v .c 'I J DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 OCTOBER 1929 No. 2733 Laatstleden Zaterdag door Henrik Scholte IA AT.SLKDKX Zaterdag hooft hot J tooneel woei' ooi l groote beurt gehad. Men diende in drio tempels do Muze. Smoking was aangexvcj'.en voor het offifieolo tooneel, confectie-colbertje was voldoende voor het offici euze, on pet on boezemen waren niets to goed voor do Plantage. Het corps onzer critici volgt deze rangorde. Had men het vooruit geweten, dan had de ..derde" criticus het '/Ach eens lekker kunnen maken in het pluche van den Stadsschouwburg en d»? grooto hoeren hadden zich het bloed ouder hunne nagels kunnen schrijven over het vele goede naast hot vele kwade, dat een zot» ..onaanzienlijke" voorstelling ftls de zooveelste reprise van lleyermans ..Allerzielen" in zijn nieuwe bezetting bood. Maar dat was natuurlijk puur toeval ! Men verwachtte het ware heil van 1»«> Heilige Vlam. door Noiiiersot Muuglmni. Voreenlgcl Toom-e l Kn dat heil is niet gekomen. Zeker. er werd hier beschaafd tooneel met de obligate beschaafde toiletten ge taleerd. Men ontmantelde een kinder achtige detective-historie met de mo raal der betere standen en het nimmer besliste recht oiu te dooden. De heer Somerset Miuigham heeft van die Ibseniaansche driften om ons te laten ,.napraten" en zijn ..problemen" zijn er dan ook zeker wel naar. Maar nademaal wij in den schouwburg toch in do eerste plaats om het tooneel komen,.... ay lieve, tooneel is znlk oen groot woord. C'eos L&seur. de man om wien hot ging. speelde stellig voortreffelijk de kleine vol van den zieke in hot eerste bedrijf, hij zal onge twijfeld ook een mooie doode geweest zijn. toen de anderen over bom aan het tobben waren. Hichard Flink fleurde eindelijk eens-zoo'n kleurlboze rol van mensehen, die er ook bij moeten zjw, door persoonlijk spel op tot een ICngelsch majoor, die er dan ook werkelijk wezen mocht. Maar Vera MIJHHA Bij Apotb. «n Drogisten ADVERTEERT in DE GROENE AMSTERDAMMER" is een zin die ge dikwijls leest. Waarom juist in de GROENE AMSTERDAMMER..? OMDAT het advertentietarief buitengewoon billijk is. De GROENE wordt immers bij uitstek gelexen door het beste publiek door het publiek dat tets te besteden heeft. Ge BETAALT DUS NIET voor een verspreiding, die drukkosten, porto en papier kost en waarmee ge tienduizenden lezers bereikt, die ni«t in de eerste plaats ibt het koopkrachtige publiek behooren. " MAAR HET, BETAALT U in dit blad te adverteeren waarvan ge wét dat uw onkosten direkt worden aangewend om U ?ia contact te brengen mei het koopkrachtige publiek. Hondatu, in do ongetwijfeld moeilijke rol van do pleegzu&ter door wie het uit kwam." had mem* klacht dan aan klacht in haai- stem en verbrak het evenwicht dom* de eigenlijke hoofdrol - waartegen Miuny tt-n Hove niet opgewassen was. te overspelen. Kn Bet* Kanucci, al kon men voor het beschaafde» tooneelbeeld, dat haar regie schiep, \vaardeering hebben. hii'ld xJeh in haar spel dusdanig buiten het' ensemble, dat ineti van haar geenszins geloofde, waartoe ?.ij tensU»tte in staat bleek te zijn. Ei> zat achter al dit tooneel geen noodzaak en geen «peoldrift. En dat mag. dat moet uien eischen. Het Raadsel in Tulle. il oor Albert van Waaaüijk. Monw \ertcrlantlHeh Tooneel Iu /.ooverro was d»- voorstelling van dit geval, waarin Albevt van Waasrlijk het bestendige Xova-problcom op een voorwereldlijke, maar wel tooneel* matige wijze eom ment eerde, wel een stuk beter, temeer waar Chrispijn Jr. voor d»- opvoering alle zeilen bijgezet had. "Kr Word gespeeld iu goede, de cors, onder knappe regie van Chrispijn. die van een niet zoo erg belangrijk en wat hachelijk optredend personage een /Jjnor beste, doordringendste rol len maakte, liet is ongetwijfeld lof waard, dat men zoo'n figuur, die uiterlijk Chrispijn is. door het voluit gegeven innerlijk toch altijd zal onthouden als ,.de man van dat avontuurtje van die sigaren-winkeliers-vrouw" ook al is men stuk en gegeven vergeten. Van het echtpaar in de'hoofdrollen was Marie Meunier een bescheiden, gevoelige actrice, die men te zelden ziet, soms een beetje schamel in haar bewegingen, maar zuiver van stem en in haar omgeving geloofwaardig. Oobau gaf kleur aan een ondankbare rol en Rien van Nop pen aan eeu dito dankbare. Ook Kreeft als huisjesmelker was op dreef. Allerzielen, van Herman Hcyermans. Plantage Schouwburg Het ensemble-Bouber Is zoo af en toe genoodzaakt, oude koeien uit de sloot te halen om zelf ook boven water te. blijven. En daar steken wel eens verrassingen in. Als men over meer krachten had kunnen beschikken, zou Ben Groeneveld stellig geen Pastoor Xansen en Mien Erfmann-Sasbach geen Rita geweest zijn -?al kwamen die rollen in den loop der jaren wel in gekkere handen. Maar wat in het bizonder de laatstgenoemde Groe ve veld was ongelijkmatig goed, maar beheerscht en overtuigend uit haar lawaaiierige rol gehaald heeft, is een gang naar het oude theatertje waard. Daar ziet men nog eens fel, natuurlijk spel, zonder eenig etiket: een prachtig meesleepende opvatting, enkel moeder die alle bezwaren tegen text en persoon overwon, een werkelijk onverwacht succes voor een actrice, die zich niet over een teveel, daarvan kan beklagen. In de overige ? rollen natuurlijk vele zwakke steeën. BurKdorffer kon zijn 'goedkoop typetje van Koster ook wel wat, minder op het publiek spelen, vooral als de andere antipathieke" ? rol, die van Wethouder van Dalen, door Bigot vertolkt wordt op een manier, die misschien niet zoo bijster moeilijk, maar in het ensemble voortreffelijk Was. Waren, er over de heele linie maar meer van die vesrassingen, met alle gevaren van dien ! OOSTERb Levert uisluitend aan paiïiculiei en 5TEUNZOLEN NE? OPSmAMDM HERSTCUT J.A. az. STEUNZOLEM NAAR GIPSVOPH Instmimenthandel SCHMEINK Spuiatn.256, Tel.4O2OO. Amsterdam Firma RRÖNËR Nieowendijk 167» Amsterdam MANUFACTUREN EN WITTE GOEDEREN Speciaal adres voor Uitzetten en Huishoudgoederen TRICOT ONDERGOEDEREN Vraagt KWATTA'S iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiHiiMiiiiiiiiitiiiiiitimiiiii WIHTERROUEH IIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIimilllllllMIIIIIIIIIIHtllllllllllllllllU» KWATTA'S iiiiHiiiiiiiiiiMiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiii P-PASTILLES iiiiimiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiitiHiiiiiii ROLLEN VAN 10 cents iiiiitiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiuiiMiiii Ze voldoen U in alle opzichten. Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., Culemborcf. Sn elschrift ** RIËNTSBALT?' IrVt Zelfoni 95 Ct fr. ? DEGELIJKE OPLEIDING, In den Boekh. en na postwissel bij RIËNTS BALT, Den Haag, ? Daguerrestraat 28. mond en schrift, aan bovenstaand adres. W. J. VOGEL JR. JEKERSTRAAT 44 TELEFOON 24747 b/d Noorder Amstellaan Begrafenissen Crematie Transporten. N. V* Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG"?-. AMSTERDAM BOEKENKASTEN No. 2733 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 OCTOBER 1929 Uit de Natuur: Doode seekoeten, slachtoffers van de olievelden O L I E V O G E L S door Dr. Jac. P. Thijsse (Foto J. ONDER de vele internationale conferenties deilaatste jaren gedenken wij even die van Washington in 1026. waar gedelegeerden van do Vcrceuigde Staten, («root Brittanuié, Canada, België, Denemarken. Frankrijk, Duitschland .Italië, Japan, Nederland, Noorwegen. Portugal, .Spanje en Zweden beraadslaagden over middelen om de vogels te behoeden tegen het oliegevaar, een gevaar, dat plotseling ontstellende afmetingen had aangenomen door de snelle toename van het ge bruik van stookolie door de grooto zeeschepen. Ieder strandwandelaar heeft wol eens stervende of doode .,olievogels'' aangetroffen, sommige geheel gehuld in de vettige substantie, andere met hun gevoderte slechts ten deele door de olie ont redderd, maar toch reeds daardoor ten doode gedoemd. Ook heeft menig barmhartig wandelaar den tijd en de moeite ervoor over gehad, om zoo'n oliebeest mee naar huis te nemen en te reinigen en dat dikwijls met heel goeden uitslag. Vooral werden getroffen de echte ..zeevogels." zooals de alken, zeekoeten, papegaaiduikers, zeeeenden, duikers, die alle liever zwemmen dan vliegen. Do echte vliegers zooals do Jan van Oenten, de ver schillende meeuwen, jagers en storm vogels hebben minder te lijden, al gaan ook zij niet geheel vrij uit. Op die conferentie betoogden de gedelegeerden van de Vereenigde Staten, Groot Brittanniëen Canada, dat er bij de toenmalige inrichtingen deischepen j bij de reeds voorhanden en nog binnen kort te verwachten hulpmiddelen reeds voldoende reden bestond om het storten van, olie., olie-afval. olie uit ballastwater geheel te verbieden, ook op volle zee. Dit is een afdoende maatregel en het is wel jammer dat de andere Staten er niet toe meenden te mogen over gaan. Kr is toen een ont. werpconventie ontworpen met als voornaamste maatregel het verbod om olie te storten binnen ecu afstand van vijftig mijlen van de kust. In bijzondere gevallen zou die afstand kunnen worden uïtge-. breid tot 150 mijlen. De volledige tekst van het ontwerp is, te vinden in het Jaarboek vau de Nederlandsche Vercenigiug tot Bescherming van Vogels* ; Verschillende >Statcn verklaarden ztdi bereid, deze conventie te aanvaarden on het eind van do historie is. dat do Hegeoring der Voroenigdo Staten in Juni lt»2'J aan Dr. Gilbert Pearson, voorzitter van het Internationaal Comitévoor vogelbescher ming , belichtte, dat er bij sommige deelnemers aan de conferentie nog ernstige bezwaren bestaan tegen het ontwerp en dat zij daarom van oordeel is, dat onder deze omstandigheden geen internatio nale overeenkomst kan worden getroffen. -Ou/o Nederlandsche Hegeering had bericht, de conventie wél te willen aanvaarden. rutusschen heeft Hamburg spijkers met koppen geslagen en bepaald dat alle motorschepou. die ingeschreven zijn te Hamburg , voorzien moeten zijn van inrichtingen, waardoor verontreiniging van de zee met olie wordt voorkomen. Deze eisch kou gesteld worden, omdat in de laatste 'jaren de inrichting dor oliebunkers on berging voor waterballast veel doelmatiger is geworden. Nog een klein stapje verder en de olie-misère behoort tot ,het verleden. Ook op de Nederlandscho schepen is de toestand veel gunstiger geworden en optimisten. durven hopen, dat de zaak nu .,vanzelf" wél verder in orde zal komen. De Royal Society for the Prutectipu of Birds deelt dit optimisme niet en heeft zich aaugegord voor een nieuwe campague tegen het oliegevaar. Voorloopig voert zij die iu den goedigeu vorm vau het uitgeven van pvopaganda-zegels met de leuze ..Save the Sea-Bircïs." Er zijn ook zegels uitgegeA'en met die leus in het Fransen. Duitsch, Italiaansch. Spaansch en Esperanto. Het vasteland heeft oeuige duizenden van die zegels overgenomen. ook Nederland doet mee. De uitgave heeft veel succes en brengt de Royal Society zelfs geld in het laad je. l u ieder geval wordt «de. belangstelling ei st erk door aangewakkerd. In de eerste plaats zullen wij nu moeten uit maken, of het gevaar werkelijk nog zoo groot is. Enkele berichten o.a. uit Rhodo Island, Britsen ('oluiubia, Cornwall. Folkestone zouden 'doen vermoeden van wél. Wij wonen aan de drukst bevaren zee ter wereld en waar het ook niet mangelt aan vogels en zijn dus wel in de gelegen heid, om oen oordeel te vormen. De ftlken, do zee koeten, de zeëeenden, de duikers zwerven nu na den broedtijd «ver de heelt* Noordzee heen, tot binnengaats bij ons in de Wadden on ate de olie velden weer hun verwoestingen aanrichten, dan is er grpote kans, dat onze s t rand wandelaars daar iets van te zien krijgen. Het is van belang, dat ge uw bevindingen meedeelt aan den Secretaris van do Nederlandsche Vereeniging tot Bescher ming van vogels. Het Internationaal Comitévoor Vogelbescherming vergadert het volgend jaar in ( ns land en zal dan zeker ook zijn aandacht schen ken'aan de olievugels. 52 MEUBELEN NE$KER l pARKSTPAAT, MAAG KRONIEK De Rotterdamgche moord A]*S er iets akeligs is in die Rotterdamsrhc moordgesohiedenis, behalve dan de moord zelf, is het de gretige belangstelling van het publiek in het zoeken naar don moordenaar. I)o ..menigte" schijnt zich altijd van haar weinig sympathieke zijde te moeten toonen. nademaal zij haar deugden overdrijft. En een overdreven deugd is niet veel beter dan een erge ondeugd. Ter gelegenheid van het proces Giessen?Nieuvrkerk was het de aan bidding, een soort plotselinge verliefdheid, ten opzichte der vrijgesprokenen. enkel omdat het ..onschuldig veroordeeld" zoo sterk tot het melo dramatisch hart sprak. Er is in zulke bewegingen van het volkshart" altijd een latent heidendom aanwezig, dat terstond op de bres staat voor Onschuld en Hecht, tegenover Boosheid en Willekeur.... nml. op het tooneel of een daar mee gelijk te stellen gelegenheid. Maar bij het Rotterdamsche interesse in de opsporing van dcu ..misdadiger" zijn er ook nog eenige andere instinkten doende, die het schouwspel niet pleizieriger maken. Er is natuurlijk allereerst de romantiek van het geval, die sterk op de verbeel ding werkt. Een ..Lustmoord". daarvan geeft alleen het woord al kippevel en een hijgende begeerte te weten hoe het kwam, hoe het gebeurde, hoe liet eindigde. Als het niet verder ging. ware dit. schoon onuoozel. toch nog . vrij onschuldig. Doch vervolgens komt vooral bij die mensehen, die zich in 't geval verdiepen en dagen lang over weinig anders praten, een zekere wreede lust aan het geval boven, een prikkelige nieuwgierigheid naar détails en beginnen de verbeeldingen een ophitsend -pel, waarvoor de bezinning zich dan ietwat srhaamt en ter uitwissching van deze kleine eigen schande, zich weer vol heroïsche verontwaardiging op don ..On verlaat" werpt. Die extra uitbundige haat tegen den misdadiger geeft waarlijk .on niet eerst sedert Freud te deuken.. Namelijk, daarover. of niet onder deze heftigheid een ander gevoel' uloet weg geduwd worden, zegge, de .vort grie zelige nieuwsgierigheid, die men in vroeger dagen voor do kelders ontmoeten kon. waar varkens geslacht werden, of die. onweorhoudbaar. de menschen trekt naai1 den walkant, waar eon drenkeling wordt opgehaald. Dit en met-r nog. is bevat in de dierbare medewerking van hot publiek. waarover de autoriteiten z«»o verheugd zijn.' Maat: n ding is er zeker niet in bevat: umi. het meeljj met den moordenaar zelf. 'Dat een measch tot zulke daden niet ..normaal" komt. niet mot gewoon werkend verstand en een gewonen wil: dat zulk een daad het nauwelijks zelf gewild resultaat is van eeu langdurig ziekteproces, een daad in heeten drang en hijgende angst begaan ter oindelijkx1 bevrediging van innerlijke benauwenis ....dat komt waarschijnlijk bij geen dezer edele ijveraars voor Reinheid en Onschuld op. Of zoo 't al bij iemand ^opkomt, wil hij er. als te ingewik keld en onsentimenteel, niet van weten. Het is wel zoo eenvoudig zichzelf deugdzaam te voelen en een ander zoo slecht, dat men er zijn woede aan koelen mag, of er tenminste dagenlang sensatie aan beleeft. Daarna gebeurt er wel weer wat anders om hot leego on eentonige loven op te fleuren. Daar zijn, goddank, tegenwoordig de kranten voor. P. O. V.KOSSEM DtBUTEVARIMAS ( l : i