fl I ?fc' .f r * *- ;?' t .' £>£ GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 OCTOBER 1929 No. 2733 I \.\', M .Ê. U"1 f " p^ ' '] Cl Door Belgi DE Nederlandscho pers, uitgenoodigd door den Belgischen Hoogen Raad van Toerisme, heeft de" vorige week veilige dagen gewijd aan een excursie naar de voornaamste centra van België. De Hooge Raad van Toerisme heeft deze reis vooral interessant weten te maken door, behalve Brussel, ons ook de belangrijkste steden in de provincie te toonen. Dank zij de leiding van den heer De IVterson en do vrijwillig^ medewerking van de vertegenwoordigers van verschillende lichamen in België, die ons juist daar het typische karakter van hun land hebben laten zien, waar een buitenlander het zoo gemakkelijk over het hoofd ziet, heeft deze tocht zoo'n sterken indruk achtergelaten, een indruk van taai en hard werken en van groot en bloei en opkomst. De Belgen hebben een levendig en arbeidzaam karakter. Dat treft ons, Hollanders, het meest. Ook de groote opbouw van Brussel en andere steden wijst daarop. Do stations zijn levendiger, de pleinen grooter, de hotels ruimer. In Brussel kan men gerust om O uur den dag beginnen, cigaretten koopen, een kop koffie drinken, dingen waaraan een Hollander om 11 uur pas kan gaan denken. * * * Op deze reis zijn de Hollandsche journalisten in de gelegenheid gesteld, Hotel Albert I en Terminus Nord on zijn vriendelijken directeur, den heer Dester, te leeren kennen. Dit hotel, waaruit de excursies naar Luik, Namen en Antwerpen zijn ondernomen, behoort tot de enorme gebouwen, die de Place Rogier omgeven. Door verbouwing werd het uitgebreid tot een complex van 300 kamers, alle inkluis badkamer en toilet. Vooral de nieuwe eetzalen zijn met veel smaak gerestau reerd; er is een decoratie van de allerlichtste kleuren, maar volkomen rustig, afwisselend wit, staalkleurig in geel verloopend. De eerste exursie was naar Luik. De stad is druk bezig met de voorbereiding van de groote wereldtentoonstelling van 1930. Ir. Moressee, die daar als dictator de industrieëele zaken leidt, heeft ons de plannen uiteengezet: een terrein van 05 Hectare, op den achtergrond het Palais d'Electricite". België, Italiëen Frankrijk, drie groote paviljoens, de overige naties daartusschen. En met enthousiasme heeft hij gesproken over de stad, .die geen werkeloozen kent en geen misère, en die niets liever wil dan een nauwe samenwerking met het Noorden, waarvan zij alleen maai1 goeds kan verwachten* Luik is misschien te weinig bekend m ons land. Moge.de tentoonstelling van 1930 daarin verbete ring brengen. Er is echter nog steeds een technisch verkeersvraagstuk, dat met het oog op 1930 dringend om oplossing vraagt. Niet alleen moeten ten behoeve van het autoverkeer betere wegen worden aangelegd tusschen Luik en de Nederlandsche grens, maar ook de verbindingen per spoor behoeven dringend herziening. Het schijnt sinds jaren een traditie, dat onze Spoorwegver binding met Luik zoo fantastisch slecht is! *» * Den volgenden dag waren de Hollandsche journalisten op het kasteel van Tervueren te gast bij Minister Lippens. We kunnen zijn portefeuille ?(verkeer» posterijen en telegrafie) het best verge lijken met ons ministerie van Waterstaat. In een typisch Vlaamsch-Nederlandseh vertelde hij ons van zyn verblijf als gouverneur in de Belgische Congo; hij sprak z^n bewondering uit voor ons land en onze, koloniën. Minister Lippens beheert met zeer veel energie zijn departement en heeft reeds veel tot stand gebracht. Wij Hollanders zijn in dit opzicht de laatste jaren niet verwend. ? Laten wij hopen, dat Minister Reymer's werkzaamheid met die van zijn Belgischen collega kan worden vergeleken! De wensch van Ir. Moressee, dat de Hollanders .steeds meer in contact/ mogen komen met het Zuiden, mochteni we telkens en ook nu weer van minister Lippens vernemen. Het sterkst kwam dit tot uiting te Antwerpen, waar op verzoek van Dr. Stan Leurs het bureau van den Vlaamschen Toeristenbond bezocht werd. De Vlaamsche Toeristenbond is voor Vlaanderen wat de Toüring Club de Belgique is voor Belgi en de Nederlandsche Reisvereeniging voor ons' and. Ook de A.N.W.B. zou er eenigszins mee te Nieuwe Fransche boeken door Johannes Tielrooy Roger Martin du Ltard, Les Thibault; lV. TM consultatioH; V. La Sorellina; VI. La mort du père. Parijs, N.R.F., 12 f r. per deel. De langzame maar degelijke werker Roger Martin du Gard liet na de eerste drie deelen van zijn Les Thibaitlt 1), eenige jaren niets meer van zich hooren en menig bewonderaar moet het betreurd hebben. Thans zijn drie nieuwe deelen verschenen; andere zullen volgen. Het is in die omstandigheden nog niet mogelijk, de diepere beteekenis van de serie met eenige volledigheid aan te geven. Men moet met tweeërlei volstaan; eenige onderdeelen noemen die in de nieuwe deelen op zichzelf te waardeeren zijn; en op eenige thema's de aandacht vestigen welke onmiskenbaar het heele werk mede beheerschen zullen. Belangwekkend, of zelfs mooi dan, zijn o.a.. in La Consultation, het défiléder patiënten van dokter Antoine Thibault, in La Sorellina, het theatrale afscheid" van den stervenden vader Thibault, op een oogenblik dat hij meent nog niet te zullen sterven, en de figuur van den beroemden schrijver en geleerde Jalicourt, die zich in werkelijk heid een mislukte weet; in La mort du Père, de lange en afgrijselijke doodsstrijd en de satire op condoléance-toonéelen en uitvaart-plechtigheden. Wat de vermoedelijke hoofdthema's van de reeks betreft, vermeld ik: de liefdesverhouding Jacques-Antoine-Gise en de belangrijke vragen van moreelen aard die telkens implicite gesteld worden. Heeft een medicxis het recht een ten doode opgesehrevene uit zijn lijden te verlossen? (Antoine doet het met zijn vader). Welke zyn de grondslagen der medische beroepsmoraal ? Welke die der moraal in 't algemeen, als men geen Christen is? Is .het Christendom waar, en is het voor het menschengeluk te ontberen? De drie boeken bevelen zich wederom aan door een rustige en zeer nauwkeurige weergaaf van de concrete, zoowel als van de abstracte gegevens en door het opmerkelijke relief van de hoofdlijnen der compositie. AndréMaurois, Climata, roman. Parijs, Grasset, 12 ? f r. Dezelfde, Aspects de la Biographie. Parijs, Sans Pareil, z.p. Een roman die den Gemiddelden Lezer zeer zal bekoren (neen, zeer bekoord heeft, het is al gebleken) den Criticus zeer zal interesseeren den Veeleischenden, Gevoeligen Lezer weinig zal zeggen. De G. L.: Wat is dat mooi! Philippe, die alleen in onzekerheid geluk kan vinden.... Odile, zulk een origineele jonge vrouw.... Wuft, ongeloofelijk wüft en onlogisch, heelemaal los van het concrete en vol van hartstochtelijk verlangen tegelijk l Smaakvol. Innerlijk wanhopig. Isabelle, de aanbiddende, onderworpene.... En dan het waas 'van teederheid, van passie, van weelde dat over het geheel ligt! De V.G.L.: Ik gevoel er haast niets bij. Ja, die enkele tooneeltjes.... Als Odile scheidt van Philippe en merci pour tout" zegt. Als Philippe sterft, aan het eind. De Cr.i U hebt beiden gelijk, en de laatste spre ker het meest. Het is elegant en daarbij niet eens zwak. Het is geacheveerd. De personen boeien. Het heeft honderd deugden. Maurois de succes volle, trouwens, 'ia geen gewoon man. IJverig als 1) Hier ter plaatse besproken op 5 Juli 1924. niemand, studieus. Bescheiden, voorzichtig. Ge voelig, geestig. Maatschappelijk bevoorrecht. En dit Climats is ook geen gewoon boek. 't Is hét beste wat hij, na jaren van streven, gemaakt heeft. 't Is overdacht, doorwerkt. En toch: in zijn te duidelijke symmetrie, in zijn tweeluik-compositie is het niet veel anders.... dan een dubbel blad kunstige mozaïek. Alle feeën moeten bij zijn wieg geweest zijn; n echter weet ik er, die zeker ontbrak. * * Over de kunst der biografie, die Maurois met zooveel instemming van het publiek beoefent, heeft hij enkele beschouwingen te boek gesteld. Vroeger, zegt hij o.a., werd menige biografie, uit sluitend ter verheerlijking van den held geschreven; bovendien moest ze een strakke uiterlijke logica vertoonen. Thans begrijpt men beter dat ook de held" een mengsel van goed en kwaad en een vat vol tegenstrijdigheden is. Aesthetisch heeft de biografie een voordeel boven. den roman: de afloop is bekend, en n onzuiver element in de reactie van den lezer doet zich dus niet voor: de spanning die hem haastig de laatste bladzijden doet opslaan. De biograaf zoeke ijverig naar feiten, versmade ei* geen enkel. Hij zette ze echter niet klakkeloos naast elkaar. Door bepaalde thema's telkens terug te laten keeren brenge hij poëzie in zijn verhaal. Objectieve waarheid kan hij niet geven, ten hoogste den toon van een leven; zijn eigen geaardheid klinkt trouwens onvermijdelijk mee. In n opzicht is hij bij den romanschrijver in het nadeel; hij kent lang niet ten volle het innerlijke leven van zijn sujet; de romanschrijver weet van het zijne letterlijk alles pour cause ! Dit boekje munt uit door fijnheid van geest, veelheid van gezichtspunten, bekoorlijkheid van inkléeding. AndréSuarès, Variables, Parijs, Emile* Paul. Zeer ten onrechte is de machtige schrijver van Trois hommes, Prospéro en zooveel ander proza een tijd lang veronachtzaamd. Zijn hooge, zonder inspanning aandringende, van binnen voortgestuw de en ons voortstuwende stijl, die zoo geheel van hemzelf is,Vil heeft hij soms den klank van Nietzsche, soms ook van. La Bruyère; zijn terecht-hoogmoedige levenshouding; zijn versmading van iedere concessie, die hem in eenzaamheid op een hoogen post gezet heeft, rechtvaardigen ten volle de nog schaarsche aandacht die zich nu weer naar hem toewendt, den roem dien zijn naam bij het nage slacht zeker deelachtig zal worden. Een nage slacht dat schatten in hem zal ontdekken. ?Ook dit boek is weer goed, deze verzameling korte essays. Van zijn lyriek, zijn sarkasmen en invectieven, zijn hartstochtelyk-helderéuiteen zettingen», geniet men voortdurend. Zelfs waar men zijn gedachten niét deelt, zooals waar hij de vrouwen afvalt en Valéry kleineert, blijft de genieting om de wijze waarop het geschiedt intact. En waar men wel met hem instemt, waar hij bijv'. den Geest en de Kunst looft de kunst die hij ziet als kenbron van Bergson's grootheid getuigt, het neo-thomisme zijn verdienden houw geeft, god Getal vernedert, wordt de vreugde der in stemming onvergelijkelijk inniger door het genot dat zijn stijl geeft. Overal by Suarès bewondert men de zoo zeldzame kunst, die hij echter zoo vol komen verstaat: gedachtenformuleeringen en gevoelsverwoordingen samen te gieten tot een achoonen tekst, waarvan poëtische werking uitgaat. vergelijken zijn. In Vlaanderen is de invloed van den Toeristenbónd echter veel grooter. Natuurlijk stelt de Bond zich tot hoofdtaak Toerisme, maar ook het organiseeren van lezingen, vooral door buitenlandsche sprekers en over buitenlandsche onderwerpen,, tooneeluitvoeringen, folklore en heemschut. Het Vlaamsch Toerisme heeft een dapper ka rakter. De Bond durft reizen aan naar plaatsen waar lang niet iedereen komt. Zoo werd het vorig jaar een 14-daagsche reis gehouden naar Spanje en voor 1930 staat op het programma een tocht van enkele weken door de Sahara. Onlangs is ook gesticht de Vlaamsch Automobielclub, als onderdeel van den Toeristenbond. Als ik ergens liet verlangen naar contact met Nederland gevoeld heb dan was het in Antwerpen, dat door zijn nabije ligging, de directe verbinding met Brabant en Zeeland, en ook door de Vlaamsche Beweging, die daar haar hoofdzetel heeft, uitteraard bij de moeilijke Vlaamsche kwesties naar Holland uitziet. W, NV ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK HYR KAPITAAL BESCHIKBAAR DIRECTIE M? 5.J.VAnZlJ5T-M? J.F.YERSTEEVEM f No. 2733 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 OCTOBER 1929 Radio en Grammofoon Het geheim van de sound-box door Lou Lichtveld ER zijn twee geheimen aan de grammofoon, die ik durf erom wedden n evenals mij reeds dikwijls een oogenblik zinnend bij het instru ment deden staan met iets van het zelfde gevoel van stomme verbazing voor het magische wonder van de spreekmachine, dat ook een wilde moet bezielen, wanneer hij voor het eerst de stem van bekende personen uit zulk een door menschenhanden gemaakt instrument hoort ontstaan. Op twee geheimzinnige voorwerpen concentreert zich onze verwondering en nieuwsgierigheid: op het haast onzichtbare hiëroglyphenschrift van de zwarte plaat, een schrift dat rij keidan welk ander, alle klanken, alle geluiden dezer wereld vermag weer te geven, en op het nog geheim zinniger object, waarin al die klanken geboren worden, waarin de occulte schriftteekens plotseling hoorbare wer kelijkheid zijn: de Sound-box. De sound-box is het hoogere or ganisme" van de grammofoon; men zou haar het beste kunnen vergelijken met de hersenkas Van een mensch, on deze vergelijking berust niet alleen op toevallige overeenkomsten. Van den beginne af schijnt men bewust de sound-box gemaakt te hebben naar het model van het menschelijk gehoor orgaan, omdat de sound-box, bij het opnemen van muziek immers in de eerste plaats zoo scherp mogelijk had te luisteren." De typograaf Leo Scott, die in 1857 de phonautpgrafie" uitvond, is eigenlijk de eerste geweest, die een Abonnementsprijs van DE GROENE" per jaar: Nederland. . . . . f 10. Indië(Zeepost),, 10. (mail). . 13.50 Argentini Belgi Duitschland Egypte Frankrijk f 11.50 Griekenland * Oostenrijk Spanje " Tsjecho Slowakije Zuid-Afrika *] Denemarken ' . ' "j Italië! Noorwegen , Zweden Engelana . /f 13.50 Zwitserland Amerika t Australi Azi sound-box gemaakt heeft, en in^het officieele document waardoor hij zijn uitvinding openbaar maakte, wijst hij zelf op de overeenkomst met het gehoor-orgaan. Het lichaam van mijn hoorn," zegt hij, ,,is aan het uiteinde van een membraan voorzien. Dat is het physiologische trommelvlies. Aan het bovenste deel is een andere membraan bevestigd, analoog met dat van het ovale venster...." En het geheele apparaatje vertoont een nog opvallender gelijkenis; het bestaat immers, weer volgens het octrooi-schrift van Scott: Ie. uit een acoustische hoorn ge schikt om de trillingen te geleiden en te condenseeren. Een draaiinrichting waardoor het instrument allerlei posi ties kan innemen. 2e. uit een zeer soepel en zeer dun trommelvlies, vervolgens een buitenste membraan. De afstand tusschen deze twee , vliezen wordt naar verkiezing grooter of kleiner; dientengevolge wordt de lucht tusschen beide meer of minder samengeperst, al naar dat noodig is. De spanning der membranen wordt door twee ringen gei-egeld. 3e. een schrijfstift hiermede in aan raking. Voor wie den bouw van ons gehoor- ? orgaan kent, zijn deze inderdaad ruwe overeenkomsten toch overduidelijk. » * * Ook Charles Cros heeft in zijn ver slag aan de Fransche Academie van Wetenschappen, in 1877 gesproken over une membrane sonore;" alleen gaf hij nauwkeuriger dan Scott aan, dat de schrijfstift onwrikbaar vast moest zitten aan het middelpunt van het trillende vlies. Het belangrijke is, dat Cros dit apparaat niet alleen gebruikte om de geluidstrillingen op de phonografische rol over te brengen, maar ook voor het nieuwe, tegenovergestelde verloop: de schriftteekens van de rol in gelui den om te zetten. Bij Cros krijgt de sound-box dus zijn dubbele functie, van geluidsontvanger en van geluiduitzender. Hij noemde zijn apparaat paléophoon", dat is stem van het verleden" maar haast tegelijkertijd doopte een van Cros' vrienden het instrument tot phonograaf, welke eenzijdige naam een grootere levens kracht bleek te bezitten. "-Wat Edison betreft, die aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan gelijktijdig met Cros, maar geheel onafhankelijk vanhem aan de grammo foon werkte, deze zocht eerst naar combinaties op het gebied van de tele fonie. En het is weer een bewys van Edison's geniale en verziende blik, dat de combinatie van grammofoon, electrische microfoon en luidspreker, een van de meest recente verbeterin gen óp dit gebied geworden is. Edison noemt in zijn octrooischriften het membraan steeds het diaphragma," daarmee alle kwesties van het materiaal buiten beschouwing latend. De werking beschrijft hy op nagenoeg dezelfde wijze als Cros, in zijn eerste brevet van 1878. Nog geen half jaar later, in een tweede octrooischrift.schijnt hij nieuwe mogelijkheden op het gebied van de Sound-box te zien. De trillingen van het geluid," schrijft hij, ,, werken in op een diaphragma of een ander oryuan dat gevoelig voor bewegingen is. Dit diaphratfiiia is bevestigd aan de achterzijde van een kamer, waarin een opening in welke dient tot uitnumding; en het is voorzien van een punt. Ik noem dit instrument phonograaf." Hiermede hebben wij aldus de bijna definitieve beschrijving van de soundbox. Het patent beheert niet minder dan twintig punten, waarvan meer dan zes rechtstreeks de sound-box betreffen. Het is paragraaf l, over ,,de combinatie van een diaphragma en een punt van een plat oppervlak dat ontvangt," dat is dus het opname apparaat. Dan paragraaf 4, over de combinatie van een draaiende cyHnder met een diaphragma en haar punt;" par. 5 , over een veer tusschen het diaphragma en de punt, en par. O over een veer ra» caoutchouc om de trillingen van het diaphragma te ver* zacldenen valsche trillingen te beletten." Deze laatste paragraaf bewijst, hoe Edison reeds van den aanvang af naar een middel zocht om de onvolkomen geluidsoverbrenging te verbeteren. Paragraaf 7 van hetzelfde patent betreft de combinatie van het diaphragma en de beweegbare arm, par. 11 die van het diaphragma met een resonneerende kamer. Dat Edison toen ook reeds al de op dit oogenblik bekende mogelijk heden heeft overzien, bewijst para graaf 8, waarin hij alvast octrooieert: .,de combinatie van het diaphragma met een electro-magneet," waar mede hij dus de electrische microphoon concipiëert, welke gebruikt wordt bij draadlooze uitzending van grammof oon-muziek . Nog andere mogelijkheden heeft hij gezien, blijkens par. 13, over de combinatie van een diaphragrn* en haar punt met twee diaphragma's," en par. 14 over de combinatie van het diaphragma met een reservoir vol samengeperste lucht en een trom pet of phonograaf." * * * De eerste instrumenten van Edison die in den handel kwamen, bezaten een diaphragma bestaande uit een membraan van gesponnen perkament. verbonden aan een stift, en verlengd door een acoustische hoorn. Niet het diaphragma bewoog, maar de cylinder werd in schroefbeweging langs de stift gedraaid. Het spreekt vanzelf dat het mem braan van perkament, een zeer on volkomen resultaat gaf; het bracht eigen bijgeluiden voort, en misvormde zóó alle klanken. De Amerikaan Charles Summer Tainter kwam daar om op de gedachte inplaats van per kament een plaatje mica te gebruiken, en een beweegbare sound-box aan te wenden. Daarmede hadden wij zoo ongeveer de thans gebruikelijke soundbox. ledere fabriek heeft weliswaar haar eigen verbeteringen en modi ficaties, doch dit betreft altijd slechts bijkomstigheden. Aan de hoofdzaken is niet veel meer veranderd. Sedert de electrische opnamen zulke goede resultaten opleverden, is men ook weer belang gaan stellen in elec trische reproductie, en het huwelijk van grammofoon en radio blijkt- vrucht" baar; van alle radiomuziek komt d grammofonische stellig het best over. Het is dan óók te verwachten dat door middel van de electriciteit nog menig geheim aan de sound-box zal worden toegevoegd; en het is maar gelukkig dat het oor van mica" aan wie niets ontgaat, tegelijkertijd door een kleine mechanische omzetting ook een stem uit duizend kelen" is ! LINCOLN de meest volmaakte wagen JAN LIMBAGH- Haarlem Kaleidoscoop De heeren Hoover en MacDonald hadden een diepgaand gesprek, dat drie uur duurde. Deze besprekingen werden 's middags voortgezet. Toen men na de tweede bespreking vroeg, wat er behandeld was, zei Hoover: ,Wlj heb ben alleen over het weer en den wereld vrede gesproken." Wat hebt u hier een prachtig weer, Mr. Hoover ! Ja, wat zegt u ervan. Mr. Mac Donald en dat duurt nu al twee maanden zoo. 't Is buitengewoon. ??Ja. Maar 't is niet altijd zoo mooi, Mr. MacDonald. We nebben hier ook wel eens stormen, orkanen en typhoons. Dat zal wel ja. Wij hebben altijd mist, fog. In Londen' noemen ze dat peasoup fog erwtensoepmist, vanwege z'n kleur. Die dringt tot in alle huizen door. In het l^agerhuis kunnen de leden soms de regeering niet zien ? ja, alleen letterlijk na tuurlijk. Overal In de huizen hangt mist, Mr. Hoover. Maar wat ik zeggen wou, hier is hut weer wel buitenge woon. Zoo helder, zoo vroolijk. En zoo'n aangename temperatuur. Hm, zeker Mr. MacDonald. Regent het hier veel? Veel? Och, ja. en nee. Soms wel, soms niet. Wat zal ik u zeggen.... En wat is 't gewoonlijk voor weer in Lossiemouth? How perféctly lovely of you, Mr. Hoover, daarnaar te inforuieeren. Lossietuouth, mijn geboorte-vlek. O. de Schotsche 'hemel is gelukkig erg zuinig met regen, naar den aard van 't land ! Haha ! Hihi! En prachtige zonsondergangen hebben we in Schotland. Schitterend. U kent ze wel van Turner. Maar Turner was te bescheiden. Zo zijn in werkelijkheid veel mooier, Mr. Hoover! Zoozoo, frightfully interesting. En what about wereldvrede ? O ja, sorry, daar moeten we 't ook over hebben. Tja, het zou wel heerlijk zijn, als overal vrede zou heersenen, als alle menschen slechts n doel zouden hebben: geluk en welvaart.. Het zou prachtig wezen, ver rukkelijk ! (Mr. Hoover wischt zich een traan uit de oogen.) Weet u er een middel op? Nee, U? Ik ook niet, maar laten we er eens over denken. Het zou zoo mooi zijn. In ieder geval zult u niet meer dan honderd kruisers mogen hebben. Zou het onderhoud even imbeciel zijn geweest als het communiqué? NESSÜNO i i Scheren geen stukgaan en pijn meer en ook geen naschrijnen der huid, als men yóór het inzeepen de huid even inwrijft met slechts een weinig PUROL Doo, 30-60. Tube 80 et B.j Apoth. ca Droguten