i HET GEHEIM VAN ELGAR WADLACE Wat is het geheim ran Elgar Waölucf'' Het einde van dit rerhaal geeft het verrassende antwoord. 1. DE TIJUKK D K ma», dien geheel misdadig Londen den Tijger" noemde, de man. die, zelf buiten schot blijvend, als organisator van reusachtige bankinbraken, pyramidale juweelendiefstallen, kolossale oplichterijen, vele malen millioenair was geworden, dij de eigenaar was van niet minder dan drie aristocuatische speelholen, waar met valseh spel otmoozclc edellieden werden beroofd. Sir Joseph (Slee. verschikte zijn monocle, en keek. gemakkelijk achterover in zijn ('Jasterfield liggend, zijn gasten aan met dien argeloozen blik. die hen altijd deed huiveren. Hij was in avnndtnilet. als altijd, een hoogst gedistingeerde ver schijning, slank. veerkrachtig, ondanks y.ijn zestig jaren. \ > ..Jij. Bertie. hebt er natuurlijk nie.ts tegen tienduizend pond te ver dienen." sprak hij. up Lord Hert ie Tiddlewinks y.ijn koelsten blik ves tigende, ..te minder, wanneer ik er dan meteen voorlonpig van afzie- je als valseh speler aan <le kaak t<stellen. tën jij. (! ladys." de jongste dochter van den hertou vati ('larence sloeg haar vrijpostige kijkers neer toen ze den kouden blik uit y.ijn half gesloten oogleden ontmoette, en bloos de tot onder haar jongensachtig kort geknipt haar ..jij verdient ook wel graag, een slordige tienduizend pond. vooral als ik je beloof dat er geen woord over mijn lippen '/.al komen betreffende het parelsniier van die ? onnoozele I^ady Wilbermore,". . . . Het meisje sprong haast van haar Abonnementsprijs van DE GROENE" per jaar: Nederland. . . . . f 10. Indië(Zeepost) 10. (mail). . 13.50 Argentini Belgi Duitschland Egypte Frankrijk f 11.50 Griekenland , ? Oostenrijk "i ?, ?. ( Spanje " Tsjecho Slowakije " Zuid-Afrika '\ Denemarken -j Italië; Noorwegen { Zweden Engeland f 13.50 Zwitserland Amerika Australi Azi Een Thriller" door Cornelis Veth stoel, en keek schichtig om zich heen. Lord Hert ie be<kt zenuwachtig op zijn nagels. ..Wat moeten we doen?" vroeg hij. De Tijger sloot, vermoeid de oogen. ..Moeten o niets foei. moeten, wie praat nu van moeten l' Als je y.óó begint...." ..Maar," zei Lord 'Bert i e. De Tijger glimlachte, maar bleef met gesloten oogen zitten. Toen hoor den /.e een akelige stem ergens in de kamer op eens iets fluisteren, dat weinig verband scheen te houden met het gesprek dat tofc nu toe gevoerd was. Hi't is unnioijclijk (icot kipjienvel te krijtje n ain Kltjttr \Vadlttcf" Het was Lord Bertie's beurt om op te. springen. ..Wat zegt gij?" De Tijger zweeg. Zijn glimlach ver dween. Hij opende de oogen. Hij opende ook de lippen, maar hield de kostbare, fraaie tanden op elkaar geklemd. Daartusschen siste hij plotse ling weer demonisch: ..//«?/ lx uiniHHjelijk, fir.cn kijificvcl ti.' krijt/at run Kltjur H'(/<//r«.r." Lord Bertie haalde de schouders <»p. en deed alsof hij wilde heengaan. ..Kom (iladys," zei hij. De Tijger keek hen onverschillig na, en. mompelde slechts, toen zij al bij de ? deur waren: . ..Ken povere tienduizend pond elk.." Zij keken elkaar min, en keerden terug. Sir Joseph ging nu voort, alsof hij in zich zelf sprak: ,.Elgar Wadlaco schrijft eenige boeken per week. Ze, worden gedrukt in oplagen van vele duizenden, vlot verkocht, vertaald, verslonden. Hij kan er niet genoeg schrijven. Er is altijd vraag naar. Ze. kunnen niet te slecht zijn. Hoe onmo gelijk ook het geval, hoe onbenullig de intrige, hoe onwaarschijnlijk de menschen en toestanden, het doet er allemaal niets toe. Zijn misdadigers zijn om je dood te ergeren zoo stom, zijn detectives weten alles zonder dat ergens uit blijkt, hoe, ze zijn altijd bij de hand, zonder dat hij de' moeite neemt te, verklaren hoe zij er komen. , Hij geeft zich trouwens nooit de moeite om iets te verklaren. Het publiek slikt alles, l J 'at Iszljnyehelm ?"? Hij sprak deze laatste woorden op eeu zoo kwoadaardigcn toon, dat du beide diep verdorven edellieden bijna van hun stoelen vielen. Uit een hoek van de kamer klonk een ijzig lachen. ,.Ik moet zijn geheim weten," ver volgde de Tijger. Hoort gij. Ik moet zijn fjeheim iceten, het kante tcat-het teil!'" Uit den grond,'onder het Perzisch tapijt, kwam een duivelachtige gil. Hoe verhard de beide jonge aristo craten ook waren, zij sidderden van de koude wreedheid die de Tijger in deze laatste woorden legde. Hij had met zijn geniaal instinct voor de miseen-scène het licht uitgedraaid. De kamer was in half donker gebuid. De beide diep gezonken leden van de upper ten keken huiverend om zich heen.... Overal hijgde, en siste het. Wat wilt u van ons?" sprak Lord Uertie eindelijk met schorre stem. De Tijger had zijn .onverschillige houding weer aangenomen. Hij nam een keurig gebonden boekje van de , tafel. De geluiden hielden plotseling op. Lees hierin," zei hij achteloos," van 's avonds elf tot 's nachts twee precies. Op dat tijdstip zal het u onverbidde lijk worden afgenomen, door mijn tuinman, die door het venster xal bin nen komen, l )oe er dus de knip niet op. - Zwijg ! De bladzijden die je hebt gelezen, verbrandt je voor zijn oogen. Houd je mond. Onthoud dus alles was je gelezen hebt." Het was een roman van EJgar Wadlace: ..De Kweller" Maar...." zei Lord Bertie ver bijsterd .... De Tijger stond op. en maakte een gebaar oiu te beduiden dat hij het gesprek als geëindigd beschouwde. ..Het is een aardig verhaal, dat je zal interesseeren. Bertie. Er worden eenige barbaarsche pijnigingen in be schreven, waardoor men iemand noopt een geheim te A-ertellen (hier hoorde men een afgrijselijk gekerm). Meer niet." ,.Kn ik." zei (Uadys. ..hoe verdien ik mijn tienduizend pond." Ja." zei de Tijger, gapend. ..jij hebt slechts een samenkomst met Elgar Wadlace te bewerkstelligen." Hoe kan dat? Ik was met hem verloofd en wij hebben getwist. Hij wil mij niet zien." ..Hij zal komen, (ia nu. Bertie. ik zal je overmorgennacht om kwart voor vier opschellen. l^aat mij niet wachten. Tot kijk. allebei." 2. [>E TflXMAN (?'eruïneerd als hij was. en onder bedreiging van schandelijke onthul lingen, .had Lord Bertie geen andere keus, dan de geheimzinnige bevelen van den Tijger op te volgen. Na een dag van doodelijke verveling nam hij om elf uur het boek en las het relaas van de afgrijselijke kwellingen, in het verhaal beschreven. Zijn plezier werd vrijwel bedorven door de noodzake lijkheid, alles van buiten te leeren. Tegen twee uur in (Jen nacht- werd hij geducht zenuwachtig met het oog op het aangekondigde bezoekT dat zich inderdaad niet liet wachten. Nauwelijks had de klok twee geslagen, of het raam achter hem werd open geschoven. Een man klom over de vensterbank. Deze man had zich veel moeite gegeven om er als een tuinman uit te zien. hij droeg een blauw schort, en had een hark in de hand. Toch leek hij meer op een bijzonder woésten tuchthuisboef. Geef op dat boekie," zei hij zonder eenigein, leiding of be groeting. Bertie gaf het hem. Hij scheur de er de bladzij den uit. die Ber tie gelezen had, wierp die tri den haard, en wacht te tot het papier verbrand was. Tot morgen nacht twee uur. Heb het hart niet'dat je'.voor elf uur in het boek leest!" : De volgende dag verliep op precies dezelfde wijze. Om twee uur 's nachts verscheen de schurkachtige tuinman weer, en verbrandde het gelezene. Denk er om', dat hij je vannacht om half vier opschelt. Hij houdt niet van wachten." rf Bertie was juist ingeslapen, toen d-,telefoonschel ging. ..Jij daar Bertie? Je weet w«-l speaking. Ssst. Jij houdt je tm»nd. Ik praat. Ik zou het erg prettig vinden als je kennis maakte met schipper Uriah Migg van de Hooit» Anna" Ssst l (Jeen woord! Ben je daar nou:! Zeg, als je soms een bijzonder dik kjuffrouw ziet, pas dan op !" 3. Mrs. WAHNJSIC Bertie legde den hoorn neer. Hij ', had het onpleizierig gevoel dat «-i iemand achter hem stond!.... Hij keek om. In de deur stond een bijzon der dikke juffrouw. ..Hands up !" zeide zij niet on vriendelijk. Maar een revolver wa«op Bertie gericht. .,Ik weet alles," zei de dikke vrouw. Zij schudde gemoedelijk het hoofd. zoodat haar dubbele onderkin wap perde. .,Jij en (.'ïladys. die heimelijk getrouwd zijn...." Bert ie maakte eerx gebaar van schrik. ..Ja, ja, mijn beste Lord Fiddlewink*. zei ik niet, dat ik alles wist? Pas op ! Ik ben de vrouwelijke detective M»>Warner. Heken niet te veel op mijn dikte, want ik ben toch over.il waai je me niet verwacht. Neem je in acht voor kapitein Migg, want hij is .-en gevaarlijk heerschap. Dag !" Zij verdween. Bertie log den heelo-u nacht wakker. Den volgenden nacht -?hij ha-1 het boek nu uit verkleedde Bert i* zich als matroos, en liep verschillend»' zeemanskroegen af op zoek naai schipper Uriah Migg. In de zesd^ kroeg werd hem een groot, zwaai - , gebouwd man aangewezen, met <:?»:» hoogst ongunstig uiterlijk. Juist op het oogenblik, dat hij den man wildaanspreken. . overhandigde de waard hem een briefje Bertie vouwde het open en las: ..ff et i v onmogelijk neen kifi^fm-ti te krijtjcn van Klijar Wadlace.'' Hij huiverde. ..Wie heeft dit b-zorgd?" vroeg hij. . Het antwoord was. zooals hij al ' vreesde: ..Een buitengewoon dikke juffrouw.'" Wist dat vrouwspersoon dan alles r 4. URIAH MIGG Toen Lord Bertie wat van zijn schrik bekomen was, zag hij kapitein Migg juist de kroeg uitgaan. Hij volgde hem. De schip per van de Róoie Anna" bekeek, den nieuwen ma troos van het hoofd tot de voeten. ' H ij pakt eBertie bij den schouder eri draaide , hem om, om hem van allo kanten' t»» bekijken. Hij brak Bertie's mond ? open en betastte zijn gebit, hij trok hem aan den neus, kneep hem in d«wangen en in de'armen, schopte hem tegen de schenen. Toen spuwde hij voor Bertie's voeten. ..Bah," zei liij niet veel zaaks. Maar als de Tijger je stuurt móet ik je wel nemen. Kom mee!"' Hij bracht Bertie naaieen oude lekke schuit, de Itooie Anna." ; ..Ziezoo" zei kapitein Migg toen ze op het dek waren. Nu naar 't voor onder, jij fijne zoetwaterzwabber !'' Marsch !" Hij draaide Bertie weer om en gaf hem een schop tegen zijn achterste, zoqdat onze jonge lord op niet zeer waardige wijze het vooronder binnen kwam vallen. No. 2730 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 SEPTEMBER 1929 Toen Bertie's oogen wat aan het donker gewend waren, keek hij om zich heen. Verschillende voorwerpen logen op planken gereed of hingen aan de muren. Hei waren de ))ijtnyiny$-ini<truincnien in het boek beschreven.... O. EEN ONTMOETING De Tijger maakte zich gereed om naar de Bachelor:Club te gaan, waar van hij lid was, (want zoo hoog waren de connecties van dezen misdadiger, zoo groot was de vrees, die hu iedereen inboezemde, dat deze zeer selecte club hem niet had durven deballotteeren). Toen hij zijn appartementen ver liet trad hem een bijzonder dikke juffrouw in den weg. Zij glimlachte genoegelijk. Het gelaat van den Tijger verried geen de minste aandoening. Slechts een van zijn neusvleugels trilde even en niet meer dan vier maal. Toen was hij zichzelf weer geheel meester. .,lfct is OHHIOtfClijk," zei de dikke "~ vrouwelijke detec tive, terwijl zij Sir Joseph'» knoops gat niet haar dik ken wijsvinger ver geefs trachtte te doorboren. . ,<ICCH A'i/j'priW te krijyen rax. ." Nu trilde toch de andere neusvleugel van den Tijger. Hij verbleekte.... ..Houd op!" riep hij. zijn, Sir Joseph" zei knikkend met haar -,Ja" zei («ladys met haar bemin nelijkste lachje. Waarom niet? Een bewonderaarster. Beu ik dat niet?" Klgar was weldra weer geheel onder de bekoring van deze geraffineerde vrouw. Wat gaan we doen?" zei hij toen zij gedineerd hadden. O," zei (iladys, in de handen klap pend, Ik wil zoo graag de haven zien !" Zij namen een iaxi. Zij stapten uit. Het was donker. Het silhouet van de Hooie Anna" teekende zich fan tastisch tegen het blikkerende water af. Opeens was het gebeurd. Elgar Wadlace had een slag op het hoofd, een prop in den mond. en lag op den bodem van een roeiboot, gekneveld. L'riah, door zijn schurkachtige be manning geholpen, had hem weldra in 't vooronder gesleept. Bertie, nam nu de leiding, ticheel volgens de voorschriften van het boek verdeelde! hij de instrumenten. De prop werd het slachtoffer uit den mond genomen. ..Deel uw.geheim mede!" ..Nooit" riep Elgar Wadlace. ..Doe uw werk !" zei Bertie tot de anderen, met doffe stem ! tgg De eerste schrille kreten van den ongelukkige vervulden het vooronder. Ze deden het bloed stollen.... Plotseling verscheen ergens een licht. Zij keken op. Een bijzonder Het nieuwe progamma-omslag van den Amsterdamschen Stadsschouwburg peek ti cloppfnburg tooncel stadsschouwburg Wij geven hierbij de achter- en voorzijde van het uitstekend geslaagde nieuwe programma-omslag van den Amsterdamschen Stadsschouwburg. Dit omslag is ontworpen door den kunstschilder Raoul Hynckes. De stadsdrukkerij verzorgde den druk ..Ik zal er Mrs Warner dikke hoofd. er zijn !" ..Denk er oin ! Ik zal (i. DE HEDDINt; Klgar Wadlace, de hal restaurant binnenkomend. stoord. ,.Jij !" riep hij uit. van het keek ver dikke vrouw, een revolver in de rech terhand, verscheen in de opening.... 7. HET GEHEIM k Toen de Tijger een half uur later door de telefoon het mislukken van x.ijn plan vernam het was de be kende stem van Mrs. Warner die sprak . zweeg hij een oogenblik. Toen sprak hij: ..Hoe komt het toch. dat u alles weet, dat u overal op het juiste oogenblik verschijnt?" ..Dat is mijn geheim" antwoordde de vrouwelijke detectieye. ... ..Is dat «»ok het geheim van Elgar Wadlace?" vroeg de Tijger. Een vette, maar niet onaangename. lach klonk door het toestel. ..Wel neen. Het geheim van EJgar Wadlace wel. dat had ik u al dadelijk kunnen vertellen. . . . V V ..//<?/ is onmw/elijk. ..." ..Houd op !" .,Laat mij uitspreken. H ft »'.?* on~-, tnoijclijk. te dom ie zijn rour Eltjur \\~utUui-c. ..." R I VA L E N door Henrik Scholte Xicuw Xoderlanclsch Tooncrl SAALBORN heeft het tooneelseizoen met 'een knalbom willen inzetten. Jammer, dat die meer naar de zijde van het tooneel dan naar de zoal gesprongen is. Nu is ongetwijfeld de accomodatie van het gebouw, waarin hij speelt - Hollandschc .Schouwburg en het gemis aan vol doende eerste rangs-spelers een handicap, die door geen reclame vooral' te verhelpen is. En er is .' stellig in nieuwe intentie, otik in de regie van dit ? oorlogsstuk, al komt die op de meest ongelegen oogenblikken. Er is in de eerste acte, als achter grond" van een Russisch gecomponeerd tooneelbeeld van een .half platgeschoten compagnies-, bureau, een reusachtige kaart gespannen, fascineerertd, mede omdat de namen fascineerend alleen reeds zijn: Hoissons. ('halons, 'Verdun. Er is. vooral in deze eerste bedrijven, een overdrijving. charge, die stellig tooneelmatig zou kunnen zijn. Maar niet in een stuk, waaryoor déInleiding nogmaals het mooie woord tranche de vie" meent te moeten gebruiken. Er is, in de groot c twist tussehen Sergeant Quirt en Captain Flagg, Kunstzaal van Lier Rokin 126 ~~ Amsterdam. Oostersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken Negerkuntt & Ethnographica «r-. een sprong van Saalborn over het heele tooneel heen. waar Douglas Fairbanks een puntje aan kan zuigen. Maai- als er mi eenmaal werkelijkheid en niets dan de werkelijkheid, moet zijn. wel. dan is het toch wel een beetje ^onderling, dat Sergeant Quiï't die sprong waagt, nadat zijn been juist stukgeschoten was. Dan doet de affiche voor de tentoonstelling l$)2i) in Barc.elona een beetje zonderling aan voor een stuk van 1917. en dan ziet men de lichtreclame van het estaminetje niet over het hoofd in e;en door vliegerbommen platgeschoten dorp, waarin zelfs een kaars te veel zou zijn. Kr is. in de epiloog, een terugwijken van het geheele decor technisch ongetwijfeld knap, waardoor, in mooi liclit. het effect van opruk kende soldaten wordt verkregen. Maar helaas. juist dat herinnert er eens te meer -aan. dat er een film aan vooraf ging. die ..What Price (ilory" heette. ' , Al behoort het niet tot mijn competentie..... deze film was een stuitend mengsel van onbe langrijke intrigue en kanongedonder. Ik heb mij laten vertellen, dat het oorspronkelijke stuk van Andersoii en Stalling .betei-"was.'omdat het «Ie volle zwaarte liet vallen op de tegenstelling van twee oude rotten, die overal in de wereld gevochten hebben, en de onnoozelheid der recruten. onver antwoordelijke slachtoffert! van een oorlog, dien de beide door de wol geverfde ..rjvalen" als hun handwerk opeischeh. Toen Hollywood, als gewoon lijk, op het idee kwam oni dit spelstuk te ver filmen, was Stalling idealist'genoeg oin te weigeren. Voor de film schreef hij daarop ..De (ïiiRite Parade", Maar toen dat er inging als koek. was de'-, dollar hem te machtig, en zoo kwam ook ,,What Price (ilory" als een slechtere en slappere imitatie op het witte doek. Wat de Duitscher Zuckermayer als bewerker met het stuk gedaan heeft, weet ik niet, maar als er wat aan te verknoeien viel, heeft hij het stellig gedaan. Het gaat thans alles om het effect, niet oni den oorlog. De speech van den intellectueel in de derde acte. een kleine rol, maar een hoogtepunt is hier bijna geheel gecoupeerd. al maakte Elias van Praag van de rest nog iets. In plaats daarvan komen wij in de derde acte tegenover een troep schreeuwers, die elk voor zich bederven wat n shellshock teweeg had kunnen brengen: afgrijzen en nog eens afgrijzen. Saalborn liet dit dik-op spelen in een foei-leelijk en onhandig decor, met een permanente granaatexplosie op het doek en oen onhandige gelxiidsimitatie van een vuilnisratel bijzijden. Ai, leg deze acte een* naast Raynal's ..Tombeau". waar geen stuk loopgraaf in voor komt en dat in een slaapkamer speelt. tussehen twee menschen.... En dat het recht heeft om den eeretitel: Het (Jraf van den C m ba kenden Soldaat te .dragon. In de bewerking van. Zuckermayer is dit stuk als een wat laat komende Duitsche wraak. Het is een klucht, in welker waarheid men ondanks het goede spel van Tourniaii'e en het verblijdend kalme acteeren van Saalborn. geen oogenblik gelooft. Flor de l Broche als de man van liet ge luidje, acteert zonder twijfel kostelijk, maar het is meer-de big van het l(5Sste, die hij speelt, dan een bijrol in een stuk. dat ons den oorlog naakt wil brengen, opdat wij hem verafschuwen. Maar tenslotte, waarom moeten wij in de laatste jaren, in film, tooneel en litteratuur, telkens en telkens weer zoo opzettelijk met onzen neus op het verleden gezet 'worden, als een hond. die men naar de plaats brengt, waar" hij zijn ongelegen misdaad deponeerde? Ja, tilts het tooneel was ! ING ITUYNENBURG HUYSI '. 5