is allemaal zeer waar. Men kart op dergelijke stukken een rendement maken, dat varieert tus.sclu-n zes en tien procent. Er is zelfs nóg een aantrekkelijker kantje aan: Men kan een koers winst maken van misschien wel een procent of tien..... mettertijd. En dan is, van het standpunt der economische functie bekeken, deze winst ' volkomen verdiend. . De zaak komt eigenlijk hier op neer. Onze De Staalproductie in Frankrijk door A. M. Harthoorn IN het jaarverslag over 1928 van het Comit des Forges vindt men steeds interessante beschouwingen, niet alleen over de positie en de vooruitzichten van de ijzermarkt, maar tevens over den algemeenen economischen toe stand van Frankrijk. Voor de Fransche ijzer- en staalindustrie is 1928 een voorspoedig jaar geweest. Terwijl in 1927 de productie van ruw ijzer en staal in vergeluk met het jaar daarvoor eenigszins vermin derd was, en. anderzijds het binnenlandsch ver bruik van staal gevallen was van 66 put. van de productie in 1926 tot 53 pCt in 1027, is 1928 onder invloed van de wettelijke stabilisatie van den franc door een opleving van het economisch leven gekenmerkt geweest. De productie van ruw ijzer bereikte een totaal van 9.981.000 ton tegen 9.326.000 ton in 1927 en de productie van staal een totaal van 9.500.000 ton tegen 8.306.000 in 1927, dat is een vermeerdering van 655.000 ton voor het ruw ijzer en van 1.191.000 ton voor het staal. Deze vermeerdering is voor het grootste deel door de binnenlandsche markt geabsorbeerd ge worden, waar l pCt. van de staalproductie ver kocht weid. De uitvoer van ijzer- en staalproducten is in vergelijk met het vorige jaar achteruitgegaan en in het jaarverslag wordt opgemerkt, dat het steeds moeilijker wordt hiervoor in de wereld afzetgebieden te vinden. De wereldproductie van ruw ijzer is toegenomen van 7S millioen ton in 1913 tot 84 millioen in 1927 on 87 millioon in 1928. Die van staal vertoont het volgende beeld: in de vijf groote produceorcnde landen van Wcst-Europa (Frankrijk. Duitschland. Engeland. Belgiëon Luxemburg) is zij in 192S ruim 41 millioen ton geweest tegen 31 millioou in 1913; in de overige landen van Europa 12 millioen tegen !» millioen in 191'J: in de Vereenigde Staten 52 millioen togen '02 millioen in 1913 en. in. do geheel») wereld IdU millioen ton iu 192.N tegen 7(3 in 1913. Zij heeft bijgevolg de productie van 1927. welke op K'O millioen ton geschat werd. belangrijk overtroffen. rl>ezo vermeerdering moot enkel en alleen aan ile toename van hot biimónlandsch verbruik in «Ie Yeiveultrde Staten toege schreven worden, daar de Kuropeesche productie. tonpevolgo van den stilstand van den arbeid in November 102S in het Hoergebied, ongeveer dezelfde als in 1927 geweest is. D<* hierboven gegeven cijfers tooneu do Kuropoosche staalfabrikanten over mee.n een voorzichtige politiek volgen. houdend met de moeilijkheden, dio nog in Europa bestaan en dio beletten kapitalen in nieuwe omler.nomingen tosteken. Do Amerikaauscho producenten daarentegen hebben hun productie met 7 millioon ton staal vermeerderd, welke in 192S dooi* de eigen markt opgenomen, konden worden. Evenwel bestaat het gevaar, dat wanneer deze haar ver aan, dat hot algerekenins: zadigingsgrens bereikt heeft, door de Amerikaansche fabrikanten getracht zal worden hun over productie op de buitenlandsche markten te werpen. In dit verband wordt gewezen op de overeen komst, welke door de twee belangrijke groepen: de U.S. Steel Corporation en de Bethlehem Steel Corporation voor den verkoop van hun producten in het buitenland gesloten werd. * * * Het vooruitzicht van een nog moeilijker strijd op de buitenlandsche markten zoo gaat het rapport voort dwingt de ontwikkeling van de binnenlandsche en de koloniale markt te bevorde ren en voorts de verlaging van de productiekosten zoo ver mogelijk door te voeren. De binnenlandsche markt is nog voor groot e uitbreiding vatbaar, omdat per hoofd van de bevolking in Frankrijk nog slechts 170 K.G. ijzer- en staalproducton verbruikt wordt tegen 430 K.G. in de Vereenigde Staten. Teneinde het staalverbruik te bevorderen werd in October 1928 het Office Technique pour l'Utilisation de l'Acier opgericht, dat vooral tot taak heeft, naar het voorbeeld van de Amerikanen en de Duitschers. op de toepassing van staal bij den woningbouw te wijzen. Wat de productieprijzen betreft, wordt op de zware last van de belastingen in Frankrijk gewezen. Een enquête heeft uitgewezen, dat in 1927 dooi de leden van het Comitédes Forges gemiddeld 4.21 pCt. van hun omzetcijfer aan belasting be taald werd. Dit bedrag vertegenwoordigt 0.71 pCt. van de. in hun industrieën belegde kapitalen, 18 pCt. van «Ie uitbetaalde salarissen en 150 pCt. van de. aan de aandeelhouders uitgekeerde win-ten. Van ile in 1930 in werkin? tredende wet op tl»sociale verzekeringen zijn nieuwe lasten te ver wachten, terwijl verder, zoowel door de verhooging van den l??veiisstandaard het indexcijfer van den prijs der lovensheuoodicdheden steeg in den loop van het .ja-ar '192S van 523 tot 590 als door de schaarschte van arbeiders, een progres sieve stijging, van 20 pCt. dei- looneix niet overdre ven geacht wordt. De zware belastincren en de nieuwe kosten van do sociale verzekerinejjn zullen tengevolge hebben. dat binnenkort in Frankrijk alles, zoowel de kost prijzen als de salarissen, in vergelijking t ot v c ior den oorlog met de coëfficiënt 7 ?vermenijïvuliliffd zullen moeten worden, terwijl de depreciatif- van hetgeld slechts 15 bedraagt. Op grond hiervan wordt eenorzijds ernstige' gevolgen voor den uitvoer geducht en anderzijds. in verband niet do protectionistische tendenzen in het buitenland, op een verhoogde bescherming van de Fransche binnenlandsche markt aange drongen. enthousiaste afnemer van Duitseh papier, die ook niet van gisteren is. zegt: l Ion- Obei-biiigermoister. ik wil jullie wel duizend .mark leenen. maar jullie zijn 'eigenlijk nergens goed voor. Hoe weet ik, of ik mijn duiten wel terug zie:' Kr-zijn vroeger rare «tingen gebeurd en alles is o,>.' ..Komt in orde", krijgt hij ten antwoord. ..we geven je er wat moer voor." Onze vvioml voelt zich daarmee getroost en gaat naar huis. zes honderd gulden armer en de liettiflr op duizend mark rijkei1. Verder is hij er <>rg trotsch op. dat hij acht percent maakt van zijn gold en zijn buurman maar,vier n een half. Over ettelijke jaren wordt die kostbare obligatie afge lost en onz«! vriend voelt dat hij voor zijn ..rente^ nieren" ruimer i» beloond dan zyn voorzichtig»» buurman-van-do-vieren-halt'. Kentenieren? Dat is do vraag. Mij heeft gedurende ettelijke jaren een i-Lsieo-overgenomen ad duizend mark van zijn vriend den Oborbürgemcistor. En deze economische dienst moet betaald wórden. .Uitteraard zijn er talloo/.o dio dez«; dienst niet willen of uiot mogen betoonen. dio een belegging zoeken, zooal niet geheel zonder risico, dan toch zortdor eon (al of niet terecht) zóó hoog aangeslagen risico. Vandaar do vraag naar obligaties van een be scheidener rontétype. Vandaar het verschijnsel der conversie, zoodra, liet .,risico" minder wordt. O l' liever hot vel schijnsel van de rij/.ing der koersen van hoog remieei-endo obligaties en daarna dat van de conversie dei- hoogre.ndoeronde in laag ronoVei'eiule. Do Noderlandseh-lndiseho leening 1929. bestemd tot aflossing .van het resteerende dool dei- (i pC't. loening 1923 D, behoeft dus bij.een koers van uitgifte van 96.25 niet meer dan 4.5 pCt.'op te brengen, om den belegger, die /.oo min mogelijk risico's zoekt een voldoen.de rendementt»- schenken... Want niet iedereen verlangt e.en rendement dat bestaat uit rente plus risico. Kunnen we do risico-theorie ook toepassen op do disconto-rente en dan wellicht begrijpen onder welke druk de markt ligt j* Het antwoord hierop mooten wij tot een ander maal uitstellen. BRANDBLUSSCHER .HOLLANDIA SPANJAARD*C FABRIEK ESPANA UTRECHT il